ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH XUÂN TRUNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC THEO ĐỊNH
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH LỚP 1
Lĩnh vực : Tiếng Việt
Cấp học : Tiểu học
Tên Tác giả : Nguyễn Thị Liên Hương
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung
Chức vụ : Giáo viên cơ bản
NĂM HỌC 2019 -2020
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
2/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Như chúng ta đã biết “Ngôn ngữ là phương tiện quan trọng nhất của loài người” (theo Lê Nin) và “Ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của tư tưởng” (theo CN Mác). Ngoài ra ngôn ngữ còn là phương tiện biểu hiện tâm trạng, tình cảm, có chức năng quan trọng trong phân môn Tiếng Việt và trong hệ thống giáo dục nhà trường.
Vì vậy, chúng ta đều nhận thức được rằng, môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học là rèn luyện cho học sinh cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết song mục tiêu của việc dạy và học Tiếng Việt ở lớp một là đem lại cho các em kỹ năng đọc đúng, viết đúng. Ngoài ra còn làm giàu vốn từ, biết nói đúng các mẫu câu ngắn và tạo cho các em sự ham thích thơ văn. Đây là điều kiện chuẩn bị để các em học tốt hơn môn Tiếng Việt ở các lớp trên.
Vì khả năng đọc của học sinh lớp 1 còn hạn chế, các em ít vốn sống nên trong khi tìm nội dung bài đọc các em thường lúng túng khi tìm câu trả lời. Một số học sinh không dám trình bày ý kiến của mình cho người khác nghe. Một số em hiểu vấn đề mà không diễn đạt được để người khác nghe hiểu. Điều này khiến cho học sinh dễ bị thụ động trong việc lĩnh hội kiến thức của bài. Và lâu dài sẽ ảnh hưởng không tốt đến kết quả học tập của các em.
Trong những năm tới nền giáo dục sẽ có những bước thay đổi về căn bản, chương trình giáo dục phổ thông tổng thể sẽ thay thế cho chương trình giáo dục hiện hành theo định hướng phát triển năng lực của người học.
Vậy thế nào là dạy học theo hướng hình thành và phát triển năng lực: Dạy học nhằm hình thành năng lực là dạy học hướng đến mục tiêu phát triển những năng lực chung và những năng lực chuyên biệt của môn Tiếng Việt để học sinh trở thành con người có tiềm lực phát triển, thích nghi với hoàn cảnh sống, học tập, làm việc luôn biến đổi trong cả cuộc đời.
Các biểu hiện chủ yếu của năng lực làm chủ Tiếng Việt của học sinh: - Kĩ năng đọc lưu loát thành tiếng, kĩ năng đọc hiểu; kĩ năng nghe chính
xác; kĩ năng nói; kĩ năng viết chính xác; viết sáng tạo.
Mỗi kĩ năng được chia ra thành các mức độ thành thạo khác nhau: - Về kiến thức Tiếng Việt: Các mức độ nhận thức theo Bloom ở Tiểu học:
3/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 + Biết là nhớ khái niệm, quy tắc và nhắc lại; là nhớ lại các thông tin thu
thập được và nhắc lại.
+ Hiểu là diễn đạt lại các khái niệm, quy tắc bằng ngôn ngữ của bản thân, có khả năng áp dụng khái niệm, quy tắc vào tình huống đơn giản tho mẫu hoặc có khả năng đưa ra ví dụ theo mẫu.
+ Vận dụng thấp là kết nối các kiến thức đã học để giải quyết các tình
huống giả định gần giống tình huống mẫu.
+ Vận dụng cao là dùng kiến thức để giải quyết một tình huống mới. Trong môn Tiếng việt ở Tiểu học, nội dung được đánh giá nhận thức bao gồm: kiến thức về quy tắc chính tả, kiến thức về từ và câu, kĩ năng đọc hiểu văn bản, kĩ năng nghe hiểu.
Quan trọng nhất là khả năng vận dụng kiến thức, kĩ năng vào giải quyết
một nhiệm vụ giao tiếp cụ thể trong đời sống.
Xuất phát từ thực tiễn dạy học môn Tập đọc lớp 1 và sự đổi mới phương pháp trong dạy học theo hướng tích cực. Bởi vậy, tôi mạnh dạn tiến hành nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1”
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập đọc lớp 1. 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Học sinh lớp 1A6 trường Tiểu học Thanh Xuân Trung năm học 2019 -
2020
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: - Nghiên cứu những vấn đề lí luận liên quan đến vấn đề dạy học Tập đọc
đến lớp 1.
- Nghiên cứu thực trạng học môn Tập đọc của học sinh trong những năm
gần đây.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: - Khảo sát thực trạng ban đầu. - Đề ra giải pháp. - Ứng dụng tại lớp mình dạy - Thu thập kết quả sau khi ứng dụng. 6. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU: Tôi tiến hành thực hiện những biện pháp, những kinh nghiệm từ đầu năm học – đặc biệt là đầu học kì II. Quá trình thực hiện các biện pháp là quá trình lâu dài trong năm học và có sự điều chỉnh nếu các biện pháp đó còn bất hợp lý đối với đối tượng học sinh.
4/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 Tôi dự kiến sẽ tiến hành khảo sát chất lượng vào dịp tháng 4 để có căn cứ
đánh giá hiệu quả của kinh nghiệm sau khi thực hiện.
5/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN: Từ những đổi mới của chương trình Tiểu học, đòi hỏi phải đổi mới chương trình môn Tiếng Việt. Chương trình Tiểu học thực hiện đổi mới đồng bộ về:
- Mục tiêu giáo dục. - Nội dung và phương pháp dạy học. - Cách thức đánh giá học tập của học sinh. Xuất phát từ quan điểm: Chương trình học tập nói chung và học đọc nói riêng phải vừa tạo khả năng để học sinh tiếp tục học lên, vừa tạo cơ hội để học sinh có thể sử dụng những kiến thức, kĩ năng học được ở trường Tiểu học vào việc học, việc sinh hoạt hàng ngày nên mục tiêu của việc dạy học ở trường Tiểu học là cho học sinh làm quen với các loại hình văn bản phổ biến của đời sống, làm quen với cấu trúc ngôn ngữ ở từng loại văn bản. Dạy học sinh cách nắm nội dung văn bản, đích của tác giả. Mặt khác, phát triển tư duy của học sinh, đặc biệt là tư duy phê phán, làm giàu vốn kiến thức và kinh nghiệm của học sinh.
Theo đặc trưng của môn Tiếng Việt tập trung vào sự hình thành và phát triển kĩ năng: Nghe - nói – đọc - viết, góp phần vào quá trình hình thành các giá trị mới như: Năng lực tự học, tự phát hiện và giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh kiến thức và thực hành vận dụng kiến thức đó theo năng lực bản thân.
Mặt khác, như chúng ta đã biết môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ đó được thể hiện qua 4 kĩ năng: Nghe - đọc – nói - viết. Tập đọc là một phân môn của chương trình Tiếng Việt bậc Tiểu học. Đây là phân môn có vị trí đặt biệt quan trọng trong chương trình, vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho kĩ năng “đọc” nói chung và “đọc hiểu” nói riêng - một kĩ năng quan trọng hàng đầu của bậc Tiểu học.
Cũng như các lớp 2, 3, 4, 5 không có bài dạy đọc hiểu riêng. Nội dung đọc hiểu là một bộ phận của nội dung bài Tập đọc. Việc dạy đọc hiểu diễn ra sau việc dạy đọc thành tiếng, từ, câu, không đọc thừa hoặc thiếu chữ, thiếu từ, thiếu dòng thì các em mới có điều kiện để hiểu được nội dung bài. Có thể nói, bản chất của “đọc hiểu” là một hoạt động giao tiếp ở đó người đọc lĩnh hội lời nói đã được viết thành văn bản nhằm làm thay đổi những hiểu biết, tình cảm hoặc hành vi của chính mình, đọc hiểu là hoạt động đọc cho mình (người đọc). Như vậy đọc hiểu chỉ đơn thuần là hoạt động lĩnh hội. Để lĩnh hội nội dung và đích của văn bản người đọc phải thực hiện phân tích văn bản trên nhiều bình diện: Bình
6/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 diện cú pháp, bình diện thông tin, bình diện phát ngôn … Chính vì vậy mà đọc hiểu là cách đọc phân tích.
Thật vậy, Tập đọc là môn học công cụ, là chìa khoá, là phương tiện để học sinh tiếp nhận tri thức loài người. Tập đọc giúp các em hiểu được cái hay, cái đẹp tinh tế của nghệ thuật ngôn từ. Tập đọc đặc biệt là đọc hiểu giúp các em học được cách nói, cách viết một cách chính xác, trong sáng có nghệ thuật, góp phần không nhỏ vào việc rèn luyện kĩ năng đọc mà còn phát triển cho học sinh vốn từ ngữ Tiếng Việt phong phú. Từ đó các em sẽ học tốt các môn học khác bởi đọc đúng, hiểu được chính xác nội dung một vấn đề nào đó. Từ đó, các em sẽ làm Toán đúng, viết đúng và nói đúng….
Với tư cách, nhiệm vụ là một phân môn thực hành Tiếng Việt, Tập đọc hiểu góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển năng lực cho học sinh. Những bài Tập đọc trong chương trình sách giáo khoa lớp 1 mới là những bài văn, bài thơ hay trong kho tàng văn học trong nước và nước ngoài. Chính vì thế mà các em có vốn văn học dân tộc, hay trên thế giới khá lớn. Bên cạnh đó, có các bài tập đọc còn cung cấp cho các em vốn từ ngữ phong phú, thuộc nhiều chủ đề để sử dụng vào việc tập viết, tập chép đoạn văn, bài thơ … và đặc biệt là việc viết các bài Tập làm văn của các lớp 2, 3, 4, 5, sử dụng vào việc giao tiếp, ứng xử hàng ngày. Mặt khác các bài Tập đọc còn là bức tranh muôn hình, muôn vẻ về đề tài thiên nhiên, xã hội phong phú, về phong tục tập quán, lối sống và kinh nghiệm sống. Cho nên việc đọc hiểu giúp các em càng thêm hiểu biết về con người, về đất nước trong quá khứ cũng như trong hiện tại và tương lai.
Khi học phân môn Tập đọc, đặt biệt là phần đọc hiểu giúp trí tuệ của các em ngày càng được nâng cao, bồi dưỡng cho các em tình yêu, niềm tin trong cuộc sống. Dạy Tập đọc nói chung và dạy Tập đọc ở lớp 1 nói riêng thì việc đọc hiểu sẽ giúp các em phát triển tư duy logic, rèn luyện khả năng thông hiểu ngôn ngữ, khả năng suy nghĩ logic và tổng hợp.
