Salbutamol trong điều trị doạ sanh non: kết quả sử dụng tại bệnh viện Hùng Vương

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> SALBUTAMOL TRONG ÑIEÀU TRÒ DOAÏ SANH NON:<br /> KEÁT QUAÛ SÖÛ DUÏNG TAÏI BEÄNH VIEÄN HUØNG VÖÔNG<br /> Nguyeãn Duy Taøi*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Muïc ñích: ñaùnh giaù hieäu quaû Salbutamol truyeàn tónh maïch vaø ñaët haäu moân trong ñieàu trò doaï sanh<br /> non.<br /> Phöông phaùp: thöïc nghieäm laâm saøng khoâng so saùnh vôùi 106 beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn doaï sanh<br /> non vaø phaûi nhaäp vieän ñieàu trò. Phaùc ñoà ñieàu trò laø Salbutamol, 0.5mg/1ml, 2 oáng pha trong dung dòch<br /> Glucose 5%500ml truyeàn tónh maïch (ñieàu trò taán coâng) ñeán khoâng coøn côn goø töû cung vaø Salbutamol, vieân<br /> ñaët haäu moân 1mg (ñieàu trò duy trì) 4vien/ ngaøy sau ñoù. Ñieàu trò ñöôïc xem laø hieäu quaû khi beänh nhaân<br /> khoâng coøn goø töû cung vaø coù theå xuaát vieän. Ñieàu trò ñöôïc xem laø thaát baïi khi khoâng caét ñöôïc côn goø vaø beänh<br /> nhaân ñi vaøo cuoäc chuyeån daï.<br /> Keát quaû:. Vôùi 106 beänh nhaân ñaõ thu nhaän, coù 18 tröôøng hôïp thaát baïi (16,98%). Caùc yeáu toá tuoåi meï,<br /> soá laàn sanh, tình traïng söùc khoeû meï vaø tuoåi thai khoâng aûnh höôûng treân keát quaû ñieàu trò. Tình traïng côn goø<br /> töû cung vaø coå töû cung khi baét ñaàu ñieàu trò cuõng khoâng khaùc bieät ñaùng keå trong hai nhoùm keát quaû. Trong<br /> caùc tröôøng hôïp thaát baïi, Salbutamol coù theå keùo daøi thôøi gian toái ña laø 4 ngaøy.<br /> Keát luaän: vôùi tyû leä thaát baïi 16,98%, Salbutamol truyeàn tónh maïch vaø ñaët haäu moân duy trì sau ñoù coù<br /> theå xem laø coù hieäu quaû khaù toát trong ñieàu trò doaï sanh non. Trong tröôøng hôïp ñieàu trò thaát baïi, Salbutamol<br /> cuõng coù theå keùo daøi thôøi gian ñuû ñeå söû duïng coù hieäu quaû Corticoids nhaèm taêng cöôøng ñoä tröôûng thaønh<br /> phoåi thai nhi. Tuy nhieân, caàn tieáp tuïc cho soá maãu lon hon ñeå coù keát quaû chính xaùc.<br /> <br /> SUMMARY<br /> SALBUTAMOL IN TREATING THREATENED PRETERM LABORS<br /> Nguyen Duy Tai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 167 – 170<br /> <br /> Objective: To evaluate the efficacy of one Beta mimetic - Salbutamol, infusion (first line therapy)<br /> and rectal pessaries (mantenance therapy) using<br /> Method: a non controlled clinical trial was conducted with a groups of 106 patients: treating regimen<br /> included Salbutamol, 0.5mg/1ml.amp, 2 amps in Gulucose 5%, 500ml, infused until stopping uterine<br /> contractions and Salbutamol, 1mg, rectal pessaries 4 per day after. Effective treatment was confirmed<br /> when patients could go home without uterine contractions. Ineffective treatment was confirmed as labor<br /> happened even using Salbutamol.<br /> Results:. Within 106 patients, failed rate was 16.98% (18pts). The result of Salbutamol regimen was<br /> not influenced by maternal age, parity, mother’s health status and gestational age. The status of uterine<br /> contractions and cervical changes was not different significantly between two groups of result. In the<br /> failed cases, using Salbutamol might prolong 4 days maximally.<br /> Conclusion: Salbutamol, infusion and rectal pessaries using was effective to treat threatened<br /> preterm labors with failed rate of 16.98%. In the failed cases, the prolonged time was enough to use<br /> effectively Corticoids for lung maturity. The study should be continued to get an exact result.