Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Khai thác và sử dụng tư liệu các di tích lịch sử của huyện Anh Sơn vào dạy học lịch sử trong chương trình trung học phổ thông

Ở

Ạ

S  GIÁO D C& ĐÀO T O NGH  AN

Ơ

ƯỜ

Ệ Ụ NG THPT ANH S N 3

TR

*

Ệ

Ư Ệ Ạ

Ế Ử Ụ Ơ

Ử Ủ

Ệ

Ị

SÁNG KI N KINH NGHI M KHAI THÁC VÀ S  D NG T  LI U CÁC DI TÍCH Ử L CH S  C A HUY N ANH S N VÀO D Y H C L CH S  TRONG

ƯƠ

Ọ

Ọ Ị Ổ

CH

NG TRÌNH TRUNG H C PH  THÔNG

ử

ị

ạ

ị Môn: L ch s ả : Bùi Th  Lanh Tác gi ổ ộ T : Xã h i ố ệ S  đi n tho i: 036.336.0125

ơ

Anh S n, tháng 3 năm 2020

Ở

Ụ

Ạ

Ệ

S  GIÁO D C& ĐÀO T O NGH  AN *

Ệ

Ư Ệ Ạ

Ế Ử Ụ Ơ

Ử Ủ

Ệ

Ị

SÁNG KI N KINH NGHI M KHAI THÁC VÀ S  D NG T  LI U CÁC DI TÍCH Ử L CH S  C A HUY N ANH S N VÀO D Y H C L CH S  TRONG

ƯƠ

Ọ

Ọ Ị Ổ

CH

NG TRÌNH TRUNG H C PH  THÔNG

ị

ử

Môn: L ch S

Ụ

Ụ

M C L C

Ộ

N I DUNG

TRANG

Ấ

Ầ

Ề

Ặ PH N I. Đ T V N Đ

1

ề

ọ

1. Lý do ch n đ  tài

1

ệ

ứ ụ 2. Nhi m v  nghiên c u

2

ạ

ứ 3. Ph m vi nghiên c u

2

ố ượ

4. Đ i t

ứ ng nghiên c u

2

Ộ

Ầ

PH N II.  N I DUNG

3

ươ

Ơ Ở

Ự

Ễ

Ch

Ậ ng I. C  S  LÝ LU N VÀ TH C TI N

3

Ơ Ở

Ậ

I. C  S  LÝ LU N

3

ệ

ư ệ ị

ử ị

ươ

1.Khái ni m t

li u l ch s  đ a ph

ng

3

ệ

ư ệ ị

ử ị

ươ

1.1. Khái ni m t

li u l ch s  đ a ph

ng

3

ử ụ

ư ệ ị

ử ị

ươ

ọ ị

ử

1.2. Vai trò s  d ng t

li u l ch s  đ a ph

ạ ng trong d y h c l ch s

3

ồ ư ệ

2.3. Các ngu n t

li u

4

Ơ Ở Ự

Ễ

II. C  S  TH C TI N

5

ử ụ

ồ ư ệ

ự

ệ

ạ

1. Th c tr ng vi c khai thác và s  d ng các ngu n t

li u

5

Ư ể 1.1.  u đi m

5

ế

1.2. H n chạ

5

ủ

ữ

ạ

ế

1.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch

5

ươ

ƯƠ

Ử Ụ

Ch

ng II. PH

NG PHÁP KHAI THÁC VÀ S  D NG

6

ệ

ơ I. Vài nét  huy n Anh S n

6

ươ

ử ụ

ư ệ

II. Ph

ng pháp khai thác và s  d ng t

li u

8

ợ ư ệ

ậ

1. Tìm tòi và t p h p t

li u

8

ạ

2. Các lo i hình di tích

8

ổ

3. T ng quan di tích

8

ộ

ư ệ

ể

4. N i dung t

li u các di tích tiêu bi u

13

ủ ờ ỳ 4.1. Di tích th i k  nguyên th y

13

ờ ỳ

ử

ế

ị

4.2. Di tích l ch s  liên quan đ n th i k  nhà Lý

16

ờ ỳ

ử

ế

ầ

ị

4.3. Di tích l ch s  liên quan đ n th i k  nhà  Tr n

17

ử

ộ

ơ

ở

ị

ế 4.4. Di tích l ch s  liên quan đ n cu c kh i nghĩa Lam S n

18

ờ ỳ ố

ử

ế

ị

4.5. Di tích l ch s  liên quan đ n th i k  ch ng Pháp

22

ờ ỳ ố

ử

ế

ị

ỹ

4.6. Di tích l ch s  liên quan đ n th i k  ch ng M

25

ử ụ

ứ

ư ệ

5. Cách th c khai thác và s  d ng t

li u các di tích

28

ứ ử ụ

ư ệ

5.1. Hình th c s  d ng t

li u các di tích

28

ư ệ

ể ủ

ử

ệ

ơ

ị

ử ụ 5.2. S  d ng t

li u các di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n Anh S n

30

ử ụ

ư ệ

ể ủ

ử

ệ

ạ

ơ

ọ

ị

ộ    li u các di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n Anh S n vào d y h c m t

30

5.2.1. S  d ng t s  bàiố

ử ụ

ể ủ

ư ệ

ạ ị

ử

ệ

ơ

ị

35

ử  li u các di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n Anh S n vào d y l ch s   ủ ề ị

