Rèn k năng làm văn ngh lu n v tác ph m truy n cho h c sinh l p 12ỹ ị ậ ề ẩ ệ ọ ớ
Ph n th nh tầ ứ ấ : M ĐUỞ Ầ
I. LÝ DO CH N Đ TÀI:Ọ Ề
D y văn nói chung, d y phân môn gi ng văn (ph n truy n) nói riêng tr ngạ ạ ả ầ ệ ở ườ
THPT là d y cho các em h c sinh bi t tìm tòi, khám phá ra th gi i văn ch ng nghạ ọ ế ế ớ ươ ệ
thu t. Làm th nào đ giáo viên giúp h c sinh đng c m v i nh ng giá tr t t ngậ ế ể ọ ồ ả ớ ữ ị ư ưở
nhân văn c n đt t i trong m i tác ph m là nhi m v gi ng d y c a GV d y Ngầ ạ ớ ỗ ẩ ệ ụ ả ạ ủ ạ ữ
Văn. Lep- Tôn-xTôi nói : “V n đ không ph i bi t là qu đt tròn mà là làm th nàoấ ề ả ế ả ấ ế
đ bi t đc qu đt tròn?”. Chân lí là quý báu! Nh ng cách tìm ra chân lí còn quýể ế ượ ả ấ ư
h n nhi u. Vì th , cái khó trong vi c d y văn, nh t là d y tác ph m truy n là làmơ ề ế ệ ạ ấ ạ ẩ ệ
sao h ng cho h c sinh tìm ra cái hay, cái đp trong các tác ph m. Th c tr ng trongướ ọ ẹ ẩ ự ạ
nh ng năm g n đây, h c sinh khi c m th v tác ph m truy n th ng khô c ng, sáoữ ầ ọ ả ụ ề ẩ ệ ườ ứ
r ng, lúng túng và máy móc. R t ít h c sinh ch u khó tìm tòi, khám phá ra các ý m i, ýỗ ấ ọ ị ớ
riêng, ý sâu s c, ý hay do chính b n thân các em c m nh n. ắ ả ả ậ
Trong ch ng trình Ng văn tr ng ph thông, tác ph m truy n ng nươ ữ ở ườ ổ ẩ ệ ắ
chi m m t s l ng khá l n. Đi u này ph n ánh đúng m i t ng quan c a thànhế ộ ố ượ ớ ề ả ố ươ ủ
t u truy n ng n so v i nh ng th lo i văn xuôi khác trong đi s ng văn h c c aự ệ ắ ớ ữ ể ạ ờ ố ọ ủ
chúng ta.
Ki n th c tác ph m truy n trong ch ng trình Ng văn THPT. đc đa vàoế ứ ẩ ệ ươ ữ ượ ư
gi ng d y m t cách có h th ngả ạ ộ ệ ố . Nh ng tác ph m truy n đc s c, có giá tr đcữ ẩ ệ ặ ắ ị ượ
ch n l c đa vào gi ng d y trong ch ng trình Ng Văn THPT đem l i h ng thúọ ọ ư ả ạ ươ ữ ạ ứ
cho giáo viên và h c sinh, có ý nghĩa l n trong vi c nâng cao nh n th c th c ti n,ọ ớ ệ ậ ứ ự ễ
giúp h c sinh có thêm ki n th c, hi u bi t thêm v đi s ng xã h i và con ng i. ọ ế ứ ể ế ề ờ ố ộ ườ
M t trong nh ng ộ ữ v n đ gâyấ ề khó khăn không nh cho th y và trò ỏ ầ c a ch ngủ ươ
trình Ng văn tr ng ph thông là ữ ở ườ ổ ti p nh nế ậ , c m th các tác ph m truy nả ụ ẩ ệ . Do
đc tr ng c a th lo i truy n khác v i các văn b n th tr tình nên khi c m th , đcặ ư ủ ể ạ ệ ớ ả ơ ữ ả ụ ọ
– hi u văn b n truy n h c sinh th ng t ra lúng túng. ể ả ệ ọ ườ ỏ Ti p nh n ế ậ tác ph m truy nẩ ệ
