Phương thức chọn đặc trưng đối tượng để định danh sự vật sông nước vùng đồng bằng sông Cửu Long

Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 1(8) - 2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> PHÖÔNG THÖÙC CHOÏN ÑAËC TRÖNG ÑOÁI TÖÔÏNG<br /> ÑEÅ ÑÒNH DANH SÖÏ VAÄT SOÂNG NÖÔÙC VUØNG ÑOÀNG BAÈNG<br /> SOÂNG CÖÛU LONG<br /> Hoà Xuaân Tuyeân<br /> Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Khi khaûo saùt teân chæ söï vaät lieân quan ñeán soâng nöôùc vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu<br /> Long, chuùng toâi thaáy caùc teân goïi naøy ñöôïc ñònh danh theo caùc phöông thöùc chuû yeáu laø:<br /> söû duïng yeáu toá ngoân ngöõ bieåu thò ñaëc tröng cuûa ñoái töôïng hoaëc bieåu thò söï vaät, yeáu toá<br /> coù quan heä gaàn guõi vôùi ñoái töôïng (goïi taét: choïn ñaëc tröng ñoái töôïng), gheùp töø hay gheùp<br /> yeáu toá ngoân ngöõ, vay möôïn, chuyeån hoaù, duøng tieáng Vieät toaøn daân laøm ngöõ lieäu…<br /> Baøi vieát naøy chæ ñeà caäp ñeán moät trong caùc phöông thöùc ñònh danh noùi treân: phöông<br /> thöùc choïn ñaëc tröng ñoái töôïng ñeå ñònh danh. Ñaây laø moät phöông thöùc mang ñaëc ñieåm<br /> vaên hoaù vaø tö duy cuûa daân toäc Vieät. ÔÛ ñoàng baèng soâng Cöûu Long, trong ñònh danh soâng<br /> nöôùc, phöông thöùc naøy laïi coù nhöõng ñieåm rieâng.<br /> Töø khoùa: ñònh danh, soâng nöôùc, ñoàng baèng soâng Cöûu Long<br /> *<br /> 1. Môû ñaàu aáy. Ñaây laø phöông thöùc choïn ñaëc tröng ñoái<br /> Khi khaûo saùt teân chæ söï vaät lieân quan töôïng ñeå ñònh danh. Phöông thöùc naøy theå<br /> ñeán soâng nöôùc vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu hieän ñöôïc loái tri nhaän, neùt vaên hoaù rieâng cuûa<br /> Long, chuùng toâi thaáy caùc teân goïi naøy ñöôïc ngöôøi Vieät vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.<br /> ñònh danh theo caùc phöông thöùc nhö: söû Ngöõ lieäu chuùng toâi duøng ñeå khaûo saùt<br /> duïng yeáu toá ngoân ngöõ bieåu thò ñaëc tröng phöông thöùc naøy laø 1126 teân söï vaät chæ<br /> cuûa ñoái töôïng hoaëc bieåu thò söï vaät, yeáu toá coù soâng nöôùc, bao goàm caû teân chung, chuûng<br /> quan heä gaàn guõi vôùi ñoái töôïng (chuùng toâi loaïi vaø teân rieâng, caù theå.