1
MỤC LỤC
Mục
Tên mục
Trang
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
2
1
Lý do chọn đề tài
2
2
Mục đích nghiên cứu
3
3
Phương pháp nghiên cứu
3
4
Tính mới của đề tài
3
PHẦN 2: NỘI DUNG
4
I
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
4
1
Về nhận thức
5
2
Thực hiện kế hoạch và chương trình
5
3
Nội dung và hình thức tổ chức
6
4
Cơ sở vật chất
7
5
Quản lý, chỉ đạo
7
II
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT
ĐỘNG HƢỚNG NGHIỆP VÀ DẠY NGHỀ PHỔ
THÔNG TẠI TRƢỜNG THPT ĐÔNG HIẾU
8
1
Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức cho CB, GV, học sinh và
phụ huynh.
8
1.1
Đối với Ban giám hiệu
8
1.2
Đối với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm
8
1.3
Đối với học sinh
9
1.4
Đối với các tổ chức xã hội
9
2
Giải pháp 2: Xây dựng kế hoạch và chương trình hoạt động
9
3
Giải pháp 3: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin
trong quản lý, tổ chức hoạt động hướng nghiệp và dạy học
nghề.
11
3.1
Công việc chỉ đạo, triển khai kế hoạch chuyên môn
12
3.2
Quản lý về thực hiện chương trình.
3.3
Quản lý phòng thực hành, thí nghiệm và sử dụng đồ dùng
dạy học.
14
3.4
Quản lý việc kiểm tra đánh giá học sinh của giáo viên.
15
3.5
Xây dựng Nhóm Facebook liên kết tới trang web, tương tác
với học sinh trong hoạt động hướng nghiệp
16
4
Giải pháp 4: Phối hợp với các hợp tác xã, các cơ sở sản
xuất, kinh doanh, các nhà vườn trên địa bàn để tổ chức cho
học sinh hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề với hình thức
trải nghiệm thực tế
19
KẾ HOẠCH CÁC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
22-46
PHẦN 3: KẾT LUẬN
47
1
Kết luận
47
2
Kiến nghị
47
TÀI LIỆU THAM KHẢO
48
2
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài.
Những năm gần đây, hoạt động giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ
thông cho học sinh được xã hội đặc biệt quan tâm. Công tác dạy nghề phổ thông
đã góp phần quan trọng vào việc định hướng cho học sinh sau trung học cơ sở,
nhằm mục đích đào tạo nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội và theo định hướng
phát triển nhân lực Việt Nam giai đoạn 2015 – 2025. Hoạt động giáo dục hướng
nghiệp và dạy nghề phổ thông cho học sinh THPT có ý nghĩa rất to lớn, xét về
mặt giáo dục đó là công việc điều chỉnh động cơ chọn nghề của học sinh, điều
chỉnh hứng thú nghề nghiệp của các em theo xu thế phân công lao động xã hội,
góp phần vào việc cụ thể hoá các mục tiêu đào tạo của trường phổ thông. Về ý
nghĩa kinh tế thì hoạt động dạy nghề phổ thông luôn hướng vào việc sử dụng
hợp lý tiềm năng lao động trẻ tuổi của đất nước, từ đó nâng cao năng suất lao
động của xã hội, để đảm bảo được ý nghĩa đó nhà trường phổ thông phải gắn
mục tiêu đào tạo với những mục tiêu kinh tế – xã hội.
Trong nhà trường phổ thông, hướng nghiệp là bộ phận quan trọng của
giáo dục phổ thông. Thực hiện công tác hướng nghiệp là một yêu cầu cần thiết
của cải cách giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu nguyên lý và nội dung giáo dục
của Đảng; góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc phân công và sử dụng hợp
lý học sinh sau khi tốt nghiệp. Công tác hướng nghiệp trong nhà trường phổ
thông nhằm mục đích bồi dưỡng, hướng dẫn học sinh chọn nghề phù hợp với
yêu cầu phát triển của xã hội, đồng thời phù hợp với thể lực và năng khiếu của
cá nhân. Với tư cách là một bộ phận cấu thành của chương trình giáo dục phổ
thông, hướng nghiệp là một vấn đề giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ góp phần vào
việc bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, bồi dưỡng ý thức đúng đắn đối với lạo động,
nâng cao chất lượng dạy và học, tạo ra những cơ sở ban đầu rất quan trọng cho
thế hệ trẻ tham gia lao động sản xuất và đào tạo nghề. Chính vì vậy công tác
hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là một công tác giáo dục toàn diện.