đòi h i không ch có kh năng t duy lo gich mà c kh năng t duy tr u t ng. Vìỏ ỉ ả ư ả ả ư ừ ượ
v y c m th các tác ph m truy n qu là khó khăn và đy thách th c đi v i c giáoậ ả ụ ẩ ệ ả ầ ứ ố ớ ả
viên l n h c sinh.ẫ ọ V phía h c sinh, các em ch a có thói quen ch đng tìm hi uề ọ ư ủ ộ ể
khám phá tác ph m, trong khi m t s ẩ ộ ố tác ph m truy nẩ ệ trong SGK Ng văn THPT chữ ỉ
là đo n trích mà mu n đc – hi u và c m th hi u qu bu c ph i đt trong hạ ố ọ ể ả ụ ệ ả ộ ả ặ ệ
th ng toàn văn b n.ố ả
Đáp ng yêu c u phát tri n c a đt n c trong giai đo n m i, ngành giáo d cứ ầ ể ủ ấ ướ ạ ớ ụ
đã t ng b c ti n hànhừ ướ ế c i cách giáo d c, đi m i n i dung, ph ng pháp gi ng d yả ụ ổ ớ ộ ươ ả ạ
các c p h c phù h p v i m c tiêu giáo d c, đào t o. Tronở ấ ọ ợ ớ ụ ụ ạ g xu h ng chung y, t iướ ấ ạ
h i ngh chuyên môn Ng văn đc t ch c hàng năm, chúng ta đã trao đi, bàn lu n,ộ ị ữ ượ ổ ứ ổ ậ
rút kinh nghi m v đi m i ph ng pháp d y h c, nh m nâng cao h ng thú h c t pệ ề ổ ớ ươ ạ ọ ằ ứ ọ ậ
cho h c sinh. ọ
Trong bài vi t này, chúng tôi xin nêu ra m t s ý ki n cùng trao đi v i quýế ộ ố ế ổ ớ
đng nghi p v v n đ h ng d n h c sinh ồ ệ ề ấ ề ướ ẫ ọ c m th tác ph m truy n trong ch ngả ụ ẩ ệ ươ
trình Ng văn THPT.ữ V n đ là c n có nh ng ph ng pháp đc – hi u phù h p kh cấ ề ầ ữ ươ ọ ể ợ ắ
ph c đc nh ng khó khăn, h n ch tr c m t đ ti t h c đt hi u qu giáo d cụ ượ ữ ạ ế ướ ắ ể ế ọ ạ ệ ả ụ
cao. Trên c s đó, xin đa ra m t s ý ki n đ chúng ta cùng bàn b c, trao đi tìmơ ở ư ộ ố ế ể ạ ổ
ra ph ng h ng gi i quy t v n đ. ươ ướ ả ế ấ ề
1
Rèn k năng làm văn ngh lu n v tác ph m truy n cho h c sinh l p 12ỹ ị ậ ề ẩ ệ ọ ớ
II. M C ĐÍCH NGHIÊN C UỤ Ứ
Qua vi c nghiên c u đ vi t sáng ki n kinh nghi mệ ứ ể ế ế ệ c m th tác ph m truy nả ụ ẩ ệ
trong ch ng trình Ng văn THPT.ươ ữ , chúng tôi mu n trao đi v i đng nghi p vố ổ ớ ồ ệ ề
ph ng pháp t o h ng thú cho HS trong m i gi Đc văn (ph n truy n), t ng b cươ ạ ứ ỗ ờ ọ ầ ệ ừ ướ
kh c ph c tình tr ng HS coi gi h c Đc văn là gi "ru ng ", HS ch vi c ng i ngheắ ụ ạ ờ ọ ọ ờ ủ ỉ ệ ồ
th y "thôi miên", tay ghi chép, v nhà h c thu c, đi thi chép y nguyên l i l i th y,ầ ề ọ ộ ạ ờ ầ
nhi u khi có không đng ý v i m t s nh n đnh c a th y đã "áp đt" cũng khôngề ồ ớ ộ ố ậ ị ủ ầ ặ
dám nói. Hi v ng đ tài này s đc đng nghi p đón nh n đ góp ph n c i thi nọ ề ẽ ượ ồ ệ ậ ể ầ ả ệ
tình tr ng d y h c Ng văn hi n nay.ạ ạ ọ ữ ệ
