Quyết định số 1732/QĐ-BYT

Chia sẻ: Son Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

96
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định số 1732/QĐ-BYT về việc ban hành “Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh tay-chân-miệng” do Bộ Y tế ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyết định số 1732/QĐ-BYT

B YT C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM ----- c l p - T do - H nh phúc ------- S : 1732/Q -BYT Hà N i, ngày 16 tháng 5 năm 2008 QUY T NNH V VI C BAN HÀNH “HƯ NG D N CH N OÁN, I U TRN B NH TAY- CHÂN-MI NG” B TRƯ NG B YT Căn c Ngh nh s 188/2007/N -CP ngày 27 tháng 12 năm 2007 c a Chính ph quy nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và cơ c u t ch c B Y t ; Xét biên b n h p H i ng chuyên môn nghi m thu “Hư ng d n ch n oán, i u tr b nh tay-chân-mi ng” ngày 13/5/2008 và ngày 16/5/2008; Theo ngh c a C c trư ng C c Qu n lý khám, ch a b nh- B Y t , QUY T NNH: i u 1. Ban hành kèm theo Quy t nh này “Hư ng d n chNn oán, i u tr b nh tay- chân-mi ng”. i u 2. “Hư ng d n chNn oán, i u tr b nh tay-chân-mi ng” áp d ng cho t t c các cơ s khám b nh, ch a b nh. i u 3. Quy t nh này có hi u l c k t ngày ký, ban hành. i u 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng B ; Chánh Thanh tra; V trư ng các v , C c trư ng các c c thu c B Y t ; Giám c các B nh vi n, Vi n có giư ng b nh tr c thu c B Y t ; Giám c S Y t các t nh, thành ph tr c thu c trung ương; Th trư ng y t các ngành; Th trư ng các ơn v có liên quan ch u trách nhi m thi hành Quy t nh này. KT. B TRƯ NG TH TRƯ NG Nguy n Th Xuyên
HƯ NG D N CH N OÁN, I U TRN B NH TAY-CHÂN-MI NG (Ban hành kèm theo Quy t nh s : 1732 /Q -BYT ngày 16/5/2008 c a B trư ng B Yt ) I. I CƯƠNG - B nh tay-chân-mi ng là b nh truy n nhi m lây t ngư i sang ngư i, d gây thành d ch do vi rút ư ng ru t gây ra. Hai nhóm tác nhân gây b nh thư ng g p là Coxsackie virus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Bi u hi n chính là t n thương da, niêm m c dư i d ng ph ng nư c các v trí c bi t như niêm m c mi ng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, g i. B nh có th gây nhi u bi n ch ng nguy hi m như viêm não-màng não, viêm cơ tim, phù ph i c p d n n t vong n u không ư c phát hi n s m và x trí k p th i. Các trư ng h p bi n ch ng n ng thư ng do EV71. - B nh lây ch y u theo ư ng tiêu hoá. Ngu n lây chính t nư c b t, ph ng nư c và phân c a tr nhi m b nh. - B nh tay-chân-mi ng g p r i rác quanh năm h u h t các a phương. T i các t nh phía Nam, b nh có xu hư ng tăng cao vào hai th i i m t tháng 3 n tháng 5 và t tháng 9 n tháng 12 hàng năm. - B nh thư ng g p tr dư i 5 tu i, c bi t t p trung nhóm tu i dư i 3 tu i. Các y u t sinh ho t t p th như tr i h c t i nhà tr , m u giáo là các y u t nguy cơ lây truy n b nh, c bi t là trong các t bùng phát. II. CH N OÁN 1. Lâm sàng: 1.1. Tri u ch ng lâm sàng: a) Giai o n b nh: 3-7 ngày. b) Giai o n kh i phát: T 1-2 ngày v i các tri u ch ng như s t nh , m t m i, au h ng, bi ng ăn, tiêu ch y vài l n trong ngày. c) Giai o n toàn phát: Có th kéo dài 3-10 ngày v i các tri u ch ng i n hình c a b nh: - Loét mi ng: v t loét hay ph ng nư c ư ng kính 2-3 mm niêm m c mi ng, l i, lư i. - Phát ban d ng ph ng nư c: lòng bàn tay, lòng bàn chân, g i, mông; t n t i trong th i gian ng n (dư i 7 ngày) sau ó l i v t thâm. - S t nh . - Nôn.
