Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Làm giàu vốn từ cho học sinh qua việc dạy từ ngữ theo chủ đề Bà cháu - Lớp 4

A.

ở ầ

ầ

Ph n m  đ u.

ọ ề I – Lý do ch n đ  tài.

ố ừ ệ ể ọ ọ ọ ớ ừ ữ Vi c làm giàu v n t cho h c sinh ti u h c nói chung và h c sinh l p 4 nói riêng, t ng  theo ch ủ

ề ặ ệ ọ ở ừ ộ ố ừ ầ ủ ữ ơ ị đ  có vai trò đ c bi t quan tr ng. B i vì, t là đ n v  trung tâm c a ngôn ng , không có m t v n t đ y đ ủ

ắ ượ ộ ươ ọ ừ ệ ệ ữ ở ể ẽ ạ ọ ọ thì không n m đ ữ c ngôn ng  ­ m t ph ế ng ti n giao ti p. Vi c h c t ng ti u h c s  t o cho h c sinh

ự ư ẹ ẻ ạ ể ọ ữ ứ ế ề ệ ế ế ắ ọ năng l c t ể    duy, giúp h c sinh n m v ng ti ng m  đ , t o đi u ki n đ  h c ti p thu ki n th c và phát tri n

toàn di n.ệ

ộ ươ ừ ộ ố ấ ư ữ ư ệ ề ợ N i dung ch ng trình môn t ộ    ng  trong SGK hi n hành có m t s  v n đ  ch a h p lý nh : N i

ề ế ứ ừ ặ ầ ủ ề ư ọ ữ ư ể ề ợ ặ dung còn trùng l p ho c yêu c u v  ki n th c t ng  ch a phù h p. Đi n hình nh  h c v  ch  đ  ”Bà cháu

ở ớ ả ờ ầ ỏ ọ ộ ẻ ạ ẻ l p 4”, câu h i yêu c u h c sinh tr  l i: ”Trong gia đình em bà n i đ  ra ai? Bà ngo i đ  ra ai?” trong khi

ở ớ ể ấ ớ ừ ữ ạ ạ ộ ộ đó ngay l p 2, l p 3 các em đã hi u r t rõ trong t ọ  ng : Bà n i, bà ngo i, h  hàng bên n i, bên ngo i.

ự ế ả ạ ừ ữ ệ ề ầ ị ượ Trên th c t khi gi ng d y môn t ế  ng  hi n nay, thì h u h t giáo viên đ u xác đ nh đ ệ c nhi m v ụ

ủ ừ ữ ủ ụ ạ ọ ừ ể ề ỗ ố ạ chính c a phân môn t ng  c a m c I hay d y h c sinh dùng t đ  đi n vào ch  tr ng trong các đo n văn

ướ ộ ố ẫ ậ ừ ừ ở ộ ố ừ ư ặ ho c h ng d n m t s  bài t p tìm t , ghép t ...nh  SGK nêu ra mà không m  r ng v n t cho các em.

ụ ệ ậ ọ ừ ấ ạ ế ở ệ ể ậ ọ ừ Vi c h c sinh v n d ng các t đã h c vào phân môn t p làm văn r t h n ch  b i vi c hi u nghĩa t ư    ch a

ố ừ ẽ ấ ặ c n k  và v n t thì r t nghèo nàn.

ạ ừ ữ ủ ề ớ ữ ớ ố Chính vì nh ng lí do trên, trong quá trình d y t ể    ng  theo ch  đ  l p 4, v i mong mu n tìm hi u

ụ ủ ề ấ ề ệ ằ ầ ằ ả ộ ơ sâu h n v  v n đ  này nh m góp ph n nh m nâng cao trình đ  chuyên môn và nhi m v  c a b n thân

ườ ộ ố ấ ố ừ ể ề ạ ạ ọ ọ ng i giáo viê ti u h c, tôi m nh d n xin trình bày m t s  v n đ : “Làm giàu v n t ệ    cho h c sinh qua vi c

ạ ừ ủ ề ữ ớ d y t ng  theo ch  đ  “Bà cháu ­ L p 4” ”.

ứ ụ II. M c đích nghiên c u:

ả ủ ệ ệ ừ ạ ứ ữ ư ụ ế ậ

(cid:0) Nâng cao hi u qu  c a vi c d y t ạ ừ

ữ ớ  ng  l p 4 t đó rút ra nh ng k t lu n s  ph m  ng d ng vào

ạ ừ ệ ữ ể ả ạ ọ ọ vi c d y t ng  ti u h c nói riêng và gi ng d y các môn h c khác nói chung.

ươ ấ ượ ả ạ ằ ọ ậ ừ ữ ủ ọ

(cid:0) C i ti n ph ả ế

ng pháp gi ng d y nh m nâng cao ch t l ng h c t p môn t ng  c a h c sinh.

ụ ậ ọ ố ừ ế ơ

(cid:0) Giúp h c sinh rèn luy n kĩ năng v n d ng v n t ố ừ ệ

vào trong giao ti p và có v n t phong phú h n.

ứ ệ ụ III. Nhi m v  nghiên c u:

ể ạ ượ ẽ ả ụ ụ ế ệ Đ  đ t đ c m c đích trên, tôi s  gi i quy t các nhi m v  sau:

ạ ừ ứ ự ủ ệ ả ữ ể ọ ạ a. Nghiên c u th c tr ng c a vi c gi ng d y t ng  ti u h c.

ề ộ ỉ ươ ạ ừ ả ọ ậ ử ụ ữ ằ ế ng pháp gi ng d y t ng  b ng cách s  d ng phi u h c t p trong

b. Đi u ch nh n i dung ph

ố ừ ả ạ ằ quá trình gi ng d y nh m làm giàu v n t ọ  cho h c sinh.