III. ĐI T NG VÀ PH M VI NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ạ Ứ
Có nhi u bi n pháp góp ph n t o h ng thú cho HS THPT trong vi cề ệ ầ ạ ứ ệ c m thả ụ
tác ph m truy nẩ ệ , nh ng trong ph m vi đ tài này chúng tôi ch t p trung vào các bi nư ạ ề ỉ ậ ệ
pháp thông d ng nh t: d n nh p, đc di n c m – tóm t t tác ph m, phân tích tìnhụ ấ ẫ ậ ọ ễ ả ắ ẩ
hu ng truy n và các chi ti t tiêu bi u, phân tích nhân v t, s d ng l i bình hay h pố ệ ế ể ậ ử ụ ờ ợ
lí, v n d ng linh ho t các ph ng pháp d y h c tích c c, g n bài gi ng v i th c tậ ụ ạ ươ ạ ọ ự ắ ả ớ ự ế
đi s ng. Dù v n đ này cũng đã có ng i nghiên c u, song đây là kinh nghi m màờ ố ấ ề ườ ứ ệ
chúng tôi rút ra t th c ti n d y h c. Đi u quan tr ng là góp ph n t o h ng thú choừ ự ễ ạ ọ ề ọ ầ ạ ứ
h c sinh trong vi c c m th tác ph m truy n.ọ ệ ả ụ ẩ ệ
IV. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ
Đ th c hi n đ tài này, chúng tôi đã thu th p thông tin, đúc k t kinh nghi mể ự ệ ề ậ ế ệ
t th c t gi ng d y Ng Văn t các đng nghi p trên nhi u đi t ng HS qua cácừ ự ế ả ạ ữ ừ ồ ệ ề ố ượ
năm h c và th c nghi m đi ch ng trong năm h cọ ự ệ ố ứ ọ 2013-2014.
Ph n th haiầ ứ : N I DUNGỘ
I.C s lý lu n:ơ ở ậ
Lu t Giáo d c, Đi u 28.2 đã ghi: “Ph ng pháp giáo d c ph thông ph i phátậ ụ ề ươ ụ ổ ả
huy tích tích c c, t giác, ch đng, sáng t o c a HS; phù h p v i đc đi m t ngự ự ủ ộ ạ ủ ợ ớ ặ ể ừ
l p h c, môn h c; b i d ng ph ng pháp t h c, kh năng làm vi c theo nhóm, rènớ ọ ọ ồ ưỡ ươ ự ọ ả ệ
k năng v n d ng ki n th c vào th c ti n, tác đng đn tình c m, đem l i ni m vui,ỹ ậ ụ ế ứ ự ễ ộ ế ả ạ ề
h ng thú h c t p cho HS”.ứ ọ ậ
Tài li u b i d ng cán b qu n lí và giáo viên v biên so n đ ki m tra, xâyệ ồ ưỡ ộ ả ề ạ ề ể
d ng th vi n câu h i và bài t p cũng đã vi t: "Ho t đng giáo d c ch đt hi u quự ư ệ ỏ ậ ế ạ ộ ụ ỉ ạ ệ ả
cao khi t o l p đc môi tr ng s ph m lành m nh, b u không khí thân thi n, phátạ ậ ượ ườ ư ạ ạ ầ ệ
huy ngày càng cao vai trò tích c c, ch đng, sáng t o c a HS".ự ủ ộ ạ ủ
Rõ ràng khi có đc s say mê h ng thú, con ng i s làm vi c t nguy n cóượ ự ứ ườ ẽ ệ ự ệ
hi u qu h n, thành công h n. H ng thú còn có tác d ng ch ng l i s m t m i. HSệ ả ơ ơ ứ ụ ố ạ ự ệ ỏ
cũng v y, Khi có h ng thú, các em s kiên trì làm bài t p, không n n chí tr c câuậ ứ ẽ ậ ả ướ
h i khó, không nh ng th còn hăng hái tr l i, nh n xét b sung câu tr l i c a b n,ỏ ữ ế ả ờ ậ ổ ả ờ ủ ạ
