SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI “Một số giải pháp góp phần phát triển văn hoá đọc phục vụ học tập suốt đời tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4”
Lĩnh vực: Kỹ năng sống - NGCK
N À M
Năm học 2022-2023
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: “Một số giải pháp góp phần phát triển văn hoá đọc phục vụ học tập suốt đời tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4”
Lĩnh vực: Kỹ năng sống - NGCK
Tác giả: Nguyễn Thị Thư
Tổ: Ngữ văn
Số ĐT: 0985000253
N À M
Năm học 2022-2023
MỤC LỤC
4.2.1. Tổ chức giới thiệu sách 4.2.2. Tổ chức, phát động các cuộc thi
4.3.1. Marketting thông qua hình thức trực truyến 4.3.2. Market ting thông qua hình thức trực tiếp
1 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 3 PHẦN II. NỘI DUNG 3 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN 1.1. Khái niệm văn hoá đọc ................................................................................... 3 1.2. Khái niệm Học tập suốt đời ........................................................................... 3 4 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 2.1. Lợi ích việc đọc sách ...................................................................................... 4 2.2. Nguyên nhân việc lười đọc sách .................................................................... 5 2.3. Hậu quả việc lười đọc sách ............................................................................ 6 3. THỰC TRẠNG VIỆC ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4 7 3.1. Thuận lợi ........................................................................................................ 7 3.2. Khó khăn ........................................................................................................ 8 4. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN 9 4.1. Phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện ............................................... 9 4.2. Chú trọng tổ chức, phát động các cuộc thi ................................................... 10 10 15 4.3. Marketting hoạt động Thư viện ................................................................... 28 28 31 4.4. Làm tốt công tác phục vụ bạn đọc ............................................................... 32
4.4.1. Kết hợp hình thức truyền thống và mạng internet trong khâu mượn - trả tài liệu 4.4.2. Sử dụng phần mền thư viện trong khâu mượn - trả tài liệu
32 33 4.5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện ........... 36 4.5.1. Sử dụng phần mền là yêu cầu tất yếu để xây dựng thư viện điện tử trong thời tiếp theo 4.5.2. Mục đích của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong thư viện 4.5.3. Lợi ích khi sử dụng phần mềm quản lí thư viện
36 36 39 40
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 6. KHẢO SÁT SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT 42 6.1. Mục đích khảo sát ........................................................................................ 42 6.2. Nội dung và phương pháp khảo sát.............................................................. 42 6.3. Đối tượng khảo sát ....................................................................................... 42 6.4. Kết quả khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất ...... 42 6.5. Đánh giá sự tương quan giữa sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp ..... 47 49 49 50 1. Kết luận 2. Kiến nghị
PHỤ LỤC
- Hình ảnh; Tài liệu tham khảo
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lý do chọn đề tài
Thế giới chúng ta đang sống, với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ 4.0, các phương tiện nghe nhìn, đa chiều và nhanh nhạy, thì việc đọc sách bị tác động không hề nhỏ, bằng chứng là thời gian và sự quan tâm của chúng ta dành cho hoạt động này ngày càng ít đi. Đây thực sự là mối lo của các nhà quản lý và của cả xã hội.
Tại một cuộc khảo sát quốc tế năm 2016 cho thấy người Việt Nam đọc sách ít hơn nhiều so với các nước trong khu vực, chỉ có 30% người Việt đọc sách thường xuyên, 44% thỉnh thoảng mới đọc sách, và 26% hoàn toàn không đọc sách. Trong khi người Ấn Độ đọc gần 11 giờ/tuần, người Đài Loan đọc 5 giờ/tuần, người Nhật Bản đọc 4 giờ/tuần, Hàn Quốc 3 giờ/tuần … thì người Việt Nam trung bình đọc chưa tới 1 giờ/tuần, đây là tỉ lệ rất thấp trên thế giới. Qua đó cho chúng ta thấy tỷ lệ đọc sách của người dân Việt Nam ngày càng giảm đi.
Nhận thấy tầm quan trọng của văn hóa đọc, ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21 tháng 4 hằng năm là ngày Sách Việt Nam. Để đưa văn hóa đọc phát triển lên một tầm cao mới, ngày 4/11/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1862/QĐ-TTg quyết định tổ chức Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam (21/4) trên toàn quốc, tiếp tục khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, tạo dựng môi trường học tập thuận lợi; hình thành thói quen đọc sách trong gia đình, trường học, cơ quan, tổ chức; góp phần xây dựng một xã hội học tập đồng thời tôn vinh người đọc ...
Hoạt động thư viện trường học là hoạt động cần thiết để hình thành thói quen tự học và học tập suốt đời cho học sinh. Do đó, việc tổ chức các hoạt động nhằm đáp ứng yêu cầu tự học và học suốt đời luôn rất cần thiết với tiêu chí liên tục, đổi mới, sáng tạo với những biện pháp phong phú và linh hoạt. Chính vì vậy thư viện các trường học nói chung và thư viện ở các trường phổ thông nói riêng là chiếc cầu nối góp phần phát triển văn hoá đọc phục vụ học tập suốt đời nhằm xây dựng xã hội phát triển.
Những năm trước đây thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã xây dựng được phong trào đọc sách sâu rộng cho nhiều đối tượng học sinh. Nhưng để phong trào ấy, thói quen ấy được duy trì dài lâu thì với vai trò là người cán bộ thư viện nên xây dựng nhiều hoạt động phong phú hơn nhằm tạo nhu cầu và hứng thú cho bạn đọc. Bên cạnh đó do có những yếu tố khách quan chúng ta trải qua đại dịch covid 19 đã tác động và ảnh hưởng rất lớn trong việc phát triển văn hoá đọc tại thư viện các trường học. Với chức năng và nhiệm vụ của mình, không để cho chiếc cầu nối ấy bị dán đoạn làm ảnh hưởng đến sự phát triển văn hoá đọc trong nhà trường. Từ những lí do trên bản thân tôi đã đưa ra “Một số giải pháp góp phần phát triển văn hoá đọc phục vụ học tập tập suốt đời tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4” làm đề tài nghiên cứu.
1
1.2. Tính mới của đề tài
- Đề tài đã bắt kịp xu thế về phát phát triển văn hóa đọc, phù hợp với tình
hình, điều kiện thực tế tại thư viện các trường học hiện nay.
- Thực hiện đồng bộ các giải pháp góp phần phát triển văn hoá đọc phục vụ
học tập suốt đời.
1.3. Mục đích nghiên cứu
Nhằm tạo nhu cầu, hứng thú xây dựng thói quen đọc sách thông qua việc tự
học, tự nghiên cứu của bạn đọc tiến tới phục vụ học tập suốt đời.
1.4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Giáo viên, học sinh; Một số hoạt động tại thư viện
trường THPT Quỳnh Lưu 4.
- Phạm vi nghiên cứu: Các nội dung liên qua đến quá trình hoạt động của thư viện như: Thành lập tổ công tác và tổ cộng tác viên thư viện; Tổ chức giới thiệu sách; Tổ chức, phát động các cuộc thi; Làm tốt công tác phục vụ bạn đọc; ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện, Marketting (truyền thông) …
1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về: Thực trạng hoạt động của thư viện ảnh hưởng đến công tác phát triển văn hoá đọc ở thư viện trường THPT (Trung học phổ thông) Quỳnh Lưu 4.
Nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện hoạt động của thư viện nhằm
phát triển văn hoá đọc ở thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4.
1.6. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài này tôi đã tiến hành:
- Nghiên cứu về cách tổ chức, hình thức hoạt động của thư viện
- Rút kinh nghiệm qua các hoạt động đã tổ chức
- Tiếp thu ý kiến của đồng nghiệp trước khi tổ chức 1 số hoạt động
- Thống kê các số liệu. 1.7. Đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn của đề tài
- Về mặt lý luận: Khẳng định tầm quan trọng của các hoạt động thư viện trường học nói chung và thư viện Trường THPT Quỳnh Lưu 4 nói riêng trong sự phát triển của văn hoá đọc.
- Về mặt thực tiễn: Phản ánh quá trình hoạt động của thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4. Từ đó phân tích những mặt đạt được và những hạn chế về vốn tài liệu, cơ sở vật chất, cách tổ chức các hoạt động … để đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm khắc phục những hạn chế để thư viện ngày càng phát triển, nhằm xây dựng văn hoá đọc thường xuyên trong thời gian tiếp theo.
2
PHẦN II. NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Tại Hội thảo “Văn hóa đọc, thực trạng và giải pháp” tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh (2010), khái niệm “văn hóa đọc” được lý giải theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp.
1.1. Khái niệm văn hoá đọc
+ Ở nghĩa rộng, đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân, của cộng đồng xã hội và của các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước. Như vậy, văn hoá đọc ở nghĩa rộng là sự hợp thành của ba yếu tố, hay chính xác hơn là ba lớp như ba vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau.
+ Ở nghĩa hẹp, đó là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc.
Dưới một góc nhìn khác về văn hóa đọc, tác giả Vũ Dương Thúy Ngà cho rằng: "Văn hóa đọc là một hoạt động văn hóa của con người, thông qua việc đọc để tiếp nhận thông tin và tri thức. Đó là sự tích hợp của các yếu tố như nhu cầu đọc, thói quen đọc và được biểu hiện qua hành vi, tập quán đọc của cá nhân và cộng đồng".
Vậy văn hóa đọc là gì? Ba yếu tố cốt lõi để tạo nên văn hóa đọc đó là Thói quen đọc - Khả năng lựa chọn - Cách đọc sách. Văn hóa đọc ở đây chính là thái độ, cách ứng xử của chúng ta với tri thức, sách vở. Phải biết đọc sách sao cho hợp lý và bổ ích. Đọc sao cho hợp với quy luật tiếp cận tri thức.
1.2. Khái niệm Học tập suốt đời
Theo Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO), học tập suốt đời là tất cả các hoạt động học tập có chủ đích xuyên suốt cuộc đời của một cá nhân từ khi chào đời đến lúc rời xa cuộc sống, theo các phương thức giáo dục chính quy, không chính quy và phi chính quy. Trong thời đại chu kỳ thay đổi khoa học - công nghệ ngày càng rút ngắn và tuổi thọ ngày càng cao thì học tập suốt đời là tất yếu. Học tập suốt đời vừa là quyền lợi, vừa là trách nhiệm của công dân. Công dân có quyền lựa chọn hình thức học tập phù hợp với năng lực, sở thích và điều kiện, hoàn cảnh của mình để nâng cao tri thức, hiểu biết, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế; Học để có nghề nghiệp, có việc làm hiệu quả, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của công việc; Học để cống hiến được nhiều hơn, để làm cho mình và mọi người hạnh phúc; Học để góp phần phát triển đất nước và nhân loại.
Theo Hồ Chí Minh, học tập là một dòng chảy liên tục, phát triển không ngừng, người học không được để cho nó gián đoạn, không ngắt quãng, dù công việc cuộc sống có bộn bề đến đâu. Người căn dặn chúng ta trong mọi hoạt động
3
cách mạng đều có thể và đều cần phải học tập, “còn sống thì còn phải học”. Và chính Người là một tấm gương lớn về tinh thần học tập thường xuyên mọi lúc mọi nơi trong suốt quá trình sống và hoạt động cách mạng, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, dù sống trong lao tù, nơi con người chỉ mong được tồn tại thì Người vẫn bằng nghị lực của mình tự học tập để nâng cao tri thức, vun đắp ý chí cách mạng để cứu nước, cứu dân.
