SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT ĐÔ LƯƠNG 3
SÁNG KIẾN
Tên đề tài:
VẬN DỤNG B – LEARNING TRONG MỘT SỐ DỰ ÁN
STEM CHUYÊN ĐỀ “TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI”
VẬT LÍ 10 NHẰM PHÁT TRIỂN CÁC PHẨM CHẤT,
NĂNG LỰC CHO HỌC SINH
BỘ MÔN : VẬT LÝ
NHÓM TÁC GIẢ: 1. NGUYỄN XUÂN DƯƠNG
2. NGUYỄN HẢI TRIỀU
SỐ ĐIỆN THOẠI: 0985.239.545 – 0972.980.314
NĂM HỌC: 2023 – 2024
i
MỤC LỤC
Mục lục .............................................................................................................. i
Danh mục các chữ cái viết tắt…...……………………………...……………iii
A. ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................ 2
1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................... 2
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 2
2.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 2
2.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 2
3. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 2
5. Đóng góp mới của đề tài ............................................................................... 2
6. Cấu trúc đề tài ............................................................................................... 3
B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...................................................................... 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ DẠY HỌC B – LEARNING TRONG
CÁC DỰ ÁN HOẠT ĐỘNG STEM ............................................................. 4
1.1. Dạy học kết hợp (B-Learning) .................................................................. 4
1.1.1. Khái niệm ............................................................................................... 4
1.1.2. Ưu điểm của dạy học B - Learning ........................................................ 4
1.1.3. Các hình thức dạy học và mức độ kết hợp theo B-Learning .................. 5
1.2. Dạy học theo định hướng STEM............................................................... 6
1.2.1 Khái niệm về giáo dục STEM ................................................................. 6
1.2.2. Giáo dục STEM trong chương trình phổ thông 2018 ............................. 7
1.2.3. Hình thức tổ chức STEM ........................................................................ 7
1.2.4. Quy trình xây dựng chủ đề và tiến trình bài học STEM ........................ 8
1.3. Thực trạng vấn đề ...................................................................................... 9
1.3.1. Mục đích khảo sát ................................................................................... 9
1.3.2. Đối tượng và thời gian khảo sát ............................................................. 9
1.3.3. Nội dung khảo sát ................................................................................... 9
1.3.4. Phương pháp khảo sát............................................................................. 9
1.3.5. Kết quả khảo sát ................................................................................... 10
Chương 2: THIẾT KẾ VÀ VẬN DỤNG B – LEARNING TRONG MỘT SỐ
DỰ ÁN STEM CHUYÊN ĐỀ “TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI” – VẬT LÍ 10 ... 15
2.1. Phân tích nội dung, kiến thức chuyên đề “Trái Đất và Bầu Trời” ........... 15
ii
2.2. Yêu cầu cần đạt trong dạy học chuyên đề “Trái Đất và Bầu Trời”- Vật lí
10 .................................................................................................................... 15
2.2.1. Đặc điểm chuyên đề “Trái Đất và Bầu Trời” ....................................... 17
2.2.2. Yêu cầu cần đạt .................................................................................... 17
2.3. Đề xuất quy trình dạy học Vận dụng B-Learning theo định hướng giáo
dục STEM ....................................................................................................... 17
2.3.1. Giai đoạn chuẩn bị dự án ...................................................................... 17
2.3.2. Giai đoạn tổ chức dự án ........................................................................ 18
2.3.3. Giai đoạn đánh giá, điều chỉnh kết quả học tập ................................... 19
2.4. Xây dựng một số dự án STEM Chuyên đề Trái đất và bầu trời (Vật lí 10)
theo hướng vận dụng B-Learning ................................................................... 20
2.4.1. Dự án chế tạo mô hình hệ mặt trời ....................................................... 20
2.4.2. Dự án Chế tạo Bản đồ sao quay. .......................................................... 30
2.4.3. Dự án Chế tạo mô hình hiện tượng nhật thực, nguyệt thực. ................ 31
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ................................................... 32
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm ................................... 32
3.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ........................................................... 32
3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm .......................................................... 32
3.2. Nội dung, đối tượng, thời gian tiến hành thực nghiệm sư phạm ............ 32
3.2.1. Nội dung thực nghiệm sư phạm ........................................................... 32
3.2.2. Đối tượng thực nghiệm sư phạm .......................................................... 32
3.2.3. Nội dung thực nghiệm .......................................................................... 33
3.3. Kết quả thực nghiệm sư phạm ................................................................. 33
3.3.1. Đánh giá định tính ................................................................................ 33
3.3.2. Đánh giá định lượng kết quả thực nghiệm sư phạm ............................. 34
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................ 39
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 41
PHỤ LỤC…………………………………………………………………….
iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN
STT
Viết tắt
Viết đầy đủ
1
CTGDPT
Chương trình giáo dục phổ thông
2
GV
Giáo viên
3
HS
Học sinh
4
HĐ
Hoạt động
5
SGK
Sách giáo khoa
6
DH
Dạy học
7
THPT
Trung học phổ thông
8
TNSP
Thực nghiệm sư phạm
1
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh và xu thế mới của giáo dục hiện đại, cùng với sự phát triển
mạnh mẽ của kinh tế - xã hội của đất nước ta hiện nay đang đặt ra những yêu
cầu ngày càng cao đối với sự nghiệp giáo dục. Nghị quyết 29 hội nghị TW8 -
khóa XI đã chỉ rõ giáo dục nước ta phải: "tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương
pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo
và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt
một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích
tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng phát
triển năng lực”.
Công văn 3089/BGDĐT-GDTrH ngày 14 tháng 8 năm 2020 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo đã chỉ rõ tầm quan trọng của áp dụng dạy học STEM. Trong giai
đoạn đầu được triển khai ở các cơ sở giáo dục, hình thức này phát huy được ưu
điểm nhưng cũng kèm theo đó là khá nhiều hạn chế và khó khăn. Những khó
khăn, hạn chế này đến từ việc trình độ của người dạy, người học chưa bắt kịp
với yêu cầu đổi mới; cơ sở thiết bị còn nhiều thiếu thốn; yêu cầu chuẩn đầu ra,
đầu vào của các cấp học, bậc học còn chưa tương đồng... Đặc biệt có nhiều khó
khăn do chính việc GV và HS chưa ý thức được tầm quan trọng của đổi mới
phương pháp dạy học, chưa đầu tư cho công tác đổi mới, khiến cho sự “đổi mới”
đa phần còn nặng tính hình thức, báo cáo, thành tích.
Trong giai đoạn đại dịch Covid-19 bùng nổ, giáo dục đào tạo đã phải đứng
trước những thách thức thay đổi để phù hợp với tình hình mới. Để phù hợp với
tình hình xã hội phải giãn cách do dịch bệnh nguy hiểm, hình thức dạy học được
chuyển từ dạy học truyền thống (dạy học giáp mặt) sang dạy học trực tuyến (E-
learning). Và mới đây, loại hình dạy học kết hợp cả dạy học truyền thống và dạy
học trực tuyến xuất hiện gọi là dạy học kết hợp (Blended learning hay B-
Learning). Dạy học B-Learning góp phần khắc khục được những hạn chế của
dạy học truyền thống hay dạy học trực tuyến. Cùng với dạy học theo định hướng
STEM, dạy học kết hợp cũng phát triển tối đa phẩm chất, năng lực của người
học, đặc biệt phát huy được vai trò tự học của HS, phát triển năng lực công nghệ
thông tin theo hướng kích thích hứng thú học tập của HS. Vận dụng B-Learing
vào dạy học theo định hướng STEM mở ra hướng đi mới, phù hợp cho giáo dục
đào tạo trong thời đại số.
Chương trình giáo dục phổ thông mới môn Vật lí ngoài những chủ đề kiến
thức hàn lâm còn có 3 chuyên đề gắn liền với cuộc sống. Trong đó, chuyên đề