Cũng như các môn học khác ở các cấp học, môn Tập đọc đòi hỏi giáo viên phải đổi mới phương pháp: Lấy học sinh làm trung tâm, học sinh giữ vai trò chủ đạo trong quá trình học tập,tự tìm tòi để hiều nội dung, phát triển kiến thức dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn của người thầy. Với những yêu cầu quan trọng như vậy thì người thầy phải là người tổ chức linh hoạt, chuẩn bị được nhiều tình huống phong phú cho học sinh. Tránh nhồi nhét vào đầu các em những kiến thức mà chính các em không hiểu gì cả.
Trong chương trình tiểu học, các bài tập đọc của lớp 1 đã được chọn lọc kĩ càng và được sắp xếp theo từng chủ đề. Nội dung các bài tập đọc cung cấp,
7/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 bồi dưỡng cho các em lòng yêu thiên nhiên, yêu đất nước, yêu người lao động, yêu người thân… ở xung quanh các em.
Vì thế, việc đọc hiểu từng bài tập đọc nhằm trau dồi lòng hướng thiện đạo
lí, truyền thống dân tộc ….
2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ HỌC MÔN TẬP ĐỌC CỦA HỌC
SINH
a. Thực trạng về dạy học: Chương trình Tiếng Việt lớp 1 là một bộ phận của chương trình môn Tiếng Việt ở tiểu học, chương trình này kế thừa và phát triển những thành tựu về dạy học Tiếng Việt lớp 1 ở nước ta. Thực hiện những đổi mới về giáo dục Tiếng Việt, đáp ứng những yêu cầu của thực tiễn giáo dục nước ta đang trong thời kì đổi mới.
Sách Tiếng Việt 1 tập 2 - phần luyện tập tổng hợp gồm: 13 tuần tiếp tục phát triển các kĩ năng nghe - đọc – nói - viết cho học sinh thông qua các bài tập đọc.
Về nội dung: Hầu hết các chủ điểm tập đọc lớp 1 đều được lặp lại theo
logic sau:
- Chủ điểm : Nhà trường : 4 tuần - Chủ điểm : Gia đình : 4 tuần - Chủ điểm : Thiên nhiên đất nước: 4 tuần Riêng tuần 35 dành cho ôn tập và kiểm tra. - Các bài tập đọc được xếp theo chủ đề gần gũi, đan xen, kết hợp, phân bố
rất hợp lý.
- Nội dung là những bài văn , bài thơ, những câu chuyện ngắn, hay, hấp
dẫn gắn với cuộc sống sinh hoạt của các em.
- Đặc biệt, ở mỗi bài tập đọc đều có tranh minh họa với màu sắc đẹp, hình
ảnh sinh động phù hợp với nội dung từng bài.
Trong đó, văn bản đọc hiểu ở lớp 1 gồm những loại sau: - Văn bản nghệ thuật (hoặc được viết theo phong cách nghệ thuật) chiếm tỷ lệ khoảng 70% nhằm đảm bào mục đích dạy tiếng đồng thời với dạy văn, phát triển khả năng giao tiếp kết hợp với bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm.
- Văn bản khoa học (hoặc được viết theo phong cách khoa học). - Văn bản nhật dụng (bao gồm một số giấy tờ đơn giản, ấn phẩm đơn giản
dùng trong đời sống và gần gũi với học sinh lớp 1).
Độ dài của văn bản: Văn bản nghệ thuật là văn xuôi và văn bản khoa học khoảng 50 đến 80 chữ. Văn bản truyền thông và văn bản nhật dụng khoảng 30 chữ.
8/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 Độ dài của câu trong văn bản khoảng từ 8 đến 10 từ. Các câu được dùng
với nghĩa hiển ngôn. Ưu điểm: - Với nội dung cấu trúc xen kẽ các chủ điểm, cứ sau 3 tuần sẽ kết thúc một vòng chủ điểm. Tiếp đó, các chủ điểm lần lượt được nhắc lại tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1 là khả năng chú ý của các em chưa cao nên cần thay đổi luôn chủ điểm để hấp dẫn các em song cũng cần lặp lại liên tục để củng cố.
- Các văn bản đọc được tuyển chọn phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1: thú vị, hấp dẫn, bổ ích, gần gũi với thế giới hồn nhiên, tưới tắn của trẻ. Có tác dụng giúp trẻ nhờ tiếp xúc với một thế giới mới qua sách mà có thêm hiểu biết, nâng cao hơn về tình cảm, đáng yêu, cởi mở, thông minh và tự tin hơn.
- Ngôn ngữ của các văn bản hồn nhiên, trong sáng, hiện đại và thích hợp
với trẻ em, 6, 7 tuổi. Tồn tại:
- Dạy học phần đọc hiểu còn chưa sâu, mới chỉ đưa ra hình thức giáo viên hỏi để học sinh trả lời câu hỏi. Do đó, đa số giáo viên sử dụng phương pháp giảng giải là chủ yếu. Giáo viên tập trung vào giảng từ, giảng nội dung câu. Điều đó khiến cho học sinh dễ bị thụ động trong việc lĩnh hội kiến thức của bải. Hơn nữa, cách giải nghĩa từ, giảng nội dung từng câu hay đoạn, bài còn mang tính gò bó, mang tính khuôn mẫu. Vì thế làm hạn chế óc tưởng tượng phong phú của các em.
- Chất lượng đọc hiểu chưa cao, chỉ mới dừng lại ở mức độ đọc đúng. Kỹ năng đọc hiểu cũng chưa cao dẫn đến kết quả đọc chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kỹ năng cơ bản quan trọng.
- Trong tiết học, học sinh chưa có thói quen, ý thức tự tìm tòi khám phá
cái hay, cái đẹp của các bài văn, bài thơ.
- Giáo viên chưa mạnh dạn áp dụng việc đổi mới các hình thức học tập
cho học sinh.
Nguyên nhân:
- Do đặc điểm tâm lý của lứa tuổi tiểu học, đặc biệt là học sinh lớp 1 thường tri giác trên tổng thể, những hình ảnh, hiện tượng cụ thể dễ nhớ hơn các câu chữ.
- Các em còn nhỏ chưa hiểu hết được tầm quan trọng của việc đọc hiểu
mà các em chỉ chú trọng đến việc đọc đúng, đọc to rõ ràng.
b. Thực trạng về học sinh: - Khả năng chú ý thấp, các em thường ghi nhớ một cách máy móc rất khó
nhớ nhưng lại mau quên.
9/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 - Học sinh không dám trình bày ý kiến của mình cho người khác nghe.
Hiểu vấn đề mà không diễn đạt được để người khác nghe hiểu.
- Do một số học sinh chưa chăm học, nên chưa nắm bắt, tiếp thu được bài. Vì vậy khi giáo viên yêu cầu trả lời câu hỏi tìm hiểu nội dung bài đọc, hoặc nghĩa từ thì các em thường trả lời sai và rất lúng túng.
- Do vốn từ ít, kinh nghiệm sống của các em còn hạn chế nên có những từ
ngữ các em không hiểu hoặc hiểu sai lệch nội dung của bài.
3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU CHO
HỌC SINH:
Theo tôi để đưa ra giải pháp hữu hiệu cho phân môn tập đọc thì mỗi giáo viên cũng nên thay đổi phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực của mỗi học sinh. Cụ thể là :
- Phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hoá học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ GV – HS theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kỹ năng riêng lẻ của các môn học chuyên môn cần bổ sung các chủ đề học tập phức hợp nhằm phát triển năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp.
Những định hướng chung, tổng quát về đổi mới phương pháp dạy học các
môn học thuộc chương trình giáo dục định hướng phát triển năng lực là:
+ Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và phát triển năng lực tự học (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông tin,...), trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy.
+ Có thể chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và phương pháp đặc thù của môn học để thực hiện. Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào cũng phải đảm bảo được nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức, hướng dẫn của GV”.
+ Việc sử dụng phương pháp dạy học gắn chặt với các hình thức tổ chức dạy học. Tuỳ theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có những hình thức tổ chức thích hợp như học cá nhân, học nhóm; học trong lớp, học ở ngoài lớp... Cần chuẩn bị tốt về phương pháp đối với các giờ thực hành để đảm bảo yêu cầu rèn luyện kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, nâng cao hứng thú cho người học.
10/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 + Cần sử dụng đủ và hiệu quả các thiết bị dạy học môn học tối thiểu đã qui định. Có thể sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm nếu xét thấy cần thiết với nội dung học và phù hợp với đối tượng học sinh. Tích cực vận dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
Từ những cơ sở lý luận trên tôi xin đưa ra một số biện pháp rèn kỹ năng đọc hiểu trong giờ tập đọc cho học sinh lớp 1 theo định hướng phát triển năng lực như sau:
3.1. Biện pháp 1: Tạo hứng thú trong giờ học thông qua các trò chơi. Trong hai tiếp Tập đọc, để giúp các em hiểu sâu vấn đề nên tạo hứng thú trong giờ học bằng cách giáo viên nên cho học sinh tự phát hiện kiến thức hoặc tự kiểm tra bạn, hoặc kiểm tra chính mình. Như phần kiểm tra bài cũ ở tiết 1, giáo viên nên cho học sinh đọc một đoạn văn hoặc khổ thơ mà các em yêu thích và nên hỏi lý do tại sao em lại thích đoạn văn hay khổ thơ đó. Tổ chức cho các em kiểm tra lẫn nhau theo nhóm nhỏ (nhóm 2) quay vào nhau để bàn bạc, thảo luận về việc đọc bài và trả lời câu hỏi có trong bài. Như thế sẽ tạo hứng thú cho học sinh ngay từ đầu tiết học.
Phần kiểm tra bài cũ cũng có thể tồ chức cho học sinh đọc thầm một đoạn
văn, một khổ thơ, biết tìm và đặt câu hỏi trong bài để cho bạn mình trả lời.
Ví dụ 1: Khi dạy bài: Mưu chú Sẻ - Tiếng Việt 1 - tập 2. Giáo viên yêu cần học sinh đọc thầm đoạn: “Nghe vậy, Mèo ………..… đã muộn mất rồi”. Rồi tự nêu câu hỏi để tìm hiểu sự thông minh nhanh trí của Sẻ. Học sinh sẽ tự đọc, tự tìm hiểu và nêu một câu hỏi để tìm hiểu đoạn văn. Sẽ có nhiều ý kiến khác nhau, chẳng hạn:
- Sẻ làm gì khi Mèo đặt nó xuống đất? - Mèo vừa đặt Sẻ xuống đất, Sẻ làm gì? - Tại sao Sẻ lại thoát khỏi miệng Mèo? Từ những ý kiến mà học sinh đã đưa ra, giáo viên phải tổ chức để học
sinh trả lời, đồng thời kiểm tra hiểu bài của từng cá nhân học sinh.