ch đng nêu câu h i, đa ra nh ng th c m c đ các b n cùng tr l i, th y cô gi iủ ộ ỏ ư ữ ắ ắ ể ạ ả ờ ầ ả
thích th u đáo.ấ
Đi u ki n đu tiên c a m i s phân tích, đánh giá, th m đnh giá tr c a tácề ệ ầ ủ ọ ự ẩ ị ị ủ
ph m truy n là ng i đc có c m th y văn b n đó hay, h p d n và xúc đng th cẩ ệ ườ ọ ả ấ ả ấ ẫ ộ ự
s hay không. Nghĩa là trong đc hi u tác ph m truy n, ng i đc, dù ít hay nhi uự ọ ể ẩ ệ ườ ọ ề
2
Rèn k năng làm văn ngh lu n v tác ph m truy n cho h c sinh l p 12ỹ ị ậ ề ẩ ệ ọ ớ
ph i huy đng tri giác và sau đó là liên t ng, t ng t ng đ thâm nh p vào thả ộ ưở ưở ượ ể ậ ế
gi i ngh thu t c a tác ph m. N u quá trình này không x y ra thì ng i h c, dùớ ệ ậ ủ ẩ ế ả ườ ọ
b ng cách nào đi n a, cũng khó có th hi u đc sâu s c tác ph m. Quá trình tâm líằ ữ ể ể ượ ắ ẩ
nói trên chính là c m th tác ph m truy n. ả ụ ẩ ệ
C m th văn h c nói chung, tác ph m truy n nói riêng là ho t đng mang tínhả ụ ọ ẩ ệ ạ ộ
đc thù trong ti p nh n văn h c. M c đích c a c m th là c m nh n, phát hi n,ặ ế ậ ọ ụ ủ ả ụ ả ậ ệ
khám phá, chi m lĩnh b n ch t th m m c a văn ch ng nh m b i d ng m c mế ả ấ ẩ ỹ ủ ươ ằ ồ ưỡ ỹ ả
phong phú, tinh t cho h c sinh. V i quan ni m nh trên v c m th , chúng tôi nh nế ọ ớ ệ ư ề ả ụ ậ
th y vi c xác l p các bi n pháp rèn luy n cách c m th cho h c sinh khi d y tácấ ệ ậ ệ ệ ả ụ ọ ạ
ph m truy n tr ng ph thông có ý nghĩa quan tr ng. Theo chúng tôi, c m th tácẩ ệ ở ườ ổ ọ ả ụ
ph m truy n là c s đ xác l p các bi n pháp b c l và thúc đy s đng sáng t oẩ ệ ơ ở ể ậ ệ ộ ộ ẩ ự ồ ạ
c a ng i đc. ủ ườ ọ Do đó, ph n đ xu t các bi n pháp c a chúng tôi khác v n i dungầ ề ấ ệ ủ ề ộ
c a t ng bi n pháp. Cũng không là ti n trình c a m t ti t d y trên l pủ ừ ệ ế ủ ộ ế ạ ớ
2. C s th c ti n:ơ ở ự ễ
Lu n ng vi t: “ Bi t mà h c không b ng thích mà h c, thích mà h c khôngậ ữ ế ế ọ ằ ọ ọ
b ng say mà h c”. ằ ọ V y ni m yêu thích say mê chính là đng l c thúc đy, nuôiậ ề ộ ự ẩ
d ng s c g ng, n l c h c t p không ng ng c a m i ng i. Vì th v i vai trò tưỡ ự ố ắ ỗ ự ọ ậ ừ ủ ỗ ườ ế ớ ổ
ch c, h ng d n và đi u khi n quá trình h c t p c a HS, h n ai h t vi c ph i tìm raứ ướ ẫ ề ể ọ ậ ủ ơ ế ệ ả
nhi u bi n pháp đ phát huy cao nh t tính tích c c sáng t o c a ng i h c, gâyề ệ ể ấ ự ạ ủ ườ ọ
ni m h ng thú say mê h c t p các em chính là nhi m v quan tr ng đi v i m iề ứ ọ ậ ở ệ ụ ọ ố ớ ỗ
GV.
