1. L i gi i thi u
M c tiêu c a môn toán b c ti u h c là cung c p cho h c sinh nh ng
ki n th c c b n ban đu v s h c, v đo l ng, v hình h c, m t s y u t ế ơ ườ ế
th ng kê đn gi n, giúp các em có đc nh ng kĩ năng tính toán, đo l ng, và ơ ượ ườ
gi i các bài toán có n i dung thi t th c trong đi s ng. M c tiêu quan tr ng h n ế ơ
là phát tri n năng l c t duy, kh năng suy lu n h p lí, phát hi n và gi i quy t ư ế
các v n đ đn gi n g n gũi trong cu c s ng, kích thích trí t ng t ng và ơ ưở ượ
b c đu hình thành ph ng pháp t h c, t làm vi c m t cách khoa h c, linh ướ ươ
ho t và sáng t o.
Ch ng trình ti u h c t p trung vào n i dung và đt tr ng tâm vào điươ
m i ph ng pháp d y h c, đi m i sách giáo khoa và thi t b d y h c, v trình ươ ế
đ c a giáo viên nh m khuy n khích d y h c trên c s ho t đng tích c c, ế ơ
ch đng, sáng t o c a h c sinh, giúp các em t phát hi n và t gi i quy t ế
nh ng ki n th c, bi t v n d ng vào th c t cu c s ng. ế ế ế
Môn Toán có m t v trí r t quan tr ng trong ch ng trình ti u h c. V i h ươ
th ng ki n th c c b n, v i nh ng kĩ năng vô cùng c n thi t cho (các môn h c ế ơ ế
khác) và áp d ng vào đi s ng th c t , môn toán góp ph n đào t o m t l p ế
ng i có trình đ cao, nhân cách phát tri n toàn di n, t ng b c xây d ng đtườ ướ
n c ngày càng phát tri n và giàu m nh.ướ
ti u h c, nhi m v c a d y h c toán là làm cho h c sinh lĩnh h i đc ượ
m t h th ng ki n th c k năng c b n, c n thi t đ có th v n d ng vào th c ế ơ ế
ti n, t ng b c b i d ng các thao tác t duy, phát tri n kh năng suy lu n c a ướ ư ư
h c sinh ti u h c.
Qua th c t nh ng năm gi ng d y l p 2, t duy c a h c sinh ti u h c t ế ư
tr c quan sinh đng đn t duy tr u t ng, t t duy tr u t ng đn th c ti n. ế ư ượ ư ượ ế
V y vi c b i d ng năng l c t duy toán h c cho h c sinh ti u h c nói chung ưỡ ư
và h c sinh l p 2 nói riêng là vô cùng quan tr ng và c n thi t. ế
Sách giáo khoa toán 2 đc xây d ng trên c s k th a nh ng cái hayượ ơ ế
c a sách cũ và có nhi u ý t ng m i nh : tăng th c hành v n d ng, s d ng ưở ư
n i dung th c t g n gũi v i đi s ng h c sinh ti u h c. L a ch n các n i dung ế
c b n, hi n đi, thi t th c, giúp h c sinh hình thành ph ng pháp t h c mônơ ế ươ
toán. H c sinh t phát hi n, t gi i quy t v n đ, t chi m lĩnh ki n th c m i. ế ế ế
Bi t v n d ng nh ng ki n th c đã h c vào đi s ng. Theo quan đi m trên, t tế ế
c các sách giáo khoa m i đu c t b nh ng bài toán khó thay vào đó là nh ng
bài toán v n d ng th c t thúc đy óc tò mò, sáng t o tăng kh năng t duy c a ế ư
tr .