Hình thức thứ hai có thể chuyển những hoạt động bằng lời của học sinh
thành các bài tập thông qua việc sử dụng phiếu học tập hay bảng phụ.
Ví dụ 2: Khi dạy bài: Chuyện ở lớp - Tiếng Việt 1 - tập 2 (tiết 2). Giáo viên gọi 1 đến 2 học sinh đọc 2 khổ thơ đầu, cả lớp đọc thầm để
tìm hiểu bài qua câu hỏi:
- Bạn nhỏ kể cho mẹ nghe những chuyện gì ở lớp? Hãy ghi dấu x vào ô trống trước ý trả lới đúng. Bạn Hoa không học bài. Bạn Hà được cô khen.
11/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Bạn Mai tay đầy mực. Giáo viên gọi 2 học sinh đọc khổ thơ cuối, cả lớp đọc thầm để tìm hiểu bài: - Mẹ nói gì với bạn nhỏ? Hãy nối ô chữ ở cột A với 1 ô chữ ở cột B sao
cho đúng ý trong bài.
Cột A Cột B
Con đã ngoan thế nào? Mẹ chẳng nhớ nổi đâu Nói mẹ nghe ở lớp
Con được khen không nào?
Mặt khác, để gây hứng thú cho học sinh, làm cho giờ học sôi nổi hơn, giáo viên có thể tổ chức cho học sinh tham gia một số trò chơi theo nguyên tắc: “Học mà chơi, chơi mà học”. Thông qua các hình thức tổ chức hoạt động vui chơi, học sinh vừa được vui chơi vừa được củng cố các kiến thức đã học, tạo điều kiện cho học sinh được rèn luyện kỹ năng giao tiếp, kỹ năng nghe - nói. Từ đó kích thích khả năng ứng xử ngôn ngữ của học sinh. Giáo dục tư tưởng lành mạnh, tình cảm tốt đẹp cho học sinh (qua các tổ chức mang tính tập thể).
Một số trò chơi đa dạng về hình thức như: Thi đọc tiếp sức ( mỗi học sinh sẽ đọc 1 câu thơ, học sinh sau phải đọc tiếp câu thơ của học sinh trước đã đọc) , đọc bài truyền điện ( 1 học sinh đọc 1 câu sau đó được phép chỉ 1 bạn bất lì dọc nối tiếp), đọc đúng đọc hay, đọc hiểu, giải ô chữ ( GV thiết kế trò chơi ô chữ dựa vào nội dung của bài tập đọc, bài thơ để đưa câu hỏi)… Tùy từng bài mà giáo viên lựa chọn.
Ví dụ 3: Khi dạy bài Cây bàng – SGK trang 127 Giáo viên cho chơi trò chơi “Cùng đồng đội” - Mục tiêu : Giúp học sinh tìm hiểu nội dung bài tập đọc và rèn kĩ năng
luyện nói.
Chuẩn bị: Giáo viên in phiếu (4 phiếu cho 4 nhóm) Đề bài : Điền vào chỗ trống trong sơ đồ để thấy sự thay đổi của cây
bàng qua từng mùa trong năm.
- Tổ chức : Giáo viên chia lớp thành 4 đội, mỗi đội tìm hiểu và nối vào
phiếu : Sự thay đổi của cây bàng qua từng mùa trong năm.
Mùa đông cành trên cành dưới chi chít những lộc non mơn mởn.
cây vươn dài những cành khẳng khiu, trụi lá. Mùa xuân
từng chùm quả chín vàng trong kẽ lá. Mùa hè
những tán lá xanh um che mát một khoảng sân trường. 12/20 Mùa thu
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Sau đó đại diện tổ lên trình bày. Ví dụ 4: Trò chơi : Ai tinh mắt Mục tiêu : Luyện tìm nhanh các từ có vần trong bài tập đọc. Chuẩn bị : Giáo viên đưa bài thơ lên bảng Tổ chức cho học sinh chia ra làm 2 đội ( chơi tiếp sức) thi đua gạch chân
và đọc từ có vần vừa học.
Đội nào nhanh đọc đúng thì đội đó sẽ thắng. Bài Đi học – SGK trang 130 Đi học
Hôm qua em tới trường Mẹ dắt tay từng bước Hôm nay mẹ lên nương Một mình em tới lớp.
Trường của em be bé Nằm lặng giữa rừng cây Cô giáo em tre trẻ Dạy em hát rất hay.
Hương rừng thơm đồi vắng Nước suối trong thầm thì Cọ xòe ô che nắng Râm mát đường em đi.
Minh Chính
Tìm tiếng trong bài có vần ăng : nắng , vắng , lặng. GV cho Hs tìm nhanh tiếng có vần ăng sau đó viết vào bảng theo nhóm Ngoài ra, có thể tổ chức các hình thức ngoại khóa Tiếng Việt như: Nhóm Tiếng Việt, góc Tiếng Việt, trò chơi ngôn ngữ… để phục vụ cho bài đọc một cách tốt nhất. 3.2. Biện pháp 2: Tổ chức lớp học để học sinh tự phát hiện ý của bài.
Kỹ năng đọc hiểu là một kỹ năng phức tạp, đòi hỏi một quá trình lâu dài. Trong những năm đầu tiểu học, đặc biệt là lớp 1, quá trình đọc ngày càng nâng cao. Học sinh cần phải chiếm lĩnh văn bản cả về nội dung và nghệ thuật. Vì thế, cần hình thành cho học sinh các bước tìm hiểu văn bản.
- Hiểu các từ, cụm từ. - Hiểu các câu. - Hiểu các đoạn, những tập hợp câu dùng để phát biểu một ý kiến trọn vẹn. Để hiểu sâu bài văn, bài thơ thì học sinh cần phải thực sự là người chủ
động tìm tòi ra cái hay, cái đẹp của bài văn, bài thơ đó.
Việc tổ chức lớp học để học sinh tự phát hiện ý, phát hiện nghệ thuật là yêu cầu căn bản, cấp thiết. Tuy nhiên, yêu cầu này chưa được chú ý cao. Điều
13/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 đó được thể hiện qua việc giáo viên còn nói nhiều, giảng nhiều làm cho giờ học biến thành tiết giảng văn. Hoặc giáo viên nêu câu hỏi để học sinh trả lời làm cho tiết học nhàm chán, không khắc sâu, không cô đọng được nội dung bài, không hiểu được từ ngữ hay, một số câu hoặc nội dung bài. Điều đó dẫn đến kết quả giờ tập đọc không cao.
Phát hiện ý của bài: Bao gồm phát hiện tình cảm chứa đựng trong bài
thực hiện việc phản ánh đời sống qua đoạn văn, khổ thơ, bài văn, bài thơ.
Phát hiện tính cách nhân vật được thể hiện như thế nào? Em hãy tỏ thái độ yêu hay không yêu đối với các nhân vật trong bài. Qua đó giáo dục tình cảm, thái độ cho học sinh.
Qua việc phát hiện về ý và phát hiện nghệ thuật, học sinh sẽ cảm nhận
được cái hay, cái đẹp của bài văn, bài thơ.
Ví dụ : Bài Ai dậy sớm – SGK trang 67 Bài tập đọc có ba khổ thơ, mỗi khổ là một ý của bài. Khổ thơ 1: Khi dậy sớm chúng ta sẽ thấy cảnh vật xung quanh thật đẹp,
những bông hoa thật ngát hương
Ai daäy sôùm Böôùc ra vöôøn, Hoa ngaùt höông Ñang chôøñoùn.
AI DAÄY SÔÙM
(Trích)
Ai daäy sôùm Ñi ra ñoàng, Coùvöøng ñoâng Ñang chôøñoùn.
Ai daäy sôùm Chaïy leân ñoài, Caûñaát trôøi Ñang chôøñoùn.
VoõQuaûng
Học sinh sẽ phát hiện được ý của bài: Dậy sớm sẽ thấy cảnh vật thật đẹp. Khổ thơ 2: Khi dậy sớm chúng ta sẽ ngắm được mặt trời mọc Khổ thơ 3: Khi dậy sớm, mọi vật sẽ chờ đón chúng ta.
3.3. Biện pháp 3: Giúp học sinh cách nhớ, hiểu nội dung bài.
Khi dạy đọc hiểu cho học sinh ở tiết 2 vẫn tiếp tục nhiệm vụ luyện đọc
kết hợp với nhiệm vụ giúp học sinh nhớ, hiểu được nội dung bài. Nhớ được nội dung bài là sự khởi đầu của việc hiểu bài. Quá trình hiểu một bài gồm nhiều bước, với nhiều thao tác tư duy. Giáo viên không nên nôn nóng bắt học sinh chưa kịp nhớ nội dung bài đã phải phân tích tổng hợp, khái quát hóa… các yếu
14/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 tố trong bài để tìm ra ý nghĩa của bài (ở các tầng bậc khác nhau). Đây là công việc của các lớp học và bậc học sau này.
Việc nhớ và hiểu nội dung bài được kết hợp chặt chẽ với việc luyện đọc nhiều lần văn bản. Vì thế, việc đọc lưu loát cũng là một nhiệm vụ rất quan trọng, nó giúp các em đọc hiểu về nội dung một câu, một đoạn trong bài. Cần yêu cầu các em đọc nhiều lần đoạn, câu văn đó (đọc thành tiếng, đọc thầm) sao cho thông thạo (không nhẩm vần). Chỉ khi học sinh được giải phóng khỏi việc giải mã văn tự để chuyển thành âm thanh ngôn ngữ, tư duy của các em mới có điều kiện kiểm soát nội dung của câu, của đoạn.
Ở các lớp có nhiều học sinh yếu, giáo viên nên để thời gian dài hơn cho
việc luyện đọc.
Ví dụ 1: Bài Ngưỡng cửa – SGK trang 109 - Để hỏi câu: “Ai dắt em bé tập đi men ngưỡng cửa” trong bài “Ngưỡng cửa” - Tiếng Việt 1 - tập 2, giáo viên cho vài em đọc đi đọc lại khổ thơ 1 rồi mới đặt câu hỏi.
- Để học sinh trả lời được câu hỏi: “Khi bị đứt tay cậu bé có khóc không” trong bà : Vì bây giờ mẹ mới về - Giáo viên cho nhiều học sinh đọc lại câu “Khi bé bị cắt bánh đứt tay nhưng không khóc” rồi mới nêu câu hỏi.
