SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT ANH SƠN 2
----------------------
Tên đề tài:
THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ GIÁO DỤC STEM NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN
DỤNG KIẾN THỨC VÀ KỸ NĂNG TỰ HỌC CHO HỌC SINH KHI DẠY HỌC BÀI
“ĐỊNH NGHĨA VÀ Ý NGHĨA CỦA ĐẠO HÀM” – ĐẠI SỐ VÀ GIẢI TÍCH 11CB
Thuộc môn: Toán
Nhóm tác giả : Hồ Sỹ Hào
Phạm Thị Thanh Hoa
Tổ bộ môn: Toán-Tin
Năm thực hiện: 2022
Số điện thoại: 0976248107
Anh Sơn, tháng 4 năm 2022
MỤC LỤC
NỘI DUNG
TRANG
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1
1. Lí do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
2
4. Phạm vi nghiên cứu
2
5. Phương pháp nghiên cứu
2
6. Những đóng góp của đề tài
2
PHẦN II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
4
I. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài
4
1. Năng lực
4
2. Năng lực vận dụng kiến thức và kỹ năng tự học
7
3. Giáo dục STEM
9
4. Khảo sát thực trạng dạy học chủ đề giáo dục STEM ở trường
THPT huyện Anh Sơn
12
5. Đề xuất các giải pháp thiết kế chủ đề STEM phát triển năng
lực vận kiến thức và kỹ năng tự học của học sinh khi dạy bài:
“Định nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm”
15
II. Thiết kế chủ đề STEM nhằm phát triển năng lực vận dụng
kiến thức và kỹ năng tự học cho học sinh khi dạy học bài “Định
nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm” – Đại số và Giải tích 11
20
1. Kế hoạch dạy học định nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm theo
định hướng giáo dục STEM
20
2. Tiến trình dạy học
23
3. Những công việc chuẩn bị cho phương án tổ chức dạy học
23
4. Lập kế hoạch thực hiện
24
5. Dự kiến tổ chức các hoạt động
25
6. Hướng dẫn chi tiết các hoạt động
27
7. Một số hình ảnh hoạt động của học sinh khi dạy học định
nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm theo định hướng giáo dục
STEM
33
III. Những kết quả của đề tài
38
Phần III. Kết luận
43
1. Tính mới
43
2. Tính khoa học
43
3. Tính hiệu quả
43
4. Tính ứng dụng thực tiễn
44
Phần IV. Phụ lục
45
Phần V. Tài liệu
57
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Tại Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(Khoá XI) xác định nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo với
các định hướng như sau: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến
thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ
máy móc; tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để
người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực; chuyển từ
học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động
xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông
tin và truyền thông trong dạy và học”.
Để thực hiện những định hướng nêu trên, các trường THPT đã và đang từng
bước đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh
giá theo định hướng năng lực người học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đáp
ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước,
đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Đổi mới phương pháp dạy học hướng đến việc
giúp người học ‘‘Học để biết, học để làm, học để cùng chung sống và học để tự
khẳng định mình’’
Đồng thời, trước xu hướng phát triển của cuộc cách mạng 4.0, ngày
4/7/2017 thủ tướng chính phủ đã ban hành chỉ thị số 16/CT-TTg về tăng cường
năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Thủ tướng đã đặt ra giải
pháp cho ngành giáo dục như sau: thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung,
phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp
cận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập trung vào thúc đẩy đào
tạo về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), ngoại ngữ, tin học
trong chương trình giáo dục phổ thông… nhằm tạo ra nguồn lao động đáp ứng
yêu cầu của cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 đưa Việt Nam trở thành quốc
gia Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Là giáo viên giảng dạy môn Toán bậc THPT nhiều năm, cùng với tinh thần
học hỏi, mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, mong muốn giúp học sinh hình
thành và phát triển năng lực, biết vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các
vấn đề thực tiễn đồng thời giúp học sinh hứng thú trong vấn đề nghiên cứu khoa
học. Chúng tôi đã chọn đề tài : Thiết kế chủ đề STEM nhằm phát triển năng
lực vận dụng kiến thức và kỹ năng tự học cho học sinh khi dạy bài: “Định
nghĩa và ý nghĩa của đạo hàm” – Đại số và Giải tích 11 với mục đích chuyển
hóa kiến thức, kỹ năng, thái độ thành năng lực và hơn hết là truyền cảm hứng học
tập, phát triển năng lực vận dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào thực tiễn trong
cuộc sống. Mong muốn góp phần nâng cao chất lượng dạy và học cho học sinh
2
THPT và đó cũng là cách thể hiện nhận thức của chúng tôi về vấn đề đổi mới
giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Thiết kế chủ đề giáo dục STEM trong dạy học bài ‘‘ Định nghĩa và ý nghĩa
của đạo hàm’’ – Đại số và giải tích 11CB nhằm nâng cao sự liên hệ giữa môn
Toán học và môn Vật Lý về mặt lý thuyết và thực tiễn của người học góp phần
thực hiện hiệu quả đổi mới phương pháp dạy học. Phát huy tính tích cực, chủ
động, phát triển phẩm chất và năng lực của người học, đồng thời hạn chế sự áp
đặt, truyền thụ kiến thức một chiều của người dạy. Nghiên cứu phương pháp tổ
chức, hỗ trợ người học tự lực và tích cực lĩnh hội tri thức, khả năng giải quyết vấn
đề, khả năng giao tiếp, khả năng làm việc nhóm, phát triển những năng lực chuyên
biệt của bộ môn.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Trên cơ sở mục đích nghiên cứu, đề tài xác định nhiệm vụ đi sâu nghiên
cứu làm rõ:
- Dạy học theo định hướng phát triển năng lực.
- Dạy học STEM
- Thiết kế chủ đề giáo dục STEM nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến
thức và kỹ năng tự học cho học sinh khi dạy học bài ‘‘ Định nghĩa và ý nghĩa của
đạo hàm’’ – Đại số và giải tích 11CB.
- Tiến hành thực nghiệm, thử nghiệm tại đơn vị công tác và các đơn vị khác.
- Khảo nghiệm kết quả thử nghiệm của đề tài thông qua lấy ý kiến của các
đồng nghiệp và học sinh.
4. Phạm vi nghiên cứu
- Áp dụng đối với học sinh khối 11– ban cơ bản tại đơn vị công tác, trong
hai năm học: 2020 - 2021 và 2021 - 2022.
- Xây dựng và thiết kế chủ đề giáo dục STEM khi dạy học bài ‘‘ Định nghĩa
và ý nghĩa của đạo hàm’’ – Đại số và Giải tích 11CB
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này, chúng tôi tiến hành các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu; phương pháp chuyên gia; phương pháp quan
sát; phương pháp thực nghiệm sư phạm; phương pháp nghiên cứu các sản phẩm
hoạt động (thông qua các bài tập, bài kiểm tra của học sinh); phương pháp phân
tích, tổng hợp; phương pháp thống kê.
6. Những đóng góp của đề tài
Đề tài góp phần định hướng dạy học một số chủ đề Toán THPT theo định
hướng phát triển năng lực học sinh tiếp cận với giáo dục STEM.