<br /> taïm goïi taét laø: choïn ñaëc tröng ñoái töôïng), 2. Teân chæ söï vaät chung<br /> gheùp töø hay gheùp yeáu toá ngoân ngöõ, vay 2.1. Teân phöông tieän di chuyeån treân<br /> möôïn, chuyeån hoaù, duøng tieáng Vieät toaøn soâng nöôùc<br /> daân laøm ngöõ lieäu… Nhöõng ñaëc tröng ñöôïc choïn ñeå ñaët teân<br /> Khaùch theå ñònh danh voán coù nhieàu ñaëc caùc phöông tieän ñi laïi, chuyeân chôû treân<br /> ñieåm coù theå tri nhaän, khi caàn choïn moät ñaëc soâng nöôùc cuûa ngöôøi daân ôû ñoàng baèng soâng<br /> ñieåm noåi baät, coù tính ñaëc tröng ñeå laøm cô Cöûu Long bao goàm: tính chaát, hình daïng,<br /> sôû ñaët teân (lí do ñaët teân), chuû theå ñònh caáu taïo, vaät lieäu, hoaït ñoäng, vuøng hoaït<br /> danh ñaõ ‚xoay‛ ñoái töôïng theo nhieàu chieàu, ñoäng, chöùc naêng, nguoàn goác vaø maøu saéc.<br /> nhieàu phía khaùc nhau ñeå löïa choïn. Sau ñoù, - Ñaëc tröng veà caáu taïo cuûa ñoái töôïng<br /> duøng yeáu toá ngoân ngöõ ñeå bieåu thò ñaëc tröng ñöôïc chuû theå ñònh danh ñaëc bieät quan taâm<br /> <br /> 75<br /> Journal of Thu Dau Mot university, No1(8) – 2013<br /> <br /> <br /> (soá löôïng teân goïi loaïi naøy nhieàu nhaát: 16/ nhaùnh (thöôøng laø tre) caém xuoáng meù soâng<br /> 59). Ví duï: ghe chaïy buoàm, ghe ñuoâi toâm (chaát chaø) duï toâm caù vaøo ôû, sau ñoù quaây laïi<br /> then troã, ghe giaøn, ghe laùi ngoaøi, ghe laùn, ñeå baét.<br /> ghe noùc gia, taøu maùy xe, xuoàng be möôøi - Ñaëc tröng caáu taïo coù 3 teân goïi: caâu<br /> keøm, xuoàng naêm laù, ghe be,… daây (nhieàu löôõi caâu maéc vaøo daây), xieäc (coâng<br /> - Ñaëc tröng chöùc naêng cuûa ñoái töôïng cuï ñaùnh baét coù duøng bình saïc, Nam Boä goïi<br /> ñöôïc quan taâm thöù hai sau ñaëc tröng caáu laø bình xieäc), chæa. Duøng ñieän xieäc caù toâm<br /> taïo. Loaïi naøy coù 12 ñôn vò teân goïi. Ví duï: ñoø laø phöông thöùc ñaùnh baét tieâu cöïc, laøm cho<br /> khaùch, ghe caù, ghe chieán, ghe haøng boå, ghe nguoàn thuûy saûn nhanh caïn kieät, noù huûy dieät<br /> haàu, taøu caù, ghe vôïi, ghe caøo, ghe löôùi… caû loaïi ñoäng vaät coøn nhoû. Ñaây laø coâng cuï<br /> - Ñaëc tröng hình daïng coù taàn soá xuaát ñaùnh baét thuûy saûn môùi xuaát hieän sau naøy.<br /> hieän thöù ba (8 ñôn vò teân goïi). Ví duï: voû, ghe Hieän nay, coâng cuï naøy ñaõ caám söû duïng.<br /> baûn loàng, ghe baàu, voû laûi, xuoàng goøn… 2.3. Teân doøng nöôùc, möïc nöôùc, loaïi<br /> - Ñaëc tröng veà tính chaát ñoái töôïng coù 5 nöôùc, loaïi soùng<br /> laàn xuaát hieän trong teân goïi. Ví duï: ghe cui,<br /> - Ñaëc tröng hoaït ñoäng cuûa doøng nöôùc<br /> ghe tröôøng ñaø, taøu cao toác, voû voït…<br /> ñöôïc xuaát hieän nhieàu nhaát (22/50 teân goïi loaïi<br /> - Ñaëc tröng nguoàn goác xuaát hieän ôû 3 teân<br /> naøy, chieám 44%). Ví duï: nöôùc boø, nöôùc chaïy,<br /> goïi: taøu thaùi lan, voû taéc raùng, xuoàng xaø no…<br /> nöôùc cheát, nöôùc ñöùng, nöôùc nhöûng, nöôùc roït,<br /> - Ñaëc tröng veà vaät lieäu caáu taïo coù 3 ñôn<br /> nöôùc vaän, nöôùc ñaåy, nöôùc ñaïp trieàu…<br /> vò: ghe nan, ghe nhaø laù (coøn goïi laø ghe noùc<br /> - Ñaët tröng veà tính chaát coù 12 teân goïi:<br /> gia).