- N u tr s t cao và nôn nhi u d có nguy cơ bi n ch ng. - Bi n ch ng th n kinh, tim m ch, hô h p thư ng xu t hi n s m t ngày 2 n ngày 5 c a b nh. d) Giai o n lui b nh: Thư ng t 3-5 ngày sau, tr h i ph c hoàn toàn n u không có bi n ch ng. 1.2. Các th lâm sàng: - Th t i c p: B nh di n ti n r t nhanh có các bi n ch ng n ng như suy tu n hoàn, suy hô h p, hôn mê co gi t d n n t vong trong vòng 48 gi . - Th c p tính v i b n giai o n i n hình như trên. - Th không i n hình: D u hi u phát ban không rõ ràng ho c ch có loét mi ng ho c ch có tri u ch ng th n kinh, tim m ch, hô h p mà không phát ban và loét mi ng. 2. C n lâm sàng: 2.1. Các xét nghi m cơ b n: - Công th c máu: B ch c u thư ng trong gi i h n bình thư ng. - Protein C ph n ng (CRP) (n u có i u ki n) trong gi i h n bình thư ng (< 10 mg/L). 2.2. Các xét nghi m theo dõi phát hi n bi n ch ng: - ư ng huy t, i n gi i , X quang ph i. - Khí máu khi có suy hô h p - Troponin I, siêu âm tim khi nh p tim nhanh ≥ 150 l n/phút, nghi ng viêm cơ tim ho c s c. - D ch não t y: + Ch nh ch c dò t y s ng khi có bi n ch ng th n kinh. + Xét nghi m protein bình thư ng ho c tăng nh , s lư ng t bào trong gi i h n bình thư ng ho c tăng nh b ch c u ơn nhân. Trong giai o n s m có th tăng b ch c u t 100-1000 b ch c u/mm3, v i t l a nhân chi m ưu th . - Ch p c ng hư ng t não: T n thương t p trung thân não. Ch th c hi n khi có i u ki n và khi c n chNn oán phân bi t v i các b nh lý ngo i th n kinh. 2.3. Xét nghi m phát hi n vi rút: L y b nh phNm h u h ng, ph ng nư c, tr c tràng, d ch não tu th c hi n xét nghi m RT-PCR ho c phân l p vi rút chNn oán xác nh nguyên nhân do EV71 hay Coxsackievirus A16.
3. Ch n oán xác nh: Ch y u d a vào tri u ch ng lâm sàng và d ch t h c. - Y u t d ch t : Căn c vào tu i, mùa, vùng lưu hành b nh, s tr m c b nh trong cùng m t th i gian. - Lâm sàng: S t kèm theo ph ng nư c i n hình mi ng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, g i, mông. - Xét nghi m xác nh có vi rút gây b nh. 4. Ch n oán phân bi t: 4.1. Các b nh có bi u hi n loét mi ng: Viêm loét mi ng (áp-tơ): V t loét sâu, có d ch ti t, hay tái phát. 4.2. Các b nh có phát ban da: - S t phát ban: h ng ban xen k ít d ng sNn, thư ng có h ch sau tai. -D ng: h ng ban a d ng, không có ph ng nư c. - Viêm da m : , au, có m . - Thu u: Ph ng nư c nhi u l a tu i, r i rác toàn thân. - Nhi m khuNn huy t do não mô c u: m ng xu t huy t ho i t trung tâm - S t xu t huy t Dengue: Ch m xu t huy t, b m máu, xu t huy t niêm m c. 4.3. Viêm não-màng não: - Viêm màng não do vi khuNn - Viêm não-màng não do vi rút khác 5. Bi n ch ng: 5.1. Bi n ch ng th n kinh: Viêm não, viêm thân não, viêm não t y, viêm màng não. - Rung gi t cơ (myoclonic jerk): T ng cơn ng n 1-2 giây, ch y u tay và chân, trong cơn tr v n còn ý th c. - Ng gà, b t r t, ch i v i, i lo ng cho ng, run chi, m t nhìn ngư c. - Y u li t chi (li t m m c p). - Li t dây th n kinh s não. - Co gi t, hôn mê là d u hi u n ng, thư ng i kèm v i suy hô h p, tu n hoàn.