Th c t d y và h c môn toán tr ng ti u h c thì trong m t l p có ế ườ
nhi u đi t ng h c sinh khác nhau. Mà h th ng bài t p trong sách giáo khoa ượ
ch ng trình ti u h c l i mang tính ch t ph c p đi v i h c sinh di n đi trà.ươ
Không còn nh ng bài toán sao, bài toán nâng cao cho h c sinh khá gi i. Nh ng
bài toán khó tr c đây đã đc c t b ch ng trình gi m t i. Ch còn l iướ ượ ươ
nh ng bài toán có tính ch t đi trà và m t s bài toán c n có s t duy lô-gic. ư
M c dù bi t đc đi u đó nh ng ng i giáo viên đng l p cũng không th t ý ế ượ ư ườ
ra thêm các bài t p ho c gi m b t s l ng các bài t p cho các đi t ng h c ượ ư
sinh, vì làm nh v y s vi ph m quy đnh v chu n ki n th c kĩ năng đi v iư ế
h c sinh ti u h c.
Do đó, làm th nào đ các bài toán phù h p v i t ng đi t ng h c sinhế ượ
khi gi i mà v n không vi ph m t i quy đnh v chu n ki n th c kĩ năng các môn ế
ti u h c đó là m t đi u trăn tr l n đi v i tôi. Vì v y tôi quy t đnh vi t ế ế ra
m t s kinh nghi m r i đúc k t thành đ tài ế “M t s gi i pháp nâng cao năng
l c t duy Toán h c cho h c sinh l p 2.” ư Mong đc s chia v i b n bè đngượ
nghi p, cũng là đ c ng c và trau d i kĩ năng chuyên môn cho b n thân.
Đ góp ph n nâng cao ch t l ng d y h c môn toán l p 2 nói chung và ượ
d y gi i toán có l i văn nói riêng, cũng còn r t nhi u v n đ c n nghiên c u
xoay quanh các ho t đng d y h c nh : Các ph ng pháp d y h c đc tr ng, ư ươ ư
các hình th c t ch c d y h c mang l i hi u cao..., nên tôi đi sâu nghiên c u
m t s gi i pháp giúp h c sinh bi t phân tích đ, tóm t t và gi i các bài toán v ế
S h c, đi l ng và đo đi l ng, các y u t hình h c, gi i toán 2 (Nh t là các ượ ượ ế
bài toán có l i văn). M t khác, các bài toán có l i văn cũng r t đa d ng v hình
th c, phong phú v n i dung. Có bài t p xu t hi n xen k v i các y u t khác ế
theo nguyên t c tích h p, có bài mang tính ch t riêng r . đ tài này, tôi ch t p
trung nghiên c u các bài t p c b n và m r ng m t chút v i m t s ví d minh ơ
h a đ làm sáng t các gi i pháp đc đa ra. ượ ư
Tr ng Ti u h c Hoàng Hoa là m t tr ng thu c đa bàn vùng núi c aườ ườ
huy n Tam D ng. Đi u ki n kinh t đây còn nhi u khó khăn, trình đ dân trí ươ ế
ch a cao nên đã kéo theo đi đa s ph huynh h c sinh c a tr ng còn đi làm ănư ườ
xa, thi u quan tâm đn vi c h c t p c a con em mình. Cùng v i đó là c s v tế ế ơ
ch t, đi ngũ giáo viên c a nhà tr ng còn ch a đ, t đó d n đn ch t l ng ườ ư ế ượ
các môn h c, nh t là môn Toán còn r t nhi u h n ch . ế
Ngay t đu năm h c, đc Ban giám hi u nhà tr ng phân công ch ượ ườ
nhi m l p 2A, tôi nh n th y các em v n còn h n ch r t nhi u trong ph n s ế
h c, đi l ng và đo đi l ng, các y u t hình h c, gi i toán và toán có l i ượ ượ ế
văn. Các em ch a th t s n m đc cách gi i d ng toán m t cách v ng ch c,ư ượ
nh t là các bài toán có l i văn và c n đn s t duy, ch a phát huy đc kh ế ư ư ượ
năng c a mình, thi u tính linh ho t trong m t s tình hu ng nh t đnh. Đi u đó ế
s làm cho các em khó đt đc thành tích t t trong h c t p. ượ
Xu t phát t nh ng lý do trên, tôi l a ch n đ tài “M t s gi i pháp nâng
cao năng l c t duy Toán h c cho h c sinh l p 2.” ư
2. Tên sáng ki n ế
“M t s gi i pháp nâng cao năng l c t duy Toán h c cho h c sinh l p ư
2.”