ứ ế ệ ề ả ừ c. Nghiên c u lý thuy t qua SGK, SGV, các tài li u tham kh o v  môn t ữ  ng ...

ự ờ ừ ế ệ ệ ổ ữ ủ ệ ồ t ng  c a các đ ng nghi p.

d. T ng k t kinh nghi m qua vi c d  gi

ự ệ ạ ọ e. D y h c th c nghi m.

ơ ở ự ữ ễ ậ IV. Nh ng c  s  lý lu n và th c ti n:

ế ệ ườ ọ t trong tr ể ng ti u h c:

1. Vai trò môn Ti ng Vi

ữ ươ ấ ủ ệ ế ọ ườ ữ “Ngôn ng  là ph ng ti n giao ti p quan tr ng nh t c a con ng ệ   i” (Lê ­ nin), “Ngôn ng  là hi n

ượ ủ ư ưở ậ ậ ườ ế ố ượ ộ ố t ng c a t t ng” (Cac ­ Mac). Th t v y, con ng i mu n giao ti p đ ấ   c trong xã h i, mu n suy nghĩ b t

ứ ề ề ả ộ ươ ệ ặ ệ ể ế ọ ượ ứ ộ ấ c  m t v n đ  nào đ u ph i dùng m t th  ph ng ti n đ c bi t quan tr ng không th   thi u đ c, đó chính

ữ ữ ươ ệ ầ ẹ ẻ ệ ể ế ả ọ là ngôn ng . ngôn ng  là ph ng ti n bi u hi n t m quan tr ng, tình c m ... và ti ng m  đ  chính là th ứ

ữ ầ ừ ề ế ắ ả ờ ngôn ng  g n gũi , mang nhi u s c thái tình c m mà khi v a chào đ i ta đã ti p xúc.

ể ự ệ ố ứ ươ ữ ầ ệ ế ượ ừ ậ Đ  th c hi n t t ch c năng làm ph ng ti n giao ti p, ngôn ng  c n đ ồ c trau d i ngay t ể    b c ti u

ọ ẽ ẹ ẻ ế ọ ở ể ọ h c. Vì l đó, ti ng m  đ  là môn h c trung tâm ti u h c.

ế ệ ở ể ọ ữ ặ ệ ắ ự ầ ọ Ở ướ  n c ta , môn Ti ng Vi ti u h c gi t vai trò đ c bi ệ   t quan tr ng, nó góp ph n đ c l c vào vi c

ế ệ ẻ ở ể ự ụ ệ ạ ư ủ ệ ế ặ ạ ọ ộ th c hi n m c tiêu đào t o th  h  tr ti u h c theo đ c tr ng b  môn c a mình. Vi c d y Ti ng Vi ệ   t

ườ ử ụ ự ế ằ ạ ọ ệ ạ ể ệ trong nhà tr ng nh m t o cho h c sinh năng l c s  d ng Ti ng Vi t văn hoá và hi n đ i đ  suy nghĩ, giao

ọ ậ ệ ế ọ ệ ườ ự ư ệ ế ti p và h c t p. Thông qua vi c h c Ti ng Vi t, nhà tr ng rèn luy n cho các em năng l c t duy, ph ươ   ng

ụ ữ ạ ầ pháp suy nghĩ, giáo d c các em nh ng t ư ưở  t ng lành m nh, trong sáng, góp ph n hình thành nhân cách

ọ cho h c sinh.

ệ ở ể ầ ậ ọ ồ ọ ớ ọ ả ậ ế Môn Ti ng Vi t ti u h c bao g m các phân môn: H c v n (l p 1), t p đ c, chính t , t p vi ế ừ  t, t

ệ ụ ữ ữ ụ ể ệ ề ậ ỗ ố ng , ng  pháp, t p làm văn, k  chuy n. M i phân môn đ u có nhi m v  riêng song m c đích cu i cùng

ơ ở ữ ữ ế ề ệ ấ ọ ổ ứ ủ c a chúng ta là cung c p cho h c sinh nh ng ki n th c ph  thông v  ngôn ng . Trên c  s  đó rèn luy n k ỹ

ọ ế ụ ằ ậ ọ ừ ậ ọ ố năng nghe, nói, đ c, vi t nh m giúp h c sinh v n d ng các t ấ    đã h c vào phân môn t p làm văn v n r t

ế ở ệ ể ạ ừ ư h n ch  b i vi c hi u nghĩa t ch a chính xác .

ạ ừ ữ ủ ề ở ớ ữ ớ ố Chính vì nh ng lý do trên, trong quá trình d y t ng  theo ch  đ ể    l p 4, v i mong mu n tìm hi u

ụ ủ ề ấ ể ề ệ ằ ầ ộ ơ ả   thêm hi u sâu h n v  v n đ  này nh m góp ph n nâng cao trình đ  chuyên môn và nghi p v  c a b n

ườ ộ ố ấ ề ề ố ừ ể ạ ạ ọ thân ng i giáo viên ti u h c, tôi m nh d n xin trình bày m t s  v n đ  v : ”Làm giàu v n t ọ  cho h c sinh

ạ ừ ủ ề ữ ớ ệ qua vi c d y t ng  theo ch  đ :Bà cháu ­ l p 4”.