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN
2.1. Lợi ích việc đọc sách
Văn hoá đọc bao giờ cũng đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền bá và tiếp thu tri thức một cách hệ thống và sâu sắc mà văn hoá nghe, nhìn (vốn có thế mạnh trong việc cung cấp thông tin và giải trí) không thể làm được. Đọc sách vẫn luôn được khẳng định là một nhu cầu thiết yếu với những thế mạnh riêng của chính nó, một cách thưởng thức văn hóa sang trọng và có chiều sâu; là phương cách tốt nhất để làm giàu có vốn liếng ngôn từ của con người. Những thuộc tính đi liền với việc đọc là suy nghĩ, suy ngẫm, tra cứu, tìm tòi ... là cơ sở hữu ích cho việc nâng cao tri thức, hiểu biết, tạo dựng những vỉa tầng sâu sắc trong toàn bộ hệ thống kiến thức, nhận thức của mỗi con người. Không thể hình dung nếu một ai đó trong suốt cuộc đời mình không coi trọng việc đọc mà có thể có được một trữ lượng thông tin, kiến thức lớn. Khối lượng kiến thức thu thập được từ việc đọc chính là một thước đo đánh giá tầm vóc tri thức của mỗi người.
Đọc sách là một thói quen tốt. Nó giúp chúng ta hoàn thiện vốn từ ngữ, các loại câu cũng như hình thức diễn đạt. Thế nhưng thế hệ hôm nay lại không có thói quen đọc như lúc thời kì công nghệ thông tin chưa "tràn lan", rõ ràng, họ đang bị phân tâm bởi những thứ khác trong cuộc sống. Tại sao những người trẻ không thích đọc? Để trả lời câu hỏi này, hãy xem xét những lợi ích chính mà đọc sách mang lại.
Đọc sách là tốt cho sức khỏe. Nó giúp để giữ một cuộc sống lành mạnh và tâm lý. Việc đọc sách là hành động của việc đọc và hiểu biết về những gì đang đọc (chứ không phải nhìn chữ) và để tăng vốn từ vựng của mỗi người.
Từ xưa đến nay, sách luôn là kho tri thức vô tận. Nó ghi chép và giữ gìn những thành tựu, sáng tạo và học hỏi của người xưa để truyền dạy cho những thế hệ sau này. Đối với một cuộc sống không đọc sách, những sự tiêu cực sẽ bắt đầu ảnh hưởng và lan truyền rất nhanh. Các từ vựng của chúng ta sẽ giảm nhanh và kỳ lạ là chúng ta sẽ không làm tốt trong các nghiên cứu của mình đối với việc đọc sách. Thay vì đọc sách, chúng ta sẽ chọn vào các trang web như Facebook, Wikipedia ... để đáp ứng nhu cầu của mình.
Điều đáng mừng là, vẫn còn một bộ phận giới trẻ ý thức được tầm quan trọng của việc đọc sách. Tại Bỉ, 37% trẻ em của nước này thích đọc sách hơn là tham gia các hoạt động thể thao hay dùng Internet. Đọc sách sẽ rèn tính kiên nhẫn, sự quan sát và tăng khả năng cảm nhận của sống.
4
Không thể phủ nhận vai trò và tiện ích của Internet đối với đời sống con người. Thế nhưng, một người thông minh là người biết cân bằng giữa công nghệ và cuộc sống. Đọc sách là một phần của cuộc sống. Văn hóa đọc là điều được gìn giữ từ ngàn xưa. Hãy cùng nhau tìm lại và giữ gìn một nét văn hóa đẹp của xã hội, vì đọc sách là một điều tuyệt vời. Trong đời sống tinh thần của mỗi con người, mỗi dân tộc, Sách là sản phẩm văn hóa, kho tàng tri thức vô cùng quan trọng, Sách là "người thầy" vĩ đại, thắp sáng nguồn tri thức trong mỗi chúng ta.
Đọc sách có vai trò vô cùng quan trọng, mang đến cho chúng ta cơ hội thành công, nâng cao khả năng sáng tạo, phản ứng linh hoạt, chính xác, tăng sức bền cho tư duy, đặc biệt là giúp chúng ta gặp gỡ thế giới mà mình chưa từng biết. Không chỉ vậy, đọc sách còn giúp chúng ta học văn hóa tốt hơn trong học tập nhằm tăng cường kỹ năng phân tích, tổng hợp, mở rộng kiến …
Như vậy bản thân trong mỗi chúng ta cần hiểu về vai trò và tầm quan trọng của sách, rèn luyện cho mình thói quen đọc sách, ban đầu có thể vài trang cho đến vài chục trang mỗi ngày. Càng đọc sách, chúng ta càng có kiến thức vững vàng, trí tuệ mở rộng, có như vậy mới đảm bảo cho mình một tương lai tốt đẹp và góp phần xây dựng đất nước.
2.2. Nguyên nhân việc lười đọc sách
Trước khi có các phương tiện nghe nhìn, sách là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa tri thức. Ngày nay, ngoài sách, con người còn tiếp thu tông tin qua các phương tiện thông tin đại chúng như truyền hình, phim ảnh, Internet ... Văn hóa đọc vì thế có những bước thay đổi về chất … Hiện nay, các phương tiện nghe nhìn tỏ ra có nhiều ưu thế hơn, hấp dẫn hơn so với sách và thực tế chúng đang có xu hướng cạnh tranh lấn át văn hóa đọc. Nếu trước đây, đọc sách là một thú vui, một thói quen của rất nhiều người thì ngày nay thói quen ấy đang có nguy cơ bị mất dần đi.
Nguyên nhân đầu tiên đó là sự xuất hiện và phát triển của hệ thống công nghệ thông tin làm cho thói quen đọc sách của không ít học sinh thay đổi. Với độ tuổi ham chơi, ham giải trí, các chương trình truyền thông mang tính thực tế dễ dàng thu hút các em từ đó các em quên đi thói quen đọc sách. Không sao kể hết được các kênh truyền thông đặc sắc hớp hồn dành cho độ tuổi mới lớn này. Ngoài ra, còn có các kênh phim truyện, các chương trình tương tác và sống động vô cùng. Sự phát triển của phương tiện truyền thông làm cho các bạn học sinh dễ dàng tiếp cận với những điều mới mẻ, từ đó đọc sách dần trở nên nhàm chán.
Với tình trạng Internet phát triển mạnh mẽ như hiện nay, những người trẻ tuổi có tùy chọn nhiều hơn là chỉ đọc. Điều này có thể ảnh hưởng đến xã hội bởi vì nó làm giảm vốn từ vựng của những thế hệ này. Họ sẽ chơi giỏi và thích thú với một trò chơi video hơn là việc có một cuốn sách để đọc. Giống như hầu hết những người trẻ tuổi hiện nay đều có ít nhất một tài khoản blog cho mình (Twitter, Facebook, Instagram ...), việc tiếp xúc với các báo mạng và "ngôn ngữ blog" đã
5
dẫn đến chuyện thiếu hụt từ vựng trong kiến thức của các bạn trẻ. Điển hình cho việc này, thay vì cố gắng suy nghĩ, sắp xếp các từ ngữ cộng với bài giảng của giáo viên, các bạn trẻ hoàn toàn có thể tự viết cho mình một bài văn hoàn chỉnh thay vì dùng văn mẫu trên mạng. Việc dựa dẫm vào Internet mà quên đi thói quen đọc sách sẽ dẫn đến rất nhiều hậu quả. Nhiều bạn trẻ thừa nhận, họ chỉ đọc sách khi trên mạng không có những thông tin họ cần, hay thậm chí, họ còn không biết tính chính xác của những thông tin được đưa lên Internet. Ta thấy rằng, việc đọc sách đã trở thành lựa chọn cuối cùng cho người trẻ tuổi.
Học sinh ngày nay chạy theo lối sống dễ dãi, yêu thích những thứ mang tính giải trí cao hơn là những cuốn sách dày cộm mang tính tư duy. Các em dễ bị sa vào thế giới ảo như game, facebook, instagram, zalo, Kpop, phim kinh dị ... không có lối thoát, nếu không nói quá thì gọi là “những con nghiện” của mạng xã hội. Chính việc nghiện những trào lưu ảo trong thế giới thật này đã khiến học sinh trở nên lười biếng, lơ là trong học tập, mất dần các thói quen tốt nhất là thói quen đọc sách.
Gia đình chưa có biện pháp trong việc nuôi dưỡng rèn luyện thói quen đọc sách cho các em học sinh. Đặc biệt không chú trọng trong việc phát triển trí tuệ tâm hồn và hoàn thiện bản thân học sinh qua thói quen đọc sách ngay từ nhỏ.
2.3. Hậu quả việc lười đọc sách
Tình trạng học sinh thờ ơ với việc đọc sách đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Học sinh không muốn đọc sách sẽ khiến cho việc học trở nên khó khăn hơn, tri thức bị hạn chế, hiểu biết hạn hẹp. Một hậu quả nghiêm trọng nữa là dẫn đến năng lực đọc kém, viết sai chính tả, không phân biệt được phát âm và diễn đạt vụng về.
Không đọc sách sẽ khiến tâm hồn trở nên khô khan, không khôn khéo trong việc ứng xử, thiếu cảm xúc và trái tim không biết rung động, chân thành. Học sinh ngày càng trở nên cộc cằn, thô lỗ, ăn nói tục tĩu, ứng xử thiếu lịch sự, thường vô lễ với người lớn và thầy cô.
Thực tế hiện nay, học sinh ngày càng không có hứng thú với việc đọc sách. Ngoài những cuốn sách bắt buộc trong các chương trình học như: Sách giáo khoa, sách tham khảo, sách hướng dẫn ... thì học sinh thường bị cuốn vào vòng xoáy của các loại truyện tranh, tiểu thuyết, ngôn tình có nội dung nhảm nhí, vô bổ mà ít tìm đến các loại sách khác như sách khoa học, sách đạo đức, sách giáo dục kĩ năng sống … thêm vào đó, những cuốn sách có nội dung tuổi teen thường được các bạn chọn đọc vì nó phù hợp với tâm lý, cảm xúc ở lứa tuổi. Còn các loại sách như lịch sử, địa lý, các tác phẩm văn học dường như không nằm trong sự lựa chọn ấy.
Học sinh đọc sách không đến nơi đến chốn khiến cho việc tiếp nhận thông tin bị đứt gãy và không hoàn thiện được chuỗi kiến thức để giúp ích cho quá trình học tập của bản thân.
Như vậy việc lười đọc sách trong học sinh sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng
6
trước mắt và lâu dài: kiến thức hời hợt, hiểu biết nông cạn, từ lí thuyết đi vào thực hành thiếu vững vàng, không đem lại kết quả và những bài thi, những bài kiểm tra mang tính chất đối phó, không làm được bài. Về lâu dài, kiến thức không có sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của bản thân và sự phát triển chung của đất nước.
3. THỰC TRẠNG VIỆC ĐỌC SÁCH CỦA HỌC SINH TRƯỜNG
THPT QUỲNH LƯU 4
Một bộ phận không nhỏ học sinh trong trường hiện nay rất lười đọc sách. Đối tượng đó chủ yếu nằm ở các lớp đại trà, những em học sinh có học lực trung bình hoặc yếu chưa có thói quen đọc sách, chưa biết tự khai thác tìm tòi đọc sách để bồi dưỡng thêm kiến thức cho bản thân. Ngoài giờ học ở trường các em chủ yếu là sử dụng điện thoại để chơi game, lướt facebook, xem tiktok … có những em dành thời gian xuyên đêm để tham gia những trò chơi điện tử … Nhiều em đã lệ thuộc vào thế giới ảo chứa nhiều nội dung hấp dẫn khó thoát ra được mà không dành thời gian cho việc đọc sách. Chính vì vậy có những cuốn sách từ đầu năm học cho đến cuối năm học vẫn ở tình trạng còn mới. Có nhiều em học sinh không đọc, không nắm vững kiến thức cả sách giáo khoa, chưa nói đến sách tham khảo hay sách nâng cao khác.