<br /> nöôùc bình, nöôùc caùi (lôùn), nöôùc chöøng, nöôùc<br /> - Ñaëc tröng vuøng hoaït ñoäng xuaát hieän 2<br /> cöôøng, nöôùc keùm, nöôùc lôùn, nöôùc suït, nöôùc<br /> laàn: ghe bieån, ghe cöûa.<br /> öông, trieàu cöôøng, trieàu keùm, nöôùc baïc, nöôùc<br /> - Ñaëc tröng maøu saéc cuûa ñoái töôïng laø ít<br /> xuoâi, nöôùc ngöôïc.<br /> nhaát: ghe son.<br /> - Ñaëc tröng hình daïng: soùng löôõi buùa,<br /> 2.2. Teân coâng cuï, phöông tieän ñaùnh baét<br /> soùng soáng traâu.<br /> thuûy saûn<br /> - Ñaëc tröng hoaït ñoäng cuûa ñoái töôïng Chuû theå ñònh danh ñaõ söû duïng tôùi 16<br /> xuaát hieän trong 6/20 teân goïi: keùo caøo, caâu yeáu toá coù goác laø ñoäng töø duøng ñeå mieâu taû<br /> caém, caâu giaêng, caâu nhaép, caâu reâ, caâu thaû. hoaït ñoäng cuûa doøng nöôùc: leân, troài, ñöùng,<br /> Taát caû caùc yeáu toá cuoái cuûa teân ñeàu thuoäc yeáu naèm, cheát, boø, thaû, chaïy, nhaûy, xuoáng, giöït,<br /> toá chæ hoaït ñoäng. Ñoù laø nhöõng ñoäng taùc, roït, rong, roøng, ñaåy, ngheùn. Nhöõng ñoäng töø<br /> hoaït ñoäng trong quaù trình söû duïng coâng cuï, voán duøng bieåu hieän traïng thaùi cuûa ngöôøi,<br /> phöông tieän cuûa con ngöôøi. ñoäng vaät keát hôïp vôùi yeáu toá ‚con‛ khieán cho<br /> - Ñaëc tröng tính chaát cuûa ñoái töôïng doøng nöôùc qua teân goïi trôû neân sinh ñoäng,<br /> xuaát hieän trong 4 teân goïi: ñaùy/haøng ñaùy, töïa moät cô theå soáng.<br /> ñaêng aùp, löôùi, xòp (‚xòp‛ laø aâm thanh khi 2.4. Teân ñòa hình töï nhieân soâng nöôùc<br /> ñaët coâng cuï naøy xuoáng nöôùc). - Ñaëc tröng hình daïng: kinh ñoøn doâng.<br /> - Ñaëc tröng vaät lieäu coù 1 teân goïi: chaø. - Ñaëc tröng tính chaát: xeùp, taéc (taét),<br /> ‚Chaø‛ laø nhöõng caønh caây, khuùc caây coù nhieàu gaõy, caùi.<br /> <br /> 76<br />  Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 1(8) - 2013<br /> <br /> <br /> - Ñaëc tröng nguoàn goác: kinh trôøi sanh. 3.2. Laáy söï vaät gaàn guõi vôùi ñoái töôïng ñeå<br /> - Ñaëc tröng chöùc naêng: buùng taøu. ñaët teân<br /> Coù 76 teân rieâng soâng nöôùc ñöôïc laáy söï<br /> Nhö vaäy, ñaëc tröng ñöôïc choïn nhieàu<br /> vaät gaàn guõi vôùi ñoái töôïng ñeå ñaët teân. Loaïi<br /> nhaát laø hoaït ñoäng, tính chaát vaø caáu taïo cuûa<br /> naøy nhieàu thöù hai sau loaïi ñaëc tröng thöïc<br /> ñoái töôïng (73/152, chieám 48% trong teân goïi<br /> vaät. Nhöõng söï vaät ñöôïc choïn laøm