ề ệ ạ ừ ự ạ ủ ề ở ớ ữ ờ V. Th c tr ng v  vi c d y t ng  theo ch  đ l p 4 trong th i gian qua :

ứ ế ệ ả ạ ộ ố ớ ớ Qua nghiên c u n i dung sách giáo khoa, đ i chi u v i vi c gi ng d y trên l p thông qua d  gi ự ờ   ,

ề ệ ủ ủ ế ệ ạ ả ạ ồ ờ ồ ừ xem bài so n c a giáo viên đ ng th i thăm dò ý ki n c a các đ ng nghi p v  vi c gi ng d y môn t ữ    ng ,

ả ượ ộ ố ư ậ ị b n thân tôi rút ra đ c m t s  nh n đ nh chung nh  sau :

ề ố ị ượ ụ ủ ệ ừ ữ ự c nhi m v  chính c a các bài t ng  th c hành là phát

a. Đa s  các giáo viên đ u xác đ nh đ

ố ừ ể ọ ữ ẫ ấ ị ữ ế tri n v n t cho h c sinh. Tuy nhiên trong các gi ờ ạ ừ  d y t ụ ể ạ  ng  v n còn nh ng h n ch  nh t đ nh, c  th :

ệ ừ ỉ ự ệ ở ứ ộ ươ ụ ệ ậ ố ch  th c hi n m c đ  t ng đ i, giáo viên có v n d ng các bi n pháp: So

(cid:0) Vi c d y nghĩa t ạ ự

ầ ớ ư ế ố ừ ố ị ế sánh, đ i chi u, tr c quan... nh ng ph n l n các t ạ  còn d y theo l ư i đ nh nghĩa hay ch a phát huy h t tác

ế ế ọ ấ ặ ụ ủ ề ọ ồ ừ ả ự d ng c a đ  dùng tr c quan. Chính vì th  ti ọ t h c r t n ng n . H c sinh h c máy móc, t đó n y sinh tâm

ọ ừ ạ ả tr ng lo âu, chán n n khi h c t ữ  ng .

ệ ệ ố ố ừ ầ ệ ố ư ư ự h u nh  giáo viên ch a th c hi n t ạ t. Trong khi d y, giáo viên ch ỉ

(cid:0) Vi c h  th ng hoá v n t ầ ừ

ữ ọ ọ ệ ố ố ừ ằ ế ệ cho h c sinh đ c ph n t ng  trong sách giáo khoa mà không chú ý đ n vi c h  th ng hoá v n t b ng s ự

ưở ủ ề ệ ọ ượ ả ưở ố ừ ể ộ liên t ng theo ch  đ . Cho nên h c sinh không rèn luy n đ c kh  năng liên t ng đ  huy đ ng v n t .

ử ụ ệ ạ ừ ế ọ ấ ạ ỉ ậ ụ ừ cũng r t h n ch , h c sinh ch  v n d ng các t ng  đ ữ ượ   c

b. Vi c d y cho h c sinh s  d ng t ọ

ể ệ ể ậ ọ ừ ẽ ẫ ư ặ ạ ọ h c đ  làm các bài t p trong sách giáo khoa. Vi c hi u nghĩa t ế  ch a c n k  d n đ n tình tr ng h c sinh

ố ừ ụ ậ ạ ế ư ữ ề ả ừ ợ không v n d ng linh ho t các v n t khi nói và vi t, có nhi u em đ a c  nh ng t không thích h p vào bài

ạ ừ ủ ể ệ ặ ả ớ ữ ạ ệ văn c a mình ho c ngay c  khi phát bi u trên l p. Cho nên vi c d y t ư  ng  ch a mang l ả i hi u qu .

ạ ừ ữ ạ ả ữ ữ ế c. Nh ng h n ch  trong gi ng d y t ng  do nh ng nguyên nhân sau :

ư ư ủ ế ặ ữ ọ ng . Phân môn này giúp h c sinh

(cid:0) Giáo viên ch a chú ý đ n nh ng đ c tr ng c a phân môn t ừ ữ ả ở ộ

ể ừ ố ừ ứ ừ ể ế ạ , có ý th c và kh  năng hi u t , dùng t phát tri n m  r ng v n t trong sinh ho t giao ti p.

ố ừ ủ ư ư ứ ượ ầ ướ ẫ

(cid:0) V n t

c a giáo viên ch a phong phú, ch a đáp  ng đ c yêu c u h ọ ng d n h c sinh m ở

ố ừ ộ r ng v n t ể , phát tri n v n t ố ừ .

ề ả ệ ả ạ ặ ả ệ ộ ộ

(cid:0) Trong gi ng d y còn đ n đi u, n ng v  gi ng gi ơ

i khô khan, l thu c m t cách máy móc vào

ư ấ ư ư ầ ạ ạ ộ ố ượ ọ ọ sách giáo viên, h u nh  r t ít linh ho t, sáng t o, ch a sinh đ ng, ch a cu n hút đ c h c sinh. H c sinh

ễ ệ ạ ọ ụ ộ ế ẫ ả ỏ ộ ừ ế ti p thu bài gi ng m t cách th  đ ng d n đ n d  m t m i, ng i h c môn t ữ  ng .

ụ ụ ệ ệ ả ạ ồ ọ ữ ấ ạ

(cid:0) Tài li u tham kh o và đ  dùng d y h c ph c v  cho vi c d y t ạ ừ

ế  ng  r t h n ch .

ỏ ổ ộ ọ ề ặ ố ố ồ

(cid:0) Trình đ  h c sinh không đ ng đ u. M t khác em còn nh  tu i, v n s ng còn ít và v n t ố ừ

còn ít.