Thư viện nhà trường có nhiều tài liệu tham khảo, hệ thống sách đạo đức, sách giáo dục kĩ năng sống nhiều chủng loại rất phong phú. Bên cạnh đó thư viện đã tạo điều kiện thuận lợi nhất về mặt thời gian, luôn đổi mới cách thức phục vụ thậm chí cho các em được mượn sách về nhà để đọc, để nghiện cứu nhưng vẫn còn có nhiều em học sinh chưa khi nào đặt chân đến thư viện để mượn sách. Điều đó có thể thấy việc đọc sách của học sinh ngày càng kém dần.
Hầu hết học sinh chưa nhận nhận thức được lợi ích từ việc đọc sách mang lại nên dễ bị cuốn theo những trò chơi vô bổ khác, chưa rèn luyện cho mình thói quen đọc sách. Việc đọc sách chủ yếu tập trung vào những đối tượng học sinh có học lực khá, giỏi, còn những học học sinh có học lực trung bình hoặc yếu thì rất lười đọc sách.
3.1. Thuận lợi
Trường THPT Quỳnh Lưu 4 là Trường thuộc các xã miền núi Phía tây của Nghệ An, nên cơ sở vật chất của nhà trường đang gặp khó khăn, nhưng được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường đã tạo điều kiện dành cho Thư viện một diện tích 72m2 (trong đó được bố trí: Phòng kho, phòng đọc giáo viên, phòng đọc học sinh), phòng được đặt ở vị trí trung tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh đến thư viện.
Cơ sở vật chất phòng thư viện được trang bị, bổ sung hàng năm tạo điều kiện thuận lợi nhất để mọi hoạt động của thư viện thực sự mang lại hiệu quả. Thư viện được trang bị 05 máy vi tính được kết nối mạng internet, trong đó có hệ thống giáo án, câu hỏi, bài tập, đề kiểm tra, đề thi … giúp cho giáo viên và học sinh tham
7
khảo bổ sung vào kho tàng tri thức của bản thân nhằm phục vụ đắc lực vào việc giảng dạy và học tập.
Nhà trường thường dành cho Thư viện một khoảng kinh phí trên 15 triệu đồng/năm để bổ sung tài liệu chủ yếu vào đầu năm học để chuẩn bị tốt các điều kiện về cơ sở vật chất phục vụ cho năm học mới. Đặc biệt là năm học 2022-2023, thư viện đã bổ sung kịp thời các các loại sách giáo khoa, sách nghiệp vụ giáo viên, sách bài tập ngay từ đầu đầu năm học để nhà trường thực hiện chương trình sách giáo khoa lớp 10 mới theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Thư viện có trên 7.500 bản sách các loại (sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo, sách đạo đức, sách giáo dục kĩ năng sống, sách pháp luật …) nhằm đáp ứng nhu cầu của bạn đọc.
Nhà trường cử 01 lãnh đạo (phó hiệu trưởng) trực tiếp chỉ đạo công tác thư viện. Ngoài ra cán bộ thư viện luôn căn cứ vào công văn hướng dẫn, chỉ đạo về công tác thư viện của cơ quan cấp trên giúp cho cán bộ thư viện làm việc có hiệu quả hơn.
Cán bộ thư viện được đào tạo đúng chuyên môn nghiệp vụ, tốt nghiệp đại học chuyên ngành thông tin - thư viện nhiệt tình, yêu nghề nên tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình hoạt động của thư viện.
Ngay từ đầu năm học cán bộ thư viện đã xây dựng chương trình hoạt động của thư viện và được niêm iết công khai tại phòng đọc của thư viện để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh theo dõi.
Hằng năm thư viện đã thu hút một số lượng đông đảo là cán bộ, giáo viên, học sinh trong trường tạo điều kiện cho cán bộ thư viện có điều kiện để phục vụ những đối tượng này, tránh gây lãng phí ngân sách, cơ sở vật chất … góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
Thư viện đã tạo điều kiện thuận lợi nhất về thời gian nên phục vụ tất cả các ngày trong tuần (từ thứ 2 đến thứ 7) nên tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh có thể đến thư viện khi có nhu cầu sử dụng tài liệu.
Thư viện đã tổ chức các hoạt động phong phú phù hợp để tạo điều kiện cho
các em học sinh tham gia đông đảo hơn.
3.2. Khó khăn
Trong 2 năm trở lại đây do ảnh hưởng của đại dịch covid 19 đã làm ảnh hưởng đến hoạt động các thư viện trường học nói chung và thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 nói riêng. Với sự dãn cách xã hội, cấm tụ tập đông người để thực hiện các chỉ thị của 15, 16 của cấp trên đã làm sụt giảm số lượng học sinh đến thư viện, công tác phụ vụ bạn đọc gặp nhiều khó khăn, dán đoạn.
Cơ sở vật chất của phòng thư viện tuy được trang bị nhưng còn thiếu, chưa có các trang thiết bị hiện đại để phục phụ tốt cho nhu cầu của giáo viên và học sinh.
8
Ngoài ra máy tính làm việc của cán bộ thư viện chưa được cài đặt phần mềm hỗ trợ để quản lý và phục vụ nên mọi thủ tục mượn - trả tài liệu chủ yếu làm bằng ghi chép thủ công.
Thư viện có khoảng 7.500 bản sách đối với một trường Trung học phổ thông thì nguồn tài liệu đó thực sự chưa nhiều, số lượng bản sách trên một tên sách còn ít và chủ yếu là sách giáo khoa, sách nghiệp vụ giáo viên, đang còn ít sách tham khảo, sách đạo đức, sách giáo dục kỷ năng sống ... nên chưa thể đáp ứng hết nhu cầu của giáo viên và học sinh trong trường. Chính vì vậy gây khó khăn trong việc phục vụ tài liệu cho học sinh mượn về nhà.
Trong thời kì giao thoa giữa chương trình cũ lớp 11, 12 và chương trình lớp 10 mới nên việc bổ sung tài liệu cho thư viện đặc biệt là tài liệu tham khảo cũng rất hạn chế để trách lãng phí khi chương trình mới lớp 10 áp dụng. Năm học 2022- 2023 là năm học thực hiện chương trình lớp 10 mới nên việc bổ sung tài liệu tham khảo phục vụ chương trình mới chưa được kịp thời do bên phía nhà cung ứng chưa cung cấp danh mục, chính vì vậy các em học sinh khối 10 chưa có tài liệu để tham khảo gây khó khăn cho thư viện trong công tác phục vụ vì vốn tài liệu không được cập nhật, bổ sung mới thường xuyên gây tâm lí nhàm chán cho bạn đọc.
Hệ thống đường truyền mạng internet của nhà trường không ôn định, tốc độ chưa cao nên gây khó khăn trong công tác mượn - trả tài liệu khi cán bộ thư viện sử dụng phần mền.
Nhìn chung hoạt động của thư viện trường học phổ thông tuy có nhưng các hoạt động đó chưa phong phú, đa dạng, chưa thường xuyên nên chưa thu hút được học sinh, làm ảnh hưởng nhiều đến việc phát triển văn hóa đọc trong trường học cũng như của xã hội trong tương lai.
4. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN
4.1. Phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện
Cộng tác viên thư viện là những em có năng khiếu văn chương, say mê đọc sách. Các cộng tác viên này dưới sự hướng dẫn của cán bộ thư viện chọn lọc sách hay, tổ chức giới thiệu sách thông qua hệ thống phát thanh của trường.
Tổ cộng tác viên là nhân tố hỗ trợ đắc lực cho cán bộ thư viện trong việc chuẩn bị nội dung, giới thiệu sách có trong thư viện giúp bạn đọc tiếp cận gần hơn với nguồn tài liệu vốn có.
Tổ cộng tác viên là nhân tố hỗ trợ đắc lực để thư viện hoàn thành nhiệm vụ
của hoạt động thư viện góp phần phát triển văn hóa đọc trong trường học.
Ngay từ đầu năm học cán bột thư viện đã tham khảo ý kiến từ giáo viên chủ nhiệm lớp, từ nguyện vọng của học sinh về những em học sinh có năng khiếu trong chất giọng (giọng đọc), nhiệt tình, có đam mê hứng thú về sách. Đội ngữ cộng tác viên được cán bộ thư viện chọn lọc kỹ càng và đưa ra danh sách trình hiệu trưởng ra quyết định thành lập tổ cộng tác viên thư viện kèm theo kế hoạch hoạt động. 9
Trong bảng kế hoạch này đã phân chia nhiệm vụ cụ thể phụ trách theo từng khối lớp, theo từng chủ đề của tháng trong năm học.
+ Quyết định thành lập tổ cộng tác viên thư viện năm học 2020-2021 và 2021-2022
4.2. Chú trọng tổ chức, phát động các cuộc thi
4.2.1. Tổ chức giới thiệu sách
* Tổ chức giới thiệu sách bằng hình hình thức phát thanh:
Cán bộ thư viện phối hợp với tổ cộng tác viên thư viện đã tổ chức được các đợt giới thiệu sách theo từng chủ đề của tháng theo kế hoạch đã đề ra từ đầu năm học, kế hoạch này được phân công trong kế hoạch hoạt động của tổ cộng tác viên thư viện. Hàng tháng tổ cộng tác viên căn cứ vào những nội dung chủ đề của tháng để chọn ra cuốn sách phù hợp với chủ đề của tháng đó để giới thiệu.
- Cách thức thực hiện:
Tổ cộng tác viện phụ trách các khối lớp chuẩn bị bài giới thiệu và đưa cho cán bộ thư viện duyệt qua nội dung của bài giới thiệu đó. Sau khi bài giới thiệu hoàn
10
chỉnh tổ cộng tác viên sẽ cử đại diện một em có giọng đọc tốt nhất, truyền cảm nhất để thực hiện vào trước giờ sinh hoạt lớp 10 phút thông qua hệ thống loa phát thanh của nhà trường.
+ Hình ảnh những bài giới thiệu sách chủ đề theo tháng
11
* Tổ chức giới thiệu sách thông qua kênh Fanpage của nhà trường:
Hình thức này được tổ cộng tác viên thư viện thực hiện giới thiệu bằng bài Video ngắn với thời lượng khoảng 5 phút để giúp bạn đọc nắm bắt được nội dung của cuốn sách một cách khái quát nhất, kích thích sự tò mò, tạo hứng thú cho bạn đọc.
Bài video giới thiệu sách gồm có cả hình ảnh và âm thanh cùng với giọng đọc ngọt ngào, truyền cảm của một bạn trong tổ cộng tác viên thư viện, bạn này cũng nằm trong câu lạc bộ phát thanh - truyền hình của trường THPT Quỳnh Lưu 4. Bài giới thiệu sách được đăng trên trang Fanpage của Trường THPT Quỳnh Lưu 4, nhằm giới thiệu rộng rãi đến nhiều đối tượng bạn đọc.
* Kết hợp với giáo viên bộ môn Ngữ văn lớp 10 giới thiệu sách thông qua
một số tiết học theo chuyên đề:
- Với chuyên đề 3 trong sách Chuyên đề ngữ văn 10: “Đọc, viết, giới thiệu 1 tập thơ, 1 tập truyện ngắn hoặc một tiểu thuyết”. Nội dung này cán bộ thư viện đã tư vấn cho những em học sinh lựa chọn những tác phẩm hay, dễ giới thiệu để giúp các em hoàn thành nội dung môn học của mình. Cùng với sự hướng dẫn của giáo viên bộ môn nhiều em học sinh đã có nhiều bài giới thiệu hay đạt điểm cao. Những bài giới thiệu này được cán bộ thư viện tập hợp lại để lần lượt giới thiệu lại cho tất cả học sinh toàn trường thông qua tổ cộng tác viên thư viện vào dịp hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt nam 21/4 sắp tới. Hàng tuần tổ cộng tác viên thư viện sẽ đọc những bài giới thiệu này thông qua hệ thống loa truyền thanh của trường trước giờ sinh hoạt lớp nhằm lan tỏa cảm xúc, tình yêu đối với sách.
