0
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
--------------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ GIẢI PHÁP CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
GIÚP HỌC SINH KHUYẾT TẬT HÒA NHẬP TẠI TRƯỜNG THPT LƯƠNG 4”
LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM
Tác giả:
Phan Thị Chung - ĐT: 0989040300
Nguyễn Thị Phúc – ĐT: 0985011420
Năm học 2023 – 2024
1
PHẦN MỘT: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo ở bất cứ thời đại nào cũng đều hướng đến mục tiêu là
giáo dục toàn diện học sinh cả về đức, trí, thể, mỹ, phát triển các phẩm chất và
năng lực của người học. Đảng ta đã xác định con người vừa là mục tiêu vừa là
động lực cho sự phát triển xã hội, để thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế thì cần phải có những con người lao
động mới phát triển toàn diện. Đại hội XII của Đảng xác định: “Tiếp tục đổi mới
mạnh mẽ, đồng bộ các yếu tố cơ bản của đào tạo theo hướng coi trọng phát triển
phẩm chất của người học”. Chương trình GDPT 2018 cũng nêu rõ: “Mục tiêu của
GDPT là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ
và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo,
hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và
trách nhiệm công dân”. Để làm được điều đó, giáo viên chủ nhiệm là người tiên
phong, đi đầu trong việc tổ chức các hoạt động phong phú, đa dạng.
Học sinh khuyết tật là một thành viên trong xã hội nên được bình đẳng
hưởng các thành quả trong giáo dục, y tế và các hoạt động khác và rất cần được hỗ
trợ khi cần thiết để phát triển tốt nhất năng lực, sống tự lập và hoà nhập với cộng
đồng. Học sinh khuyết tật là nhóm khó khăn nhất trong việc tiếp cận các hoạt động
học tập, đoàn thể nên rất cần sự hỗ trợ của gia đình, nhà trường và xã hội. Theo
nghiên cứu của các chuyên gia giáo dục đặc biệt, học sinh khuyết tật nếu được tổ
chức dạy học và giáo dục tốt trong môi trường dạy học tích cực, thân thiện thì các
em có cơ hội để phát huy được năng lực của bản thân. Những kết quả đó góp phần
tạo niềm tin, động lực để các em vươn lên trong cuộc sống.
Trường THPT Đô Lương 4, trong nhiều năm học gần đây có nhiều học sinh
khuyết tật tham gia học tập và sinh hoạt. Năm học 2023-2024 có 10 em học sinh
khuyết tật ở các khối lớp ( khối 12 có 04 em, khối 11 có 02 em, khối 10 có 04 em).
Mỗi em có những khuyết tật riêng, có những khó khăn riêng trong học tập và sinh
hoạt. Với tâm huyết của một giáo viên chủ nhiệm điều tôi băn khoăn trăn trở là làm
sao cho học sinh khuyết tật một môi trường học tập tốt, một tập thể hoà đồng để
các em hoà nhập vui vẻ, có khả năng phát huy tối đa các thế mạnh của bản thân, để
bắt nhịp với sự phát triển của xã hội, bám sát mục tiêu giáo dục toàn diện là điều
hết sức quan trọng. Vậy để phân tích rõ hơn thực trạng về vấn đề này cũng như đưa
ra một số giải pháp để giúp các em cùng tiến với các bạn trong tập thể lớp, tôi đã
chọn đề tài: “Một số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm giúp học sinh khuyết tật
hòa nhập tại trường THPT Đô Lương 4”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài hướng tới phân tích được các lí luận về giáo dục học sinh khuyết tật,
đề xuất được một số giải pháp hỗ trợ, giúp đỡ cho học sinh khuyết tật hoà nhập tại
2
trường THPT Đô Lương 4, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
- Qúa trình phối hợp của GVCN góp phần giúp đỡ cho học sinh khuyết tật
hoà nhập tại trường THPT Đô Lương 4
3.2 Đối tượng nghiên cứu
Học sinh khuyết tật tại trường THPT Đô Lương 4, huyện Đô Lương, tỉnh
Nghệ An và sẽ áp dụng rộng rãi cho các lớp khác có học sinh khuyết tật tại các
trường lân cận trên địa bàn huyện.