ự ệ VI. Quá trình th c hi n :

ộ ố ề ề ộ ỉ ươ ọ ừ ủ ề ữ ộ M t s  đi u ch nh v  n i dung và ph ạ ng pháp d y h c bài t ng  thu c ch  đ ” Bà cháu”

ấ ạ ủ ừ ữ I. C u t o c a bài t ng :” Bà cháu”

ủ ề ủ ươ ừ ữ ớ ế ệ ậ ượ Ch  đ  ”Bà cháu” c a ch ng trình t ng  l p 4 (SGK Ti ng Vi t ­ t p 1­ Trang 64, 65) đ c d y ạ ở

ố ế ợ ộ ố ừ ệ ố ở ộ ụ ứ ủ ầ ằ ữ ể ọ tu n th  3 nh m m c đích h  th ng hoá, c ng c  k t h p m  r ng m t s  t ng  mà h c sinh có th  liên

ưở ế ế ề ủ ề ắ ọ ọ ượ ộ ố ệ t ng đ n, khi nói, vi t v  bà cháu. Sau khi h c xong ch  đ  này, h c sinh n m đ c m t s  khái ni m v ề

ộ ố ừ ờ ọ ố ớ ự ữ ủ ồ bà cháu, m t s  t ả  ng  nói lên s  quan tâm, chăm sóc, tình c m c a bà đ i v i cháu, đ ng th i h c sinh s ử

ố ừ ể ụ ế ừ ầ ớ ữ ồ d ng v n t đ  giao ti p. Bài t ng  ”Bà cháu” g m 2 ph n l n:

ừ ữ : T  ng Ph n 1ầ

ữ ủ ạ ấ ổ ộ

(cid:0) Bà n i, bà ngo i, b a ăn, gi c ng , ca dao, c  tích.

ư ạ

(cid:0) Trông nom, chăm sóc, c ng, d y d   ỗ

ọ ọ ị (cid:0) Bi bô, thiu thiu, ng ng líu ng ng l u.

ầ ớ ệ ừ ủ ề ữ ộ * Ph n này gi i thi u các t ng  thu c ch  đ  “Bà cháu”

ệ ượ ừ ượ ế ắ Theo t ng nghĩa hi n t ng đ c x p x p thành 3 dòng.

ệ ậ ụ ồ : Luy n t p (bao g m 3 m c tiêu) Ph n 2ầ

ả ờ M c Aụ : Tr  l ỏ i câu h i:

ộ ẻ ạ ẻ

1. Trong gia đình em, bà n i đ  ra ai, bà ngo i đ  ra ai?

ừ ồ ớ ừ đ ng nghĩa v i t ư  “C ng”.

2. Tìm t

ợ ả ế ụ ẻ ầ  láy âm (ph  âm đ u : B...B...). Nó g i t ti ng tr  em đang làm gì?

3. “Bi bô” là m t t ộ ừ

ượ ề ệ ườ ằ ộ c truy n mi ng trong nhân dân, th ể ơ ụ ng làm b ng th  th  l c bát. M t câu

4. Ca dao là bài ca đ

ế ướ ế ờ ườ ụ l c bát có 2 dòng: dòng trên 6 ti ng, dòng d i 8 ti ng. Ca dao dùng làm l i hát, th ng là hát ru. Em hãy

ặ ộ ọ ộ ớ đ c m t bài ca dao ho c m t bài hát ru mà em nh .

ệ ệ ổ ộ ổ ớ ượ cùng nghĩa v i “Truy n c  tích”. Nêu tên m t vài truy n c  tích mà em đ c nghe

5. Tìm m t t ộ ừ

ặ ở ể ở ườ k    tr ng ho c nhà.

ả ờ ệ ắ ỏ ọ ượ ộ ố ừ ủ ề ộ ộ * Vi c tr  l i câu h i giúp h c sinh n m đ c ý nghĩa m t s  t thu c ch  đ  trên : Bà n i, bà

ư ạ ngo i, c ng, bi bô...

M c Bụ : Đi n tề ừ

ề ừ ọ ử ụ ậ ừ ừ ụ ả ọ ệ Qua vi c đi n t , h c sinh t p s  d ng các t ế   ơ ộ ậ  v a h c, các em có c  h i v n d ng kh  năng k t

ủ ừ ợ ườ Ọ ự ế ả ọ ừ h p c a t theo tr ng nghĩa tuy n tính. H c sinh ph i suy nghĩ, l a ch n các t ợ  cho phù h p ý nghĩa

ố ừ ụ ự ạ ầ ủ ề ộ trong  ph m vi toàn bài. Ph n này có tác d ng tích c c hóa v n t thu c ch  đ : “Bà cháu”.

M c Cụ : Luy n tệ ừ

ọ ừ ầ ớ ừ ừ ặ ượ ệ ừ ẽ ụ ọ Cho h c sinh tìm t ậ  g n nghĩa, t p đ t câu v i t v a tìm đ c. M c luy n t s  giúp cho h c sinh

ố ề ủ ừ ế ượ ừ ễ ầ ạ ầ ặ ộ ủ c ng c  v  nghĩa c a t , bi t đ c t cùng di n đ t m t nghĩa. Ngoài ra yêu c u đ t câu còn góp ph n rèn

ữ ệ ề luy n v  ng  pháp cho các em.

ề

ỉ

ươ

ạ

ọ

B. Đi u ch nh n i dung vào ph ộ

ng pháp d y h c:

ề ộ ề ỉ

1. Đi u ch nh v  n i dung:

ỉ ề ả ờ ụ ỉ ệ ậ ỏ ủ ầ ẫ ộ ữ Ch  đi u ch nh m c A ­ Tr  l i câu h i c a ph n 2: Luy n t p. Còn n i dung khác v n gi nguyên.