5.2. Bi n ch ng tim m ch, hô h p: Viêm cơ tim, phù ph i c p, tăng huy t áp, suy tim, tr y m ch. - M ch nhanh > 150 l n/phút. - Th i gian y mao m ch ch m trên 3 giây. - Da n i vân tím, vã m hôi, chi l nh. - Giai o n u có huy t áp tăng (HA tâm thu: tr dư i 2 tu i ≥ 115 mmHg, tr trên 2 tu i ≥ 120 mmHg), giai o n sau m ch, huy t áp không o ư c. - Khó th : Th nhanh, rút lõm ng c, th rít thanh qu n, th không u. - Phù ph i c p: Sùi b t h ng, khó th , tím tái, ph i nhi u ran Nm. 6. Phân lâm sàng: 6.1. 1: Ch loét mi ng và/ho c t n thương da. 6.2. 2: Bi n ch ng th n kinh ho c tim m ch m c trung bình. Rung gi t cơ: Kèm theo 1 trong các d u hi u sau: - i lo ng cho ng. - Ng gà. - Y u li t chi. - M ch nhanh >150 l n/phút (khi tr n m yên và không s t). - S t cao ≥ 39o5C (nhi t h u môn). 6.3. 3: Bi n ch ng n ng v th n kinh, hô h p, tim m ch. - Co gi t, hôn mê (Glasgow < 10 i m). - Khó th : Th nhanh, rút lõm ng c, SpO2 < 92% (không oxy h tr ). - M ch nhanh >170 l n/phút ho c tăng huy t áp. 6.4. 4: Bi n ch ng r t n ng, khó h i ph c - Phù ph i c p. - S c, tru m ch. - SpO2 < 92% v i oxy qua g ng mũi 6 lít/phút.
- Ng ng th . III. I U TRN 1. Nguyên t c i u tr : - Hi n nay chưa có thu c i u tr c hi u, ch i u tr h tr (không dùng kháng sinh khi không có b i nhi m). - Theo dõi sát, phát hi n s m và i u tr bi n ch ng. -B o m dinh dư ng y , nâng cao th tr ng. 2. i u tr c th : 2.1. 1: i u tr ngo i trú và theo dõi t i y t cơ s . - Dinh dư ng y theo tu i. Tr còn bú c n ti p t c cho ăn s a m . - H s t khi s t cao b ng Paracetamol li u 10 mg/kg/l n (u ng) m i 6 gi ho c lau mát. - V sinh răng mi ng. - Ngh ngơi, tránh kích thích. - Tái khám m i 1-2 ngày trong 5-10 ngày u c a b nh - D n dò d u hi u n ng c n tái khám ngay: + S t cao ≥ 39oC. + Th nhanh, khó th . + Rung gi t cơ, ch i v i, run chi, qu y khóc, b t r t khó ng . + Co gi t, hôn mê. + Y u li t chi. + Da n i vân tím. - Ch nh nh p vi n: + Bi n ch ng th n kinh, tim m ch, hô h p (t 2). + S t cao ≥ 39oC. + Nôn nhi u.
+ Nhà xa: không có kh năng theo dõi, tái khám. 2.2. 2: i u tr n i trú t i b nh vi n huy n ho c t nh - i u tr như 1. -N m u cao 30°, c th ng. - Th oxy qua mũi 3-6 lít/phút khi có th nhanh. - Ch ng co gi t: Phenobarbital 10 mg/kg/l n tiêm b p hay truy n tĩnh m ch. L p l i sau 6-8 gi khi c n. - Immunoglobulin (n u có). - Theo dõi m ch, nhi t , huy t áp, nh p th , tri giác, ran ph i, m ch m i 4- 6 gi . - o bão hòa oxy SpO2 và theo dõi m ch liên t c (n u có máy). 2.3. 3: i u tr n i trú t i b nh vi n t nh ho c b nh vi n huy n n u i u ki n. - Th oxy qua mũi 3-6 lít/phút. t n i khí qu n giúp th s m khi th t b i v i th oxy. - Ch ng phù não (xem i u tr bi n ch ng). - Ch ng co gi t: Phenobarbital 10-20mg/kg pha trong Glucose 5% truy n tĩnh m ch trong 30- 60 phút. L p l i 8-12 gi n u c n. -H ư ng huy t: Glucose 30% 2 ml/kg/l n, l p l i khi c n. - i u ch nh r i lo n nư c, i n gi i, toan ki m. - Dobutamin ư c ch nh khi suy tim m ch > 170 l n/phút, li u kh i u 5µg/kg/phút truy n tĩnh m ch, tăng d n 1-2,5µg/kg/phút m i 15 phút cho n khi có c i thi n lâm sàng; li u t i a 10µg/kg/phút. - Immunoglobulin (n u có). - Theo dõi m ch, nhi t , huy t áp, nh p th , tri giác, ran ph i, SpO2, m i 1- 2 gi . 2.4. 4: i u tr n i trú t i b nh vi n trung ương, ho c b nh vi n t nh, huy n n u i u ki n. - X trí tương t 3. - i u tr bi n ch ng (xem ph n i u tr các bi n ch ng). 3. i u tr các bi n ch ng:
