SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC
HỌC SINH TRONG CÁC BÀI DẠY MÔN TIN HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Môn: Tin học
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT TÂY HIẾU, THANH CHƯƠNG 3
--- ---
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC
HỌC SINH TRONG CÁC BÀI DẠY MÔN TIN HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Tác giả: Lê Thị Anh Đức, Trần Thị Huệ
Môn: Tin học
Tổ: Toán - Tin
Điện thoại: 0975128884, 0972945939
NĂM HỌC: 2021-2022
MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
2. Mục đích của đề tài ............................................................................................ 1
3. Tính mới và kết quả đạt được của đề tài ............................................................ 1
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 2
5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 2
PHẦN II: NỘI DUNG ............................................................................................... 3
1. Cơ sở lí luận ....................................................................................................... 3
1.1. Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học ......................................... 3
1.2. Vai trò, ý nghĩa của hoạt động mở đầu trong trong tiến trình dạy học ........ 3
1.3. Một số kĩ thuật và phương pháp sử dụng cho hoạt động mở đầu ................ 5
1.4. Một số lưu ý khi thực hiện hoạt động mở đầu ............................................. 6
2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................... 7
3. Một số kinh nghiệm thiết kế hoạt động mở đầu trong các bài dạy môn Tin học
ở trường THPT. .................................................................................................... 11
3.1. Kinh nghiệm thiết kế hoạt động mở đầu bằng trò chơi. .......................... 11
3.2. Kinh nghiệm thiết kế hoạt động mở đầu bằng tình huống có vấn đề. ... 19
3.3. Kinh nghiệm thiết kế hoạt động mở đầu bằng bài toán thực tiễn. ............. 24
3.4. Kĩ thuật mở đầu bằng phân tích phim video .............................................. 27
3.5. Kĩ thuật mở đầu bằng sơ đồ tư duy ............................................................ 34
3.6. Mở đầu bằng kĩ thuật công đoạn................................................................ 39
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................. 45
1. Kết luận ............................................................................................................ 45
2. Kiến nghị .......................................................................................................... 46
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 48
PHỤ LỤC ................................................................................................................ 49
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Từ viết tắt
Viết đầy đủ
GV
giáo viên
HĐ
hoạt động
HS
học sinh
NLa
Sử dụng và quản lí các phương tiện công nghệ thông tin và truyền
thông;
NLb
Ứng xử phù hợp trong môi trường số;
NLc
Giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền
thông;
NLd
Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong học và tự học;
NLe
Hợp tác trong môi trường số.
NXB
Nhà xuất bản
PP
phương pháp
SGK
sách giáo khoa
THPT
Trung học phổ thông
tr.
trang
TS
Tiến sỹ
1
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 khẳng định “Tiếp tục đổi mới mạnh
mẽ PP dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ,
khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng,
phát triển năng lực…”.
Một trong những HĐ chính của tiến trình dạy học là HĐ mở đầu. Mở đầu là
bước đầu tiên trong các bước triển khai thực hiện một bài dạy. Từ xa xưa, ông cha
ta đã đúc rút ra rằng “đầu xuôi đuôi lọt” ngụ ý rằng một công việc bước đầu đã
giải quyết tốt thì các bước sau sẽ dễ dàng, thuận lợi. Với một bài học cũng thế,
việc mở đầu bài tốt sẽ tạo cho người học tâm thế tốt, có sự tích cực trong suốt bài
dạy. Từ đó HS sẽ lĩnh hội tri thức một cách tự nhiên, chủ động và sáng tạo. Vì
vậy, PP mở đầu bài học rất quan trọng, GV cần có kinh nghiệm và thật sự đầu tư
để lựa chọn cách phù hợp với đối tượng HS và nội dung bài học.
Có nhiều kĩ thuật dạy học tích cực để mở đầu một bài học. Giờ học có thể được
bắt đầu bằng một đoạn video, một vật thể, một câu hỏi, một chuyển động, thậm chí
là bắt đầu bằng một lỗi lầm,… Cũng có thế bắt đầu bằng một từ khóa, một con số,
một bức tranh, một bản nhạc, một nhân vật, một câu chuyện, hay bạn này đặt câu
hỏi bạn kia trả lời, có khi cũng có thể chọn bắt đầu từ vốn hiểu biết hay trải nghiệm
đã qua của HS, các em chia sẻ nó rồi GV dẫn vào bài mới…Tuy nhiên, dù có vô vàn
cách mở đầu thì hãy luôn luôn nhớ phải làm thế nào để không đi lệch đường ray
bằng hai câu hỏi lớn: HĐ đó dẫn HS đi về đâu? Và hướng đến mục tiêu và nội dung
bài học thế nào?
Với ý nghĩa đó, trong những năm qua chúng tôi luôn quan tâm, tìm tòi đổi mới
để tìm ra cách mở đầu bài học hấp dẫn, đúng yêu cầu và đem lại hiệu quả cho từng
tiết dạy. Chính vì vậy chúng tôi cùng nhau trao đổi và tổng hợp kinh nghiệm với
đề tài “Kinh nghiệm tổ chức HĐ mở đầu theo hướng phát triển phẩm chất và
năng lực HS trong các bài dạy môn Tin học ở trường THPT”. Hy vọng qua đề tài
này chúng tôi nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp để được sử
dụng rộng rãi.
2. Mục đích của đề tài
Đề tài nhằm mục đích cung cấp một số cơ sở lí luận về đổi mới PP dạy học, kĩ
thuật dạy học cho việc tổ chức HĐ mở đầu trong các bài dạy. Đồng thời cung cấp
một số kinh nghiệm của chúng tôi tích lũy được trong việc thiết kế HĐ mở đầu cho
các bài dạy môn Tin học trong trường THPT.
3. Tính mới và kết quả đạt được của đề tài
Theo hướng dẫn của công văn 5512 của Bộ trưởng Bộ giáo dục về việc thực
hiện kế hoạch giảng dạy trong trường học, trong kế hoạch bài dạy phần mở đầu được