4. Giả thuyết khoa học
- Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính
khả thi này thì sẽ góp phần nâng cao hiệu chất lượng giáo dục cho trẻ khuyết tật.
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu các lí luận về giáo dục học sinh hoà nhập.
- Làm rõ thực trạng, khó khăn, đề xuất một số giải pháp giúp học sinh
khuyết tật hoà nhập tại trường THPT Đô lương 4.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm và đánh giá tính hiệu quả của giải pháp.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về phạm vi nội dung: nghiên cứu thực trạng, nguyên nhân, những khó khăn
của học sinh khuyết tật tại trường THPT Đô lương 4, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.
- Về phạm vi thời gian: Từ năm học 2022-2023 và năm học 2023-2024.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phương pháp nghiên cứu
lý luận, phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp phân loại, so sánh
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát và
tổng kết thực tiễn, phương pháp thống kê và xử lý số liệu bằng thống kê toán học,
Phương pháp thực nghiệm sư phạm, Phương pháp chuyên gia
7. Đóng góp mới của đề tài
- Đây là một đề tài mới trong lĩnh vực giáo dục học sinh khuyết tật, đi sâu
khai thác những khó khăn ảnh hưởng đến quá trình học tập và rèn luyện của học
sinh khuyết tật, đưa ra những giải pháp giúp học sinh khuyết tật hoà nhập vào tập
thể mà chưa có đồng nghiệp nào trong trường THPT Đô Lương 4 và các trường
lân cận trong huyện Đô Lương nghiên cứu, khai thác và áp dụng.
- Đề tài khẳng định vai trò của nhà trường, giáo viên, nhất là giáo viên chủ
nhiệm trong công tác giáo dục hòa nhập, nâng cao hiệu quả của môi trường lớp
học thân thiện đối với chất lượng giáo dục cho trẻ khuyết tật. Đề tài có thể áp dụng
rộng rãi ở các trường THPT trên địa bàn.
3
PHẦN HAI: PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
1.1. Các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về dạy học hòa nhập
GDHN được coi là một chiến lược quan trọng để đạt được giáo dục cho mọi
người. Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật thể chế hoá các Nghị
quyết của Đảng, khẳng định vai trò quan trọng của công tác GDHN trong nhà
trường, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện GDHN. Các văn bản quan
trọng gồm có:
- Luật Người khuyết tật năm 2010;
- Nghị định số 28/2012/NĐ-CP ngày 10/4/2012 của Chính phủ về Quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật người khuyết tật;
- Nghị định 113/2015-NĐ-CP ngày 09 tháng 11 năm 2015 quy định phụ cấp
đặc thù, phụ cấp ưu đãi, phụ cấp trách nhiệm công việc và phụ cấp nặng nhọc, độc
hại, nguy hiểm đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập.
- Các Thông tư về giáo dục đối với người KT:
+ Thông tư 03/2018/QĐ-BGDĐT ngày 29/01/2018 của Bộ trưởng Bộ
GDĐT quy định về giáo dục hoà nhập đối với người khuyết tật;
+ Thông tư số 01/2019/TTLT-BLĐTBXH ngày 02/01/2019 giữa Bộ Lao
động - Thương binh và xã hội quy định về việc xác định mức độ khuyết tật do hội
đồng xác định mức độ khuyết tật thực hiện.
+ Thông tư liên tịch số 42/2013/TTLT-BGDĐT-BLĐTBXH-BTC ngày
31/12/2013 giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo - Bộ Lao động - Thương binh và xã hội,
Bộ Tài chính - Bộ Y tế Quy định chính sách về giáo dục đối với người khuyết tật;
+ Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2012 của Bộ GDĐT về
Quy chế đánh giá xếp loại học sinh THCS và học sinh THPT;
- Quyết định số 338/QĐ-BGDĐT ngày 30/01/2018 của Bộ GDĐT ban hành
Kế hoạch giáo dục người khuyết tật giai đoạn 2018-2020.