Tổ chức lao động và dạy nghề trong nhà trường là biện pháp rất quan
trọng để thực hiện công tác hướng nghiệp. Qua lao động sản xuất, giáo dục quan
điểm, thái độ, ý thức lao động cho học sinh; trên cơ sở đó giáo dục ý thức đúng
đắn đối với nghề nghiệp, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc với nghề và lao
động trong các dạng nghề nghiệp khác nhau, phát triển hứng thú, năng lực của
học sinh đối với một vài dạng lao động nhất định, hướng dẫn học sinh lựa chọn
nghề nghiệp phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế và phù hợp với năng lực của
bản thân.
Tại Trường THPT Đông Hiếu hoạt động giáo dục hướng nghiệp, dạy
nghề được quan tâm thực hiện từ nhiều năm nay, đã có những đóng góp nhất
định cho ngành giáo dục trong công tác hướng nghiệp và dạy nghề, song trên
thực tế vẫn còn nhiều bất cập. Do vậy, xây dựng các biện pháp quản lý hoạt
3
động dạy học nghề phổ thông để góp phần nâng cao chất lượng hoạt động dạy
học nghề phổ thông tại Trường THPT Đông Hiếu đã trở thành một nhu cầu cấp
bách. Sự đổi mới trong quản lý, tổ chức giáo dục nói chung và ở Trường THPT
Đông Hiếu nói riêng còn chuyển biến chậm. Việc sử dụng và khai thác các
nguồn lực (nhân lực, tài lực, vật lực) cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp và
dạy nghề phổ thông còn ít hiệu quả, chưa tập trung vào những hướng ưu tiên
như việc tổ chức hoàn thiện nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, phương
tiện dạy nghề, thiếu thông tin nghề… Với lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài
nghiên cứu: “ Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động hƣớng nghiệp
và dạy nghề phổ thông tại trƣờng THPT Đông Hiếu” nhằm đưa ra những giải
pháp để nâng cao hiệu quả trong trong hoạt động hướng nghiệp và dạy nghề phổ
thông, trang bị kiến thức kỹ năng cho thế hệ trẻ để chuẩn bị hành trang cho các
em bước vào một xã hội công nghiệp hiện đại hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng, kinh nghiệm thực tế từ đó đề xuất
các giải pháp đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động hướng nghiệp và dạy nghề
phổ thông tại trường THPT Đông Hiếu
3. Phƣơng pháp nghiên cứu
3.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá các tài liệu, các văn bản có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu về quản lý giáo dục; các chủ trương đường lối, nghị
quyết, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, các văn bản của Bộ Giáo
dục và Đào tạo, của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An về hoạt động hướng
nghiệp và dạy nghề phổ thông nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra: Điều tra, khảo sát về thực trạng và triển vọng giải
pháp đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông
tại trường THPT Đông Hiếu.
3.3. Xử lý kết quả điều tra bằng thống kê toán học
Phân tích xử lý các thông tin thu được, các số liệu bằng thống kê toán học
4. Tính mới của đề tài
Các giải pháp đưa ra đã được thực hiện trong thực tiễn và góp phần nâng
cao hiệu quả hoạt động hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông tại trường THPT
Đông Hiếu dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn, dựa trên những kinh nghiệm thực
tế cụ thể, khoa học. Các giải pháp trong sáng kiến có thể triển khai áp dụng rộng
rãi trong các trường THPT.
4
PHẦN 2. NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Hiện nay, chúng ta đang chứng kiến những biến đổi lớn về thị trường lao
động. Xu thế hội nhập kinh tế thế giới và toàn cầu hoá khiến cho các ngành nghề
phát triển đa dạng. Bên cạnh sự xuất hiện của nhiều nghề mới thì không ít nghề
cũ phải mất đi hoặc thay đổi công nghệ… Ở bất cứ ngành nghề hoặc lĩnh vực
hoạt động nào, nguồn lực con người luôn là yếu tố cơ bản cho sự phát triển,
quyết định sự thành công hay thất bại. Do đó, vấn đề nguồn nhân lực luôn được
đặt lên hàng đầu. Thực tế cho thấy, con người có thể phát huy tất cả thế mạnh
của mình nếu được làm công việc yêu thích và phù hợp. Điều này được bắt
nguồn từ việc định hướng đúng đắn về nghề nghiệp định chọn. Việc chọn được
