M C L C
I. ĐT V N Đ
1. Lý do ch n đ tài
Sách, báo có v trí đc bi t quan tr ng đi v i đi s ng xã h i nh ư Neil
Gaiman đã nói: “M i cu n sách là m t gi c m mà b n c m trên tay” ơ .
G.V.Leibniz cũng nói r ng: “Th vi n là kho tàng ch a t t c c a c i tinhư
th n c a loài ng i” ườ .
Th vi n tr ng h c có v trí vai trò, nhi m v và ch c năng vô cùngư ườ
quan tr ng . Mà ho t đng ch y u c a giáo viên và h c sinh trong nhà ế
tr ng ph thông là gi ng d y và h c t p. C hai ho t đng này đu sườ
d ng công c là sách báo. Sách báo ch có th đc qu n lý t t và phát huy ượ
đc tác d ng tích c c c a nó. ượ
V i nhà tr ng sách, báo l i có ý nghĩa quan tr ng vì nó là ng i b n ườ ườ
g n gũi nh t, là h c li u c n thi t nh t c a th y và trò. H c sinh c n có sách ế
giáo khoa, sách bài t p, sách tham kh o đ h c t p và luy n t p. Giáo viên
c n có sách giáo khoa, sách nghi p v , sách tham kh o đ gi ng d y và b i
d ng chuyên môn, không ng ng nâng cao ki n th c. Ngoài ra các lo i báo,ưỡ ế
1
t p chí... Th vi n cũng là ngu n tài li u tham kh o h t s c quan tr ng đi ư ế
v i giáo viên và h c sinh trong nhà tr ng. ườ
Th vi n là n i l u gi các di s n thành văn c a nhân lo i ra đi cáchư ơ ư
đây m y ngàn năm. Các tài li u đã đcượ nhi u th ế h thu th p và t ch c
thành kho tài li u. Vì th tài li u c n đc b o qu n đ tránh h h ng, m t ế ượ ư
mát và có th s d ng đc lâu dài. ượ Công tác b o qu n v n tài li u mang
m t ý nghĩa r t quan tr ng đi v i xã h i nói chung và ho t đng th vi n ư
nói riêng. Công tác b o qu n gìn gi di s n thành văn c a dân t c, gìn gi
v n tài li u th vi n, góp ph n vào ư vi c tăng c ng ngu n l c thông tin và ườ
kh năng đáp ng các yêu c u c a b n đc, góp ph n ti tế ki m ngân sách
cho thư vi n.
B o qu n v n tài li u là m t trong nh ng khâu quan tr ng trong quy
trình x lý nghi p v c a cán b th vi n. ư S l ng tài li u ngày càng tăngượ
mà kho đ sách thì có h n. M c dù cán b th vi n đã áp d ng các bi n pháp ư
b o qu n và s d ng các trang thi t b b o qu n tài li u nh ng cùng v i th i ế ư
gian, đi u ki n khí h u, th i ti t, môi tr ng đã tác đng ế ườ m nh m đnế quá
trình h y ho i và t h y ho i c a b n thân v n tài li u đc bi t là nh ng tài
li u quý hi m.ế Tr c th c tr ngướ đó nên tôi luôn băn khoăn, trăn tr làm
thế
nào đ b o qu n, l u gi và s d ng v n tài li u đc lâu dài cho th h ư ượ ế
hôm nay và mai sau. Đó chính là lí do mà tôi ch n đ tài sáng ki nế kinh
nghi m “M t s bi n pháp trong vi c b o qu n v n tài li u t i th vi n ư
tr ng THCSườ Nguy n Lân”.
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài
- M c tiêu: B o qu n v n tài li u t i thư vi n tr ngườ THCS
Nguy n Lân. L u ư gi nh ng di s n văn hóa c a nhân lo i, kéo dài tu i th
c a sách.
- Nhi m v : Đaư ra m t s bi n pháp nh m b o qu n v n tài li u
t t h n, ơ hi u qu h n,ơ khoa h c h n.ơ
3. Đi t ng nghiên c u ượ
- Vi c b o qu n v n tài li u t i tr ng THCS Nguy n Lân. ườ
4. Gi i h n nghiên c u
Tôi ti n hành nghiên c u sáng ki n kinh nghi m: M t s bi n phápế ế
trong vi c b o qu n v n tài li u t i th vi n Tr ng THCS Nguy n Lân” ư ườ
qua các năm h c 2020-2021, 2021-2022.
2
5. Ph ng pháp nghiên c uươ
Khi th c hi n đ tài này tôi đã s d ng m t s nhóm ph ngươ pháp
nh :ư
a. Nhóm ph ngươ pháp nghiên c u lý lu n
- Ph ngươ pháp nghiên c u tài li u, các văn b n pháp quy v thư vi n.