- CV số: 1765/SGD&ĐT - GDTrH ngày 25/09/2019 về việc hướng dẫn
thực hiện công tác giáo dục hòa nhập đối với học sinh khuyết tật cấp trung học của
Sở GD&ĐT Nghệ An
- Kế hoạch giáo dục người khuyết tật ngay từ đầu năm học do Nhà
trường xây dựng.
1.2. Quan niệm về học sinh khuyết tật
Có nhiều quan niệm khác nhau về học sinh khuyết tật:
Học sinh khuyết tật là một người bệnh nên được chăm sóc, chữa trị y tế tối
đa, không quan tâm đến giáo dục các em từ đầu, đến khi chữa trị không được mới
4
cho các em học tập hoà nhập nên các em này thường học muộn so với các bạn
cùng trang lứa.
Học sinh khuyết tật là một thành viên trong xã hội nên cần được hưởng
những thành quả phát triển của xã hội, được hưởng quyền bình đẳng về chữa trị y
tế, tham gia giáo dục và các hoạt động khác trong xã hội và được hỗ trợ khi cần
thiết để phát triển tốt nhất năng lực, sống tự lập, hoà nhập cộng đồng. Đây là quan
điểm nhân văn, hiện đại.
Trong xã hội mọi người đều có những khó khăn riêng, quan trọng là phải
tạo điều kiện để tất cả các thành viên đều có cơ hội được tham gia mọi hoạt động,
được hưởng mọi thành quả của xã hội và được phát triển tối đa năng lực bản thân
nhằm cống hiến cho xã hội. Học sinh khuyết tật là nhóm có khó khăn nhiều nhất
trong tiếp cận các hoạt động, dịch vụ xã hội nên rất cần được quan tâm nhiều hơn
để có thể đạt được công bằng về cơ hội phát triển năng lực bản thân và cống hiến
cho xã hội.
1.3. Một số khái niệm về học sinh khuyết tật
Học sinh khuyết tật là những học sinh có khiếm khuyết về cấu trúc hoặc
các chức năng cơ thể hoạt động không bình thường dẫn đến gặp khó khăn nhất
định trong hoạt động cá nhân, tập thể, xã hội và không thể học tập theo chương
trình giáo dục phổ thông nếu không được hỗ trợ đặc biệt về phương pháp giáo dục
dạy học và những trang thiết bị trợ giúp cần thiết.
Khuyết tật vận động là tình trạng giảm hoặc mất chức năng cử động đầu,
cổ, chân, tay, thân mình dẫn đến hạn chế trong vận động, di chuyển.
Khuyết tật nghe, nói là tình trạng giảm hoặc mất chức năng nghe, nói hoặc cả
nghe và nói, phát âm thành tiếng và câu rõ ràng dẫn đến hạn chế trong giao tiếp,
trao đổi thông tin bằng lời nói
Khuyết tật nhìn là tình trạng giảm hoặc mất khả năng nhìn và cảm nhận ánh
sáng, màu sắc, hình ảnh, sự vật trong điều kiện ánh sáng và môi trường bình thường.
Khuyết tật trí tuệ là tình trạng giảm hoặc mất khả năng nhận thức, tư duy
biểu hiện bằng việc chậm hoặc không thể suy nghĩ, phân tích về sự vật, hiện tượng,
giải quyết sự việc.
Giáo dục hòa nhập đối với người khuyết tật là phương thức giáo dục chung
người khuyết tật với người không khuyết tật trong cơ sở giáo dục.
1.4. Nhu cầu và tâm lí của học sinh khuyết tật.
1.4.1. Nhu cầu của học sinh khuyết tật
Tìm hiểu nhu cầu và khả năng của trẻ khuyết tật là một việc làm bắt buộc
trong GDHN, từ tìm hiểu nhu cầu và khả năng của trẻ chúng ta mới có thể xây
dựng được kế họach giáo dục cá nhân cho trẻ và các họat động hỗ trợ sau này