12
13
+ Hình ảnh một số bài giới thiệu sách do lớp 10B1 thực hiện trong năm học:
2022-2023
14
4.2.2. Tổ chức, phát động các cuộc thi
Nhu cầu về sản phẩm thông tin luôn thay đổi để tránh gây tâm lí nhàm chán cho bạn đọc. Do vậy, đa dạng hoá các hình thức tổ chức cũng như hoạt động thư viện là xu hướng phát triển tất yếu có tính bền vững đối với các thư viện trường học, nhằm không ngừng nâng cao khả năng thoả mãn nhu cầu của người dùng tin. Để thực hiện được mục tiêu này, thư viện cần phải xây dựng thêm nhiều sản phẩm thông tin mới, đổi mới phương thức phục vụ, trong đó việc tổ chức, phát động các cuộc thi về sách là một giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4.
+ Năm học 2020-2021:
Thực hiện công văn chỉ đạo của cấp trên hằng năm thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã xây dựng kế hoạch hoạt động hưởng ứng ngày sách Việt Nam ngày (21/4) gồm các nội dung như:
- Treo băng rôn tuyên truyền
- Giới thiệu sách trước cờ
- Tổ chức cuộc thi giới thiệu sách có trong thư viện
- Phát động phong trào đọc sách, mượn sách tại thư viện
15
16
+ Những hình ảnh bài các lớp tham gia cuộc thi giới thiệu sách trong thư viện
17
+ Hình thức phục vụ cho mượn sách tại thư viện khi phát động phong trào
mượn sách:
Vào những ngày bình thường không phát động phong trào mượn sách thì học sinh tự tìm tài liệu đưa cho cán bột thư viện ghi vào sổ mượn rồi em học sinh đó ký mượn. Hình thức này cán bộ thư viện có thể phục vụ từ 5 đến 10 em trong 1 tiết học ra chơi, Nhưng khi phát động phong trào mượn sách vào các dịp hưởng ứng ngày sách Việt Nam do số lượng học sinh đông nên cán bộ thư viện phải sử dụng phiếu mượn sách để mổi em tự ghi vào những thông tin theo mẫu phiếu mà cán bộ thư viện tạo ra. Cuối đợt phát động cán bột thư viện tập hợp toàn bộ phiếu mượn lại rồi phân theo đơn vị lớp sau đó chuyển vào sổ mượn để theo dõi quá trình mượn trả sách của học sinh.
* Ưu điểm: Hình thức phục vụ này cùng một lúc có thể phục vụ từ 20 đến 30 em mượn sách trong một giờ ra chơi 5 đến 10 phút. Tạo điều kiện, tiết kiệm thời gian cho học sinh phải đi lại nhiều lần xuống phòng thư viện để mượn sách
18
+ Kết quả đạt được: Sau 5 ngày phát động (từ ngày 19/4 đến ngày 24/4/2021) cuộc thi giới thiệu sách cũng như các hoạt động mượn sách tại thư viện, cán bộ thư viện đã phối hợp với đoàn trường cộng điểm thi đua cho các lớp tham gia. Với trên 500 lượt mượn tài liệu thư viện của học sinh. Qua đây sức hút từ phong trào này đã thu hút lực lượng đông đảo học sinh đến thư viện. Tạo nên không khí nhộn nhịp trong các giờ mượn sách của học sinh.
+ Hình ảnh học sinh mượn sách thư viện trong tuần phát động mượn sách
19
+ H
+ Hình ảnh học sinh mượn sách được trích xuất từ Camera tại phòng thư viện
20
+ Hình ảnh sổ mượn sách của học sinh trong tuần phát động mượn sách
+ Năm học 2021-2022:
- Kế hoạch hoạt động hưởng ứng ngày sách Việt Nam năm học 2021-
2022:
Kế hoạch hoạt động hưởng ứng ngày sách Việt Nam 21/4 năm 2020-2021 là tổ chức thi giới thiệu sách nhưng sang năm học 2021-2022 (Hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam 21/4/2022) cán bộ thư viện đã bổ sung, đổi mới một số hình thức hoạt động tránh gây tâm lý nhàm chán cho học sinh cụ thể như:
* Phát động phong trào đọc sách, mượn sách trong cán bộ, giáo viên, học
sinh toàn trường:
Nội dung này không thể thiếu được trong hoạt động thư viện
Trong 5 ngày phát động từ ngày 19/4 đến ngày 23/4/2022 có 544 lượt mượn sách (từ số thứ tự 1733 đến số 2277) đối với học sinh.
21
+ Hình ảnh sổ mượn sách của học sinh trong tuần phát động mượn sách
* Phát động toàn bộ các lớp đọc sách, báo trong giờ sinh hoạt 10 phút
đầu giờ:
Các lớp đọc sách, báo các ngày trong tuần từ thứ 3 đến thứ 7 của tuần phát động. Nội dung sách, báo phù hợp với lứa tuổi. Sách, báo các lớp xuống thư viện để về đọc tại các lớp. Hoạt động này các chi đoàn lớp thực hiện nghiêm túc và được lực lượng đội cờ đỏ chấm thi đua đưa vào tính điểm thi đua cho các lớp.
* Tổ chức cuộc thi: “Thiết kế bìa sách”:
• Yêu cầu về nội dung:
• Tên tác phẩm bìa sách phải có các nội dung như sau: Tên sách, tên tác giả, hình minh họa (tranh ảnh, hình vẻ …), tên nhà xuất bản. Kiểu chữ và hình minh họa phù hợp với nội dung của cuốn sách. Phía sau mỗi tác phẩm ghi rõ lớp học để ban giám khảo chấm điểm.
• Yêu cầu về hình thức: Thiết kế (vẻ) bìa sách được trang trí trên bìa giấy A4
không có dòng kẻ.
Tất cả các nội dung trên đều đưa vào mục cộng điểm thi đua cho các lớp. Đó là một phần động viên khích lệ các em học sinh tham gia vào các hoạt động do thư viện nhà trường tổ chức.
* Kết quả tổ chức cuộc thi thiết kế bìa sách:
Ban giám khảo đã chọn ra 13 tác phẩm được giải trong đó: 02 giải nhất, 2
giải nhì, 2 giải 3, 7 giải khuyến khích.
Quan hoạt động tổ chức thi thiết kế bìa sách này nhằm phát huy sự sáng tạo, năng khiếu, sở trường của các em học sinh. Đây cũng là hoạt động nhằm giáo dục kỹ năng sống trong trường học, nhiều tác phẩm có sự sáng tạo, có ý nghĩa. Giúp các em tiếp cận được nhiều tài liệu hơn có trong thư viện nhà trường.
22
+ Hình ảnh những tác phẩm thiết kế (vẻ) bìa sách của học sinh
23
+ Năm học 2022-2023:
Thay bằng việc đọc sách, báo thì năm học 2022-2023 đã phát động các lớp xem và nghe sách (sách nói) vào dịp hưởng ứng tuần lễ học tập suốt đời với chủ đề: “Thúc đẩy chuyển đổi số phục vụ học tập suốt trời trong và sau đại dịch covid 19”. Thư viện đã phối hợp với đoàn thanh niên phát động hoạt động sách nói, nội dung này được thực hiện trong giờ sinh hoạt lớp 10 phút đầu giờ.
Hình thức thực hiện: Lớp chuẩn bị sách, sau đó tóm tắt nội dung, ghi âm lại cộng với âm thanh, hình ảnh và phát thông qua hệ thống ti vi của các đơn vị lớp vào đầu giờ sinh hoạt. Hoạt động này các lớp đã hưởng ứng rất nhiệt tình.
Chủ đề của sách nói: Gương người tốt, việc tốt; sách Bác Hồ và những bài
học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh …
+ Hình ảnh các lớp trong giờ sinh hoạt lớp đọc về sách nói
24
- Một số nội dung hoạt động để hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt
nam 21/4/2023: Thời gian bắt đầu từ ngày 10/4 đến 22/4/2023
+ Trưng bày sách tại phòng thư viện: Nhằm tạo không khí cho không gian phòng thư viện khi bạn đọc đến mượn sách nhóm cộng tác viên đã trưng bày 01 bàn sách rất đẹp để bạn đọc có thể ngắm và chụp ảnh lưu niệm.
+ Tuyên truyền ngày sách 21/4: Chạy ở bảng Led ngay trước cổng chính nhà trường với nội dung: “Nhiệt liệt hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam 21/4 và Ngày sách và bản quyền thế giới 23/4; Một cuốn sách hay cho ta một điều tốt, một người bạn tốt cho ta một điều hay (Gustavơ Lebon)”.
+ Tổ chức giới thiệu sách: Trong 2 tuần diễn ra hoạt động hưởng ứng ngày sách, tổ cộng tác viên thư viện đã giới thiệu đến toàn bộ giáo viên và học sinh toàn trường 06 cuốn sách, cụ thể như:
* Giới thiệu trực tiếp: 01 bài giới thiệu trực tiếp dưới cờ vào ngày 10/4/2023
do em học sinh lớp 11A1 giới thiệu cuốn sách: “Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu”.
* Giới thiệu sách bằng hình thức dán tiếp: Thông qua hệ thống loa truyền thanh của nhà trường, các em trong tổ cộng tác viên đã giới thiệu 04 cuốn sách như: Ruồi Trâu, Cho tôi vé đi tuổi thơ, Mắt biếc, Mộ đom đóm.
Để tránh sự nhàm chán cho học sinh, năm học 2021-2022 thư viện đã tổ chức cuộc thi “thiết kế bìa sách” nhưng sang năm học 2022-2023 vào cuối tháng 3, thư viện phối hợp với Đoàn thanh niên đã xây dựng kế hoạch tổ chức cuộc thi Ảnh - “Khoảnh khắc cùng sách” cho học sinh để hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam 21/4 hàng năm.
25
+ Tổ chức thi Ảnh - “Khoảnh khắc cùng sách”: Do Thư viện phối hợp với
đoàn trường trung học phổ thông Quỳnh Lưu 4 tổ chức.
Nội dung: Bài dự thi gồm phần hình ảnh sách và phần giới thiệu.
- Phần hình ảnh sách là ảnh chụp một hoặc nhiều cuốn sách có tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 (bối cảnh đa dạng, ví dụ: selfie, chụp cùng phong cảnh hay các đồ vật khác,…).
- Phần giới thiệu: là dạng chú thích ảnh, trích dẫn trong sách hay lời bình về
nội dung cuốn sách, ưu tiên làm Video để giới thiệu.
Các bài dự thi được đăng trên Fanpage của Đoàn trường THPT Quỳnh Lưu 4 để mọi người like và chia sẽ thông qua các lượt like và chia sẽ này ban giám khảo sẽ chấm điểm. Điểm của phần này được tính 50% điểm cộng với 50% điểm chấm trực tiếp của ban giám khảo.
Cơ cấu giải thưởng: Những lớp đạt giải trong cuộc thi được thưởng tiển mặt
và cộng điểm tổng vào thi đua cho những lớp tham gia.
+ Kết quả: Có 25/36 (khối 12 khuyến khích có tác phẩm dự thi) đơn vị lớp có tác phẩm tham gia dự thi. Đến thời điểm hiện tại ban giám khảo đang trong quá trình chấm. Nhưng qua cuộc thi này có nhiều bài dự thi có chất lượng, được các em học sinh đầu tư rất công phu và sáng tạo. Kính mời thầy, cô và các em học sinh vào trang Fanpage của Đoàn trường THPT Quỳnh Lưu 4 để được xem trực tiếp những tác phẩm này qua quét mã QR:
26
+ Hình ảnh một số tác phẩm tham gia đang trong thời gian diến ra cuộc thi
27
4.3. Marketting hoạt động Thư viện
Thư viện Trường THPT Quỳnh Lưu 4 có các nguồn lực cũng như khả năng đáp ứng nhu cầu tin cho bạn đọc, nhưng thực trạng cho thấy nhiều bạn đọc là học sinh chưa biết hoặc chưa quan tâm đến các hoạt động của thư viện.