- Ph ng pháp phân tích – t ng h p tài li u.ươ
b. Nhóm ph ngươ pháp nghiên c u th c ti n
- Ph ng pháp đi u traươ
- Ph ng pháp t ng k t kinh nghi mươ ế
- Ph ng pháp kh o sátươ
c. Ph ng pháp th ng kê toán h cươ
II. GI I QUY T V N Đ
1. C s lý lu nơ
V n tài li u th vi n là nh ng tài li u đc s u t m, t p h p theo ư ượ ư
nhi u ch đ, n i dung nh t đnh đc x lý theo nguyên t c, quy trình ượ
khoa h c c a nghi p v th vi n ư đ t ch c ph c v ng i ườ đc đt hi u
qu cao và đcượ b o qu n.
B o qu n v n tài li u là quá trình áp d ng các bi n pháp khoa h c k
thu t nh m đm b o s toàn v n hi n tr ng v t lý bình th ng c a tài ườ
li u có trong kho và kéo dài tu i th cho tài li u. M c đích là đ ph c v
các yêu c u h c t p và nghiên c u, s d ng tài li u tr cướ m t và lâu dài.
2. Th c tr ng v n đ nghiên c u
Do các y u t khách quan và ch quan đã làm cho m t vài cu n sách bế
h h ng (b cong, rách, m m c, côn trùng g m nh m…) đc bi t là nh ngư
cu n sách có giá tr , là m t cán b th vi n tôi thi t nghĩ làm th nào đ b o ư ế ế
qu n đc s v n tài li u này đc lâu dài, s p x p v n tài li u khoa h c đ ượ ượ ế
công tác ph c v b n đc đt hi u qu cao. Do đó tôi đã nghiên c u đ tài
sáng ki n kinh nghi m: ế M t s bi n pháp trong vi c b o qu n v n tài li u
t i th ư vi n tr ng THCS Nguy n Lân” ườ nh m tìm ra nh ng gi i pháp, bi n
pháp t i u ư nh t đ b o qu n v n tài li u c a th vi n tr ng THCS ư ườ
Nguy n Lân đc lâu ượ dài. Hàng ngày, có kho ng 50-100 l t b n đc. Đa s ượ
các em h c sinh ham đc sách, yêu sách, thích tìm tòi khám phá. S vòng quay
c a sách tăng lên đáng k , sách đc luân chuy n nhi u. Bên c nh đó m t s ượ
b n đc ch a có ý th c ư khi tham gia đc sách, ch a bi t b o qu n và gìn gi ư ế
3
sách. Vì v y đã làm cho m t s cu n sách b h h ng và th t thoát. Sau khi ư
đc giáo d c ý th c b oượ qu n sách, vai trò c a sách và vi c gìn gi sách thì
các em đã có ý th c khi tham gia đc sách. Tình tr ng sách b rách, b hư
h ng, b m t h n chế đi r t nhi u.
N c ta là m t n c có khí h u nhi t đi m gió mùa, theo th i gianướ ướ
gi y có th b giòn, b vàng, đi màu, m c có th phai, b i b n bám trên tài
li u, các lo i côn trùng, n m m c phá h ng tài li u… Do đó c n ph i nghiên
c u tìm ra nh ng bi n pháp nh m b o qu n v n tài li u ch ng và h n ch ế
nh h ng ưở c a các tác nhân đi v i s h y ho i và t h y ho i các tài li u
c a thư vi n.
Chính vì v y công tác b o qu n v n tài li u là m t công vi c h t s c ế
quan tr ng trong ho t đng c a th vi n, có ý nghĩa l n giúp cho th vi n ư ư
t n t i và phát tri n.
3. N i dung và hình th c gi i pháp
3.1. M c tiêu gi i pháp
Tìm ra nh ng gi i pháp b o qu n v n tài li u t t h nơ t i thư vi n
tr ng THCS Nguy n Lân.ườ S d ng tài li u đc lâu dài, ít m t mát, h ượ ư
h ng, l u gi đc v n tài ư ượ li u c a th vi n nh đó ti t ki m đc kinh ư ế ượ
phí b sung, gìn gi di s n thành văn c a dân t c.