teân goïi laø<br /> söï vaät chung). Trong ñoù, ñaëc tröng hoaït<br /> nhöõng coâng trình kieán truùc nhö: traán, dinh,<br /> ñoäng cuûa doøng nöôùc coù soá löôïng nhieàu hôn<br /> mieáu, ñình, thaùp, nhaø maùy, chuøa, laêng; laø nôi<br /> caû. Ñieàu naøy chöùng toû, chuû theå ñònh danh<br /> ôû cuûa con ngöôøi (ñòa danh haønh chính) nhö:<br /> chuû yeáu quan saùt khaùch theå ñònh danh<br /> laøng, toång; laø ñòa hình töï nhieân nhö: coàn,<br /> baèng thò giaùc vaø phaân bieät raát cuï theå thoâng<br /> nuùi; laø ñòa ñieåm saûn xuaát, haønh ngheà nhö: loø<br /> qua söï vaän ñoäng cuûa chuùng.<br /> reøn, coâng nghieäp, haõng… Ví duï: keânh Caïnh<br /> 3. Teân rieâng soâng ngoøi, keânh raïch Ñeàn (con keânh chaïy qua moät caùi ñeàn), raïch<br /> 3.1. Laáy thöïc vaät gaàn guõi vôùi ñoái töôïng Caùi Chuøa (raïch chaûy qua moät ngoâi chuøa), cöûa<br /> ñeå ñaët teân Baõi Ngao (cöûa soâng giaùp moät baõi ngao), cöûa<br /> Ñaëc tröng thöïc vaät chieám soá löôïng Baõi Voïp (cöûa soâng caïnh moät baõi voïp), keânh<br /> nhieàu nhaát trong phöông thöùc duøng yeáu toá Loä Xe (con keânh gaàn ñöôøng boä), raïch/soâng;<br /> ngoân ngöõ chæ ñaëc tröng ñoái töôïng khi ñaët raïch Ruoäng (con raïch chaûy qua ruoäng)…<br /> teân rieâng soâng ngoøi, keânh raïch,… Loaïi naøy 3.3. Laáy tính chaát cuûa chính ñoái töôïng<br /> coù 89 ñôn vò teân goïi. ñeå ñaët teân<br /> Loaïi thöïc vaät ñöôïc laáy laøm cô sôû goïi Ñaëc tröng tính chaát ñöôïc bieåu hieän ôû söï<br /> teân nhieàu nhaát laø döøa nöôùc (coøn goïi taét laø tri nhaän nhieàu chieàu: Ñoä noâng, saâu, chieàu<br /> laù), coùc, giaù, traøm, xoaøi, vaép, baàn, vang, daøi, chieàu roäng: keânh Baûy Ngaøn, keânh Baûy<br /> baèng laêng, beøo, chieác, laù buoân, rau raùng, oâ Thöôùc, raïch Caïn, keânh Côi Naêm (‚côi‛<br /> roâ, muø u, goøn, boâng suùng, bình baùt. Ñaây laø nghóa laø lôùn hôn), raïch Caùi Taéc (taét),<br /> nhöõng thöïc vaät ñaëc tröng vuøng soâng nöôùc 3.4. Laáy phöông vò cuûa ñoái töôïng ñeå ñaët<br /> Nam Boä. Ví duï: raïch Laù (döøa nöôùc), keânh teân<br /> Baèng Laêng, ngaõ ba Baàn Quyø, raïch Baàn, Coù 35 teân goïi thuoäc loaïi naøy: soâng An<br /> raïch Caùi Baàn, raïch Chieác, cöûa Khuùc Raùng, Thuûy Taây, soâng Ba Lai Baéc, soâng Ba Lai<br /> raïch Laù Buoân, vaøm raïch Döøa,… Nam, soâng Baùt Ñoâng, keânh Caùi Cuøng, vaøm<br /> Moät soá thöïc vaät quen thuoäc khoâng phaûi Caùi Muùi Thöôïng, soâng Caùi Taøu Haï Tröôùc,<br /> ñaëc tröng vuøng soâng nöôùc naøy cuõng ñöôïc laáy raïch Laùi Ñaøng (‚laùi‛: phía sau), keânh Giöõa,<br /> laøm cô sôû goïi teân, tuy ít