Marketing (truyền thông) là giải pháp hợp lý được thực hiện nhằm thúc đẩy
các hoạt động của thư viện thu hút bạn đọc đến thư viện thường xuyên.
4.3.1. Marketting thông qua hình thức trực truyến
Nhằm tuyên truyền cho tất cả học sinh trong trường biết được các hoạt động của thư viện đã và đang diền ra nhằm thu hút sự quan tâm đông đảo của các học sinh trong và ngoài nhà trường. Bộ phận thư viện đã thông qua kênh Fanpage của đoàn trường và nhà trường hoặc Facebook của cá nhân giáo viên, học sinh nhằm tuyên truyền hoặc giới thiệu, đăng tải những hình ảnh, những tác phẩm dự thi do thư viện tổ chức nhằm thu hút lực lượng đông đảo học sinh tham gia.
28
Công tác truyền thông các hoạt động của thư viện cũng rất quan trọng vì qua công tác này giúp bạn đọc biết đến những hoạt động của thư viện đang diễn ra và sắp diễn ra, đây cũng là dịp để thư viện quảng bá hình ảnh của thư viện mình cho mọi người được biết. Thông qua hình thức truyền truyền qua các phương tiện các trang mạng xã hội như trang fanpage, youTube, facebook, Zalo ... đây cũng là những kênh truyền thông có hiệu quả thu hút được nhiều người.
Nhân dịp hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam 21/4 lần thứ 2 năm
2023, cán bộ thư viện, giáo viên chủ nhiệm ... cũng đã truyền thông về ngày này:
29
Đặc biệt có cô giáo Trần Thị Việt Hằng - phó chủ tịch công đoàn nhà trường đã tham gia viết bài để truyền thông cuộc thi “Khoảnh khắc cùng sách” do thư viện phối hợp với đoàn thanh niên tổ chức. Bài viết này được sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đăng trên fanpage của nghành giáo dục, đây là dịp để nhiều cơ quan, đơn vị biết đến những hoạt động của thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4. Các bạn đọc có thể truy cập vào đường link:
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid025ECre3D8DckRZe9fcLi vPSrC99G1HobyM6YdWfrC4nPSWfbbXihYxzFP7srxaz34l&id=100064693540289 &mibextid=Nif5oz hoặc quét mà Qr để xem bài truyền thông này:
+ Hình ảnh trang fanpage của sở Giáo dục và đào tạo Nghệ An đăng bài viết truyền thông về cuộc thi
Như vậy Phương tiện truyền thông trên mạng xã hội đã giúp cho bạn đọc có thể tương tác với nhau trực tuyến. Nó cung cấp cho chúng ta khả năng khám phá những gì đang xảy ra trong thời gian thực, kết nối với nhau và giữ liên lạc với những người bạn đường dài và để có thể truy cập vào lượng thông tin vô tận trong tầm tay của chúng ta. Bên cạnh mạng xã hội đã giúp nhiều cá nhân tìm thấy điểm chung với những người khác trên mạng, khiến thế giới có vẻ dễ gần nhau hơn, học hỏi, chia sẽ kinh nghiệm lẫn nhau ...
30
4.3.2. Market ting thông qua hình thức trực tiếp
- Phổ biến nội quy sử dụng tài liệu thư viện về tận đơn vị lớp đặc biệt là học sinh khối 10 vào học tại trường. Đặc biệt từ năm học 2022-2023 trở đi tất cả các em đều được mượn sách tại thư viện nhà trường mà không cần phải làm thẻ thư viện, khi học sinh mượn sách phải đeo thẻ học sinh để cán bộ thư viện kiểm tra.
- Treo băng rôn, chạy khẩu hiệu ở bảng Led ngay tại cổng chính nhà trường vào dịp hưởng ứng các hoạt động của thư viện như: Tuần lễ học tập suốt đời, ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam (21/4), tổ chức các cuộc thi về sách.
- Thư viện thường xuyên thông báo đến tận đơn vị lớp khi có các nội dung liên quan đến các hoạt động của thư viện để giúp các em nắm bắt và hưởng ứng nhiệt tình.
- Thư viện phối hợp với đoàn thanh niên giới thiệu cho học sinh tài liệu tham khảo phục vụ cho các cuộc thi: Rung chuông trường, thi tìm hiểu lịch sử truyền thống nhà trường, các cuộc thi do cấp trên phát động … qua đó giúp các em sử dụng tài liệu thư viện để phục vụ cho các cuộc thi mang lại kết quả hơn.
- Từ những học sinh đã từng đến mượn tài liệu thư viện và các em giới thiệu cho bạn bè mình những cuốn tài liệu hay có trong thư viện từ đó giúp kích thích nhu cầu muốn tìm hiểu, muốn khám phá cứ như vậy số lượng mượn tài liệu ngày một tăng lên.
- Cứ vào mỗi đợt bổ sung sách mới cán bộ thư viện kịp thời cung cấp danh mục sách vừa được bổ sung đến tận đơn vị lớp để các em nhanh chóng nắm bắt những thông tin về các cuốn tài liệu mà mình sẽ mượn.
- Ngoài các biện pháp trên, thông qua một số bài học trong chương trình Ngữ văn lớp 11 tập 1: “Phong cách ngôn ngữ báo chí” cho phép học sinh được tìm hiểu về thư viện nhà trường.
31
4.4. Làm tốt công tác phục vụ bạn đọc
Những năm trước đây thư viện chủ yếu phục vụ bạn đọc bằng 2 hình thức là: Phục vụ bạn đọc mượn tài liệu tại chỗ và mượn về nhà, cả 2 hình thức này đều được cán bộ thư viện thực hiện thủ công bằng cách ghi vào sổ và cho học sinh kí xác nhận. Nhưng qua quá trình phục vụ cán bộ thư viện nhận thấy chưa rút ngắn được thời gian mượn sách, gây khó khăn cho bạn đọc sau giờ giải lao giữa tiết học từ 5 phút, chờ đợi cán bộ thư viện ghi vào sổ mượn gây tâm lý khó khăn cho học sinh đến mượn sách. Chính vì vậy bắt đầu từ cuối năm học 2021-2022 cán bộ thư viện đã đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường cung cấp cho thư viện một phần mền, từ đây cán bộ thư viện đã biên mục toàn bộ tài liệu có trong thư viện vào trong phần mền để dễ theo dõi và quản lí.
Tùy theo đường truyền của hệ thống mạng internet thì cán bộ thư viện có thể
áp dụng 2 hình thức phục vụ mượn - trả tài liệu cho học sinh:
4.4.1. Kết hợp hình thức truyền thống và mạng internet trong khâu mượn -
trả tài liệu
Trong những lúc hệ thống đường truyền của mạng không ổn định thì cán bộ
thư viện sẽ sử dụng hình thức phục vụ này.
+ Quy trình mượn sách theo hình thức kết hợp: Sử dụng phiếu kết hợp phần
mềm thư viện và phiếu mượn - trả sách
Sau khi học sinh tìm được cuốn sách mình muốn mượn thì học sinh lấy phiếu (phiếu này do thư viện cung cấp) ghi đầy đủ thông tin trên phiếu. Mẫu phiếu này cán bộ thư viện đã tạo ra nhằm tích hợp 2 nội dung: mượn - trả tuỳ theo nhu cầu của học sinh để học sinh tích vào ô tương ứng.
- Cách ghi phiếu mượn - trả sách: Sau khi học sinh tìm được cuốn sách mình
muốn mượn và lấy phiếu ghi thông tin trên phiếu như:
* Học sinh mượn sách tham khảo: Học sinh căn cứ vào nhãn ghi kí hiệu phân loại dán ở góc phía trên bên trái (ghi chỉ số phía dưới) của bìa sách để lấy số đăng ký cá biệt ghi vào ô TK (sách tham khảo) tương ứng trong phiếu trả sách.
Ví dụ: Học sinh mượn cuốn sách: “Hóa học với những sắc màu” có kí hiệu
Phân loại: 8(083)/TK1823
32
Dựa vào phiếu mượn sách của học sinh, cán bộ thư viện tiến hành cập nhật
các thông tin đó vào phần mền thư viện để tiến hành quản lý quá trình mượn - trả.
- Độ chính xác khá cao khi học sinh tự ghi phiếu và được cán bộ thư viện kiểm tra lại, không như hình thức cũ cán bộ thư viện tự ghi nhiều lúc đông học sinh sẽ dẫn đến nhầm lẫn, thiếu sót trong quá trình mượn sách của học sinh và cũng gây khó khăn cho cán bộ thư viện khi theo dõi học sinh trả sách.
- Cùng một lúc phục vụ được nhiều bạn đọc, học sinh không phải chờ đợi cán bộ ghi vào sổ theo từng em rồi ký mượn (trên 500 lượt mượn sách trong vòng 5 ngày).
4.4.2. Sử dụng phần mền thư viện trong khâu mượn - trả tài liệu
Tất cả tài liệu được cán bộ thư viện cập nhật biên mục vào phần mền quản lý từ phần mềm này có thể in ra nhãn phân loại được dán ở trên góc trái của cuốn sách và nhãn mã vạch của mỗi cuốn sách được dán phía dưới cùng phía bên phải cuốn sách (không dán chồng lên giá sách).
Sử dụng bằng hình thức này thì học sinh không phải ghi phiếu mượn - trả tài liệu, cán bộ thư viện không phải cập nhật phiếu mượn - trả vào máy tính bên cạnh đó độ chính xác rất cao.
33
+ Cách thức thực hiện:
Cán bộ thư viện chỉ việc quét mã vạch của thẻ bạn đọc và mã vạch của tài liệu trong phần mềm thư viện và kèm theo một vài thao tác nhỏ là đã hoàn thành việc mượn - trả tài liệu cho bạn đọc.
- Quy trình mượn sách:
Sau khi bạn đọc tìm được cuốn tài liệu mình muốn mượn đưa cho cán bộ thư viện, sau đó dùng thiết bị quyét mã vạch của thẻ bạn đọc và mã vạch của tài liệu trong phần mềm thư viện và kèm theo một vài thao tác nhỏ là đã hoàn thành việc mượn tài liệu cho bạn đọc.
34
- Quy trình trả sách:
Cũng giống như quy trình trả sách, bạn đọc đưa tài liệu muốn trả cho cán bộ thư viện, sau đó dùng thiết bị quyét mã vạch của thẻ bạn đọc và mã vạch của tài liệu trong phần mềm thư viện và kèm theo một vài thao tác nhỏ là đã hoàn thành việc trả tài liệu cho bạn đọc.
- Độ chính xác tuyệt đối, không xẩy ra hiện tượng sai, sót trong quá trình mượn - trả tài liệu
- Rút ngắn thời gian mượn sách cho học sinh một cách đối đa nhất nhằm tiết
kiệm thời gian khi mượn sách, tạo không khí thoải mái.
Nhưng để sử dụng được hình thức này đòi hỏi hệ thống mạng internet có
đường truyền ổn định, tốc độ cao, bên cạnh đó có thêm đầu đọc mã vạch.
35
4.5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện
4.5.1. Sử dụng phần mền là yêu cầu tất yếu để xây dựng thư viện điện tử
trong thời tiếp theo
Theo đó, các thư viện tham gia liên thông trên cơ sở tự nguyện kết nối, chia sẻ, đóng góp tài nguyên của thư viện cho nhóm dùng chung; hợp tác có thỏa thuận giữa các thư viện bảo đảm thống nhất quy trình khai thác được quản lý bằng các phần mềm có thể truy cập được bằng máy tính, điện thoại và các thiết bị điện tử khác; các thư viện trên địa bàn khác nhau có thể thỏa thuận tham gia liên thông bằng hình thức chia sẻ, đóng góp tài nguyên thông tin số.