Nh ng ph i th a nh n m t th c t r ng trong th i kì đt n c đang chuy nư ả ừ ậ ộ ự ế ằ ờ ấ ướ ể
mình h i nh p, bên c nh r t nhi u m t tích c c thì cũng n y sinh không ít nh ngộ ậ ạ ấ ề ặ ự ả ữ
khó khăn thách th c. Theo đó, hi n nay đa s ph huynh ch đnh h ng cho con emứ ệ ố ụ ỉ ị ướ
mình l a ch n các môn h c t nhiên. Chính đi u này đã tác đng không nh đn tâmự ọ ọ ự ề ộ ỏ ế
lí HS, làm gi m ni m yêu thích h ng thú c a các em v i môn Ng văn. Càng h c lênả ề ứ ủ ớ ữ ọ
l p trên, các em càng chán h c môn Ng văn. Đng tr c b i c nh đó, bên c nhớ ọ ữ ứ ướ ố ả ạ
vi c trau d i nâng cao năng l c chuyên môn v ng vàng, Ng i GV d y Ng văn c nệ ồ ự ữ ườ ạ ữ ầ
thi t ph i có ngh thu t đng l p cao h n, linh ho t h n m i có th t o đc ni mế ả ệ ậ ứ ớ ơ ạ ơ ớ ể ạ ượ ề
h ng thú cho HS.ứ
Có nhi u nguyên nhân d n đn tình tr ng HS THPT không h ng thú trong giề ẫ ế ạ ứ ờ
h c Đc văn (ph n truy n), theo tôi có nh ng nguyên nhân c b n sau:ọ ọ ầ ệ ữ ơ ả
- V ch ng trình ề ươ có m t s đi u b t c p. Thi t k ch ng trình ch a th tộ ố ề ấ ậ ế ế ươ ư ậ
h p lý. Có nhi u tác ph m l ng ki n th c c n khai thác r t l n nhợ ề ẩ ượ ế ứ ầ ấ ớ ư H nh phúcạ
m t tang giaộ - Vũ Tr ng Ph ng,ọ ụ Chí Phèo - Nam Cao, hay các tác ph m văn xuôiẩ
(ph n truy nầ ệ ) trong ch ng trình Ng văn l p 12 th i l ng phân ph i l i r t ít (2ươ ữ ớ ờ ượ ố ạ ấ
ti t/bài), GV ch lo d y không k p bài thì làm sao t o đc h ng thú cho HS.ế ỉ ạ ị ạ ượ ứ
- V phía GVề: Trong nh ng năm g n đây, ngành luôn đ cao vi c đi m iữ ầ ề ệ ổ ớ
ph ng pháp d y h c, nh ng th t s vi c đi m i các GV d y Ng văn còn g pươ ạ ọ ư ậ ự ệ ổ ớ ở ạ ữ ặ
khá nhi u khó khăn, vi c ng d ng công ngh thông tin vào gi ng d y cũng ch aề ệ ứ ụ ệ ả ạ ư
đt đc k t qu mong mu n. Do v y, ngoài các ti t d thi, thao gi ng, d y t t,ạ ượ ế ả ố ậ ế ự ả ạ ố
thanh tra, đa ph n ti t d y Ng văn là ti t "d y chay", th y v n gi ph ng pháp cũầ ế ạ ữ ế ạ ầ ẫ ữ ươ
là thuy t gi ng. Chính đi u đó đã làm gi m r t nhi u s hào h ng, sáng t o c a HS.ế ả ề ả ấ ề ự ứ ạ ủ
M t nguyên nhân n a xu t phát t trình đ chuyên môn c a GV, nh t là đa s nh ngộ ữ ấ ừ ộ ủ ấ ố ữ
GV m i ra tr ng, m i khi lên l p ch a th t làm ch kiên th c, ch lo làm sao truy nớ ườ ỗ ớ ư ậ ủ ứ ỉ ề
3
Rèn k năng làm văn ngh lu n v tác ph m truy n cho h c sinh l p 12ỹ ị ậ ề ẩ ệ ọ ớ