<br /> * Boä moân Saûn – Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh<br /> <br /> 167<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Sanh non ñöôïc xem laø nguyeân nhaân haøng ñaàu<br /> gaây gia taêng töû suaát vaø beänh suaát cuûa treû sô sinh.<br /> Ngoaøi ra, caùc beänh taät veà laâu daøi treân treû sanh non<br /> cuõng ñöôïc ghi nhaän vôùi tyû leä ñaùng chuù yù.<br /> Ñieàu trò doaï sanh non bao goàm nhieàu phöông<br /> thöùc phoái hôïp töø naèm nghæ ngôi tuyeät ñoái, ñieàu trò<br /> giaûm côn goø töû cung vôùi caùc loaïi thuoác öùc cheá thuï theå<br /> Beta hay Magnee Sulfate, thuoác cheïn keânh Canxi cho<br /> ñeán vieäc ñieàu trò nhöõng yeáu toá coù khaû naêng gaây ra hay<br /> coù lieân quan ñeán doaï sanh non.<br /> Salbutamol, moät thuoác öùc cheá thuï theå Beta<br /> khoâng coøn ñöôïc öa chuoäng vaø khuyeán caùo trong caùc<br /> coâng boá gaàn ñaây do khaùc bieät veà hieäu quaû vaø taàn suaát<br /> caùc taùc duïng phuï. Tuy nhieân, trong tình hình döôïc taïi<br /> Vieät nam, nhöõng thuoác öùc cheá Beta ñöôïc khuyeán<br /> khích söû duïng vaãn coøn löu haønh raát haïn cheá. Hôn<br /> nöõa, Salbutamol vaãn coøn cho thaáy coù moät giaù trò söû<br /> duïng ñaùng keå, coù khaû naêng laøm giaûm côn goø vôùi moät<br /> giaù thaønh ñieàu trò coù theå chaáp nhaän ñöôïc vaø caùch söû<br /> duïng töông ñoái ñôn giaûn cuõng nhö coù theå kieåm soaùt<br /> ñöôïc caùc taùc duïng khong mong muoán. Nghieân cöùu<br /> naøy ñaët ra nhaèm ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa Salbutamol,<br /> vôùi caùc ñöôøng duøng trong ñieàu trò doaï sanh non.<br /> <br /> THIEÁT KEÁ NGHIEÂN CÖÙU<br /> Nghieân cöùu thöïc nghieäm laâm saøng khoâng nhoùm<br /> chöùng vôùi caùc beänh nhaân ñöôïc chaån ñoaùn doaï sanh<br /> non vaø phaûi nhaäp vieän ñieàu trò.<br /> Salbutamol, 0.5mg, hai oáng trong chai dòch<br /> Glucose 500ml, söû duïng truyeàn tónh maïch baét ñaàu X<br /> gioït/phuùt, taêng daàn moãi 15 phuùt cho ñeán khi caét ñöôïc<br /> côn co. Ngöng truyeàn neáu maïch ≥ 120 laàn/phuùt.<br /> Sau khi ñaõ caét ñöôïc côn co, duy trì khoaûng 12 giôø<br /> roài giaûm daàn soá gioït cho ñeán khi coøn X gioït/phuùt vaãn<br /> khoâng coù côn co.<br /> Duy trì toác ñoä naøy khoaûng 12 giôø cuøng vôùi<br /> Salbutamol 1mg (4 vieân/ngaøy: ñaët haäu moân moãi<br /> 6 giôø).<br /> Sau khi heát chai dòch truyeàn seõ tieáp tuïc ñaët thuoác.<br /> Giaûm lieàu daàn sau 1-2 ngaøy.<br /> <br /> 168<br /> <br /> Hieäu quaû cuûa ñieàu trò ñöôïc xaùc ñònh khi beänh<br /> nhaân khoâng coøn côn goø töû cung. Ñieàu trò ñöôïc xaùc<br /> ñònh laø khoâng hieäu quaû khi chuyeån daï xaûy ra trong<br /> khi söû duïng Salbutamol hoaëc phaûi chuyeån sang moät<br /> ñieàu trò khaùc vôùi moät thuoác khaùc môùi döùt ñöôïc côn goø.<br /> Caùc bieán soá ño löôøng laø côn goø töû cung, tình<br /> traïng coå töû cung tröôùc vaø sau söû duïng thuoác. Keát quaû<br /> ñieàu trò ñöôïc xaùc ñònh bôûi cuoäc chuyeån daï xaûy ra hay<br /> tình traïng khoâng coøn côn goø sau ñieàu trò.<br /> Caùc beänh nhaân coù tieàn söû maãn caûm vôùi caùc thaønh<br /> phaàn cuûa thuoác hay coù caùc choáng chæ ñònh vôùi thuoác<br /> khoâng ñöôïc choïn vaøo nghieân cöùu (cao HA, cöôøng<br /> giaùp, tim maïch, suy thaän, suy gan, dò öùng, nhieãm<br /> truøng oái). Ñieàu trò ñöôïc tieán haønh khi beänh nhaân bieát<br /> roõ thoâng tin veà ñieàu trò vaø chaáp nhaän phaùc ñoà ñieàu trò.