Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để nâng cao chất lượng môn
tin học lớp 5 ở trường tiểu học Tân Đức
1
Tạ Thị Thúy Hằng – Việt Trì – Phú Thọ
MỤC LỤC
Nội dung Trang
I. Đặt vấn đề 1
II. Giải quyết vấn đề
1. Thực trạng của vấn đề
2. Các biện pháp để giải quyết vấn đề
2.1. Thế nào là phương pháp thảo luận nhóm
2.2. Vai trò của phương pháp thảo luận nhóm
2.3. Nội dung và thời gian thảo luận nhóm
2.4. Các bước tiến hành và các biện pháp tiến hành thảo
luận nhóm
2.5. Vai trò của giáo viên và nhóm trưởng
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
4
4
6
6
7
9
10
18
19
III. Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận
2. Những ý kiến đề xuất
21
21
22
Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để nâng cao chất lượng môn
tin học lớp 5 ở trường tiểu học Tân Đức
1
Tạ Thị Thúy Hằng – Việt Trì – Phú Thọ
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong Nghị quyết "Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" được thông qua tại Hội nghị
T.Ư 8 (Khóa XI) đặt ra những yêu cầu tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về
chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo. Mục tiêu tổng quát của Nghị quyết lần
này xác định "giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt
nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân". Như vậy cũng đồng nghĩa
chuyển từ một nền giáo dục giúp người học "học được cái gì" sang học thì phải
"làm được cái gì". Nói cách khác là giáo dục con người phải có cả kiến thức, kỹ
năng và vận dụng được vào trong thực tiễn.
Luật Giáo dục, Điều 28.2, đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc điểm
của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc
theo nhóm; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, phát huy tính sáng tạo và hứng thú học tập cho HS".
Trong giảng giạy truyền thống thường dạy thụ động, truyền thụ một chiều
“đọc- chép”, giáo viên làm trung tâm và suy nghĩ của HS vào những lối mòn
định sẵn, chúng ta đào tạo ra khá nhiều con người giỏi ghi nhớ nhưng lại kém
khả năng sáng tạo và tư duy độc lập, khi va chạm với thực tế thì tỏ ra khá vụng
về, lúng túng. Thực tế đòi hỏi giáo dục phải không ngừng đổi mới, nâng cao
chất lượng theo hướng thiết thực để có thể theo kịp với tốc độ phát triển như vũ
bão của thời đại. Có thể nói cốt lõi của đổi mới dạy và học là hướng tới hoạt
động học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động. Học sinh là chủ
thể hoạt động, giáo viên là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn, tạo nên sự tương
tác tích cực giữa người dạy và người học.
Do vậy, phương pháp giảng dạy trong quá trình lên lớp của
GV ở nhà trường có tầm quan trọng đặc biệt, nếu không muốn nói là có ý nghĩa
quyết định, vì người GV dù có chuẩn bị nội dung phong phú và chu đáo đến đâu
Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để nâng cao chất lượng môn
tin học lớp 5 ở trường tiểu học Tân Đức
2
Tạ Thị Thúy Hằng – Việt Trì – Phú Thọ
đi nữa nếu không sử dụng đúng phương pháp giảng dạy thì chắc chắn sẽ làm cho
khả năng tiếp thu kiến thức của học trò bị hạn chế và kết quả sẽ không đạt được
như mục tiêu đề ra trong tiết học.
Chính vì vậy để HS phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc
học thì cần đẩy mạnh việc dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” thông qua
những phương pháp dạy học tích cực. Đặc biệt phương pháp thảo luận nhóm là
một trong những phương pháp được yêu thích và được sử dụng thường xuyên
trong hoạt động dạy học tích cực.
Khi một vấn đề được đem ra thảo luận trách nhiệm nghiên cứu và tìm
hiểu vấn đề sẽ được thông qua trong nhóm. Mặc dù, vấn đề được giải
quyết đúng hay sai trước khi có nhận xét của nhóm khác và sau cùng là của GV
thì vấn đề đó đương nhiên đã tạo sự chú ý và cố gắng tìm hiểu ở mỗi thành viên.
Từ đó, việc học tập sẽ mang lại kết quả tốt hơn, tránh HS chỉ biết ngồi nghe GV
một cách thụ động. Đặc biệt, các nhóm thảo luận hoạt động dưới sự giám sát của
GV làm cho những thói quen xấu như nói chuyện riêng, thiếu tập trung, đùa
giỡn,…ít nhiều sẽ bị loại trừ. Động lực trong nhóm sẽ được phát huy và những
động lực tiềm tàng ở mỗi cá nhân có dịp được bộc lộ.