th h t nh ng gì đã so n t giáo án đã th y khó, nói chi đn vi c m r ng, nâng cao,ụ ế ữ ạ ừ ấ ế ệ ở ộ
kích thích s h ng thú c a HS.ự ứ ủ
- V phía HSề: Môn Ng văn là m t môn h c khó, mang tính đc thù. Trongữ ộ ọ ặ
m i gi h c Đc văn (ph n truy n), HS ph i phát huy trí t ng t ng sáng t o,ỗ ờ ọ ọ ầ ệ ả ưở ượ ạ
năng l c c m th thì m i có th hi u đc nh ng t ng nghĩa sâu xa c a tác ph m -ự ả ụ ớ ể ể ượ ữ ầ ủ ẩ
Yêu c u này, đâu ph i HS nào cũng có đ kh năng. H n n a, đa ph n HS hi n nayầ ả ủ ả ơ ữ ầ ệ
đã quen v i l i h c th đng, đi thi thì cũng ch chép l i l i th y, b i các em có tâmớ ố ọ ụ ộ ỉ ạ ờ ầ ở
lí n u làm khác đi ch a ch c gì th y đã cho đi m cao, do v y cũng ch ng mu n b cế ư ắ ầ ể ậ ẳ ố ộ
l suy nghĩ c m th riêng c a b n thân làm gì.ộ ả ụ ủ ả
Có r t nhi u nguyên nhân đ lý gi i hi n t ng nêu trên, nh ng theo chúngấ ề ể ả ệ ượ ư
tôi, làm th nào đ nâng cao c m th tác ph m truy n cho h c sinh trongế ể ả ụ ẩ ệ ọ
gi đc hi u môn vănờ ọ ể ? làm sao đ HS yêu thích môn Ng văn h n, làm sao đ k tể ữ ơ ể ế
qu h c t p c a HS đc c i thi n h n. Đó là v n đ luôn băn khoăn trăn tr c aả ọ ậ ủ ượ ả ệ ơ ấ ề ở ủ
nhi u GV gi ng d y môn Ng Văn tr ng THPTề ả ạ ữ ở ườ
III. CÁC BI N PHÁP GÓP PH N T O H NG THÚ CHO H C SINH TRONG VI CỆ Ầ Ạ Ứ Ọ Ệ
C M TH TÁC PH M TRUY NẢ Ụ Ẩ Ệ
I. Ph ng pháp d n nh p: ươ ẫ ậ
1. Khái ni m d n nh pệ ẫ ậ
D n nh p còn g i là “l i m đu”, là m t ph ng th c d n d t h c sinh m tẫ ậ ọ ờ ở ầ ộ ươ ứ ẫ ắ ọ ộ
cách có ý th cứ, có m c đích đi vào tri th c m i, là khâu m đng, b t đu c a d yụ ứ ớ ở ườ ắ ầ ủ ạ
h c trên l p.ọ ớ
D n nh p (theo nghĩa ch ): “nh p” (vào) và “d n” (h ng d n, d n d t).ẫ ậ ữ ậ ẫ ướ ẫ ẫ ắ
V y nh p có nghĩa là đa vào, ti n vào đ cho h c sinh t t đi vào tinh th n tâmậ ậ ư ế ể ọ ừ ừ ầ
thái, s chú ý đu đc đa vào trong quá trình gi ng d y bài m i, càng nh p càngự ề ượ ư ả ạ ớ ậ
t t.ố
2. Yêu c u đi v i ph ng pháp d n nh pầ ố ớ ươ ẫ ậ
Th i gian lên l p ch gói g n trong vòng 45 phút, nên khi so n gi ng cũng nhờ ớ ỉ ọ ạ ả ư
ti n trình lên l p ng i d y không đc “r ng rãi”, và công phu b c này. Thôngế ớ ườ ạ ượ ộ ở ướ
th ng, ng i d y ch giành kho ng 2-3 phút đ d n vào bài m i (b ng nhi u cách).ườ ườ ạ ỉ ả ể ẫ ớ ằ ề
V y nên, yêu c u đu tiên c a l i d n c n ng n g n, súc tích, khái quát cao, l i g nậ ầ ầ ủ ờ ẫ ầ ắ ọ ờ ọ
ý sâu, l y ít d n nhi u ch không dài dòng, tùy ti n. N i dung d n nh p c n kháiấ ẫ ề ứ ệ ộ ẫ ậ ầ
