SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÍCH HỢP KIẾN THỨC VỀ LỊCH SỬ
VÀ VĂN HÓA XỨ NGHỆ CHO HỌC SINH
LỚP 10 THÔNG QUA DẠY VĂN THUYẾT MINH
Môn: Ngữ Văn THPT
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG PT HERMANN GMEINER VINH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÍCH HỢP KIẾN THỨC VỀ LỊCH SỬ
VÀ VĂN HÓA XỨ NGHỆ CHO HỌC SINH
LỚP 10 THÔNG QUA DẠY VĂN THUYẾT MINH
Môn: Ngữ Văn THPT
Tác giả : Nguyễn Thị Thu Trang
Tổ bộ môn : Văn – Sử – Địa – GDCD
Năm thực hiện : 2021 – 2022
Số ĐT : 0982 937 399
Vinh, tháng 4 năm 2022
MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................. 1
I. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
II.Mục đích nghiên cứu ......................................................................................... 2
III. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 2
IV. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 2
B.NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................ 3
I. Cơ sở lí luận ....................................................................................................... 3
II. Cơ sở thực tiễn .................................................................................................. 4
III. Giải pháp và tổ chức thực hiện ........................................................................ 5
IV. Hiệu quả ........................................................................................................ 29
C. KẾT LUẬN ................................................................................................... 30
I. Kết luận. ........................................................................................................... 30
II. Kiến nghị. ....................................................................................................... 31
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 32
1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“TÍCH HỢP KIẾN THỨC VỀ LỊCH SỬ VÀ VĂN HÓA XỨ NGHỆ CHO
HỌC SINH LỚP 10 THÔNG QUA DẠY VĂN THUYẾT MINH”
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Đổi mới giáo dục đang là vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Đổi mới
phương pháp dạy học đang trở thành nhu cầu tất yếu của ngành giáo dục Việt
Nam nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng dạy và học. Đổi mới phương
pháp giáo dục theo hướng hiện tại là phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo
qua vận dụng kiến thức; tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học,
tạo cơ sở để người học tập cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng phát triển năng
lực. Một trong những phương pháp đổi mới đem lại hiệu quả cao trong nhà
trường hiện nay đó là phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp. Dạy học theo
chủ đề tích hợp là một trong những phương pháp thể hiện tính ưu việt, phát huy
tính tích cực người học.
Phương pháp dạy học tích hợp cho phép giáo viên có thể liên kết những
kiến thức của nhiều môn học trong cùng một tiết dạy. Riêng đối với môn ngữ
văn, khi dạy học tích hợp giáo viên có thể liên hệ kiến thức của những môn học
như lịch sử, địa lí, giáo dục công dân, tin học… để vừa dạy kiến thức, vừa rèn
luyện kỹ năng sống, vừa giáo dục nhân cách lại có thể bồi đắp những giá trị về
tâm hồn tình cảm cho học sinh .Từ đó học sinh có thể tiếp thu kiến thức, biết
vận dụng vào cuộc sống và ngược lại từ cuộc sống để giải quyết các vấn đề liên
quan đến môn học. Đồng thời làm cho việc học trở nên phong phú đã đa dạng và
thu hút hơn đối với người học.
Ở chương trình ngữ văn 10, văn thuyết minh là một kiểu bài quan trọng.
Kiểu bài này từ năm lớp 8, học sinh đã được tiếp cận. Lên nước 10, các em tiếp
tục được học và tìm hiểu cũng như nâng cao kỹ năng làm bài. Đây là dạng bài
văn hay, gắn liền với thực tế đời sống, cung cấp nhiều hiểu biết xã hội đồng thời
thông qua bài văn thuyết minh giúp học sinh hình thành và phát triển nhiều năng
lực phẩm chất, nhất là khi các em rèn luyện kỹ năng viết bài văn thuyết minh về
một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử văn hóa địa phương.