hôn. Ví duï: keânh So raïch Ngaõ Caïy (‚caïy‛: beân traùi)…<br /> Ñuõa, vaøm soâng Caùi Nöùa, raïch Maây, raïch Phöông vò ñöôïc choïn nhieàu nhaát laø<br /> Moàng Gaø, raïch Rau Raêm, raïch Traàu… Thöôïng, Haï, Ñoâng, Taây. Boán phöông vò naøy<br /> Loaïi thöïc vaät quen thuoäc vôùi nhieàu ñeàu qui veà chieàu cuûa doøng chaûy: phía treân<br /> vuøng nhöng ñöôïc xuaát hieän baèng moät caùch nguoàn vaø döôùi haï löu, giaùp bieån.<br /> goïi khaùc. Ví duï, raïch Loàng Ñeøn (caây loàng 3.5. Laáy ñoäng vaät sinh soáng ñeå ñaët teân<br /> ñeøn laø caây daâm buït, hoa gioáng caùi loàng Coù 29 ñôn vò teân rieâng thöïc hieän theo<br /> ñeøn), raïch Khoùm (döùa)… caùch ñaët teân naøy. Chuû theå caên cöù vaøo ñoäng<br /> <br /> 77<br /> Journal of Thu Dau Mot university, No1(8) – 2013<br /> <br /> <br /> vaät soáng ôû moâi tröôøng nöôùc hoaëc ñoäng vaät vôùi nhöõng vuøng khaùc cuûa caû nöôùc. Nghóa laø,<br /> trong vuøng coù soâng ngoøi chaûy qua: keânh Ba giao thoâng ôû ñoàng baèng Nam Boä chuû yeáu laø<br /> Sa, raïch Caù Roâ, raïch Caùi Caù, raïch Caùi Toâm, ñöôøng thuûy. Caùc con soâng, keânh, raïch laø<br /> raïch Caùi Thia, raïch Caùi Coïp, raïch Dôi, raïch nhöõng tuyeán giao thoâng quan troïng, thieát<br /> Heo, raïch Hoïng Caùt, raïch OÁc Loài, raïch Saáu, yeáu trong ñôøi soáng con ngöôøi. Do vaäy, vieäc<br /> vaøm raïch Caùi Thia, keânh Thaùc Laùc, vaøm ñaët teân caùc con keânh cuõng gioáng nhö chuùng<br /> Traâu Traéng, raïch Voi, raïch Vöôïc… ta ñaët teân caùc tuyeán ñöôøng boä.<br /> Ngoaøi ñoäng vaät soáng döôùi nöôùc nhö: 3.8. Laáy thôøi gian khôûi coâng ñeå ñaët teân<br /> toâm, caù, oác, saáu, coøn coù caùc ñoäng vaät treân Ñoù laø teân cuûa 6 con keânh sau ñaây: keânh<br /> caïn nhö coïp, chim, heo, thuù, traâu, voi, dôi, 68, keânh 90 (laø hai con keânh ôû Long An vaø<br /> raén cuõng ñöôïc choïn laøm ñaëc tröng ñaët teân. Caø Mau), keânh Khaùng Chieán (ñaøo thôøi<br /> Ñaây laø daáu veát cuûa moät vuøng soâng nöôùc khaùng chieán)…<br /> hoang daõ, nhieàu thuù döõ. 3.9. Laáy toäc ngöôøi soáng trong vuøng ñeå<br /> 3.6. Laáy hình daïng cuûa ñoái töôïng ñeå ñaët teân<br /> ñaët teân<br /> Ñoù laø teân caùc keânh, raïch: raïch Chaø Vaø<br /> Coù 19 teân goïi thuoäc loaïi naøy: ngaû ba Coå (ngöôøi Chaêm), ngoøi Chaø Vaø, raïch Kinh (daân<br /> Coø, soâng Coå Coø (hình daïng doøng chaûy cong toäc Vieät), raïch Moïi (‚moïi‛ - tieáng chæ daân<br /> queo), soâng Chaøng Haûng (doøng chaûy coù hình toäc ít ngöôøi).