Điều đáng chú ý là trong thời đại hiện nay, sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông đã làm thay đổi phương thức truyền tải thông tin, văn hóa đọc đã phát triển ở trình độ cao hơn. Đối tượng đọc không chỉ giới hạn ở sách mà bao gồm nhiều dạng tài liệu từ truyền thống đến hiện đại. Đây là cơ hội mới để phát triển văn hóa đọc trong thời hiện đại. Thực chất, sự phát triển của công nghệ đã làm thay đổi các công cụ kỹ thuật trong việc quản lý, lưu trữ, truyền tải, tìm kiếm…thông tin theo hướng ngày càng hoàn thiện hơn, khả năng tiếp cận với thông tin, tri thức của con người được mở rộng tới vô tận. Như vậy, văn hóa đọc cũng chịu tác động của khoa học công nghệ và mang dấu ấn của nền văn minh thời đại. Việc hình thành những kỹ năng mới là yêu cầu cần thiết để có thể duy trì và thúc đẩy văn hóa đọc phát triển phù hợp với tiến trình phát triển của thời đại mới (Ngày 22/11/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra Thông tư 16/2022/TT-BGDĐT về việc ban hành Quy định tiêu chuẩn thư viện cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông).
Để thực hiện theo thông tư 16/2022/TT-BGDĐT ngày 22/11/2022 trên thì điều kiện các thư viện trường học phải sử dụng phần mềm quản lý thư viện nhằm quản lý quá trình khai thác, chia sẽ, đóng góp tài nguyên thông tin, học liệu điện tử giữa các thư viện với nhau tiến tới xây dựng thư viện điện tử trong tương lai. Vì xây dựng thư viện điện tử có thể xem là chiếc “chìa khóa” để các thư viện tiến gần hơn đến bạn đọc.
4.5.2. Mục đích của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong thư viện
Từ cuối năm học 2021-2022 thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã sử dụng phần mền quản lý thư viện bằng online. Nghĩa là bạn đọc dù ở bất cứ nơi đâu hoặc bất cứ thời gian nào bạn đọc củng có trể truy cập để tìm kiếm tài liệu.
Để bắt kịp với xu thế phát triển của các thư viện lớn nói chung và hệ thống thư viện trường học nói riêng. Thư viện cần tăng cường cơ sở vật chất đặc biệt là các thiết bị máy tính để có thể tiến hành cài đặt và sử dụng phần mềm quản lý thư viện hỗ trợ trong công việc chuyên môn nghiệp vụ đặc biệt là trong công tác phục vụ bạn đọc.
36
Thư viện áp dung phần mềm quản lý làm tăng hiệu quả phục vụ hơn nữa đặc biệt là tiết kiệm được thời gian cho cán bộ thư viện trong việc lưu trữ hồ sơ, sổ sách chuyên môn, quản lý việc mượn - trả tài liệu của giáo viên và học sinh trong toàn trường, thống kê được số lượng bạn đọc theo ngày, tháng, năm một cách nhanh chóng và chính xác.
Ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao năng suất hoạt động của thư viện nhờ vào tính hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý; đa dạng hoá sản phẩm, dịch vụ thư viện - thông tin; mở rộng khả năng chia sẻ nguồn tài nguyên thông tin và nâng cao vai trò, vị trí của thư viện, những thay đổi hay cải tiến trong thư viện đều phải tính đến nhu cầu và sự thuận lợi cho bạn đọc. Đồng thời đẩy mạnh, hỗ trợ bạn đọc trong việc tiếp cận, sử dụng thông tin và tăng khả năng đáp ứng những nhu cầu rất khác nhau của từng nhóm đối tượng trong cộng đồng phục vụ.
Như đã trình bày ở trên bắt đầu từ cuối năm học 2021-2022 thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã đưa phần mền quản lý thư viện vào sử dụng. Phần mền này do công ty Nam Phong - Hà Nội cung cấp.
Theo khảo sát tại những trường học cụm Quỳnh Lưu - Hoàng Mai và một số huyện khác thì hiện nay thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 là trường thứ 2 trong huyện Quỳnh Lưu sử dụng phần mềm quản lí thư viện:
+ Hình ảnh khảo sát một số trường THPT về việc sử dụng phần mền Thư viện
37
+ Hình ảnh giao diện phần mềm thư viện
38
4.5.3. Lợi ích khi sử dụng phần mềm quản lí thư viện
* Tính năng của phần mền:
- Quản lí sách: Nhập sách; Chứng từ; Xem sách
- Thẻ thư viện: Thêm thẻ; Danh sách thẻ, Loại thẻ
- Mượn - Trả sách: Mượn sách; Danh sách phiếu mượn; Trả sách; Danh sách
mượn quá hạn; Báo mất; Quản lý bạn đọc tại chỗ
- Xử lí vi phạm:
- Kiểm kê: Xuất sách; Kiểm kê sách; Danh sách xuất sách
- Báo cáo: Sổ đăng ký cá biệt; Sổ đăng ký tổng quát; Sổ bạn đọc; Sổ mượn
trả; Báo cáo trả; Báo cáo mượn
- Tiện ích: Quản lý thông báo; Hỗ trợ trực tuyến; Hướng dẫn sử dụng
- Danh mục: Bảng kho sách; Bộ môn - lớp học; Nhà xuất bản; Khổ sách; Nơi
xuất bản, Nguồn cung cấp
- Hệ thống: Quản lý người dùng; Reset dữ liệu đơn vị; Nhật ký sử dụng
+ In các loại sổ: Đăng ký theo nghiệp vụ thư viện
+ In: Nhãn sách, phích sách, mã vạch, thẻ bạn đọc, thẻ học sinh
* Đối với cán bộ thư viện:
- Quản lý tốt các ấn phẩm, tài sản của thư viện
- Phần mềm thực sự góp phần chuẩn hóa nghiệp vụ thư viện
- Tự động hóa các khâu xử lý nghiệp vụ từ đơn giản tới phức tạp
- Hỗ trợ tìm kiếm đa dạng nhanh chóng, kịp thời.
- Tạo lập phong cách làm việc, khoa học chuyên nghiệp, mang lại hiệu suất
cao
* Đối với bạn đọc:
- Dễ dàng tìm kiếm đa dạng nhanh chóng chính xác kịp thời ở mọi lúc, mọi
nơi
- Từ việc khai thác tài liệu trên nguồn tài nguyên chung thư viện, mỗi bạn đọc
có sở thích, mỗi quan tâm riêng về thể loại, lĩnh vực nội dung khách nhau
- Hệ thống được xây dụng trên nền tảng Internet giúp dễ dàng triển khai hệ
thống mới tới các đơn vị như một dịch vụ phần mềm
- Toàn bộ dữ liệu được quản lý bởi hệ quản trị cơ sở dữu liệu
- Tạo nguyên tắc bảo mật an toàn, bạn đọc có sự kiểm soát khi theo dõi được
quá trình mượn - trả của cá nhân, tránh mất mát tài liệu.
39
- Phần mền thư viện giúp cho bạn đọc vào khai thác (Xem, tra cứu thông tin)
của hệ thống sách của mình thông qua mạng internet.
Bạn đọc truy cập truy cập vào địa chỉ:
http://thuvien.phanmemnamphong.com.vn Tên đăng nhập: QL4SOTHETHUVIEN (Mã số thẻ thư viện nhà trường cung cấp cho bạn đọc. VD: QL422A101: số: 22 là năm học các em bắt đầu học (2022), A1(10A1): tên lớp; 01: số thứ tự trong cơ sở dữ liệu).
Mật khẩu: abc123
- Sau khi bạn đọc đăng nhập vào phần mền thư viện bạn đọc có thể biết được:
+ Toàn bộ sách có trong thư viện, từ đó bạn đọc có thể tìm kiếm cuốn sách
mình cần mượn
+ Sách mình đang mượn; Sách mình đã trả; Sách mình mượn quá hạn; Sách
mình làm mất
Ngoài ra, còn có thể cho độc giả vào khai thác (Xem, tra cứu thông tin) của hệ
thống sách của mình thông qua mạng internet.
Bên cạnh phần mền do nhà trường mua của công ty Nam Phong ngoài ra thư viện các trường học có thể áp dụng phần mềm hoàn toàn miễn phí của VietBiblio.
VietBiblio là một hệ thống quản trị thư viện dùng chung dành cho các thư viện có quy mô nhỏ như thư viện cấp huyện - xã và thư viện trường học. Với mô hình triển khai dựa trên công nghệ điện toán đám mây, các thư viện dễ dàng và nhanh chóng thực hiện tự động hóa hoạt động chuyên môn của mình trong điều kiện còn khó khăn kinh phí và nguồn nhân lực.
Hạ tầng kỹ thuật, trang thông tin điện tử, ứng dụng quản lý thư viện được thiết lập sẵn và cung cấp miễn phí. Thư viện chỉ cần đầu tư tối thiểu một máy tính nối mạng là các có thể áp dụng ngay. Hơn thế nữa, với tài nguyên và dịch vụ được cung cấp sẵn, nhân viên thư viện có thể dễ dàng khai thác >98% dữ liệu biên mục sẵn tương ứng với tài liệu đã có tại thư viện của mình thông qua mục lục liên hợp.
Phần mềm thư viện VietBiblio đã được Bộ giáo dục và đào tạo phê duyệt thông qua Thông tư số 08/2010/TT-BGD DDT ngày 01/03/2010: Quy định về sử dụng phần mềm tự do mã nguồn mở trong các cơ sở giáo dục.
Đến nay hệ thống này đã được phát triển và được sử dụng bởi 491 thư viện, trong đó 197 TV cấp huyện ở 18 tỉnh và 294 thư viện trường học và thư viện khác trong cả nước.
5. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Trong 3 năm học trở lại đây cán bộ thư viện đã xây dựng được các chương trình, nội dung cũng như đưa ra phương pháp phục vụ, tổ chức các hoạt động linh hoạt và khác nhau cho học sinh từ việc đổi mới cách mượn - trả tài liệu, phong phú về hình thức truyền thông, đến việc tổ chức các hoạt động, phát động các phong 40
trào; các cuộc thi. Chính vì vậy thư viện đã thu hút học sinh tham gia tích cực các hoạt động đó. Qua đó tạo điều kiện cho học sinh được tiếp cận được với sách, yêu sách, thích đọc sách.
Con số trên 500 lượt mượn sách trong 5 ngày tổ chức hằng năm tại thư viện, phát động cuộc thi nhân các ngày kỉ niệm (Tuần lễ học tập suốt đời, ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam 21/4) hàng năm. Cho thấy sự nổ lực của cán bộ thư viện cũng như sự yêu thích của học sinh khi tham gia các hoạt động đó.
Kết quả cho vẫn có nhiều học sinh có đam mê đọc sách, tham gia tích cực các hoạt động do thư viện tổ chức, có nhiều tác phẩm dự thi được đầu tư công phu, thể hiện được năng khiếu, khả năng cảm nhận của bản thân.
Năm học 2020-2021, 2021-2022 là 2 năm học ngành giáo dục cũng phải đối mặt với đại dịch covid 19, đã làm dán đoạn quá trình dạy - học tại các nhà trường, các em phải học trực tuyến kết hợp trực tiếp. Nên hoạt động thư viện tại các nhà trường cũng gặp rất nhiều khó khăn do học sinh có thời gian dài nghỉ ở nhà. Nhưng bằng những hoạt động phong phú thư viện vẫn phục vụ học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau để không làm gián đoạn nhu cầu, hứng thú của học sinh giúp ích cho các em trong quá trình học tập.