3.1. Phù não: -N m u cao 30°, c th ng. - Th oxy qua mũi 1- 4 lít/phút. t n i khí qu n s m giúp th khi SpO2 < 92% hay PaCO2 > 50 mmHg. - Th máy: Tăng thông khí gi PaCO2 t 25-35 mmHg và duy trì PaO2 t 90-100 mmHg. - H n ch d ch: t ng d ch b ng 1/2-3/4 nhu c u bình thư ng. 3.2. S c: S c do viêm cơ tim ho c t n thương trung tâm v n m ch thân não. - Th oxy qua mũi 3-6 lít/phút. - o và theo dõi áp l c tĩnh m ch trung ương. - Truy n d ch Natri clorid 0,9% ho c Ringer lactat: 5 ml/kg/15 phút, i u ch nh t c theo hư ng d n CVP và áp ng lâm sàng. Trư ng h p không có CVP c n theo dõi sát d u hi u quá t i, phù ph i c p. - Dopamin là thu c ư c ch n l a, li u kh i u 5µg/kg/phút, tăng d n 1- 2,5µg/kg/phút m i 15 phút cho n khi có hi u qu , li u t i a 10 µg/kg/phút. Trư ng h p không áp ng v i Dopamin ph i h p Dobutamin li u kh i u 5µg/kg/phút, tăng d n 1- 2,5µg/kg/phút m i 15 phút cho n khi có hi u qu , li u t i a 20 µg/kg/phút. 3.3. Suy hô h p: Suy hô h p do phù ph i c p, ho c viêm não. - Thông ư ng th : hút s ch m rãi. - Th oxy 3- 6 lít/phút, duy trì SpO2 > 92%. - t n i khí qu n n u có cơn ng ng th ho c th t b i v i th oxy. - Th máy: Tăng thông khí gi PaCO2 t 25- 35 mmHg và duy trì PaO2 t 90- 100 mmHg. 3.4. Phù ph i c p: - Ng ng ngay d ch truy n n u ang truy n d ch. - Dùng Dobutamin li u 5-20 µg/kg/phút. - Furosemide 1-2 mg/kg/l n tiêm tĩnh m ch ch nh khi quá t i d ch. 4. Immunoglobulin (n u có): - Ch nh t 2 và 3.
- Li u: 1g/kg/ngày truy n tĩnh m ch trong 6- 8 gi x 2 ngày liên ti p. - Riêng 2 c n ánh giá l i lâm sàng trư c ch nh li u th 2. Không dùng li u 2 n u lâm sàng c i thi n t t. 5. Kháng sinh: - Kháng sinh không có ch nh trong b nh tay-chân-mi ng. - Ch dùng kháng sinh khi có b i nhi m. - Có th dùng các kháng sinh sau ây: + Amoxicillin + Cephalosporin th h 3: Cefotaxim 200 mg/kg/ngày chia 4 l n (tĩnh m ch) Ho c Ceftriaxon 100 mg/kg/ngày chia 1-2 l n (tĩnh m ch) IV. PHÒNG B NH 1. Nguyên t c phòng b nh: - Hi n chưa có v c xin phòng b nh c hi u. - Áp d ng các bi n pháp phòng b nh i v i b nh lây qua ư ng tiêu hoá, c bi t chú ý ti p xúc tr c ti p v i ngu n lây. 2. Phòng b nh t i các cơ s y t : - Cách ly theo nhóm b nh. - Nhân viên y t : Mang khNu trang, r a, sát khuNn tay trư c và sau khi chăm sóc. - Kh khuNn b m t, giư ng b nh, bu ng b nh b ng Cloramin B 2%. - X lý ch t th i theo quy trình phòng b nh lây qua ư ng tiêu hoá. 3. Phòng b nh c ng ng: - V sinh cá nhân, r a tay b ng xà phòng ( c bi t sau khi thay qu n áo, tã, sau khi ti p xúc v i phân, nư c b t). - R a s ch chơi, v t d ng, sàn nhà. - Lau sàn nhà b ng dung d ch kh khuNn Cloramin B 2%.
- Cách ly tr b nh t i nhà. Không n nhà tr , trư ng h c trong tu n u tiên c a b nh.