nghề phù hợp để lập nghiệp sau này không phải dễ dàng, bởi nó phụ thuộc vào
nhiều yếu tố: năng lực, hứng thú, tính cách, sức khoẻ, điều kiện kinh tế, nhu cầu
xã hội… Chính vì vậy, học sinh cần sự hỗ trợ từ gia đình, nhà trường và xã hội
trong quá trình hướng nghiệp, trong đó nhà trường giữ vai trò chủ đạo. Việc
chọn nghề không chỉ ảnh hưởng sâu sắc đến tương lai của chính bản thân học
sinh, mà nó ảnh hưởng đến cả gia đình và xã hội. Để chọn được nghề phù hợp,
học sinh cần sự hướng nghiệp từ phía nhà trường, trong đó, tư vấn hướng nghiệp
là một khâu rất quan trọng. Tư vấn hướng nghiệp trang bị cho học sinh những
kiến thức cơ bản về các ngành nghề trong xã hội, từ đó giúp các em biết định
hướng và lựa chọn nghề phù hợp. Thông qua hoạt động này, học sinh sẽ biết
điều chỉnh xu hướng nghề cho phù hợp với đặc điểm của bản thân và định
hướng phát triển kinh tế xã hội của đất nước, từ đó các em tự tin xác định nghề
và đưa ra quyết định chọn nghề phù hợp. Có thể thấy vai trò của công tác tư vấn
hướng nghiệp rất quan trọng đối với học sinh phổ thông nhất là học sinh cuối
cấp. Hoạt động tư vấn, hướng nghiệp học sinh phổ thông là một nhiệm vụ quan
trọng của ngành giáo dục nhằm mục đích giáo dục hướng nghiệp, định hướng
phân luồng học sinh, thực hiện phổ cập cấp trung học phổ thông theo quy định
của Bộ Giáo dục và Đào tạo; bồi dưỡng, hướng dẫn việc chọn nghề của học sinh
phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội, đồng thời phù hợp với năng khiếu cá
nhân.
Từ năm học 2005-2006 đến nay theo chương trình GDTHPT công tác
hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông được đưa vào kế hoạch hoạt động dạy học
chính khoá. Với yêu cầu đó đòi hỏi người quản lý, GVCN, GV bộ môn phải
thực hiện một cách nghiêm túc.Trong những năm qua hoạt động giáo dục hướng
nghiệp tại trường THPT Đông Hiếu đã đạt được một số kết quả trong việc thực
hiện mục tiêu giáo dục toàn diện:
5
1. Về nhận thức
a. Ƣu điểm:
- Cán bộ quản lý và phần lớn giáo viên trong nhà trường đã nhận thức
được vai trò vị trí của hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
xem đây là mục tiêu giáo dục nhằm phát triển toàn diện học sinh là trách nhiệm
của toàn xã hội
- Phần lớn học sinh thấy được tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp
dạy nghề trong nhà trường phổ thông, giúp các em định hướng được nghề
nghiệp,làm quen được với một số nghề cơ bản, lựa chọn được nghề mình yêu
thích sau này.
-Về phụ huynh và lực lượng ngoài xã hội: Xem đây là một hoạt động cần
thiết, bổ ích giúp các em hiểu biết cơ bản về một số nghề để các em lựa chọn sau
này.
b. Tồn tại
GVCN, GVBM chỉ quan tâm đến chất lượng các bộ môn văn hoá, chưa
quan tâm đến chất lượng của hoạt động hướng nghiệp - dạy nghề. Một số giáo
viên cho rằng hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề chỉ là hoạt động phụ trách
nhiệm chính phải là Trung tâm giáo dục thường xuyên. Việc hướng nghiệp cho
học sinh không phải thực hiện trong thời gian dài chỉ cần tập trung một số buổi
là có thể làm tốt công tác đó.
-Về học sinh: Một số học sinh cho rằng công tác hướng nghiệp là hoạt
động phụ không liên quan đến kết quả học tập, trong giờ học không chú ý,các
em cho rằng việc chọn nghề bây giờ chưa quan trọng, sau này nếu không vào
được Đại học, Cao đẳng thì cứ chọn một nghề nào đó rồi đi học là được.
-Về phụ huynh và lực lượng ngoài xã hội : Một số phụ huynh cho rằng
chỉ cần học văn hoá cho tốt là được, còn việc định hướng nghề và học nghề biết
cũng được mà không cũng chẳng sao, học nghề cũng chỉ để cộng vào điểm thi
tốt nghiệp.
2. Thực hiện kế hoạch và chƣơng trình
2.1. Ƣu điểm
Về cán bộ quản lý, hội đồng sư phạm quán triệt được đường lối, chủ
trương của Đảng, Nhà nước và ngành
Hiệu trưởng có kế hoạch cụ thể và đã thực hiện chường trình hoạt động
hướng nghiệp, dạy nghề theo yêu cầu của Sở và Bộ GD- ĐT.
- Đưa hoạt động hướng nghiệp, dạy nghề vào hoạt động dạy học chính
khoá: hướng nghiệp được bố trí 9 tiết/năm; dạy nghề phổ thông 105 tiết/năm