<br /> Maãu beänh nhaân trong naêm 2004 taïi khoa saûn<br /> beänh (BV Huøng Vöông) laø 106 tröôøng hôïp. Chuùng toâi<br /> ghi nhaän moät soá keát quaû sau.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Toång soá ñoái töôïng thu nhaän ñöôïc vaøo nghieân cöùu<br /> laø 106 beänh nhaân, coù 18 (16.98%) ngöôøi ñi vaøo<br /> chuyeån daï khi ñang duøng thuoác.<br /> Moät soá ñaëc ñieåm nhoùm ñoái töôïng ñöôïc trình baøy<br /> trong Baûng 1. Caùc ñaëc ñieåm naøy khoâng khaùc bieät<br /> trong hai nhoùm keát quaû ñieàu trò.<br /> Tình traïng côn goø vaø coå töû cung ñöôïc trình baøy<br /> trong Baûng 2 vaø 3<br /> Baûng 1: Caùc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa caùc beänh nhaân<br /> Caùc chæ soá<br /> Tuoåi meï<br /> Ñòa baøn cö truù:<br /> - Taïi TPHCM<br /> - Tænh khaùc<br /> Soá laàn sanh<br /> Tuoåi thai<br /> Tim thai:<br /> - < 160l/ph<br /> - Töø 160l/ph trôû leân<br /> Tình traïng hyeát aùp:<br /> - Bình thöôøng<br /> - Cao huyeát aùp<br /> CRP<br /> -90%) coù töø 2-3 côn goø töû cung trong<br /> 10phuùt. Töông töï, tyû leä caùc tröôøng hôïp coù thay ñoåi coå<br /> töû cung trong tröôøng hôïp thaát baïi cao hôn trong<br /> tröôøng hôïp thaønh coâng.<br /> <br /> Giaù trò thoáng keâ<br /> 0 – 3; MODE 3 (72.4%)<br /> 100%<br /> <br /> 59.2%<br /> 40.8%<br /> <br /> 80%<br /> <br /> 75%<br /> 25%<br /> <br /> 33.3<br /> <br /> 50<br /> 4 goø<br /> <br /> 60%<br /> <br /> 67.1% ñieàu trò 2 ngaøy vôùi lieàu taán coâng (RANGE<br /> 1-6 ngaøy), ñieàu trò duy trì sau ñoù töø 1-6 ngaøy vôùi<br /> 52.6% caàn 3 ngaøy (RANGE 1-6)<br /> <br /> 3 goø<br /> <br /> 25.4<br /> <br /> 2 goø<br /> <br /> 40%<br /> <br /> 1 goø<br /> 41.7<br /> <br /> 12 tröôøng hôïp rôi vaøo chuyeån daï khi vaãn coøn ôû<br /> lieàu ñieàu trò taán coâng. 6 tröôøng hôïp ñi vaøo chuyeån daï<br /> khi ñaõ chuyeån sang ñieàu trò duy trì.<br /> <br /> 20%<br /> <br /> 36.5<br /> <br /> 8.3<br /> <br /> 0%<br /> thaønh coâng<br /> <br /> Toång ngaøy naèm vieän töø 1 ñeán 9 ngaøy (MODE 6<br /> ngaøy / 35.5%)<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4.8<br /> <br /> thaát baïi<br /> <br /> Hình 1: Khaùc bieät veà côn goø khi nhaäp vieän.<br /> <br /> Vôùi keát quaû sô boä cuûa nhoùm 106 tröôøng hôïp, tyû leä<br /> thaát baïi sau ñieàu trò laø 16.98%.<br /> Caùc yeáu toá cuûa meï nhö tuoåi, soá laàn sanh hay tình<br /> traïng vieâm nhieãm (thoâng qua giaù trò CRP khi thöû<br /> maùu meï) cuõng nhö yeáu toá tuoåi thai khoâng aûnh höôûng<br /> ñeán keát quaû ñieàu trò.<br /> Caùc khuyeán caùo gaàn ñaây coù neâu vai troø cuûa vieäc<br /> ñieàu trò tình traïng vieâm nhieãm aâm ñaïo do taùc nhaân<br /> ñaëc hieäu hoaëc do taïp truøng cuõng goùp phaàn trong ñieàu<br /> trò thaønh coâng doaï sanh non. Tình traïng vieâm nhieãm<br /> aâm ñaïo thoâng thöôøng khoâng aûnh höôûng nhieàu ñeán<br /> keát quaû CRP.<br /> Coù leõ, thieát keá nghieân cöùu neân xem xeùt theâm tình<br /> traïng vieâm nhieãm aâm ñaïo trong caùc tröôøng hôïp doaï<br /> sanh non.<br /> Vôùi caùc ghi nhaän sô boä, coù theå noùi tình traïng cuûa<br /> <br /> 90<br /> 80<br /> 70<br /> 60<br /> 50<br /> 40<br /> 30<br /> 20<br /> 10<br /> 0<br /> <br /> thaønh coâng<br /> thaát baïi<br /> <br /> CTC<br /> ñoùng<br /> <br /> CTC môû<br /> <br /> CTC<br /> khoâng<br /> xoaù<br /> <br /> CTC coù<br /> xoaù<br /> <br /> Hình 2: Khaùc bieät veà tình traïng coå töû cung khi nhaäp<br /> vieän<br /> <br /> Ngöôïc laïi, giaù trò thoáng keâ ñaït ñöôïc vôùi möùc<br /> <br /> 169<br /> <br /> p2000g, 8 tröôøng hôïp 1500-2000g vaø 4<br /> tröôøng hôïp