quát, cô đng nh ng ph i phong phú. Ngôn ng c n trong sáng, tinh t , súc tích. Sộ ư ả ữ ầ ế ự
tinh luy n c a n i dung, s tinh t c a hình th c ngôn ng s làm cho l i d n tệ ủ ộ ự ế ủ ứ ữ ẽ ờ ẫ ự
nhiên, lôi cu n.ố
3. Các bi n pháp c thệ ụ ể
D n nh p ch là khâu nh , không n m trong tr ng tâm bài d y, nh ng l i ẫ ậ ỉ ỏ ằ ọ ạ ư ạ ở
vào v trí m đu, có tác d ng đt n n móng và g n bó v i các ho t đng còn l i.ị ở ầ ụ ặ ề ắ ớ ạ ộ ạ
V y nên, ng i d y không th b qua. Xu t phát t nh ng lí do trên, trong ph m viậ ườ ạ ể ỏ ấ ừ ữ ạ
cho phép, chúng tôi xin đ c p đn ề ậ ế m t s bi n pháp d n nh p trong gi ng d y tácộ ố ệ ẫ ậ ả ạ
ph m truy n nh sau:ẩ ệ ư
3.1 Trích d n danh ngônẫ
Danh ngôn là nh ng l i răn d y và nh ng câu tri t lí hàm nghĩa sâu s c, có tácữ ờ ạ ữ ế ắ
d ng răn d y, đc m i ng i s d ng h ng ngày trong cu c s ng nh : “H c, h cụ ạ ượ ọ ườ ử ụ ằ ộ ố ư ọ ọ
n a, h c mãi” (Lê – nin); “Nghèo nàn v v t ch t d ch a, nghèo nàn v tâm h nữ ọ ề ậ ấ ễ ữ ề ồ
khó ch a” (M. đ Mông – te – nh ); “Tình yêu là ni m say mê đem l i h nh phúc choữ ơ ơ ề ạ ạ
4
Rèn k năng làm văn ngh lu n v tác ph m truy n cho h c sinh l p 12ỹ ị ậ ề ẩ ệ ọ ớ
ng i khác” (F.Sile); “Đng đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòngườ ườ
ng i ng i núi e sông” (Nguy n Bá H c)…Cũng có danh ngôn là thành ng , t c ngườ ạ ễ ọ ữ ụ ữ
nh “Gi y rách ph i gi l y l ”, “Ăn cây nào rào cây y”, “ hi n g p lành”,ư ấ ả ữ ấ ề ấ Ở ề ặ
“U ng n c nh ngu n”,…. ố ướ ớ ồ
Trích d n danh ngôn đ v n d ng vào d n nh p khi d y h c trên l p có thẫ ể ậ ụ ẫ ậ ạ ọ ớ ể
thu hút đc s chú ý c a h c sinh, t o s m i m , khác l , kích thích và nâng caoượ ự ủ ọ ạ ự ớ ẻ ạ
h ng thú h c t p h c sinh.ứ ọ ậ ở ọ
Ví d :ụ
Bài T m Cám (truy n c tích)ấ ệ ổ [trang 65, Ng Văn 10 - t p 1]ữ ậ
- GV: Trong quan ni m c a dân gian, chúng ta th ng nghe “ác gi ác báo – gieo gióệ ủ ườ ả
g p bão”, ho c “ hi n g p lành”,… nh ng tri t lí đó chúng ta v n g p trong cu cặ ặ ở ề ặ ữ ế ẫ ặ ộ
s ng th ng nh t, đã tr thành tri t lí nhân sinh đc ông cha ta đúc k t mà nên.ố ườ ậ ở ế ượ ế
Nh ng tri t lí s ng đó, đc đúc k t trong nhi u tác ph m, tiêu bi u là truy n “T mữ ế ố ượ ế ề ẩ ể ệ ấ
Cám”. Truy n T m Cám cho th y s chi n th ng tr n v n c a cái thi n đã ch ngệ ấ ấ ự ế ắ ọ ẹ ủ ệ ứ