Có thể nhận thấy thông qua các hoạt động của thư viện đặc biệt là tổ chức được các cuộc thi (Giới thiệu sách; Thiết kế bìa sách; Ảnh - khoảnh khắc cùng sách ...). là minh chứng cho thấy việc đổi mới các hoạt động của thư viện luôn thường xuyên. Các lớp đã tham gia cuộc thi với nhiều hình thức khác nhau như: Làm video, hình ảnh, câu chuyện, giới thiệu sách ... qua đó đã giới thiệu và chia sẽ những cuốn sách hay có tại thư viện. Thông qua tổ chức các cuộc thi này giúp học sinh đã tích cực hơn trong việc tiếp cận với sách. Nhiều em học sinh đã chủ động đến thư viện tìm sách để đọc, lựa chọn những cuốn sách phục vụ cho học tập và giải trí (sách kỹ năng sống, truyện, tiểu thuyết ...). Qua đó đã tạo cho học sinh một sân chơi vô cùng lành mạnh, phát huy được sở trường, khả năng sáng tạo của các em học sinh trong trường nhằm tạo ra không khí thi đua, giảm bớt căng thẳng cho các em học sinh trong quá trình học tập.
Công tác phục vụ bạn đọc đã có nhiều đổi mới về hình thức, nôi dung nhờ vậy tạo được niềm tin, hứng thú đối với bạn đọc tìm đến thư viện. Qua đó xây dựng được phong trào đọc sách lâu dài giúp cho việc phát triển văn hóa đọc tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 nói riêng, hướng tới xây dựng phục vụ xã hội học tập suốt đời nói chung trong thời gian tới.
+ Kết quả cụ thể:
Ghi chú Năm học:
2020-2021 2021-2022 2022-2023 Tổng số lượt mượn 2814 2721 2633 Tổng số tài liệu được mượn 3803 3945 3931 Dịch Covid 19 Dịch Covid 19 Tính đến ngày 14/4/2023
41
6. KHẢO SÁT SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI
PHÁP ĐỀ XUẤT
6.1. Mục đích khảo sát
Phương pháp khảo sát lấy ý kiến bạn đọc nhằm cải thiện và nâng cao chất lượng hoạt động trong Thư viện, phát huy những điểm mạnh, khắc phục những điểm yếu, nắm bắt được nhu cầu bạn đọc và đề xuất, triển khai những giải pháp điều chỉnh phù hợp để phục vụ bạn đọc ngày một tốt hơn nhằm phát triển văn hóa đọc phục vụ học tập suốt đời trong thời gian tiếp theo.
6.2. Nội dung và phương pháp khảo sát
Để tiến hành khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất, tác giả đã xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến (trao đổi bằng bảng hỏi trên google form tại địa chỉ link: https://forms.gle/Z4m9phPoh1zEKLag6
hoặc quét mã QR:
theo hai tiêu chí: Sự cấp thiết và tính khả thi của các “giải pháp góp phần phát triển văn hóa đọc phục vụ học tập suốt đời tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4”. Thực hiện đánh giá các tiêu chí theo 4 mức độ từ cao đến thấp và được lượng hóa bằng điểm số.
Thang đánh giá
Ít cấp thiết/Ít khả thi
TT 1 Không cấp thiết/Không khả thi 2 3 Cấp thiết/Khả thi 4 Rất cấp thiết/Rất khả thi Mức/điểm 1 2 3 4
6.3. Đối tượng khảo sát
Tổng hợp các đối tượng khảo sát:
Đối tượng
TT 1 Cán bộ, giáo viên và học sinh trường THPT Quỳnh Lưu 4 ∑ Số lượng 550 550
6.4. Kết quả khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề
xuất
Kết quả điểm trung bình phần khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi các giải pháp đề xuất qua phần mềm SPSS thông qua kết quả khảo sát thu được trên google
42
form. Tôi đã phân tích số liệu thông qua phần mềm để tính điểm trung bình theo các bước sau:
+ Bước 1: Tải phần mềm SPSS về máy theo đường link:
https://onedrive.live.com/?authkey=%21ACT39o1%5F9bGyXX0&id=9EE6 961CD2EA79D1%21118&cid=9EE6961CD2EA79D1&parId=root&parQt=shar edby&o=OneUp
hoặc quét mã QR để tải phần mềm:
+ Bước 2: Cài đặt phần mềm và mở phần mềm
43
+ Bước 3: Lấy file excel từ dữ liệu từ google form chuyển sang phần mềm
SPSS:
Từ 2 trường khai báo (Data view và Variable) này ta thu được giá trị trung
bình từ phần mềm SPSS:
44
6.4.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất
- Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất:
+ Bảng 1: Bảng kết quả tính theo phần mềm SPSS (Từ bảng số liệu ở bước 3):
Phát huy vai trò
Chú trọng tổ
Làm tốt công
Tăng cường ứng dụng
Marketting hoạt
của tổ cộng tác
chức, phát động
tác phụ vụ
công nghệ thông tin vào
động thư viện
N
Valid Missing
SỰ CẤP THIẾT
Mean Median Mode Range Minimum Maximum Sum
viên thư viện 550 0 3.25 3.00 3 3 1 4 1789
các cuộc thi 550 0 3.60 4.00 4 3 1 4 1981
550 0 3.49 4.00 4 3 1 4 1921
bạn đọc 550 0 3.26 3.00 3 3 1 4 1792
hoạt động thư viện 550 0 3.51 4.00 4 3 1 4 1931
Từ số liệu của bảng 1 ta có:
+ Bảng 2: Mức độ và thứ bậc của sự cấp thiết các giải pháp:
TT
∑
Giải pháp
Mức Thứ bậc
1 Phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện 1789 3.25 3 5
2 Chú trọng tổ chức, phát động các cuộc thi 1981 3.60 4 1
3 Marketting hoạt động thư viện 1921 3.49 4 3
4 Làm tốt công tác phụ vụ bạn đọc 1792 3.26 3 4
5 1931 3.51 4 2 Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện
- Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất:
Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét:
Trong 5 giải pháp đưa ra: Có 3 giải pháp (2,3,5) đạt ở mức 4 là mức: “Rất cấp thiết” và 2 giải pháp còn lại (1,4) đạt mức 3: “Cấp thiết” nghĩa là các giải pháp có cấp thiết để thu hút bạn đọc nhằm phát triển văn hóa đọc ở trong thư viện trường trung học phổ thông. Trong 3 nhóm giải pháp đạt mức 4 ta nên tiếp tục phát huy và đầu tư hơn nữa để các hoạt động thư viện mang lại hiệu quả cao. Bên cạnh đó 2 nhóm giải pháp đạt mức 3 thì chúng ta nên quan tâm phát triển hơn nữa để hỗ trợ cho 3 nhóm còn lại. Có như vậy mới giúp cho mọi hoạt động của thư viện được diễn ra một cách thuận lợi nhất nhằm phát triển văn hóa đọc phụ vụ học tập suốt đời.
3 trong 5 nhóm giải pháp (thứ 2,3,5) có điểm bình quân cao hơn các nhóm còn lại. Như vậy trong giai đoạn hiện nay việc thường xuyên tổ chức các cuộc thi;
45
Marketting và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện là 3 giải pháp rất cấp thiết nhất là trong giai đoạn hiện nay. Thực hiện tốt hơn 3 giải pháp này nhằm thúc đẩy sự phát triển đem lại hiệu quả cao của các thư viện. 6.4.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất
- Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất:
+ Bảng 3: Bảng kết quả tính theo phần mềm SPSS (Từ bảng số liệu ở bước 3):
Tăng cường ứng
Phát huy vai trò
Chú trọng tổ
Marketting hoạt
Làm tốt công tác
dụng công nghệ
của tổ cộng tác
chức, phát động
động thư viện
phụ vụ bạn đọc
thông tin vào hoạt
viên thư viện
các cuộc thi
TÍNH KHẢ THI
N Valid Missing
550 0 3.52 4.00 4 3 1 4 1936
550 0 3.52 4.00 4 3 1 4 1938
550 0 3.55 4.00 4 3 1 4 1955
550 0 3.37 3.00 3 3 1 4 1853
động thư viện 550 0 3.33 3.00 3 3 1 4 1832
Mean Median Mode Range Minimum Maximum Sum
Từ số liệu của bảng 3 ta có:
+ Bảng 4: Mức độ và thứ bậc tính khả thi các giải pháp:
TT
Giải pháp
∑
Mức Thứ bậc
1 Phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện 1936 3.52 4 2
2 Chú trọng tổ chức, phát động các cuộc thi 1938 3.52 4 2
3 Marketting hoạt động thư viện 1955 3.55 4 1
4 Làm tốt công tác phụ vụ bạn đọc 1853 3.37 3 4
5 1832 3.33 3 5 Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện
- Từ số liệu thu được ở bảng trên có thể rút ra những nhận xét:
Trong 5 nhóm giải pháp có 3 nhóm giải pháp đạt mức 4 (Rất khả thi) và 02 nhóm đạt mức 3 (Khả thi) nghĩa là các giải phái đưa ra áp dụng được ở tất cả các thư viện trường phổ thông (Thư viện trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông).
Nhóm giải pháp thứ 5: “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện” đạt ở mức điểm thấp nhất. Vì nhóm giải pháp này phụ thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất (cơ sở hạ tầng thông tin: hệ thống mạng internet) và kinh
46
phí (để mua phần mềm) tại các trường học. Chính vì vậy nhiều trường học hiện nay chưa có điều kiện để sử dụng phần mềm để phục vụ cho hoạt động thư viện.
Nếu vấn đề này (cơ sở vật chất và kinh phí) được giải quyết, nhà trường quan tâm đầu tư kinh phí và hạ tầng thông tin thì các thư viện trường học hoàn toàn áp dụng được giải pháp này. Nên nhóm giải pháp thứ 5 này “Rất khả thi” trong tương lai. Bởi vì đứng trước thách thức nhu cầu sử dụng thông tin của bạn đọc ngày càng thay đổi, bên cạnh đó chúng ta đang sống trong thời đại bùng nổ thông tin, sự phát triển của công nghệ 4.0 buộc các thư viện trường học phải thay đổi cách hoạt động để phù hợp với tình hình mới nhằm khẳng định vị trí và vai trò của mình đối với bạn đọc. Chính vì vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện là việc làm rất cần thiệt tại thư viện các trường học hiện nay và trong tương lai.
6.5. Đánh giá sự tương quan giữa sự cấp thiết và tính khả thi của giải
pháp
Từ kết quả từ ở bảng 2 (mục 6.5) và bảng 4 (mục 6.6) ta có bảng tính sự
tương quan như sau:
Sự cấp thiết Tính khả thi
Giải pháp D2 (mi -ni) ∑ ∑ Thứ bậc (ni) Thứ bậc (mi)
Giải pháp 1 1789 3.25 5 1936 3.52 2 3
Giải pháp 2 1981 3.60 1 1938 3.52 2 1
Giải pháp 3 1921 3.49 3 1955 3.55 1 2
Giải pháp 4 1792 3.26 4 1853 3.37 3 1
Giải pháp 5 1931 3.51 2 1832 3.33 5 3
1883 3.42 1903 3.46
47
Sự tương quan giữa sự cấp thiết và tính khả thi có thể dẫn đến tương quan thuận hoặc tương quan nghịch về mối quan hệ giữa các giải pháp. Để tìm hiểu sự tương quan giữa tính khả thi và sự cấp thiết của các giải pháp, chúng tôi đã sử dụng công thức trong phần mềm Spearman để tính hệ số tương quan thứ bậc.
+ Công thức tính:
Trong công thức trên: n là số giải pháp đề xuất; D2 là hệ số chênh lệch giữa
các thứ bậc của tính cần thiết và tính khả thi; R là hệ số tương quan.
Nếu R>0 (R dương) và có giá trị càng lớn (nhưng không bao giờ bằng 1) thì tính cấp thiết và tính khả thi có tương quan thuận, nghĩa là giải pháp vừa cấp thiết vừa khả thi. Nếu R<0 (R âm) thì tính cấp thiết và khả thi có tương quan nghịch, nghĩa là các giải pháp có thể cấp thiết nhưng không khả thi hoặc ngược lại.