Phần nội dung bài trong một vài trường hợp có thể thay câu hỏi sách giáo
khoa bằng các câu hỏi khác đơn giản hơn, để các em dễ tìm hiểu hơn.
Ví dụ 2: Bài Đầm sen - SGK trang 91 Khi dạy bài: “Đầm sen” giáo viên sẽ sử dụng hệ thống câu hỏi:
- Đoạn 1 tả gì? - Lá sen có màu gì? - Lá sen mọc như thế nào? - Đoạn 2 tả gì? - Hoa sen khi nở trông đẹp như thế nào? - Hương sen thơm như thế nào? Thay cho hai câu hỏi trong sách giáo khoa: - Khi nở, hoa sen trông đẹp như thế nào? - Đọc câu văn tả hương sen? Hoặc cho học sinh thảo luận nhóm: Đánh dấu X vào ô trống đặt trước ý
trả lời đúng:
a) Lá sen màu gì?
Đỏ nhạt Xanh thẫm Xanh mát
b) Hoa sen khi nở như thế nào?
Cánh hoa chen nhau xòe rộng, phô đài sen và nhị vàng.
15/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 Cánh hoa đỏ nhạt, phô đài sen và nhị vàng, tỏa hương ngan ngát, thanh khiết. Cánh hoa nhạt màu dần, đài sen dẹt lại.
Sau bước tìm hiểu nội dung bài thì yêu cầu một vài học sinh đọc lại bài với yêu cầu cao hơn: đọc hay, đọc diễn cảm. Từ việc đọc diễn cảm bài văn, bài thơ giúp cho các em hiểu bài sâu hơn. Với các bài tập đọc là thơ thường có yêu cầu học sinh thuộc lòng. Giáo viên hướng dẫn học sinh học thuộc lòng ngay tại lớp với mức độ tăng dần, thuộc từng khổ thơ ròi mới đến cả bài thơ. 3.4. Biện pháp 4: Rèn kỹ năng đọc cho từng đối tượng học sinh.
Trong thực tế giảng dạy, chúng ta gặp nhiều những đối tượng học sinh khó khăn khi tìm hiểu nội dung bài. Khi đó, giáo viên phải có kế hoạch rèn kỹ năng cho từng đối tượng học sinh. Phải thể hiện rõ ở bài soạn: câu hỏi dành cho học sinh khá, giỏi, học sinh trung bình, học sinh yếu để từ đó có biện pháp uốn nắn kịp thời. Giáo viên cần phải biết động viên, tránh sự nôn nóng để tạo hứng thú cho các em trong việc tự tìm ra kiến thức mới.
Đối với những học sinh còn lúng túng trong khi tìm câu trả lời thì giáo viên cần có câu hỏi gợi mở hoặc cho học sinh khá giỏi nói trước, rồi cho học sinh yếu nhắc lại. Có những học sinh hiểu được ý, nhưng khi diễn đạt bằng lời thì lại lúng túng và khi đó giáo viên phải tích cực gọi nhiều lần để khuyến khích tính bạo dạn của các em.
Đối với những học sinh tiếp thu chậm, giáo viên cần chú ý đến các hình thức tổ chức hoạt động, đưa ra yêu cầu phù hợp với đối tượng để các em hăng hái, tích cực học tập. Nếu học sinh trả lời đúng, hoặc thiếu ý thì giáo viên cũng không nên khiển trách ngay mà phải nhẹ nhàng, hướng dẫn các em không tự ti, mặc cảm với các bạn khác. Kết hợp với gia đình động viên các em chăm đọc bài và chuẩn bị nội dung bài trước khi đến lớp. Trong giờ truy bài, cần phân công học sinh khá kiểm tra học sinh yếu, nội dung bài là ôn bài cũ và chuẩn bị mới mới. Cần khuyến khích các em có nhu cầu đọc sách báo, truyện tranh thiếu nhi. Giáo viên sẽ thấy được những tiến bộ rệt của học sinh thông qua việc các em tự kể lại theo ý hiểu cho các bạn nghe câu truyện mình vừa đọc. Hay trong các giờ tự học, giáo viên tổ chức cho học sinh thi đua lẫn nhau kể chuyện, tìm hiểu nội dung truyện hoặc bài tập đọc… qua đó để học sinh tự học tập, phát huy khả năng của riêng bản thân mình.
Đọc theo nhóm là một hình thức đọc rất tốt .Các em học sinh đọc tốt sẽ đọc mẫu hoặc bảo cho các em học sinh đọc còn yếu. Tùy thuộc vào nội dung bài, có thể đọc theo nhóm hai hoặc nhóm bốn. Sau khi đọc trong nhóm, giáo viên sẽ tổ chức cho các nhóm lên thi đọc. Qua đó, các em đọc chưa tốt sẽ mạnh
16/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 dạn đọc hơn. Từ chỗ đọc thành tiếng tốt, các em sẽ hiểu được nội dung bài tập đọc .
Ví dụ : Bài Cái nhãn vở - SGK trang 52 Bài Cái nhãn vở có 4 câu, giáo viên tổ chức cho học sinh đọc theo nhóm
bốn để mỗi học sinh đọc 1 câu. Sau đó sẽ đổi lại, các bạn đọc câu khác nhau.
Câu 1: Bạn Giang viết những gì trên nhãn vở? (Câu hỏi này dành cho
những học sinh trung bình)
Giáo viên đưa ra hình thức nối để học sinh hiểu bài tốt hơn.
tên trường
tên lớp
Bạn Giang viết
họ và tên
số nhà
3.5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy các tiết tập đọc
Để tạo hứng thú cho học sinh giáo viên soạn các bài giảng điện tử để học sinh hiểu rõ hơn bài tập đọc. Từ chỗ hiểu bằng hình ảnh ( dựa vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ : từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng), học sinh sẽ hiểu hội dung bài học từ đó các em sẽ đọc tốt hơn và hiểu rõ hơn.
*Tạo hình ảnh động của nhân vật để học sinh hứng thu học tập hơn. Ví dụ 1: Bài Mèo con đi học Giáo viên đưa tranh chú Mèo, sau đó đến chú Cừu lên màn hình. Có hình
ảnh sống động học sinh sẽ hứng thú hơn khi học tập đọc.
GV đưa hình ảnh 1 chú mèo trốn học: dùng hình ảnh động của chú mèo nói cái đuôi bị ốm…. hình ảnh chú Cừu cầm kéo để cắt đuôi…. Để tạo ấn tượng với học sinh và để từ đó học sinh hiểu được nội dung bài.
17/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Mèo con đi học
Meøocon buoànböïc Mai phaûi ñeántröôøng Beønkieámcôùluoân: - Caùi ñuoâi toâi oám. Cöøumôùi be toaùng: - Toâi seõchöõalaønh Nhöngmuoánchonhanh Caét ñuoâi khoûi heát! - Caétñuoâi ? AÁycheát...! Toâi ñi hoïcthoâi !
Câu hỏi ( theo hướng phát triển năng lực): Nếu ở lớp có bạn không thích
đi học , em sẽ nói gì với bạn để bạn thích đi học. Hãy nói bằng 1-2 câu.
*Nhấn mạnh từ cần tìm bằng cách đổi màu chữ: Ví dụ 2: Bài Ngôi nhà ( SGK TV tập 2 – trang 82) Yêu cầu đọc những dòng thơ có tiếng yêu:
Học sinh tìm đúng, trên màn hình xuất hiện dòng thơ và tiếng cần tìm nên
cho màu đỏ để học sinh dễ nhận thấy:
- Em yêu nhà em - Em yêu tiếng chim - Em yêu ngôi nhà - Như yêu đất nước
18/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 Câu hỏi (theo hướng phát triển năng lực): Em hãy nói 1-2 câu về ngôi
nhà em đang sinh sống?
*Ngắt nghỉ câu dài bằng cách tạo hiệu ứng ngăn cách // Ví dụ 3: Bài Bác đưa thư – SGK trang 136 Ở phần luyện đọc theo câu, giáo viên sử dụng phần mềm để cho học sinh hiểu rõ hơn cách ngắt câu dài. Bằng cách tạo hiệu ứng , sử dụng các nét xổ (//) để ngăn cách câu dài. Từ chỗ biết và hiểu được cách ngắt câu sẽ giúp học sinh đọc đúng và hiểu hơn nội dung của bài.
Câu hỏi xử lý tình huống ( theo hướng phát triển năng lực): Em có đồng tình với cách làm của bạn Minh không? Nếu là em, khi nhận
được thư từ bác đưa thư em sẽ nói gì và làm gì?
SLIDE 5 SLIDE 4
Hình ảnh minh họa được cắt từ clip: cá heo bơi nhanh vun vút
Hình ảnh minh họa được cắt từ clip : cá heo là bạn của con người
* Đưa video clip vào giải nghĩa từ khó: Ví dụ 4 : Bài Anh hùng biển cả - SGK trang 145 Giáo viên đưa clip đoạn cá heo ở ngoài biển. Cá heo là bạn của con người và cá có khả năng bơi rất nhanh, lao như tên bắn. Qua đó giáo viên giải thích được cho học sinh hiểu được thế nào là “ bơi nhanh vun vút”
19/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
4. MỘT SỐ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Việc áp dụng các biện pháp trên đã giúp học sinh lớp của tôi thu được hiệu quả rõ rệt. Kết quả đọc hiểu của học sinh bước đầu được nâng cao cả về chất lượng và số lượng. Các em thực sự tiếp thu bài một cách tự nhiên, chủ động, phát huy được tính tích cực, sáng tạo trong giờ học. Các em có ý thức tự giác trong việc tự phát hiện, tìm tòi nội dung kiến thức mới. Sau khi đã tìm hiểu nội dung bài đọc theo cách thử nghiệm trên, tôi thấy các em đọc bài hay hơn, các em tự tin, mạnh dạn, thi đua xung phong đọc bài trước lớp, thể hiện được giọng đọc đúng yêu cầu bài học.
Sự hào hứng, niềm say mê, yêu thích môn Tiếng Việt thể hiện rõ trên nét mặt, trong giọng đọc và ở cả thái độ, cử chỉ khi đọc bài của các em. Tiết học trở nên rất nhẹ nhàng, cởi mở, gần gũi giữa cô và trò. Điều đó thể hiện những biện pháp thử nghiệm mà tôi lựa chọn và áp dụng đã đi đúng hướng, là việc làm thiết thực và hết sức quan trọng để nâng cao chất lượng học tập toàn diện cho học sinh.
Kết quả này phần nào phản ánh tính đúng đắn, chân thực của các biện
pháp trên.