Ở mỗi địa phương đều có nét đẹp riêng về lịch sử, văn hóa, con người. Đó
chính là thế mạnh để nắm bắt và áp dụng vào thực tiễn giảng dạy trong nhà
trường. Trong khi đó, đã từ lâu, xứ Nghệ luôn được biết đến là mảnh đất quê
hương của nhiêu chí sĩ yêu nước như Phan Bội Châu, Nguyễn Xuân Ôn, Phan
Đình Phùng và các lãnh đạo cộng sản như Hồ Chí Minh, Nguyễn Thị Minh
Khai, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Nguyễn Duy Trinh,… Bên cạnh đó, Nghệ
An còn nổi tiếng là xứ sở của các lễ hội truyền thống (lễ hội đền Cờn, lễ hội đền
2
Quả Sơn, lễ hội đền Vua Mai, lễ hội đền Cuông…) và những di tích lịch sử văn
hoá (Đền Cuông, Đền Quả Sơn, Thành Cổ Vinh…); những di tích cách mạng
(Bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh, Truông Bồn…), di tích lưu niệm danh nhân (
Làng sen Quê Bác, khu lưu niệm cụ Phan Bội Châu…), và rất nhiều làng nghề
truyền thống(làng nghề tương Nam Đàn, làng nghề gốm Đô Lương…) Chính vì
vậy, văn hóa xứ Nghệ luôn được đánh giá là vô cùng phong phú và đặc sắc với
những giá trị truyền thống tốt đẹp đặc trưng cho bản sắc dân tộc Việt
Xuất phát từ cơ sở đó, năm học 2021- 2022 này tôi đã lựa chọn đề tài “
Tích hợp kiến thức lịch sử, văn hóa xứ Nghệ cho học sinh lớp 10 thông qua
dạy văn thuyết minh…” để nghiên cứu thực nghiệm và chia sẻ với đồng nghiệp.
II.Mục đích nghiên cứu
Tích hợp các kiến thức về lịch sử và văn hóa của địa phương (Nghệ An)
cho học sinh lớp 10 thông qua dạy văn thuyết minh nhằm tăng sự say mê hứng
thú cho các em trong các giờ học.Đồng thời giúp các em khám phá được nhiều
vẻ đẹp lịch sử,văn hóa,con người ngay chính trên quê hương của mình qua đó
góp phần bồi dưỡng các phẩm chất:tình yêu và niềm tự hào quê hương đất nước,
giữ gìn và phát triển các giá trị văn hóa địa phương. Thông qua bài học giúp
phát triển các năng lực người học như :năng lực giải quyết vấn đề, năng lực làm
việc nhóm và đặc biệt là năng lực thuyết trình …Bởi trong cuộc sống hiện đại
ngày nay nếu các em có kĩ năng thuyết trình tốt sẽ rất có lợi trong công việc và
cuộc sống sau này.
III. Đối tượng nghiên cứu
Với dung lượng của một đề tài nhỏ, tôi sẽ tập trung nghiên cứu một số
phương pháp dạy học tích hợp kiến thức về lịch sử và văn hóa địa phương xứ
Nghệ cho học sinh lớp 10 thông qua 2 tiết dạy làm văn thuyết minh trong
chương trình ngữ văn 10
+ Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh
+ Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh
Từ đó đưa ra cách giảng dạy văn thuyết minh có hiệu quả làm tiền đề áp
dụng rộng rãi hơn cho những năm sau. Từ đó xác lập cách dạy văn thuyết minh
đạt hiệu quả và giúp người học:
+ Biết cách xây dựng được kết cấu cho văn bản phù hợp với đối tượng
thuyết minh
+ Viết được một đoạn văn thuyết minh có đề tài gần gũi và quen thuộc
trong cuộc sống
IV. Phương pháp nghiên cứu
+ Phương pháp xây dựng cơ sở lí thuyết: phần cơ sở lí luận
+ Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin: phần cơ sở thực tiễn
+ Phương pháp thống kê, xử lí số liệu
+ Phương pháp thực hành