minh cho quy lu t “ác gi ác báo”, “ hi n g p lành” c a dân gian. Mu n hi u tìnhậ ả ở ề ặ ủ ố ể
ti t c a câu chuy n nh th nào – chúng ta cùng đi vào bài h c.ế ủ ệ ư ế ọ
Khi d n nh p trong d y h c, n u giáo viên v n d ng đúng m c ph ng phápẫ ậ ạ ọ ế ậ ụ ứ ươ
trích d n danh ngôn, s khi n ngôn ng có s c m nh h n h n nh ng l i nói t nẫ ẽ ế ữ ứ ạ ơ ẳ ữ ờ ả
m n, v n v t. Có m t s t c ng , thành ng có th phát huy đc nh ng kh năngả ụ ặ ộ ố ụ ữ ữ ể ượ ữ ả
không ng , kích thích trí t ng t ng c a h c sinh – và nh th ng i d y v aờ ưở ượ ủ ọ ư ế ườ ạ ừ
truy n đt đc ki n th c, v a rèn luy n kh năng ti p thu các em. D n nh pề ạ ượ ế ứ ừ ệ ả ế ở ẫ ậ
nh th s thu hút s chú ý c a các em ngay t đu ti t h c, h a h n m t ti t d yư ế ẽ ự ủ ừ ầ ế ọ ứ ẹ ộ ế ạ
h p d n, sôi n i.ấ ẫ ổ
3.2 K t h p th c tế ợ ự ế
K t h p th c t có nghĩa là k t h p gi a th c t h c t p – cu c s ng – xãế ợ ự ế ế ợ ữ ự ế ọ ậ ộ ố
h i. K t h p th c t s giúp cho ho t đng d y h c thi t th c h n, g n gũi h n.ộ ế ợ ự ế ẽ ạ ộ ạ ọ ế ự ơ ầ ơ
V a làm phong phú n i dung d y h c, v a phát huy tính tích c c h c sinh và tínhừ ộ ạ ọ ừ ự ở ọ
ch d n c a ng i d y.ỉ ẫ ủ ườ ạ
Ví d :ụ
Bài Chi c thuy n ngoài xa - Nguy n Minh Châuế ề ễ [trang 69, Ng Văn 12- t p 2]ữ ậ
- GV: N n kinh t càng phát tri n s kéo theo nhi u s đi thay trong cu c s ng. Vàề ế ể ẽ ề ự ổ ộ ố
m t trong nh ng v n đ đó là s suy đi v đo đc, xu ng c p tr m tr ng c a cácộ ữ ấ ề ự ồ ề ạ ứ ố ấ ầ ọ ủ
m i quan h v - ch ng, cha – con, anh – em,… V y, trong đi th ng, đã bao giố ệ ợ ồ ậ ờ ườ ờ
các em ch ng ki n c nh m t ng i ch ng vũ phu đánh v ? M t đa con b t ch pứ ế ả ộ ườ ố ợ ộ ứ ấ ấ
đo lí đánh l i cha không? Đúng v y. Th c tr ng đau lòng đó đã đc Nguy n Minhạ ạ ậ ự ạ ượ ễ
Châu khám phá trong bình di n c a n n văn h c m i – bình di n đo đc th sệ ủ ề ọ ớ ệ ạ ứ ế ự
thông qua tác ph m ẩChi c thuy n ngoài xa.ế ề
Do yêu c u v m t th i gian c a ph ng pháp d n nh p ph i ng n g n, gi nầ ề ặ ờ ủ ươ ẫ ậ ả ắ ọ ả
d d hi u nh ng ph i đy đ mang tính thuy t ph c cao, tránh dài dòng làm phânị ễ ể ư ả ầ ủ ế ụ
tán s chú ý c a h c sinh. M u d y này h t s c hi u qu . Ch trong th i gian ng n,ự ủ ọ ẫ ạ ế ứ ệ ả ỉ ờ ắ
giáo viên đã đt h c sinh vào tình th “phán – x ”, v a là ng i thách th c, v a l yặ ọ ế ử ừ ườ ứ ừ ấ
chính mình đ đi tìm câu tr l i. ể ả ờ
3.3 Nêu câu h i (Nêu ra nghi v n)ỏ ấ
5