Kết quả:
Stt Thời gian
1. 2. Cuối học kì I Cuối tháng 4 Đọc trơn thành tiếng 36/56 học sinh 56/56 học sinh Đọc diễn cảm 15/56 học sinh 29/56 học sinh
20/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 PHẦN III : KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI Tập đọc là môn thực hành tiếng Việt. Dạy Tập đọc chính là dạy một kỹ năng, cần coi trọng kỹ năng đọc hiểu cho học sinh, coi việc rèn kỹ năng là nhiệm vụ trọng tâm của bài. Giáo viên cần tổ chức cho học sinh bằng nhiều hình chức hoạt động: phiếu học tập cá nhân, bảng phụ, đóng vai, đàm thoại, kể chuyện…
Trong việc rèn kỹ năng đọc hiểu, muốn phát huy tính tích cực học tập của học sinh, giáo viên cần thay đổi phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, tạo mọi điều kiện cho các em được “tự bộc lộ” năng lực nhận thức và thực hành luyện tập kỹ năng đọc hiểu với sự hỗ trợ của bạn bè và cô giáo. Cần tránh dạy thụ động: Thầy cứ giảng, cứ đọc còn trò cứ ngồi nghe mà các em phải suy nghĩ, nói lên ý nghĩ đó, được trả lời theo ý hiểu của mình. Thầy cô chỉ là người hướng dẫn, chỉ đạo và tổ chức, giúp các em tự tìm ra kiến thức mới.
2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Giáo viên nên quan tâm tới tất cả các đối tượng học sinh trong lớp, đặc biệt những em nhút nhát, lúng túng khi trả lời… Ngoài ra, người giáo viên phải kiên trì, vượt khó, tìm tòi sáng tạo và phải có tinh thần trách nhiệm cao, lòng say mê với công việc.
Mặt khác, giáo viên phải nắm chắc mục tiêu, phương pháp giảng dạy bộ môn, vận dụng linh hoạt, sáng tạo, cải tiến sao cho phù hợp với từng bài dạy cụ thể để học sinh nào cũng có thể hiều bài, nắm chắc nội dung bài.
Giáo viên cần khéo léo, khuyến khích động viên khen thưởng kịp thời đối với những học sinh có tiến bộ, phát huy được khả năng phát triển tư duy tạo cho không khí lớp học sôi nổi, hào hứng. Có như vậy thì giờ học mới đạt hiện quả cao.
Giáo viên cần kết hợp chặt chẽ giữa ba môi trường giáo dục đó là: Nhà trường, gia đình, xã hội để tạo điều kiện cho học sinh có điều kiện thuận lợi phục vụ cho việc học tập. Giáo viên cũng thường xuyên trao đổi với cha mẹ học sinh để khắc phục những nhược điểm mà học sinh còn mắc phải trong việc rèn luyện kỹ năng đọc hiểu.
Giáo viên biết vận dụng, kết hợp hài hòa các điều kiện thực hiện thường xuyên, liên tục thì việc rèn kỹ năng đọc hiểu của học sinh sẽ đạt kết quả cao, tạo đà cho học sinh học tốt các môn khác và học tiếp lên các lớp trên.
Giáo viên thường xuyên quan tâm, uốn nắn kỹ năng đọc – nói và trả lời của học sinh. Đánh giá, nhận xét và tuyên dương kịp thời để khích lệ việc học tập, để từ đó, các em có lòng say mê hơn trong học tập.
21/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
3. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀ TRIỂN KHAI Đề tài này của tôi có khả năng ứng dụng vào thực tế dạy học. Tôi đã áp dụng các biện pháp này cho học sinh lớp tôi phụ trách, đa số các con đều có những tiến bộ nhất định. Giờ dạy học tập đọc không còn nhàm chán nữa mà các con đều hào hứng học tập.
Tuy nhiên , để đạt được hiệu quả cao giáo viên cần nhiều thời gian và công sức để soạn bài và làm phiếu học tập. Ngoài ra, giáo viên còn phải biết về công nghệ thông tin để soạn bài trên phần mềm powerpoin
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ bé mà bản thân tôi đã thực hiện trong quá trình dạy học. Tôi mong rằng đề tài không chỉ góp phần giúp học sinh lớp 1 thêm hứng thú , say mê phân môn Tập đọc. Mặt khác học sinh sẽ phát triển ngôn ngữ tốt hơn, các con sẽ chủ động, tự giác học tập.
4. ĐỀ XUẤT
Giáo viên cần học hỏi, tiếp thu, nghiên cứu tài liệu thực hành đổi mới
các phương pháp rèn đọc hiểu trong giờ Tập đọc cho học sinh.
Nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc thi “đọc đúng, đọc hay và đọc hiểu” cho cả giáo viên và học sinh. Động viên khen thưởng kịp thời đối với các lớp và giáo viên làm tốt phong trào này.
Thông qua các buổi bồi dưỡng chuyên môn, tiếp tục tổ chức các chuyên đề phổ biến kinh nghiệm “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1”
Trên đây là một số kinh nghiệm rèn đọc hiểu cho học sinh lớp 1 trong giờ tập đọc. Với khả năng có hạn, thời gian nghiên cứu chưa nhiều và thời gian thực nghiệm đang tiến hành thực hiện, chắc chắn còn nhiều khiếm khuyết. Rất mong nhận được sự góp ý của các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp giúp cho kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn, giúp tôi hoàn thành tốt công tác chuyên môn của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thanh Xuân, ngày tháng năm 2020 (Ký và ghi rõ họ tên)
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Nguyễn Thị Liên Hương
22/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tác giả : Nguyễn Thị Hạnh
Tác giả : Đỗ Đình Hoan
Lê Phương Nga
Lê Phương Nga
Trần Đình Sử
Nguyễn Trí
Bộ Giáo dục và đào tạo
Bộ Giáo dục và đào tạo
1. Dạy học đọc hiểu ở tiểu học Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội 2. Một số vấn đề cơ bản ở chương trình tiểu học mới. Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội 3. - Dạy học tập đọc ở tiểu học Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội 4. Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở tiểu học- tập 2. Đại học Sư phạm Hà Nội 5. Cơ sở lý luận văn học, tập 1 Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội 6. Dạy và học môn Tiếng Việt ở tiểu học theo chương trình mới Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội 7. Sách Tiếng Việt lớp 1 tập 2 Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội 8. Sách giáo viên lớp 1 tập 2 Nhà xuất bản giáo dục Hà Nội
23/20
PHỤ LỤC GIÁO ÁN MẪU ĐƯỢC DÙNG DẠY ĐỌC - HIỂU -----------***----------- KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN : TIẾNG VIỆT PHÂN MÔN : TẬP ĐỌC Bài: Mèo con đi học Tuần : 30
I. Mục tiêu 1. Kiến thức * Đọc:
- HS đọc đúng, nhanh cả bài Mèo con đi học - Luyện đọc các từ ngữ: buồn bực, kiếm cớ, cái đuôi, cừu. - Ngắt nghỉ đúng sau mỗi dòng thơ, sau dấu chấm, dấu phẩy.
*Ôn các tiếng có vần ưu, ươu
- Tìm được tiếng trong bài có vần ưu. - Tìm được tiếng ngoài bài có vần ưu, ươu - Nói được câu chứa tiếng có vần ưu, ươu
2. Kĩ năng : Hiểu
- Hiểu được nội dung bài: Mèo con lười học, kiếm cớ nghỉ ở nhà. Cừu doạ
cắt đuôi làm Mèo sợ không dám nghỉ nữa.
- Tranh bài “Mèo con đi học” - Bộ chữ học vần. - Dùng bài giảng điện tử
- Hiểu được các từ ngữ : buồn bực, be toáng, kiếm cớ. - HS chủ động nói theo đề tài: Vì sao bạn thích đi học? 3. Thái độ : Yêu thích được đi học. Thấy được niềm vui khi đến lớp II. Đồ dùng dạy học III. Hoạt động dạy học chủ yếu Nội dung các hoạt động dạy học Thời gian Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Tiết 1 Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß
5’
Gọi 2-3 HS đọc bài 2-3 HS đọc
HSK trả lời
I. KTBC: + Em bé kể cho mẹ nghe những chuỵên gì? +Mẹ muốn nghe bé kể chuyện gì? + Con đã kể cho bố mẹ nghe Nêu câu hỏi Nhận xét
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Thời gian Nội dung các hoạt động dạy học Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
những chuyện gì ở lớp?
25/20
2’
Quan sát
II. Bài mới : 1. Giới thiệu bài : Hôm nay các con sẽ được học bài tập đọc Mèo con đi học.
GV treo tranh. GV giới thiệu bài, ghi bảng.
15’
GV đọc mẫu Lắng nghe
HS đọc cn,tổ
2. Hướng dẫn HS luyện đọc GV đọc mẫu lần 1: Đọc giọng vui, tinh nghịch với nhịp thơ a. Hướng dẫn HS luyện đọc - Luyện các tiếng, từ ngữ:buồn bực, be toáng, kiếm cớ. - Giải nghĩa các từ : + buồn bực: buồn và khó chịu + kiếm cớ: tìm lý do + be toáng: kêu ầm ĩ. * Luyện đọc câu * Luyện đọc đoạn, bài.
Lắng nghe HS đọc nối tiếp theo dãy
GV ghi bảng, gạch chân, gọi HS đọc, GV chỉnh sửa cho HS Gọi HS đọc, GV chỉnh sửa cho HS GV chia đoạn GV gọi HS đọc, gọi HS nhận xét bạn GV nhận xét HS đọc chia nhóm, tổ 1,2 HS đọc
2’ 10’
Gọi HS tìm và đọc HS tìm
Gọi HS tìm HSK HS tìm
HS nói câu Gọi HS *Nghỉ giữa giờ 3. Ôn các vần ưu, ươu a)Tìm các tiếng trong bài có vần ưu - Trong bài này tiếng nào có vần ưu? b)Tìm các tiếng ngoài bài có vầnưu, ươu: - Chia lớp thành 2 đội, mỗi đội tìm 1 vần - Tuyên dương đội nói tốt. c) Thi nói câu chứa tiếng có vần ưu, ươu
Nghỉ 5’ - Tiết 2
15’
Gọi HS đọc 2,3 HS đọc
4- Tìm hiểu bài đọc và luyện nói. a) Tìm hiểu bài đọc, luyện đọc
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Gọi HS đọc Nêu yêu cầu 2,3 HS đọc Trả lời
GV gọi HS đọc, Nêu yêu cầu 2,3 HS đọc HS trả lời
GV gọi HS đọc, 2,3 HS đọc
GV hướng dẫn HS đọc
2’
5’
HS học thuộc
GV cho HS học thuộc bài thơ Bật slide bài thơ
10’
HS trả lời
GV bật slide tranh Nêu câu hỏi
2’
GV nhận xét, dặn dò
- Đọc toàn bài lần 2 - Đọc 4 dòng thơ đầu + Mèo kiếm cớ gì để trốn học? Gọi vài HS nhắc lại câu trả lời. - Đọc 6 dòng thơ cuối + Cừu có cách gì khiến Mèo xin đi học ngay? - Đọc toàn bài - Đọc phân vai: Mèo lấy cớ đuôi ốm để nghỉ học. Cừu liền be toáng lên: Cắt đuôi đi sẽ khỏi bệnh. Mèo ta sợ quá vội xin đi học ngay. *Nghỉ giữa giờ b) Học thuộc lòng - Hướng dẫn HS học thuộc lòng bài thơ tại lớp theo cách xoá dần chỉ giữ lại tiếng đầu câu. c) Luyện nói Đề tài: Vì sao bạn thích đi học? + Vì sao bạn nhỏ trong tranh thích đến trường? + Thế vì sao con thích đi học? Câu hỏi phát triển năng lực: -Con thích nhân vật nào? -Con có giống bạn Mèo không? Vì sao? III. Củng cố, dặn dò - Đọc lại bài. - Dặn dò HS về nhà đọc lại toàn bài.
KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN : TIẾNG VIỆT PHÂN MÔN : TẬP ĐỌC
27/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 Bài: Quà của bố Tuần : 28
I. Môc tiªu:
1. KiÕn thøc: - Häc sinh ®äc tr¬n ®îc toµn bµi th¬ “Quµ cña bè”. - §äc ®óng c¸c tiÕng cã ©m ®Çu l “lÇn nµo, lu«n lu«n” vµ tõ khã “vÒ phÐp, v÷ng vµng”. HiÓu nghÜa c¸c tõ: ®¶o xa, vÒ phÐp, v÷ng vµng.
- T×m ®îc trong bµi tiÕng cã vÇn oan. Nãi c©u chøa tiÕng
cã vÇn oan, oat. 2. KÜ n¨ng - Häc sinh biÕt ®äc ng¾t h¬i sau mçi dßng th¬, nghØ h¬i
sau mçi khæ th¬.
- BiÕt nãi c©u ng¾n gän, râ ý. 3. Th¸i ®é - Yªu thÝch m«n häc. - Gióp häc sinh cã th¸i ®é tÝch cùc trong häc tËp.
II. §å dïng d¹y häc:
1. Gi¸o viªn - Bµi gi¶ng ®iÖn tö, m¸y tÝnh, m¸y chiÕu. - §å dïng phôc vô phÇn trß ch¬i. 2. Häc sinh: - S¸ch gi¸o khoa.
III. Ho¹t ®éng d¹y- häc chñ yÕu:
Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung c¸c ho¹t ®éng d¹y häc Ho¹t ®éng cña trß Thê i gia n
I. KiÓm tra bµi cò: 4’
* Môc tiªu: - Gióp häc sinh rÌn kü n¨ng ®äc vµ nh¾c l¹i kiÕn thøc bµi tríc. - 1HS ®äc vµ tr¶ lêi.
Tæ chøc trß ch¬i “M¶nh ghÐp diÖu k×”. CH1: §äc thuéc lßng khæ th¬ thø 1. H: ë ng«i nhµ cña m×nh, b¹n nhá nh×n thÊy g×?
28/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung c¸c ho¹t ®éng d¹y häc Thê i gia n
Ho¹t ®éng cña trß - 1 HS ®äc vµ tr¶ lêi.
CH2: §äc thuéc lßng c¶ bµi th¬. H: §äc nh÷ng c©u th¬ nãi vÒ t×nh yªu ng«i nhµ cña b¹n nhá g¾n víi t×nh yªu ®Êt níc. HS ®äc thuéc vµ tr¶ lêi tèt sÏ lËt gië ra bøc tranh bÝ Èn bªn díi miÕng ghÐp.
30’ 1’
- HS tr¶ lêi.
- HS nh¾c l¹i tªn bµi (2-3 HS).
II. D¹y häc bµi míi: 1. Giíi thiÖu bµi: *Môc tiªu: - Gióp HS phÊn khëi vµo bµi. - Ph¸t triÓn n¨ng lùc ghi nhí.
- GV hái bøc tranh bÝ Èn sau khi lËt gië lµ g×? - Tõ ®ã GV chuyÓn tiÕp giíi thiÖu bµi “Quµ cña bè”.
20’
2. Híng dÉn HS luyÖn ®äc: a. LuyÖn ®äc c¸c tiÕng, tõ khã. - HS tr¶ lêi.
- HS l¾ng nghe. - HS ph¸t hiÖn vµ nªu c¸ nh©n.
- HS luyÖn ®äc theo c¸ tõ nhãm, nh©n, - GV ®a néi dung bµi. - Bµi tËp ®äc “Quµ cña Bè” thuéc thÓ lo¹i th¬ hay v¨n? T¸c gi¶ bµi th¬? - GV ®äc mÉu - T×m c¸c tiÕng trong bµi cã ©m ®Çu lµ “l”. GV chèt tõ: lÇn nµo, lu«n lu«n. Lu ý c¸ch ®äc ®óng víi nh÷ng tiÕng cã ©m “l”. - Ngoµi nh÷ng tõ HS
29/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung c¸c ho¹t ®éng d¹y häc Ho¹t ®éng cña trß Thê i gia n líp.
- HS tr¶ lêi.
- HS ®äc nèi tiÕp. b. LuyÖn ®äc c©u: * Môc tiªu: HS x¸c ®Þnh ®îc dßng th¬. §äc ®óng tõ ë trong c©u.
- HS ®äc nèi tiÕp.
nªu, GV ®a thªm tõ: “vÒ phÐp”, “v÷ng vµng” ®Ó HS luyÖn ®äc. - Bµi tËp ®äc “Quµ cña bè” cã mÊy dßng th¬? Mçi dßng th¬ cã mÊy tiÕng? - GV cho HS luyÖn ®äc nèi tiÕp tõng dßng th¬ cho ®Õn hÕt bµi (lÇn thø nhÊt). Lu ý rÌn söa lçi ph¸t ©m cho HS. - GV cho HS luyÖn ®äc nèi tiÕp tõng dßng th¬ cho ®Õn hÕt bµi (lÇn thø hai). - GV nhËn xÐt.
- HS nhËn xÐt b¹n, l¾ng nghe.
- HS tr¶ lêi.
c. LuyÖn ®äc ®o¹n: * Môc tiªu: HS biÕt x¸c ®Þnh khæ th¬. HiÓu nghÜa tõ “®¶o xa, vÒ phÐp, v÷ng vµng”.
- Tõng HS ®äc theo chØ ®Þnh. - 3 HS ®äc nèi tiÕp khæ th¬.
- HS luyÖn ®äc.
- Bµi th¬ ®îc chia lµm mÊy khæ th¬? V× sao con biÕt? - GV nhËn xÐt - chèt l¹i víi HS. - Cho HS ®äc nèi tiÕp khæ th¬. - GV kÕt hîp gi¶i nghÜa tõ khã ë tõng khæ th¬ cho HS. - Cho HS luyÖn ®äc theo nhãm bµn (mçi HS mét khæ th¬). - Thi luyÖn ®äc gi÷a - HS thi luyÖn d. LuyÖn ®äc toµn bµi: * Môc tiªu: HS ®îc luyÖn ®äc nhãm vµ ®äc toµn bµi.
30/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung c¸c ho¹t ®éng d¹y häc Thê i gia n c¸c nhãm.
Ho¹t ®éng cña trß ®äc vµ nhËn xÐt lÉn nhau.
- 1 HS ®äc.
- GV nhËn xÐt. - Yªu cÇu HS ®äc toµn bµi. - Líp ®äc ®ång thanh.
NghØ gi¶i lao
- C¶ líp ®äc toµn bµi. - C¶ líp h¸t- móa. H¸t tËp thÓ bµi “Chó bé ®éi”.
9’
- HS ®äc yªu cÇu. - HS t×m tiÕng.
3. ¤n vÇn oan- oat Bµi 1: T×m tiÕng trong bµi cã vÇn “oan” * Môc tiªu: T×m ®îc tiÕng cã vÇn “oan” trong bµi.
- HS ®äc, ph©n tÝch tiÕng.
- HS ®äc. - HS so s¸nh vÇn
- HS so s¸nh 2 vÇn.
Bµi 2: Nãi c©u chøa tiÕng: - Cã vÇn oan - Cã vÇn oat * Môc tiªu: HS høng thó nãi ®îc c©u chøa tiÕng cã vÇn oan- oat.
- HS nªu.
- HS nãi cho nhau nghe theo nhãm bµn. - §éi 1: Tæ 1+2 - §éi 2: Tæ 3+4 Thi ®ua nãi c©u chøa tiÕng cã vÇn oan- - Gäi HS ®äc yªu cÇu. - Yªu cÇu HS t×m tiÕng trong bµi cã vÇn “oan”. - GV nhËn xÐt, yªu cÇu ph©n tÝch tiÕng võa t×m ®îc. - HS ®äc yªu cÇu. - Yªu cÇu so s¸nh hai vÇn oan- oat. - Cho HS quan s¸t tranh råi ®a c©u mÉu. - KhuyÕn khÝch HS nãi c©u kh¸c theo tranh. - Cho HS luyÖn nãi trong nhãm bµn t×m tõ, ph¸t triÓn thµnh c©u chøa tiÕng cã vÇn oan- oat. - Tæ chøc trß ch¬i: “Ai vÒ ®Ých” ®Ó cho HS thi ®ua nãi c©u chøa tiÕng cã vÇn oan- oat.
31/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Ph¬ng ph¸p, h×nh thøc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung c¸c ho¹t ®éng d¹y häc Ho¹t ®éng cña trß Thê i gia n
oat. - L¾ng nghe.
- GV nhËn xÐt hai ®éi ch¬i.
III. Cñng cè - dÆn dß - H«m nay chóng ta - HS tr¶ lêi. 3’
häc bµi TËp ®äc g×? - Cho HS ®äc l¹i toµn bµi. - NhËn xÐt tiÕt häc.
KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN : TIẾNG VIỆT PHÂN MÔN : TẬP ĐỌC Bài : Cái Bống Tuần : 26
I. MỤC TIÊU: 1 Kiến thức: Giúp học sinh
- Đọc trơn được cả bài Cái Bống - Đọc đúng các từ: bống bang, khéo sảy, khéo sàng, mưa ròng. - Học thuộc lòng bài Cái Bống - Tìm được tiếng, nói được câu chứa tiếng có vần anh, ach - Hiểu được nội dung bài: Bống là một cô bé ngoan ngoãn, chăm chỉ,
luôn biết giúp đỡ mẹ. 2 Kĩ năng:
-Rèn kĩ năng đọc và nói câu chứa vần anh - ach.
3 Thái độ:
-Giáo dục cho HS biết yêu thương và giúp đỡ bố mẹ việc nhà vừa sức với
mình. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: 1. Giáo viên: giáo án điện tử , máy chiếu, que chỉ, phấn màu, …. 2. Học sinh: SGK TV, III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC CHỦ YẾU 1 Ổn định tổ chức: Giới thiệu các cô.(SL1)
32/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1 2 Hoạt động dạy học: TG
PHƯƠNG PHÁP, HÌNH THỨC TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
NỘI DUNG CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
5’ I. KTBC HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ -1HS đọc
+Bàn tay mẹ
- Trước khi vào bài mới cô trò mình cùng nhau trao đổi lại bài cũ nhé. +Bạn nào cho cô biết tiết học trước chúng mình học bài gì? +cô mời một bạn đọc lại cho cả lớp nghe bài “Bàn tay mẹ” (?) Bàn tay mẹ đã làm những việc gì cho chị em Bình?
+Nxét phần đọc và trả lời câu hỏi của bạn
+Thưa cô mẹ đi chợ, nấu cơm, tắm cho em bé, giặt một chậu tã lót đầy. +Thưa cô, bạn đọc và trả lời câu hỏi đúng rồi ạ +HS đọc
+Cô mời một bạn đọc lại một lần nữa (?) Đọc câu văn diễn tả tình cảm của Bình với đôi bàn tay mẹ?
-Bạn trả lời câu hỏi đúng chưa?
-Cô khen hai bạn đã đọc và trả lời câu hỏi rất tốt .
- Bình yêu lắm đôi bàn tay rám nắng, các ngón tay gầy gầy, xương xương của mẹ. -Thưa cô, bạn trả lời đúng rồi ạ -HS lắng nghe, vỗ tay
2’
* Chuyển ý:Qua phần ktbc cô thấy lớp mình đã biết cách đọc và hiểu được nội dung của bài Bàn tay mẹ. Bây giờ cô sẽ thưởng cho các con
33/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
-HS nghe
-HS trả lời
II. Bài mới 1. GTB
một bài hát nhé ! Sau khi hát xong bài hát này, các con hãy cho cô biết bài hát có tên là gì ? À đúng rồi đấy các con ạ, tên bài hát cũng là tên bài đồng dao mà các con học ngày hôm nay Cái Bống - GV ghi bảng = phấn màu, cho hs nhắc lại tên bài .
-HS lắng nghe - 3HS nhắc lại tên bài
-GV đưa tranh. Tranh vẽ gì ? - Đúng rồi các con ạ, đây là cảnh ở nông thôn đây là Bống và mẹ của bạn Bống. Bạn Bống là bạn nhỏ như thế nào, cô và các con sẽ cùng đi tìm hiểu nhé !
- Con thưa cô, tranh vẽ hai mẹ con đang đi dưới trời mưa, có nhà lá và vườn chuối ạ
15’
2. HD HS luyện đọc a. GV đọc mẫu
- HS theo dõi, lắng nghe
b. Phân tích bài thơ
Cái Bống là bài đồng dao đầu tiên mà các con được học trong phần tập đọc. Đồng dao là thơ ca dân gian truyền miệng của TEVN. Đồng dao bao gồm nhiều loại: các bài hát, câu hát TE, lời hát trong các trò chơi … và hôm nay là bài thơ Cái Bống. - Các con theo dõi lên màn hình và lắng nghe cô đọc mẫu nhé. - Bạn nào cho cô biết bài thơ này gồm có mấy dòng thơ?
-Mỗi dòng thơ có mấy tiếng?
-Nhận xét câu trả lời của bạn .
Vậy bạn nào giỏi cho cô biết bài thơ +Thưa cô, có 4 dòng thơ ạ + Dòng 1, 3 có 6 tiếng +Dòng 2, 4 có 8 tiếng +Bạn trả lời đúng rồi ạ -Hs trả lời
34/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
này được viết theo thể thơ nào ?
+Có ạ
c. Luyện đọc tiếng, từ ngữ -HS nghe
*bống bang
-HS đọc
- Thế lớp mình có muốn đọc đúng và hay bài thơ này không? -Để đọc đúng và hay bài thơ, trước hết cô trò ta sẽ cùng nhau luyện đọc các từ khó nhé . - các con cùng quan sát lên bảng cô có 1 số từ khó . - 1 bạn đọc cho cô từ này nào ?(bống bang) + Bống bang là tên gọi thân mật ở nhà của bống. VD như bạn Minh Đức ở nhà bố mẹ gọi bạn là Tôm . -Bạn nào phân tích cho cô tiếng sảy nào?
* khéo sảy, khéo sàng
+ Tiếng sảy có âm s đứng trước, vần ay đứng sau, dấu hỏi trên đầu âm a. + 1 HS đọc + HSNX - Bạn này đọc trơn cho cô tiếng này nào ? - Ai đọc cho cô cả từ nào ? khéo sảy
- HS đánhvần
+ HS đọc + 2 HS đọc
+ HS nghe
+ NX bạn đọc - GV chỉ vào tiếng sàng, gọi HS đánh vần + Gọi HS đọc +Ai đọc lại giúp cô từ này(khéo sang ) -+GV giải nghĩa bằng hình ảnh: đây là cái nia, còn đây là cái sàng . Nia và sàng được đan bằng tre, hình tròn, long nông, sàng có lỗ nhỏ và thưa còn nia thì đan khít hơn. Động tác sàng sảy làm cho gạo sạch thóc, trấu, bụi, rác. +Ở bài này, khi mẹ đi vắng, bạn Bống đã sàng sảy gạo rất giỏi, khéo léo để mẹ lấy gạo nấu cơm.
35/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
*mưa ròng
-Bạn nào đọc cho cô từ này nào ? (mưa ròng ) +Theo con mưa ròng là mưa ntn? + HS đọc + Mưa nhiều, kéo dài
+ HS đọc lại
d. Luyện đọc từng dòng thơ
+À đúng rồi đấy các con ạ, ngoài trời mưa ròng rã mấy ngày rồi, đường thì rất trơn, mẹ của Bống vẫn phải đi chợ, Bống rất thương mẹ, bạn đã chạy ra gánh đỡ khi mẹ đi chợ về. +Các con vừa được luyện đọc các từ khó trong bài, giờ cô mời một bạn đọc lại tất cả các từ khó -Cô thấy các con đã đọc các từ khó rất tốt rồi đấy, vậy chúng mình hãy vận dụng để đọc các dòng thơ cho thật đúng nhé ! Và các con lưu ý nhé vs các bài thơ lục bát thì câu 6 tiếng con ngắt nhip 2/4 còn câu 8 tiếng con ngắt nhịp 4/4 . -Ai có thể đọc cho cô dòng thơ đầu tiên? +Bạn đã ngắt hơi ở đâu? - Cả lớp đọc thầm, 1 Hs đọc to + Bạn ngắt hơi sau tiếng Bống và cuối câu
+ Cô cũng đồng ý với NX của con, con rất giỏi +Mời một bạn đọc lại -Nx bạn đọc +1 HS đọc +Bạn đọc rõ ràng, liền mạch rồi ạ
+Đọc cho cô dòng thơ thứ hai +Cả lớp đọc thầm dòng thơ thứ hai, mời 1 bạn đọc to . + Bạn đã ngắt, nghỉ hơi ntn?
+ HS đọc thầm +1 HS đọc + Ngắt hơi sau tiếng sảy, sàng, nghỉ hơi sau tiếng cơm + HS đọc
36/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
+Ai có thể đọc lại cho cô +Bạn đọc đúng chưa các con? + Bạn đọc đúng rồi +HS đọc
+HS đọc
+Cô khen bạn đã đọc và ngắt, nghỉ hơi đúng. Bạn nào giỏi đọc cho cô dòng thơ thứ ba nào ? + Con rất giỏi, GV đánh dấu
+Dòng thứ 4 đọc ntn?
+ Cô mời 1bạn đọc xem cách ngắt nghỉ đã hợp lí chưa ?
+Ngắt hơi sau tiếng đỡ và nghỉ hơi sau tiếng ròng. + Con thấy bạn đọc đúng + HS đọc + 1 HS đọc +HS đọc nhóm 2 bàn
+ Mời một bạn đọc lại cho cô -Cô mời dãy của bạn Lê Hà nối tiếp nhau đọc bài thơ cho cô mỗi bạn đọc cho cô 1 dòng thơ . + Bây giờ cô trò chúng mình sẽ cùng luyện đọc theo nhóm bàn, mỗi bạn sẽ đọc cho cô 2 dòng thơ. -Cô mời 2 nhóm lên đọc thi nào ? Nhóm bạn nào xung phong ?
+ 2 nhóm đọc +Các bạn đọc đúng to, rõ ràng rồi ạ
+ HS đọc
+ Bạn đọc to, rõ ràng và ngắt hơi đúng rồi ạ
+ GV nxet: cô khen các nhóm đã đọc đúng và nối tiếp rất nhịp nhàng các dòng thơ. +Ai muốn đọc cả bài thơ cho cô và các bạn nghe nào? + Nhận xét bạn đọc ntn ? +Cô khen các bạn đã biết cách đọc bài thơ. Vậy để đọc đúng , các con nhớ phải ngắt, nghỉ hơi cho đúng nhịp thơ. +Giờ cô sẽ cho lớp mình thi đọc. Các con đứng tại chỗ đọc cả bài thơ. -4HS đọc
37/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
+HS nghe
+ HS bình chọn bằng giơ tay
+HS được chọn đứng lên
+HS đồng thanh
3’ *Giải lao -HS múa hát
3. Ôn lại các vần anh, ach
a.Tìm tiếng trong bài có vần anh Các bạn khác trong lớp mình sẽ lắng nghe và giơ tay để bình chọn cho người đọc hay nhất nhé +Ai thích phần đọc của bạn A nào? +Thế bạn B thì sao? +Bạn nào thấy bạn C đọc tốt? +Thế còn phần đọc của bạn D? +Sau khi lấy ý kiến bình chọn của các bạn trong lớp, cô quyết định bạn A là người đọc hay nhất. Cả lớp khen bạn nào. +Cô mời cả lớp đồng thanh cả bài thơ -Các con vừa luyện đọc rất tốt, không khí học tập sôi nổi, giờ cô trò mình sẽ cùng nhau múa hát bài sao bé không lắc. Cả lớp mình đứng dậy nào Cảm ơn các con với bài múa hát vừa rồi. Bây giờ, cô trò mình sẽ chuyển sang phần ôn vần. +1 bạn đọc cho cô yêu cầu của bài 1 +Các con đọc thầm bài thơ, tìm cho cô các tiếng có chứa vần anh.
