
1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH
TRƯỜNG THPT HỒNG LĨNH
CHUYÊN ĐỀ THÁNG 10 NĂM 2024
BIỆN PHÁP: VẬN DỤNG BẢN ĐỒ SỐ HÓA VÀO DẠY HỌC BỘ MÔN
ĐỊA LÝ BẬC THPT NHẰM TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP VÀ PHÁT HUY
PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
Hồng Lĩnh , 22 tháng 10 năm 2024
N
À
M

2
I. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP
- Nghị quyết 29-NQ/TW đã nêu rõ mục tiêu giáo dục trong thời kỳ mới:
“Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành
phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng
nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng
giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực
và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng
sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”. Và một trong chín nhiệm vụ
quan trọng hàng đầu của NQ29 là “tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các
yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất,
năng lực của người học”.
- Thực hiện, hưởng ứng các văn bản và quy định về Chuyển đổi số trong
giáo dục của chính phủ nói chung và của tỉnh nhà nói riêng.
- Học đi đôi với hành, đưa học tập gắn liền với thực tiễn phát triển của xã
hội. Thay đổi phương pháp dạy học từ truyền thống truyền thụ một chiều, lấy
giáo viên làm trung tâm sang phương pháp dạy học lấy người học làm trung
tâm, chú trọng phát triển phẩm chất năng lực của học sinh.
- Trong bối cảnh bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin, sự nhanh
nhạy của người học, vận dụng thành tựu công nghệ vào dạy - học là điều tất yếu.
- Thực trạng dạy học hiện nay tại cơ sở tồn tại nhiều hạn chế:
+ Hứng thú và mục tiêu của HS với môn Địa lý đang ít dần đi.
+ Nhiều GV còn ngại đổi mới, chưa say chuyên môn, vẫn còn dạy học
theo lối cũ. Chưa tạo được hứng thú, niềm say mê và năng cao năng lực học tập
cho HS.
- Bản thân tôi là một GV trẻ, luôn trăn trở để tìm tòi nghiên cứu những
biện pháp mới để khắc phục hạn chế trên. Trong thời gian dài tôi đã tìm hiểu
nhiều phần mềm bản đồ vệ tinh trực tuyến, đặc biệt hữu hiệu cho dạy học là:

3
Vietmap, Google maps, Nasa word win, Earth pro. Những phần mềm này đã
được vận dụng và mang lại hiệu quả cao.
- Bản đồ số hóa mang lại ý nghĩa rất lớn cho việc dạy học bộ môn địa lý
THPT. Maps là dạng bản đồ trực tuyến, nên có những tiện ích mà không loại
bản đồ giấy nào có thể so sánh được. Maps trùm không gian thế giới chỉ gọn
trong một chiếc điện thoại hay máy tính, đưa thực tiễn phơi bày trước mắt người
học. Nhanh gọn, chính xác và tiện lợi. Cung cấp nhiều nội dung Địa lý cùng một
lúc: vị trí đía lý, phạm vi lãnh thổ, một số đặc điểm tự nhiên về một lãnh
thổ,…Góp phần rất lớn trong việc tạo hứng thú học tập và phát triển phẩm chất,
năng lực của học sinh.
- Bản đồ số hóa phù hợp với cả giáo viên và học sinh. Với việc trong học
tập học sinh được sử dụng điện thoại với mục đích học, vì vậy Maps càng hiệu
quả. Vừa là phần mềm cài đặt mặc định trong điện thoại, chỉ cần internet có thể
truy cập mọi lúc mọi nơi. Khi sử dụng phần mềm này này trình độ ngoại ngữ
cho giáo viên và học sinh sẻ được cải thiện. Ngoài ra Maps cũng thích hợp cho
việc ứng dựng các phần mềm soạn giáo án, trắc nghiệm,… phổ biến hiện nay
- Trong thời gian 2 năm vận dụng Maps tôi đã tạo được hứng thú học tập,
phát huy được những phẩm chất và năng lực cho học sinh của mình trong đó đặc
biệt là năng lực tự học. Với những gì đã đạt được và yêu cầu của hội thi, tôi đã
xây dựng thành biện pháp dạy học “Vận dụng bản đồ số hóa vào dạy học bộ
môn địa lý bậc THPT nhằm tạo hứng thú và phát huy phẩm chất, năng lực
của học sinh”
II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP
1. Hiểu biết chung về bản đồ số hóa
1.1 Khái niệm
Bản đồ số là hệ thống các thông tin về yếu tố địa hình, hiện tượng, địa lý
(bao gồm tọa độ, độ cao và các số liệu thuộc tính) đã được mã hóa và lưu trữ
dưới dạng số. Các dữ liệu số này sẽ được lưu trữ và đọc bởi các thiết bị như đĩa