<br /> chaân daïng ra), soâng Long AÅn (doøng nöôùc vôøn<br /> 3.11. Laáy phöông tieän thi coâng ñeå ñaët teân<br /> quanh coàn ñaát daäp dôøn), keânh Ruoät Ngöïa<br /> (keânh ñaøo thaúng taép nhö ruoät ngöïa), keânh Caùc coâng trình ñöôïc ñaøo baèng cô giôùi<br /> Taøu Huû (con keânh ôû An Giang coù choã nôû (xaùng muùc): keânh Saùng (xaùng), soâng Saùng hay<br /> thaét doøng keânh gioáng coå huû döøa, sau naøy goïi ñaøo baèng thuû coâng: keânh/möông Ñieàu (ñaøo)….<br /> cheäch thaønh Taøu Huû - truøng vôùi teân moùn aên 3.12. Laáy ngheà nghieäp cuûa con ngöôøi<br /> ‚taøu huû‛), raïch Caùi Cui (cui laø ngaén)… soáng trong vuøng ñeå ñaët teân<br /> 3.7. Laáy chöùc naêng giao thoâng ñeå ñaët teân Coù 4 teân goïi theo loaïi naøy: cöûa Laáp Voø<br /> Coù 17 teân goïi ñöôïc ñaët theo kieåu tuyeán (ngheà traùm laáp choã roø cuûa thuyeàn ghe, ‚roø‛<br /> ñöôøng giao thoâng: keânh Baïc Lieâu – Caø Mau ñaõ ñöôïc noùi cheäch thaønh ‚voø‛), keânh xaùng<br /> (hay keânh xaùng Caø Mau – Baïc Lieâu), keânh Thôï May…<br /> Baïc Lieâu Ñi Vónh Chaâu, keânh Caùn, keânh 4. Keát luaän<br /> Quaûn Loä - Phuïng Hieäp… Taàn soá ñaëc tröng hoaït ñoäng (ôû teân<br /> Soâng ngoøi ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long, chung), ñaëc tröng söï vaät, thöïc vaät (ôû teân<br /> ngoaøi chöùc naêng töôùi tieâu, thau chua röûa rieâng) xuaát hieän cao. Ñieàu naøy chöùng toû,<br /> maën phuïc vuï cho canh taùc, laø nôi buoân baùn, chuû theå ñònh danh tri nhaän ñoái töôïng baèng<br /> ñònh cö (meù soâng), hoaït ñoäng ngheà nghieäp thò giaùc laø chính ñeå tìm ñaëc tröng laøm caên<br /> (ñaùnh baét thuûy saûn), maø coøn coù moät chöùc cöù ñaët teân (lí do khaùch quan). Ñaây cuõng laø<br /> naêng quan troïng khaùc laø phuïc vuï cho vieäc ñaëc ñieåm chung trong vieäc ñònh danh söï<br /> ñi laïi. Maïng löôùi soâng ngoøi, keânh raïch ñoàng vaät cuûa ngöôøi Vieät, ‚ngöôøi Vieät thöôøng hay<br /> baèng soâng Cöûu Long laø nhöõng tuyeán giao chuù yù tôùi nhöõng ñaëc tröng coù theå ‚nhìn‛<br /> thoâng chính khi ñöôøng boä ôû ñaây ít hôn so thaáy, sôø thaáy nhö: hình thöùc, vò trí, kích<br /> <br /> 78<br />  Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 1(8) - 2013<br /> <br /> <br /> thöôùc, ñaëc tröng vaät lí vaø maøu saéc‛ [7: Moät ñieåm ñaëc bieät ôû teân rieâng laø chuû<br /> 159]. Tuy nhieân, söï tri giaùc ñoái töôïng ñeå theå ñònh danh quan taâm ñeán ñaëc ñieåm<br /> tìm nhöõng ñaëc tröng ñaët teân cuûa chuû theå phöông vò, ñaëc ñieåm veà chöùc naêng giao<br /> ñònh danh ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø thoâng cuûa ñoái töôïng. Ñaây coù leõ laø neùt rieâng<br /> raát cuï theå, ñaày tính tröïc caûm so vôùi nhöõng veà vaên hoaù, cuõng nhö ngoân ngöõ chæ coù ôû<br /> vuøng khaùc. ñoàng baèng soâng Cöûu Long.