ộ ộ ượ ề ỉ N i dung Sách giáo khoa N i dung đ c đi u ch nh

ệ ậ ầ ọ ậ ế Ph n II: Luy n t p Phi u h c t p

ế ể ớ ắ ạ ỏ i câu h i. Vi t đo n văn ng n (5 – 7 câu) đ  gi ệ   i thi u

A. Tr  l ả ờ

1.

ườ ề v  ng ủ i bà c a em. ộ ẻ

1. Trong gia đình em, bà n i đ  ra ai?

ừ ụ ữ ưỡ ư Chia các t ng : Ph ng d ng, c u mang,

2.

ạ ẻ Bà ngo i đ  ra ai?

ọ ế ơ ư ề ươ ễ l phép,   kính   tr ng,   bi t   n,   c ng,   chi u,   th ng   yêu, ừ ớ ử cùng nghĩa v i t ư  “C ng”.

2. Tìm t

ế ả ạ ỗ hi u th o, d y d  thành hai nhóm:

ố ử ủ ữ ừ ả ỉ T  ng  ch  tình c m, cách đ i x  c a bà

a.

ố ớ đ i v i cháu.

ố ử ữ ừ ả ỉ ả   T  ng  ch  tình c m, cách đ i x  tình c m

b.

ố ớ ủ c a cháu đ i v i bà.

ố ừ ở ộ ợ ả N i các t ớ ộ  c t A v i c t B (G i t em bé)

3.

mà em cho là thích h p:ợ

ụ ầ    láy âm (Ph  âm đ u

3. “Bi bô” là m t t ộ ừ

A                                   B Lon ton

Bi bô

ợ ả ế ẻ b...b...). Nó g i t ti ng tr  con đang

làm gì?

ọ

ị

Ng ng ngh u

Chăm sóc

ỗ

ữ

ậ

D y dạ

Ch p ch ng

ẹ

B p bậ

Lò dò

ộ ượ ư ụ ề ớ ỉ * Các n i dung trên đ c đi u ch nh v i lý do và m c đích nh  sau:

Câu 1:

ả ờ ọ ỉ ạ ẻ ộ ẻ ỏ ầ SGK ch  yêu c u h c sinh tr  l i câ h i: Bà n i đ  ra ai? Bà ngo i đ  ra ai?

ự ế ọ ở ớ ầ ấ ớ ớ Th c t ớ ọ  yêu c u này quá th p so v i h c sinh l p 4 vì ngay khi h c ể    l p 2, l p 3 các em đã hi u

ệ ề ạ ộ ừ ề ọ ạ ậ ộ ộ ấ r t rõ v  khái ni m bà n i, bà ngo i, các t ầ    v  h  hàng bên n i, bên ngo i... chính vì v y n i dung yêu c u

ượ ế ằ ầ ậ ế ể ớ ạ ệ ề ườ ạ ủ c a câu 1 đ c thay th  b ng bài t p, yêu c u vi t đo n văn đ  gi i thi u v  ng i bà. Đo n văn có th  t ể ả

ố ớ ụ ủ ư ủ ả ặ ạ ộ ủ hình dáng c a bà (bà n i ho c bà ngo i), tình c m c a bà, s  quan tâm c a bà đ i v i các cháu...m c đích

ố ừ ệ ả ộ ọ ọ ừ ự ả ể ạ ợ là rèn luy n cho h c sinh kh  năng huy đ ng v n t , kh  năng l a ch n t ử ụ    thích h p đ  t o câu s  d ng

ệ ả ộ ừ ữ ọ ế ể ộ ả ừ m t cách có hi u qu  các t ng  đã h c, ngoài ra còn giúp các em bi t bi u l tình c m qua cách dùng t .

Câu 2:

ọ ỉ ừ ầ ớ ừ ư ộ ố ừ ấ ầ SGK ch  yêu c u h c sinh tìm t g n nghĩa v i t “c ng”. Xét th y m t s  t ả   ỉ  cùng ch  tình c m,

ư ử ủ ự ề ố ớ ố ớ ế ằ ủ ả ỉ ậ   cách c  x  c a bà đ i v i cháu hay tình c m c a cháu đ i v i bà. Nên s  đi u ch nh, thay th  b ng bài t p

ế ừ ầ ắ ọ ở ộ ố ừ ồ ự ệ ờ ệ yêu c u h c sinh s p x p t ằ  theo tiêu chí nh m m  r ng v n t đ ng th i rèn luy n s  phân bi ắ   t các s c

ủ ừ ể ọ ử ụ ể ắ ả ừ ợ ế thái ý nghĩa, s c thái bi u c m c a t đ  h c sinh s  d ng t cho phù h p trong khi nói hay vi t.

Câu 3:

ề ừ ủ ứ ả ừ ư ầ ộ ượ ổ ố ế SGK c ng c  ki n th c v  t láy và kh  năng dùng t láy. Nh ng n i dung này c n đ c b  sung

ề ừ ư ằ ệ ợ ả ủ ỗ ừ thêm b ng cách đ a thêm nhi u t ọ  láy vào cho h c sinh phân bi t cách g i t c a m i t ậ . Bài t p này

ố ừ ể ằ ử ụ ệ ả ừ ọ ừ ự ạ ậ ọ nh m phát tri n v n t và luy n kh  năng s  d ng t đa d ng phong phú, t p cho h c sinh l a ch n t láy

ế ơ ộ khi nói, vi t câu văn sinh đ ng h n.

ề ề ươ ỉ Đi u ch nh v  ph ng pháp:

1.