Thảo luận nhóm sẽ diễn ra sự giao lưu giữa các HS. Thông thường
thì trong một nhóm trình độ HS không khi nào tuyệt đối bằng nhau, trong nhóm
chắc chắn sẽ có những HS khá hơn những HS còn lại. Đây cũng chính
là cơ hội để cho HS học tập lẫn nhau (học thầy không tày học bạn) và khi được
GV tổng kết giải đáp HS sẽ hiểu bài hơn, nhớ lâu hơn và vì vậy việc học tập
mang lại kết quả tốt hơn.
Phương pháp thảo luận nhóm một mặt chú trọng phát huy tính tích cực,
tính chủ động, sáng tạo của HS; mặt khác lại chú trọng sự phối hợp, hợp tác giữa
các HS, có sự kết hợp năng lực cạnh tranh và năng lực hợp tác ở HS trong quá
trình học tập. Để sử dụng có hiệu quả phương pháp thảo luận nhóm, GV cần
phải chú trọng xây dựng trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm nhóm, xây dựng vị
Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để nâng cao chất lượng môn
tin học lớp 5 ở trường tiểu học Tân Đức
3
Tạ Thị Thúy Hằng – Việt Trì – Phú Thọ
thế của mỗi HS trong nhóm và trong lớp, hình thành kĩ năng làm việc theo nhóm
cho HS.
Tin học là một môn khoa học công nghệ xử lý thông tin một cách tự động
dựa trên các phương tiện kỹ thuật chủ yếu là máy tính điện tử. Có những kiến
thức của môn học khá trừu tượng, khó hiểu mà thời lượng học chỉ có 2 tiết/ tuần
nên các em không có nhiều thời gian cho môn học này. Nhiều học sinh chỉ thấy
học tin để vui trước mắt nhưng quên đi cái lâu dài và kiến thức chưa được khắc
sâu. Do vây, đối với môn tin học việc vận dụng phương pháp thảo luận nhóm
trong giảng dạy cũng mang lại hiệu quả rất tích cực.
Là giáo viên đã tham gia giảng dạy môn tin học nhiều năm ở trường tiểu
học, qua thực tế dự giờ ở trường, qua trao đổi, dự giờ với đồng nghiệp, qua khảo
sát chất lượng học Tin học của HS, tôi đã rút ra được phương pháp giúp nâng
cao chất lượng môn tin học. Đó là: Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm”
để nâng cao chất lượng môn tin học lớp 5 ở trường tiểu học Tân Đức
Sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” để nâng cao chất lượng môn
tin học lớp 5 ở trường tiểu học Tân Đức
4
Tạ Thị Thúy Hằng – Việt Trì – Phú Thọ
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Thực trạng của vấn đề:
1.1. Thuận lợi:
Trong những năm vừa qua, Phòng GD&ĐT Việt Trì nói chung, Trường
Tiểu học Tân Đức nói riêng đã tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm đổi mới
phương pháp dạy học đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ.
Đa số GV trong nhà trường đã nhận thức được sự quan trọng và tính cấp
thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học để phát huy được tính tích cực, chủ
động và sáng tạo của HS. Sau khi được trang bị kiến thức về phương pháp dạy
học tích cực, một số GV đã áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào quá trình
soạn bài và lên lớp.
Tuy tin học là một môn học mới và là môn học tự chọn nhưng nhà trường
đã tạo điều kiện để học sinh có thể học từ lớp 3 và mua sắm trang thiết bị cho
việc dạy và học môn tin học.
Đối với bộ môn tin học nhận được quan tâm của ban giám hiệu nhà
trường, của thầy cô và đặc biệt sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh học sinh.
Giáo viên được đào tạo chính quy về tin học, có lòng nhiệt tình, say mê
với nghề nghiệp.
Có thể nói, những thuận lợi trên đã góp phần quan trọng vào việc nâng
cao chất lượng giảng dạy và học tập của GV và HS nhà trường.
1.2. Khó khăn:
Trong chương trình Tin học có những bài liên hệ từ thực tế rất nhiều. Nếu
chỉ dạy suôn theo SGK HS cảm thấy rất thụ động, đòi hỏi người thầy phải linh
hoạt vận dụng phương pháp dạy học sao cho làm sáng tỏ vấn đề, khám phá
những tri thức mới có liên quan, tạo sự tích cực trong HS, làm cho tiết học trở
nên hứng thú hơn. Tuy nhiên thời lượng dạy tin học hiện nay chỉ có 2 tiết/tuần,
thời gian dành cho HS hoạt động trong một tiết học còn hạn chế, hình thức hoạt
động chưa nhiều chủ yếu thầy giảng - trò nghe, HS chưa chủ động, tích cực xây
dựng bài. Mà tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, hoạt động nhận thức của