<br /> ÔÛ teân chung, chuû theå ñònh danh quan Tuy nhieân, vaãn coøn moät soá teân goïi, ñaëc<br /> taâm chuû yeáu ñeán hoaït ñoäng cuûa ñoái töôïng bieät ôû teân chung, chuùng toâi chöa tìm ñöôïc lí<br /> ñònh danh. Ñieàu naøy cho thaáy nöôùc, doøng do ñaët teân. Ñieàu naøy gaây khoù khaên trong<br /> nöôùc vaø nhöõng bieåu hieän cuûa chuùng gaén boù vieäc xaùc ñònh ñaëc tröng cuûa ñoái töôïng maø<br /> maùu thòt vôùi con ngöôøi nôi ñaây. Con ngöôøi chuû theå ñònh danh choïn khi ñònh danh söï<br /> raát am hieåu veà chuùng, quan taâm nhieàu ñeán vaät soâng nöôùc ôû mieàn ñaát naøy.<br /> chuùng vaø tri giaùc raát kó veà chuùng.<br /> *<br /> THE NAMING PROCEDURE BY SELECTING OBJECTS’ CHARACTERISTICS<br /> IN MEKONG DELTA<br /> Ho Xuan Tuyen<br /> Thu Dau Mot University<br /> ABSTRACT<br /> When investigating names for relevant things in Mekong Delta, we realized that<br /> these names are named by some main procedures such as using things’ typical language<br /> elements or things’ elements that have close relations with the objects (selecting objects’<br /> characteristics, in short), combining words or language elements, borrowing,<br /> transferring, using Vietnamese for resources, etc.<br /> This article only refers to one of the naming procedures above, which is the naming<br /> procedure by selecting objects’ characteristics. This is a procedure having cultural and<br /> intellectual characteristics of Vietnamese people. In Mekong Delta, in naming rivers, this<br /> procedure has its specific characteristics.<br /> TAØI LEÄU THAM KHAÛO<br /> [1]. Ñoã Höõu Chaâu (1999), Töø vöïng - ngöõ nghóa tieáng Vieät, NXB Giaùo duïc.<br /> [2]. Traàn Vaên Cô (2009), Ngoân ngöõ hoïc tri nhaän (ghi cheùp vaø suy nghó), NXB Khoa hoïc xaõ hoäi.<br /> [3]. Huyønh Tònh Paulus Cuûa (1895, 1896), Ñaïi Nam quoác aâm töï vò (taäp 1, 2), NXB Saøi Goøn,<br /> 1974.<br /> [4]. Leâ Trung Hoa (1983), ‚Tìm hieåu yù nghóa vaø nguoàn goác moät soá thaønh toá chung trong ñòa<br /> danh Nam Boä‛, baùo Vaên ngheä TP.HCM, soá 276 (13/5).<br /> [5]. Leâ Trung Hoa (2002), Tìm hieåu nguoàn goác ñòa danh Nam Boä vaø tieáng Vieät vaên hoïc, NXB<br /> Khoa hoïc xaõ hoäi.<br /> [6]. Trònh Saâm (2011), ‚Mieàn yù nieäm soâng nöôùc trong tri nhaän cuûa ngöôøi Vieät‛, Taïp chí Ngoân<br /> ngöõ - soá 12.<br /> [7]. Nguyeãn Ñöùc Toàn (2008), Ñaëc tröng vaên hoaù - daân toäc cuûa ngoân ngöõ vaø tö duy, NXB Khoa<br /> hoïc xaõ hoäi.<br /> <br /> 79<br />