ươ ạ ừ ụ ể ữ ẫ ả ổ ề V  ph ả ng pháp gi ng d y bài t ng  “Bà cháu” v n không thay đ i. C  th  là trong bài gi ng s ử

ụ ừ ể ệ ữ ứ ư ề ậ ạ ọ d ng t linh ho t, phan tích ngôn ng ...Nh ng v  hình th c th  hi n cho h c sinh làm bài t p thông qua

ọ ậ ọ ậ ế ế ượ ệ ậ ừ ư ớ ướ phi u h c t p. Phi u h c t p này đ c đ a vào trong quá trình luy n t p trên l p, t ng b ể c có ki m tra

ặ ế ể ị ủ ế ệ ậ ặ ạ ặ ờ ọ ổ ộ   ứ ổ t ng k t phát hi n m t m nh, m t y u trong nh n th c c a h c sinh, đ  k p th i phát huy ho c b  sung n i

ả ạ ế ọ ạ ả sung gi ng d y cho ti ệ t h c đ t hi u qu  cao.

ố ờ ớ ượ ề ợ ỉ ọ ậ ả ọ ả ế Đi u ch nh phân b  th i gian cho phù h p v i l ng h c t p mà h c sinh ph i gi i quy t.

ự

ệ

ạ

D y th c nghi m

Bài: Bà cháu.

ể 1. Ki m tra bài cũ (5 phút)

ể ế a. Ki m tra lý thuy t:

ọ ỏ Giáo viên nêu câu h i và h c sinh tr  l ả ờ i:

(cid:0) ỉ ấ ướ ể ừ ổ ữ ố ừ ấ ướ Đ  ch  đ t n c, ngoài t T  qu c còn có nh ng t nào? (Đ t n c, non sông,

ơ giang s n...).

(cid:0) ọ ầ ủ ủ ủ ộ ộ ố ổ ệ Tên g i đ y đ  c a T  qu c ta là gì? (C ng hòa xã h i ch  nghĩa Vi t Nam).

ề ừ ữ ự ậ Th c hành: Ch a bài t p (Đi n t ).

b.

ố ọ ổ ệ ­ 2 h c sinh làm mi ng bài T  qu c ta.

ể ậ ầ Giáo viên nh n xét chung ph n ki m tra bài cũ.

ớ 2. Bài m i: 30 phút.

ớ a. Gi ệ i thi u bài:

ạ ở ớ ớ ượ ữ ữ ề ả ậ ọ ọ Các con l p 2, l p 3 các con đã đ c h c nh ng bài t p đ c nói v  nh ng tình c m bà cháu

ộ ố ừ ủ ề ư ủ ề ả ạ ố ọ ữ ầ nh  bài “Qu  ng t cu i mùa”, “Qu t cho bà ng ”. Nói v  ch  đ  “bà cháu” còn có m t s  t ng  c n dùng

ừ ố ộ ố ừ ữ ủ ủ ề ữ ộ cho đúng. Bài t ng  hôm nay giúp các con c ng c  m t s  t ng  thu c ch  đ  này.

ả b. Gi ng bài:

(cid:0) ộ ọ ụ ọ ọ ừ ữ ọ GV g i m t h c sinh đ c m c I ­ t ng  ­ cá h c sinh khác theo dõi trong SGK.

(cid:0) ả ộ ố ừ ữ Gi i nghĩa m t s  t ở ộ  ng  và m  r ng v n t ố ừ :

ừ ể ọ ọ ỉ i).

1. T  “bà cháu” đ  ch  nh ng ai? (g i 3 h c sinh tr  l ả ờ ữ

ừ ừ ể ế ỉ ệ ề ừ ấ GV: T  “bà cháu” là t ghép đ  ch  bà và các cháu nói chung, trong Ti ng Vi t có r t nhi u t ghép

ườ ỉ ố ữ ữ ể ộ ươ ọ ọ ể theo ki u này th ệ ng dùng đ  ch  m i quan h  thân thu c gi a nh ng ng i trong gia đình (g i 3 h c sinh

ả ờ tr  l i).

ạ ươ ự ghép có nghĩa t ng t ư ậ  nh  v y?

2. B n nào có th  tìm thêm m t s  t ộ ố ừ ể

ọ ươ GV: Trong gia đình bà luôn yêu quý các cháu, luôn quan tâm và dành m i tình th ng cho con

cháu.

ữ ử ộ ỉ ể ệ ả ọ ọ   i nói th  hi n tình c m mà bà dành cho con? (g i 2 h c

3. Hãy nêu nh ng c  ch , thái đ  hay l ờ

ả ờ sinh tr  l i).

ạ ề ấ ộ ươ ừ ữ ấ GV: Bà n i hay bà ngo i đ u r t th ủ   ng yêu các cháu, luôn chăm sóc t ng b a ăn, gi c ng ,

ườ ể ệ ạ ỗ th ng k  chuy n hay hát ru cho các cháu nghe, ngoài ra bà còn d y d  các cháu.

ủ ừ ạ ư ế ỗ d y d  nh  th  nào?

4. Con hi u nghĩa c a t ể

ạ ả ỗ ờ ẽ ả ể ườ GV: D y d  có nghĩa là b o cho l i hay l ph i đ  chúng ta nghe theo, làm theo cho nên ng ọ   i (g i

ả ờ ọ 4 h c sinh tr  l i).

ừ ầ ớ ừ ạ ỗ 5. Tìm t g n nghĩa v i t “d y d ”.

ệ ậ Luy n t p: d.

ệ ậ ề ộ ứ ề ầ ổ ỉ Ph n này có đi u ch nh, b  sung v  n i dung và hình th c luy n t p:

e.