3.2. N i dung, cách th c th c hi n gi i pháp
Tr ng THCS Nguy n Lânườ là m t ngôi tr ng m i đc thành l p ườ ượ
năm 2019. Đc s quan tâm đu t , ch đo sát sao c aượ ư Phòng GD&ĐT, các
c p chính quy n đa ph ng,ươ ban lãnh đo nhà tr ngườ , Th vi n tr ngư ườ
THCS Nguy n Lân đc đu t c s v t ch t khang trang, b sung thêm ượ ư ơ
nhi u v n tài li u hàng năm, xây d ng và phát tri n đt danh hi u Th vi n ư
Tiên ti n Thành ph .ế Trong quá trình s d ng sách báo, v n tài li u có r t
nhi u y u t tác đng đn v n tài li u làm cho v n tài li u nhanh b ế ế hư
h ng. Tr c h t cán b th vi n c n ph i xác đnh đc nguyên nhân làm ướ ế ư ượ
cho v n tài li u b h h ng đó là do đi u ki n t nhiên, môi tr ng (khí h u ư ườ
nhi t đi m gió mùa, các lo i n m m c, côn trùng…). Tác đng do ng iườ
đc s d ng nhi u l n, s d ng ch aư đúng cách, ch aư khoa h c và ch aư
bi tế cách b o qu n v n tài li u. Vì v y c n h n ch nh ng y u t làm h ế ế ư
h ng sách. Do đó b o qu n v n tài li u ph i đcượ xem xét ngay t khâu
ch n v trí giá sách trong kho sách b i vì nó g n li n v i thư vi n trong su t
4
quá trình ho t đng và t n t i.
3.2.1. L p kế ho ch b o qu n v n tài li u
Kế ho ch b o qu n là m t quá trình đòi h i ph i xác đnh các yêu c u c
th đi v i vi c qu n lý các tài li u thu th p đc, xác đnh các tr ng h p ượ ườ
c n u tiên ư và cũng c n ph i xác đnh rõ các ngu n v n đ th c thi.
M c đích c a vi c l p k ho ch b o qu n tài li u là xác đnh đc m t ế ượ
quy
trình ho t đng cho phép th vi n l p ư
đc m t ch ng trình b o qu n choượ ươ
c
hi n t i và t ng lai. H n n a quá trình này còn giúp cho các c quan xác ươ ơ ơ
đnh rõ nh ng vi c ph i làm và nh ng vi c không bao gi nên làm nh đó
v n tài li u đc phân b m t cách h p lý. K ho ch b o qu n d a trên các ượ ế
nhu c u c a th vi n ư và các ho t đng đt ra đ đáp ng các yêu c u đó. K ế
ho ch b o qu n bao g m hai b c:ướ
- Kh o sát đánh giá các nhu c u có tính then ch t đi v i vi c l p k ế
ho ch b o qu n và ph i đc ti n hành tr c khi so n th o k ho ch. ư ế ướ ế Kh o
sát ph i đánh giá đc các ch tr ng vi c th c hi n và các đi u ki n c a ượ ươ
cơ quan có nh h ng đnưở ế công tác b o qu n, ph i nêu đcượ tình tr ng
chung c a toàn b v n tài li u, ch ra đc nh ng gì c n làm đ c i thi n ượ
tình tr ng đó cũng nh b ng cách nào đ b o qu n v n tài li u đó lâu dài.ư
Kh o sát ph i xác đnh đc các yêu c u b o qu n c th (đi u ki n b o ượ
qu n, môi tr ng b o ườ qu n, h th ng b o v và s d ng…), ph i đ xu t
đcượ các ho t đng đáp ng đcượ các yêu c u đó và uư tiên th c hi n các
ho t đng đcượ đ xu t.
- Vi c thi tế l p m t kế ho ch b o qu n dài h n ph i đcượ th c
hi n b ng văn b n và ph i đcượ đaư ra ngay t đu năm h c. Kế ho ch
b o qu n ph i phác th o đcượ nh ng yêu c u b o qu n c a cơ quan và
ph i v ch ra đcượ quy trình ho t đng c th theo t ng tháng, quý đ đáp
ng đcượ nh ng yêu c u c a vi c b o qu n tài li u; ph i th hi n đcượ
vai trò và t m quan tr ng c a vi c b o qu n, ghi l i nh ng ho t đng b o
qu n trong hi n t i và quá kh cũng như nh ng n l c trong t ngươ lai. Kế
ho ch đó đaư ra m t khuôn m u đ th c hi n nh ng m c tiêu đ ra, duy trì
s liên t c, tính nh t quán qua th i gian c a m t ch ng trình b o qu n. K ươ ế
ho ch b o qu n ph i d hi u và ph i bao quát đcượ toàn b các ngu n tài
li u c a nhà tr ngườ . Tùy t ng nhà tr ng có nh ng k ho ch khác nhau dàiườ ế
h n, ph c t p và chi ti t, có nh ng k ho ch ng n g n, đn gi n. ế ế ơ Tuy nhiên
5