Thay số vào công thức trên ta có:
Với hệ số tương quan R = 0.55>0 cho ta thấy giữa tính cấp thiết và tính khả thi các giải pháp có tính tương quan thuận và chặt chẽ, điều đó có nghĩa là các giải pháp đã đưa ra vừa cấp thiết lại vừa khả thi.
Như vậy qua kết quả sự đánh giá tương quan giữa sự cấp thiết và tính khả thi cho chúng ta thấy các giải pháp đã đưa ra là rất cần thiết và áp dụng được tất cả trong thư viện trường phổ thông nhằm đem lại hiệu quả cao trong hoạt động thư viện góp phần thúc đẩy phát triển văn hóa đọc nhằm hướng tới một xã hội học tập suốt đời.
48
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận Cho dù xã hội có phát triển đến đâu đi chăng nữa thì phát triển văn hóa đọc có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của xã hội. Việc đọc sách vẫn có giá trị của riêng nó và khó mà thay thế. Vì sao? bởi vì, đọc sách là một trong những yếu tố quan trọng để định hình nhân cách và phát triển tư duy.
Với tinh thần tổ chức các cuộc thi về sách nhưng tri thức vẫn là mãi mãi, ban tổ chức mong rằng sẽ góp phần lan tỏa van hóa đọc và trân trọng, luôn luôn yêu quý sách trong môi trường học đường để giáo viên nâng cao trình độ tri thức và học sinh xây dựng thói quen lành mạnh, tích cực, tránh xa các tệ nạn xã hội, nuôi dưỡng tâm hồn, sống có trách nhiệm với bản thân và gia đình. Bởi vì không có gì có thể thay thế văn hóa đọc.
Bên cạnh huy động các nguồn kinh phí để đầu tư cơ sở vật chất, đầu tư vốn tài liệu (nguồn sách) ... có thể nói việc tổ chức được các phong trào hoạt động của thư viện, để tạo dựng được phong trào đọc sách lâu dài trong học sinh là yếu tố quyết định tới việc phát triển văn hóa đọc cũng như hiệu quả hoạt động của các thư viện hiện nay.
Bằng những biện pháp linh hoạt phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường đã khuyến khích học sinh tích cực tham gia các hoạt động của thư viện. Trong bối cảnh hiện tại việc phát triển văn hóa đọc trong trường học nhất là cho đối tượng học sinh cần phải thường xuyên, liên tục hơn bao giờ hết góp phần thúc đẩy phát triển văn hóa đọc nhằm phục vụ học tập suốt đời.
Dưới thời đại của công nghệ 4.0 đang phát triển mạnh mẽ, hệ thống thư viện lớn như thư viện các trường đại học, thư viện tỉnh ... đã và đang thúc đẩy chuyển đổi số phục vụ học tập suốt đời. Với mong muốn trong thời gian tới hệ thống các thư viện các trường học phổ thông cũng được sự quan tâm, đầu tư để xây dựng được thư viện điện tử nhằm chia sẽ nguồn tài nguyên thông tin giữa các thư viện với nhau. Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho giáo viên và học sinh tiếp cận được nguồn tài liệu mở một cách nhanh nhất, thuận tiện nhất. Đó cũng chính là mong muốn của các thư viện trường học phổ thông đang hướng tới. Nhằm xây dựng phong trào đọc sách trong nhà trường và xã hội, phục vụ công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, góp phần xây dựng có hiệu quả thế hệ đọc tương lai.
Hiện nay, vấn đề văn hóa đọc đang được xã hội quan tâm chính vì vậy phát triển văn hóa đọc càng trở nên quan trọng và là vấn đề mang ý nghĩa chiến lược của mọi quốc gia trong việc nâng cao dân trí, góp phần phát triển bền vững nguồn nhân lực. Bởi phát triển văn hóa đọc của mỗi cá nhân trong cộng đồng chính là nền tảng xây dựng một xã hội học tập góp phần tạo nên sức mạnh trí tuệ của toàn dân tộc trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vào hội nhập kinh tế quốc tế.
Phát triển văn hóa đọc trong nhà trường được coi là yếu tố quan trọng thúc
49
đẩy quá trình học tập, nghiên cứu, khám phá tri thức của học sinh. Qua đó, từng bước hình thành thói quen, kỹ năng, làm lan tỏa phong trào đọc sách trong nhà trường, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn và lối sống văn hóa lành mạnh cho học sinh. Trong xã hội công nghệ 4.0 như hiện nay có hàng loạt các loại hình khác cạnh tranh với sách báo như phát thanh, truyền hình, đọc qua mạng Internet, tuy nhiên văn hóa đọc vẫn là một phần không thể thiếu trong môi trường giáo dục.
Với đề tài này rất phù hợp và cần thiết hy vọng nó có thể giúp ích cho đồng nghiệp trong việc tổ chức các hoạt động, các phong trào tại thư viện các trường học. Qua đó giúp lan tỏa, xây dựng phòng trào đọc sách nhằm phát triển văn hóa đọc phục vụ học tập suốt đời trong thời gian tiếp theo. Nhằm xây dựng được phong trào đọc sách thường xuyên và liên tục, tạo thói quen đọc sách trong học sinh trong bất cứ điều kiện và hoàn cảnh nào, thư viện vẫn sẵn sàng phục vụ tốt nhất, tạo điều kiện thuận lợi nhất để cho mọi đối tượng học sinh dể dàng tiếp cận được với sách - đó là nguồn tri thức vô giá của nhân loại.
2. Kiến nghị 2.1. Với đồng nghiệp: Đây là kinh nghiệm của bản thân tôi đã áp dụng tại thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 4 trong nhuwngc năm qua, với chút kinh nghiệm này có thể giúp ích cho đồng nghiệp phụ vụ tốt hơn nữa cho hoạt động thư viện tại đơn vị mình. Mong có sự góp ý, chia sẽ để đề tài được hoàn thiện hơn.
2.2. Với nhà trường: + Cần đầu tư kinh phí hằng năn để tăng cường cơ sở vật chất, bổ sung vốn tài liệu cho thư viện nhất là tài liệu tham khảo, sách giáo dục kĩ năng sống ... tạo dựng kho sách có chất lượng, luôn được cập nhật sách mới thường xuyên ... nhằm thu hút học sinh sử dụng tài liệu thư viện.
+ Cần có kinh phí để cho thư viện tổ chức các hoạt động, phát động các cuộc thi; Để làm phần thưởng động viên các em học sinh tham gia, khuyến khích việc đọc sách của các bạn bằng những phần thưởng để động viên tinh thần đọc sách, mượn sách.
+ Ban giám hiệu nhà trường cần quan tâm chỉ đạo các hoạt động thư viện + Ban giám hiệu cần chỉ đạo các tổ chức trong nhà trường như: Công đoàn, đoàn thanh niên, hội phụ huynh, các tổ chuyên môn nhằm tạo điều kiện và phối kết hợp để các hoạt động thư viện đạt hiệu quả.
+ Bố trí thời gian hợp lý để thư viện tổ chức các hoạt động nhằm phát triển
văn hóa đọc
2.3. Với Sở giáo dục và đạo tạo: + Có các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời cho thư viện các trường học + Tổ chức các lớp tập huấn để nhân viên thư viện được học hỏi, trao dồi kiến
thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có cơ hội giao lưu với các đồng nghiệp.
+ Có chính sách tuyên dương, khen thưởng kịp thời các đơn vị trong hoạt
động thư viện đạt hiệu quả cao. 50
PHỤ LỤC
+ Biểu đồ thể hiện sự cấp thiết của các giải pháp theo phần mềm khảo sát
Google forms:
+ Biểu đồ thể hiện sự cấp thiết của các giải pháp theo phần mềm khảo sát
Google form:
+ Biểu đồ thể hiện số lượng đánh giá về sự cấp thiết trong phần mềm SPSS:
+ Biểu đồ thể hiện số lượng đánh giá về tính khả thi trong phần mềm SPSS:
+ Bảng số lượng khảo sát sự cấp thiết theo phần mềm Google form và SPSS:
Sự cấp thiết
∑
Mức
Cầp thiết
Không cầp thiết
Ít cầp thiết
Rất cầp thiết
SL Điểm SL Điểm
SL Điểm
SL Điểm
TT
4
33
66
333 999 180 720 1789
3.25
1
4
3
9
3
18
192 576 346 1384 1981
3.60
2
3
4
9
4
18
249 747 288 1152 1921
3.49
3
4
4
Biện pháp Phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện Chú trọng tổ chức, phát động các cuộc thi Marketting hoạt động thư viện
5
27
54
339 1017 179 716 1792
3.26
4
5
3
Làm tốt công tác phục vụ bạn đọc
2
2
11
22
241 723 296 1184 1931
3.51
4
5
Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện
Trung bình chung
1883
3.42
+ Bảng số lượng khảo sát tính khả thi theo phần mềm Google form và SPSS:
Tính khả thi
∑
Mức
Ít khả thi
Khả thi
Không khả thi
Rất khả thi
SL Điểm SL Điểm
SL Điểm
SL Điểm
TT
2
10
20
238 714 300 1200 1936
3.52
1
2
4
3
9
18
235 705 303 1212 1938
3.52
2
3
4
4
14
28
205 615 327 1308 1955
3.55
3
4
4
Biện pháp Phát huy vai trò của tổ cộng tác viên thư viện Chú trọng tổ chức, phát động các cuộc thi Marketting hoạt động thư viện
2
21
42
299 897 228 912 1853
3.37
4
2
3
Làm tốt công tác phục vụ bạn đọc
4
4
20
40
316 948 210 840 1832
3.33
3
5
Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thư viện
Trung bình chung
1903
3.46
+ Hình ảnh kế hoạt hoạt động hưởng ứng ngày sách Việt Nam 21/4/22023
+ Hình ảnh học sinh giới thiệu sách dưới cờ trong tuần hưởng ứng ngày sách
và văn hóa đọc Việt Nam 21/4/2023
+ Hình ảnh học sinh mượn sách tại phòng thư viện trong tuần hưởng ứng ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam 21/4/2023:
+ Những tác phẩm cuộc thi “Khoảnh khắc cùng sách” đang diễn ra:
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Mạnh Tuấn. Sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện: Giáo trình
.- H.: TTTT-TL KH & CN Quốc gia, 1998.- 324 tr.1
2. Lê Văn Viết. Cẩm nang nghề Thư viện .- H.: Văn hoá thông tin, 2000.-
630 tr.
3. Vũ Bá Hoà. Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ thư viện trường phổ thông . -
H.: GD, 2009. - 339 tr. ; 20,3 cm.
4. Lê Thị Chinh. Phương pháp và kinh nghiệm tuyên truyền, giới thiệu
sách trong thư viện trường học .- H.: GD, 2009.- 211 tr. ; 24 cm
5. Lê Thị Chinh. Hỏi - đáp về công tác thư viện trường phổ thông . - H.:
GD, 2013. - 295 tr. ; 20,5 cm.
6. Nguyễn Thị Trang Nhung. Thư viện trường học: Giáo trình
7. Nguyễn Thuý Hạnh. Công tác phụ vụ người dùng tin: Giáo trình
8. Nguyễn Thanh Thủy. Marketing trong hoạt động thông tin - thư viện:
Giáo trình
9. PGS.TS Trần Thị Minh Nguyệt (Giảng viên ĐH Văn hoá Hà Nội).
Người dùng tin và nhu cầu tin. Giáo trình
10. Qúy Lâm, Kim Phượng. Hướng dẫn kỹ năng quản lý nghiệp vụ công
tác thư viện đạt hiệu quả .- H. : Lao động - xã hội, 2014. - 431tr. ; 28cm