ọ ậ ọ ọ ế ậ ầ ọ ế ạ GV  phát phi u h c t p ­ g i h c sinh đ c theo yêu c u bài t p 1: Vi ắ t đo n văn ng n (5 – 7 câu)

ể ớ ệ ề ườ đ  gi i thi u v  ng ủ i bà c a em.

ể ớ ợ ệ ạ ộ ế ề GV g i ý thêm: Các con có th  gi i thi u bà n i hay bà ngo i, vi t v  hình dáng, tính tình hay tình

ố ớ ủ ả c m c a mình đ i v i bà...

ọ ậ H c sinh làm bài t p trong vòng 5 phút.

ả ớ ắ ủ ậ ọ ọ ộ ọ ướ ­ G i m t vài h c sinh đ c bài c a mình. C  l p l ng nghe và nêu nh n xét. GV h ọ   ẫ ng d n h c

ử ữ ừ ử ụ ư ợ sinh s a nh ng t mà các em s  d ng ch a phù h p.

ả ậ ọ ọ H c sinh đ c bài t p 2 (làm bài kho ng 10 phút).

ữ ỏ ừ ữ ừ ố ử ủ ố ớ ả ỉ ­ GV h i: Trong nh ng t đã cho, nh ng t nào ch  tình c m, cách đ i x  c a bà đ i v i cháu?

ả ờ ọ ả H c sinh tr  l i – GV ghi b ng.

ữ ỏ ừ ố ử ủ ố ớ ả ộ ỉ ­ GV h i: Nh ng t nào thu c nhóm B ch  tình c m, cách đ i x  c a cháu đ i v i bà?

ả ờ ọ ả H c sinh tr  l i  ­ GV ghi b ng.

Ở ậ  bài t p 2:

ạ ­ Bao nhiêu b n tìm đúng t ừ ở nhóm A?

ạ ­ Bao nhiêu b n tìm đúng t ừ ở nhóm B?

ọ ậ ế ậ ọ ọ ọ Bài t p 3: G i 2 h c sinh đ c bài 3 trong phi u h c t p.

ữ ề ỏ ừ ợ ả ừ ừ ơ ừ H i: Đ  bài cho nh ng t nào g i t em bé? Các t trên là t đ n hay t ghép?

ậ ế GV k t lu n:

ữ ả ậ ậ ữ ­ Nh ng t ừ ợ ả  g i t hình  nh em bé t p đi: ch p ch ng, lò dò.

ả ậ ạ ữ ­ Nh ng t ừ ợ ả  g i t hình  nh em bé t p ch y: lon ton.

ừ ợ ả ế ẻ ậ ậ ữ ­ Nh ng t g i t ẹ  ti ng tr  con t p nói: Bi bô, b p b .

ọ ậ ế ể + GV thu phi u h c t p đ  đánh giá.

ủ ố ọ ừ ầ ớ ừ ừ ượ * C ng c : Cho h c sinh tìm t g n nghĩa v i t “Chăm sóc” v a tìm đ c.

ề ừ ậ Làm bài t p đi n t ộ : Bà n i tôi.

ậ ươ ủ ớ ọ ậ ầ * Nh n xét: GV tuyên d ng tinh th n h c t p c a l p.

Ệ

Ả

ĐÁNH GIÁ TÍNH HI U QU

ế ố 1. ả Th ng kê k t qu .

ọ ậ ể ể ế ấ ­ Bi u đi m ch m phi u h c t p:

ậ Bài t p 1: 4 đ.

ậ Bài t p 2: 3 đ.

ậ Bài t p 3: 3 đ.

ọ ậ ể ế ấ ượ ư ế ế ả ả ấ ố Sau khi ch m đi m phi u h c t p thu đ c k t qu  nh  sau: (th ng kê k t qu  ch m 52 bài)

ọ ậ ế ậ Đánh giá chung toàn bài t p trong phi u h c t p:

ỏ ể Gi i: 9 – 10 đi m: 25 em: 47%

Khá: 7 – 8 đi m:ể 18 em: 35%

Trung bình: 5 –6 đi m:ể 9 em: 18%

ự ế ấ ậ ả 1. D a vào k t qu  trên tôi nh n th y:

ế ọ ố ừ ể ế ụ ậ ầ ế ự ọ ừ ả H u h t h c sinh có kh  năng v n d ng v n t đ  vi t. Các em bi t l a ch n t ể ạ   ợ  thích h p đ  t o

ể ộ ả câu, bi u l tình c m qua cách dùng t ừ .

Ở ở ộ ố ừ ậ ả ế ệ ắ ắ ­ bài t p 2: các em có kh  năng m  r ng v n t , bi t phân bi t các s c thái ý nghĩa, s c thái

ể ử ụ ể ả ừ ợ ế bi u c m đ  s  d ng t cho phù h p khi nói và vi t.

ố ế ệ ừ ả ừ ế ệ ­ Đa s  các em bi t phân bi t đâu là t láy và kh  năng dùng t láy. Bi t phân bi t cách g i t ợ ả ủ    c a

ừ ử ụ ậ ọ ừ ố ừ ụ ạ ả ậ t láy. Trong bài t p 3, h c sinh s  d ng t đa d ng, phong phú. Các em có kh  năng v n d ng v n t này

ể ế ẽ ơ ộ đ  khi nói, vi t s  sinh đ ng h n.

