
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong chương trình giáo dục phổ thông, môn Địa lí 10 đặc biệt là phần Địa lí
tự nhiên giữ vai trò quan trọng trong việc mở rộng kiến thức và tư duy khoa học cho
học sinh. Qua môn học này, học sinh được khám phá và hiểu biết sâu sắc về các hiện
tượng tự nhiên, quy luật của Trái đất và mối liên hệ giữa con người với môi trường
xung quanh. Kiến thức Địa lí không chỉ giúp học sinh nhận thức được sự đa dạng
của thế giới tự nhiên, mà còn trang bị cho học sinh những kỹ năng quan trọng như
tự học, phân tích, đánh giá và giải quyết vấn đề liên quan đến môi trường và phát
triển bền vững. Bên cạnh đó, môn Địa lí còn góp phần nâng cao nhận thức về trách
nhiệm và vị trí của con người trong việc bảo vệ môi trường, qua đó đóng góp vào sự
phát triển tổng thể của xã hội.
Kỹ năng tự học ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện
đại, khi xã hội liên tục phát triển và kiến thức không ngừng mở rộng. Việc học không
chỉ diễn ra trong phòng học mà còn ở mọi nơi, mọi lúc, với sự hỗ trợ của công nghệ
thông tin. Kỹ năng tự học giúp học sinh phát triển khả năng tự lập, khả năng tìm
kiếm, phân tích và tổng hợp thông tin một cách hiệu quả. Điều này không chỉ tạo
nền tảng vững chắc cho việc học tập suốt đời mà còn giúp học sinh linh hoạt thích
nghi với những thay đổi nhanh chóng của xã hội. Ngoài ra, kỹ năng tự học còn góp
phần phát triển tư duy phê phán, sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề, từ đó nuôi
dưỡng phẩm chất và năng lực cần thiết cho thế hệ tương lai.
Thực trạng việc tự học của học sinh hiện nay phản ánh một bức tranh đa dạng
về khả năng và thái độ học tập. Trong bối cảnh đó, trường THPT Quỳnh Lưu 1 đã
không ngừng nỗ lực đẩy mạnh việc giáo dục kỹ năng tự học cho học sinh đặc biệt
trong quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy. Nhờ vào sự nỗ lực này, đã có nhiều
chuyển biến tích cực: số lượng học sinh tự giác trong việc học tập tăng lên, hình
thành nền tảng kiến thức vững chắc hơn và phát triển kỹ năng tìm kiếm, phân tích
thông tin. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số thách thức. Một bộ phận học sinh chưa
nhận thức đúng đắn về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tự học. Các em còn lúng
túng trong việc xây dựng và áp dụng các kỹ năng tự học hiệu quả, dẫn đến việc học
hành thiếu tập trung và không có phương pháp. Sự phụ thuộc quá mức vào nguồn
học liệu sẵn có hoặc sự phụ thuộc vào giáo viên cũng làm hạn chế khả năng tự tìm
tòi, khám phá của học sinh. Điều này cho thấy, mặc dù đã có những tiến bộ đáng kể,
song việc hướng dẫn và khích lệ học sinh phát triển kỹ năng tự học vẫn cần được
quan tâm và đầu tư thêm để đạt hiệu quả cao hơn nữa.
Trước ý nghĩa và sự cần thiết của yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học và
trên cơ sở tình hình thực tế giảng dạy môn Địa lí ở trường THPT Quỳnh Lưu 1, tôi
lựa chọn nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng tự học môn Địa lí
cho học sinh trong dạy học phần Địa lí tự nhiên 10.” Thông qua đó, tôi mong