+HS đọc +HS tìm được tiếng “gánh” có chứa vần anh +Bạn tìm đúng rồi ạ +HS quan sát
+Bạn tìm đúng chưa? +Cô cũng đồng ý với các con và vần anh cũng là vần thứ nhất chúng ta ôn(GV gạch) +Yêu cầu HS phân tích, đánh vần, đọc trơn vần anh +Cô mời bạn …. Phân tích cho cô tiếng gánh
+Bạn khác đọc trơn cho cô + HS phân tích, đánh vần, đọc trơn vần anh +1HS đọc +Âm g đứng trước, vần anh đứng sau. Dấu sắc nằm trên đầu âm a +1HS đọc
38/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
2.Nói câu chứa tiếng có vần anh, ach
-1 HS đọc
+Vừa rồi, các con đã tìm, phân tích và đọc đúng được các tiếng chứa vần anh trong bài. Tiếp theo cô trò mình sẽ nhau làm bài tập số 2 nhé -Mời một bạn đọc yêu cầu bt 2, cả lớp đọc thầm +Ngoài vần anh, cô muốn gt vs các con 1 vần nữa đó là vần ach +Ai có thể phân tích +Đánhvần + Đọc trơn + So sánh vần anh và ach có gì giống và khác nhau ?
+ Quan sát tranh 1 và cho cô biết: bạn nhỏ đang làm gì? + Đọc câu mẫu và nói tiếng chứa vần ôn
+ vần ach - âm a đứng trước, âm ch đứng sau - HS đv, đt - Đều bắt đầu bằng âm a - Anh kết thúc bằng nh, ach kết thúc bằng ch + Đang pha nước chanh + HS đọc và tìm tiếng chanh chứa vần anh -Em thích uống nước chanh . -HS nói -HSnxet
-Các con dựa vào tranh nói cho cô câu khác ? -Ai giỏi có thể nói cho cô câu chưa tiếng có vần anh ngoài bài nào ? -GV nxet
+Tranh 2 vẽ gì?
+ Đọc câu phía dưới
+ Vẽ quyển truyện rất hay + HS đọc và tìm tiếng sách chứa vần ach
3’
+ Tương tự như vậy, các con tìm cho cô các câu có tiếng chứa ach. Lớp mình học bài tập đọc nào? +Một bạn đọc lại cả bài thơ . III. củng cố- dặn dò
-HS: bài Cái Bống +1HS đọc +HS nghe
NX cuối tiết học: Giờ học hôm nay
39/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
các con ht tốt, tích cực tham gia các hđ, tự tin trình bày ý kiến trước lớp, nói được câu đúng. Tiết TĐ sau cô sẽ hd các con cách đọc thật hay bài thơ và tìm hiểu xem nd bài tập đọc là gì nhé.
KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN : TIẾNG VIỆT PHÂN MÔN : TẬP ĐỌC Bài : Ai dậy sớm Tuần : 27
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: - Học sinh đọc trơn được toàn bài thơ “Ai dạy sớm”. - Đọc đúng các từ ngữ: dạy sớm, ra vườn, đất trời, chờ đón. Hiểu nghĩa
các từ: vừng đông, đất trời.
- Tìm được trong bài có vần ươn. Nói câu chứa tiếng có vần ươn, ương. 2. Kĩ năng - Học sinh biết đọc ngắt hơi sau mỗi dòng thơ, nghỉ hơi sau mỗi khổ thơ. - Biết nói câu ngắn gọn, rõ ý. 3. Thái độ - Yêu thích môn học. - Giúp học sinh có thái độ tích cực trong học tập.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
1. Giáo viên - Bài giảng điện tử, máy tính, máy chiếu. - Đồ dùng phục vụ phần trò chơi. 2. Học sinh: - Sách giáo khoa.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC CHỦ YẾU:
40/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động dạy học Thời gian Nội dung các hoạt động dạy học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
5’ I. Kiểm tra bài cũ:
* Mục tiêu: - Giúp học rèn kỹ năng đọc và nhắc lại kiến thức bài trước. - 1HS đọc và trả lời.
- 1 HS đọc và trả lời.
Tổ chức trò chơi “Mảnh ghép diệu kì”. CH1: Đọc đoạn thứ 2 bài tập đọc “Hoa ngọc lan” và cho biết nụ hoa lan có màu gì? CH2: Đọc cả bài. Và hỏi Hương hoa lan thơm như thế nào? HS đọc và trả lời tốt sẽ lật giở ra bức tranh bí ẩn bên dưới miếng ghép.
- HS trả lời.
II. Dạy học bài mới: 1. Giới thiệu bài: *Mục tiêu: - Giúp HS phấn khởi vào bài.
- GV hỏi bức tranh bí ẩn sau khi lật giở là gì? - Từ đó GV chuyển tiếp giới thiệu bài “Ai dậy sớm”. - HS nhắc lại tên bài (2-3 HS).
- HS lắng nghe. - HS trả lời.
- Phát triển năng lực ghi nhớ. 2. Hướng dẫn HS luyện đọc: a. Luyện đọc các tiếng, từ khó. * Mục tiêu: - HS đọc đúng các từ ngữ: dậy sớm, ra vườn, đất trời, chờ đón. Kết hợp rèn sửa phát âm.
- HS luyện đọc từ theo cá nhân, nhóm, lớp.
- GV đưa nội dung bài. - GV đọc mẫu. - Bài tập đọc “Ai dậy sớm” thuộc thể loại thơ hay văn? Tác giả là ai? - Tìm các tiếng trong bài có âm đầu là “s”, “r”, “tr”. GV chốt từ: dậy sớm, ra vườn, đất trời (kết hợp giải nghĩa từ). Lưu ý cách đọc đúng với những tiếng có âm “s”, “r”, “tr”. - Ngoài những từ HS nêu, GV đưa thêm từ: chờ đón, để HS luyện đọc.
41/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động dạy học Thời gian Nội dung các hoạt động dạy học
Hoạt động của trò - HS trả lời.
- HS đọc nối tiếp.
b. Luyện đọc câu: * Mục tiêu: HS xác định được dòng thơ. Đọc đúng từ ở trong câu
- HS đọc nối tiếp.
Hoạt động của thầy - Bài tập đọc “Ai dậy sớm” có mấy dòng thơ. - GV cho HS luyện đọc nối tiếp từng dòng thơ cho đến hết bài (lần thứ nhất). Lưu ý rèn sửa lỗi phát âm cho HS. - GV cho HS luyện đọc nối tiếp dòng thơ cho đến hết bài (lần thứ hai). Lưu ý HS cách ngắt hơi đúng sau dấu phẩy. - GV nhận xét.
- HS nhận xét bạn, lắng nghe. - HS trả lời.
c. Luyện đọc đoạn: * Mục tiêu: HS biết xác định khổ thơ. Biết đọc ngắt hơi đúng sau hai dòng thơ. Hiểu nghĩa từ “vừng đông”, “đất trời”.
- Từng HS đọc theo chỉ định. - 3 HS đọc nối tiếp khổ thơ.
- HS luyện đọc.
d. Luyện đọc toàn bài: * Mục tiêu: HS được luyện đọc nhóm và đọc toàn bài.
- Bài thơ được chia làm mấy khổ thơ? - GV nhận xét- chốt lại với HS. - Cho HS đọc nối tiếp khổ thơ. - GV kết hợp cho HS quan sát tranh, để làm rõ hơn nội dung từng khổ thơ. - Cho HS luyện đọc theo nhóm bàn (mỗi HS một khổ thơ). - Thi luyện đọc giữa các nhóm.
- HS thi luyện đọc và nhận xét lẫn nhau.
- GV nhận xét. - Yêu cầu HS đọc toàn bài. - Lớp đọc đồng thanh.
- 1 HS đọc. - Cả lớp đọc toàn bài.
Nghỉ giải lao
Hát tập thể bài “Bài ca đi học”.
- Gọi HS đọc yêu cầu. - Yêu cầu HS tìm tiếng trong - HS đọc yêu cầu. - HS tìm tiếng. 3. Ôn vần ươn- ương Bài 1: Tìm tiếng trong bài có vần “ươn- ương”
42/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
Phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động dạy học Thời gian Nội dung các hoạt động dạy học Hoạt động của trò
* Mục tiêu: Tìm được tiếng có vần “ươn- ương” trong bài. Hoạt động của thầy bài có vần “ươn-ương”. - GV nhận xét, yêu cầu phân tích tiếng vừa tìm được.
- HS đọc, phân tích tiếng. - HS đọc. - HS so snhs 2 vần.
Bài 2: Nói câu chứa tiếng có vần ươn hoặc ương * Mục tiêu: So sánh vần và HS hứng thú nói được câu chứa tiếng có vần ươn- ương - HS nêu.
- HS đọc yêu cầu. - Cho HS so sánh 2 vần “ươn-ương”. - Cho HS quan sát tranh rồi đưa câu mẫu. - Khuyến khích HS nói câu khác theo tranh. - Cho HS tổ chức trò chơi: “Ai về đích” để cho HS thi đua nói câu chứa tiếng có vần ươn- ương.
III. Củng cố - dặn dò - Đội 1: Tổ 1+2 - Đội 2: Tổ 3+4 Thi đua nói câu chứa tiếng có vần ươn-ương. - Lắng nghe. - HS trả lời.
- GV nhận xét hai đội chơi. - Hôm nay chúng ta học bài Tập đọc gì? - Cho HS đọc lại toàn bài. - Nhận xét tiết học.
43/20
Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc hiểu theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 1
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ.......................................................................................1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:...............................................................................1 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:........................................................................2 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:......................................................................2 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:........................................................................2 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:................................................................2 6. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:.......................................................................2 PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ......................................................................3 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN:.........................................................................................3 2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ HỌC MÔN TẬP ĐỌC CỦA HỌC SINH.5 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC HIỂU CHO HỌC SINH LỚP 3...7
4. MỘT SỐ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC..............................................................17 PHẦN III : KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..................................................18 1. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI.............................................................................18 2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.........................................................................18 3. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀ TRIỂN KHAI...........................................19 4. ĐỀ XUẤT....................................................................................................19 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................20 PHỤ LỤC
44/20