ừ ệ ứ ộ ỉ ươ ạ ồ ờ ọ ề T  vi c nghiên c u và đi u ch nh n i dung và ph ế   ng pháp d y h c, đ ng th i qua đánh giá k t

ả ọ ậ ủ ự ệ ậ ấ ọ ế qu  h c t p c a h c sinh sau khi ti n hành th c nghi m. Tôi nh n th y:

ớ ọ ọ ở ậ ể ả ọ ư ừ ượ ư H c sinh l p 4 tuy đã h c 3 năm b c ti u h c, song kh  năng t duy tr u t ng ch a cao, v n t ố ừ

ư ữ ượ ư ế ệ ố ả ọ ư ng  còn ít và ch a đ c h  th ng hóa. Nói nh  th  không có nghĩa là h c sinh không có kh  năng t duy,

ụ ượ ố ừ ủ ố ừ ủ ể ể ể ể ọ ậ không v n d ng đ c v n t c a mình đ  phát tri n... Đ  giúp h c sinh phát tri n v n t c a mình, giáo

ầ ườ ứ ữ ế ậ ẫ ọ ượ ể ọ ế viên c n kiên trì h ụ ng d n h c sinh v n d ng nh ng ki n th c đã đ ữ c h c, nh ng hi u bi ộ   t trong cu c

ố ừ ọ ậ ữ ế ệ ắ ầ ọ ố ể ở ộ ố s ng đ  m  r ng v n t ệ    ng  đã h c trong vi c h c t p các môn khác và trong giao ti p. C n u n n n vi c

ừ ủ ở ọ ạ ộ ọ ọ ở ắ ạ ọ ơ dùng t c a các em m i môn h c, trong m i ho t đ ng và kh p n i. Trong quá trình d y h c mômn t ừ

ữ ầ ư ủ ộ ừ ứ ủ ế ạ ả ọ ọ ng  c n l u ý đ n tính v a s c, luôn coi tr ng kh  năng ch  đ ng sáng t o c a h c sinh.

ạ ể ạ ố ừ ệ ệ ả ạ ừ ọ ớ Tóm l i, đ  mang l i hi u qu  cao trong vi c làm giàu v n t cho h c sinh l p 4 qua bài d y t ng ữ

ủ ề ườ ầ theo ch  đ  ng ả i giáo viên c n ph i:

ụ ủ ầ ị

(cid:0) Xác đ nh đúng m c đích, yêu c u c a bài d y. ạ

ữ ữ ắ ạ ầ ọ ọ ộ (cid:0) N m v ng nh ng n i dung c n d y h c cho h c sinh.

ữ ệ ế ả

(cid:0) Tham kh o thêm nh ng tài li u có liên quan đ n vi c d y t ạ ừ ệ

ữ  ng .

ỏ ể ố ừ ủ ầ ọ ậ ả ả ả

(cid:0) Giáo viên c n tìm tòi, h c h i đ  v n t

c a b n thân th t phong phú và ph i có kh  năng s ử

ụ ừ d ng t ữ  ng ...

ụ ự ậ ạ ạ ọ ươ ủ ứ ạ ọ

(cid:0) L a ch n và v n d ng linh ho t, sáng t o các ph

ng pháp d y h c, các hình th c c ng c ố

ệ ậ ạ ự ứ ọ ừ ữ ủ ọ luy n t p t o s  h ng thú say mê h c t ng  c a h c sinh.

ố ồ ạ ừ ự ả ữ ứ ế ộ

(cid:0) S  d ng t ử ụ

t đ  dùng tr c quan trong gi ng d y t ọ   ự  ng . Nghiên c u xây d ng n i dung phi u h c

ụ ọ ợ ọ ộ ớ ả ừ ở ộ ố ừ ậ t p m t cách h p lý, khoa h c v i m c đích giúp h c sinh gi i nghĩa t , m  r ng v n t ể , phát tri n v n t ố ừ

ử ụ ệ và s  d ng có hi u qu  v n t ả ố ừ .

ộ ố ộ ư ữ ề ề ế ế ạ ạ ấ ợ ổ ỉ

(cid:0) M nh d n đ  xu t ý ki n đi u ch nh m t s  n i dung ch a h p lý và b  sung nh ng ki n th c ứ

ẩ ượ ơ ộ ơ làm n i dung phong phú h n, ch t l ng h n,

ứ ủ ế ọ ọ ờ ọ ụ ậ

(cid:0) Giáo viên luôn có ý th c tôn tr ng nhân cách và ý ki n c a h c sinh trong gi

ợ    h c. V n d ng h p

ứ ưở ủ ộ ế ạ ạ ắ ạ ờ ị ị lý các hình th c khen th ng k p th i, nh m khuy n khích h c sinh m nh d n, ch  đ ng, sáng t o trong

ọ ậ ứ ấ ấ ọ ươ ọ ậ ủ ọ h c t p, kích thích lòng ham h c và ý th c ph n đ u v n lên trong h c t p c a h c sinh.

ề ọ * V  phía h c sinh:

ả ạ ầ ọ ướ ế ớ ướ ữ Yêu c u h c sinh ph i so n kĩ  bài tr c khi đ n l p. Suy nghĩ tr ỏ c nh ng câu h i trong SGK và

ữ ể ề ạ ỏ nh ng câu h i giáo viên thêm v  nhà đ  so n bài.

ộ ố ệ ể ừ ụ ạ ế ủ ề ữ Trên đây là m t s  bi n pháp mà tôi đã áp d ng đ  t ng  theo ch  đ  “Bà cháu” đ t k t qu  t ả ố   t,

ấ ượ ầ ụ ệ ườ góp ph n nâng cao ch t l ng giáo d c toàn di n trong nhà tr ng.

ấ ậ ượ ự ủ ồ Tôi r t mong nh n đ c s  góp ý c a các đ ng chí.

ả ơ Tôi xin chân thành c m  n.

Ngày 04/04/2005

Ng ườ ế i vi t

ễ Nguy n Thanh Minh