4
CD, đĩa từ, đĩa cứng, các thiết bị lưu trữ thông qua cổng USB, …. . Bản đồ số
bao gồm các thành phần cơ bản sau:
- Thiết bị ghi dữ liệu.
- Máy tính.
- Cơ sở dữ liệu.
- Thiết bị thể hiện bản đồ.
Bản đồ vệ tinh trực tuyến sử dụng hình ảnh vệ tinh có kết nối GPRS.
- Các dạng bản đồ số hóa được tôi sử dụng và có giao diện tương đồng:
Google maps, Earth pro, Nasa word Win. Trong đó tôi thường xuyên sử dụng
các phần mềm của Google và Vietmap.
1.2 Ưu điểm của bản đồ số so với bản đồ thường khác.
Thứ nhất, bản đồ số có những đặc trưng của một bản đồ thông thường
đúng quy chuẩn của một bản đồ, nên nó không hề làm mất đi vai trò của bản đồ
trong dạy học và đời sống.
Thứ hai, Phù hợp với xu thế thời đại. Bản đồ số có nhiều dạng khác nhau,
có sẵn trên mọi thiết bị lưu trữ nên cho phép người sử dụng tiện lợi hơn, nhanh
hơn, chi tiết hơn.
Ví dụ: Trên bản đồ trực tuyến có thể tìm kiếm đường đi, địa chỉ một cách
nhanh chóng và chính xác chỉ với một máy tính, điện thoại hoặc bất kì một thiết
bị nào đó có kết nối internet. Nhờ vậy, mà tạo sự thuận tiện đến mức tối đa cho
những người chưa biết đường đi khi muốn đến một địa điểm cụ thể nào đó, lại
có thể tiết kiệm thời gian, công sức của người sử dụng rất nhiều.
Thứ ba, sự trực quan, sinh động của bản đồ số hóa mà không một dạng
bản đồ thường nào có thể so sánh. Và diệu kỳ nhất là chúng ta có thể xoay
chuyển đến bất kì vị trí nào trên Trái Đất, phóng to thu nhỏ bất kì địa điểm nào
chỉ bằng Click chuột trên màn hình.
- Thứ tư, là sự tiện lợi, dễ dùng. Gần như 100% học sinh trường nơi tôi
công tác có điện thoại thông minh cài đặt Maps. Kết hợp với sự cho phép được

5
sử dụng điện thoại trong giờ học với mục đích phục vụ học tập. Địa lý với các
em càng trở nên hứng thú.
- Thứ năm, là độ nhanh và chính xác. Chỉ cần giáo viên định hướng thì
học sinh không cần nhiều thời gian tìm kiếm.Độ phân giải cao, đường truyền
mạnh.
Mặt khác bản đồ trực tuyến “phơi bày” những đối tượng tự nhiên, kinh tế
xã hội có trên bề mặt Trái Đất, cho chúng ta cảm giác đang nhìn trực diện đối
tượng, nên tôi vẫn thường dùng cụm từ “đi du lịch” với học sinh khi tiết dạy có
Maps.
1.3 Điều kiện sử dụng số vào dạy học bộ môn địa lý bậc THPT
- Phương tiện (máy tính, điện thoại) phải có kết nối internet. Tốc độ
internet quyết định đường truyền tải dữ liệu. Hoặc GV có thể tải phần mềm về
máy tính.
- Giáo viên phải nắm được một số kỷ năng tin học - máy tính cơ bản.
- Phải biết về ngôn ngữ tiếng Anh mức cơ bản, vì những bộ phận nằm
ngoài lãnh thổ Việt Nam tìm kiếm bằng tiếng Anh sẻ chính xác hơn.
- Nắm vững mục tiêu bài học, lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp.
2. Một số dạng dữ liệu của bản đồ số có thể được khai thác vào dạy học bộ
môn Địa lý bậc THPT
2.1. Hệ thống thông tin Địa lí GIS.