ử

ệ

ớ

5.2.2. S  d ng t ươ đia ph

ng v i ch  đ : L ch s  Ngh  An qua các di tích

Ệ Ư Ạ

Ự

III. TH C NGHI M S  PH M

37

ự

ụ

ệ

1. M c đích th c nghi m

37

ự

ệ

ộ

2. N i dung th c nghi m

37

ươ

ệ

3. Ph

ự ng pháp th c nghi m

37

ự

ệ

4. Giáo án th c nghi m

37

ế

ệ

ả ự 5. K t qu  th c nghi m

37

Ầ

Ậ

Ế

PH N III. K T LU N

39

ả ạ ượ

ữ

ế 1. Nh ng  k t qu  đ t đ

c

39

ộ ố

ệ

2. M t s  kinh nghi m

39

ậ ế 3. K t lu n

40

ị ế 4. Ki n ngh

41

Ả

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

42

Ụ Ụ PH  L C

43

Ầ Ặ Ấ Ề PH N I. Đ T V N Đ

ọ ề 1. Lý do ch n đ  tài

ộ ệ ử ự t Nam, chúng ta luôn t Nói đ n l ch s  dân t c Vi

ủ ế ị ẻ ể

ộ ả ữ ị ữ ạ

ấ ầ ế ấ ả ữ ữ ị ữ ử ữ ị

ữ ộ

ỉ ự ế ử ử ấ ả ị ử ị ươ

ế c. Trong dòng ch y l ch s   y có s  k t tinh gi a l ch s  đ a ph ử ộ ề ữ    hào v  nh ng trang ố   ề ế ử s  hào hùng, v  vang c a nh ng chi n công hi n hách, nh ng truy n th ng ố ẹ   t đ p, lao đ ng s n xu t c n cù ch u khó, sáng t o, nh ng giá tr  văn hóa t ế ố  ờ nh ng công trình ki n trúc, nh ng di tích l ch s  lâu đ i. T t c  nh ng y u t ệ ớ ị ị   đó k t thành nh ng giá tr  l ch s  mà ch  có dân t c Vi t Nam chúng ta m i có ữ ị ượ đ   ng và ị l ch s  dân t c.

ệ ủ ị ố ử ộ

ươ Vai trò và m i quan h  c a l ch s  đ a ph ị ữ ị ệ ọ ử t quan tr ng,  gi a l ch s  dân t c và l ch s  đ a ph

ể ị

ử ị ề ị ươ ử ị ộ ế ự ệ ụ ể ộ ộ ữ ươ ố ớ ị ử ị ng đ i v i l ch s  dân t c là ươ ộ ố ử ị ng có m i quan ậ ng chính là m t b  ph n k t thành l ch ng là nh ng s  ki n c  th  sinh

ử ọ ộ ặ đ c bi ờ ị ệ h  không th  tách r i, l ch s  đ a ph ấ ữ ử s  dân t c nên nh ng v n đ  l ch s  đ a ph ị ộ đ ng minh h a cho l ch s  dân t c.

ọ ệ ươ D y h c l ch s  đ a ph

ộ ể ử ị ụ

ọ ế ơ ọ ị ụ  hào dân t c, kính tr ng và bi

ạ ệ ề c, ni m t ừ ử ị ữ ữ ế phát huy nh ng thành t u c a l ch s  đ a ph

ự  đó bi ử

ấ ầ ọ ổ

ộ t gìn gi ộ ạ ng vào d y h c  ọ ọ ở ườ  tr ệ ề ể ị

ả ồ ị ị ử ữ ng có ý nghĩa quan tr ng trong vi c hoàn ế ệ ẻ ụ thành nhi m v  giáo d c và phát tri n b  môn, giáo d c th  h  tr  lòng yêu   ủ   ữ ắ ướ t  n sâu s c nh ng công lao c a n ươ   ự ủ ị ng cha ông và t ư ị ị ử ụ ệ cũng nh  l ch s  dân t c. Trong đó vi c khai thác và s  d ng các di tích l ch   ế   ươ ử ị t ng trung h c ph  thông là r t c n thi s  đ a ph ử  ữ ằ nh m giúp h c sinh có đi u ki n tìm hi u, khám phá nh ng công trình l ch s ữ  ọ ế ừ t quý tr ng, gìn gi ­ văn hóa ngay xung quynh các em. T  đó giúp các em bi ạ ự và b o t n nh ng giá tr  l ch s  ­ văn hóa mà cha ông ta đã t o d ng nên.

ị ệ ử ụ

ệ

ổ ử ị ề ộ ộ ươ

ị ơ ượ

ử ạ ị

li u l ch s  t ế ư ở ộ ơ ư ấ ố

ấ

ư ầ i đ a ph ọ ế ị ử ươ ườ ấ ị ị ng nh  tên đ t, tên ng

ươ ử ị   ề ự ạ Tuy nhiên v  th c tr ng vi c khai thác và s  d ng các di tích l ch s  đ a ươ ạ   ọ ạ ọ ở ườ ng trung h c ph  thông hi n nay còn nhi u h n ng vào d y h c  ph  tr ế ệ ươ ạ   ng theo tài li u n i b  đã ng trình l ch s  đ a ph ch . Giáo viên có d y ch ư ủ ế ệ ị ẹ c, bó h p, ch a ch u khó s u t m tài   hi n hành nh ng ch  y u còn s  l ươ   ư ệ ị ệ ữ ồ ệ li u, ch a m  r ng và l ng ghép, liên h  nh ng t ng ọ ậ ầ   g n nh t – n i các em đang sinh s ng và h c t p,  chính vì th   nên h c sinh ề ữ ỏ ế ấ   r t lúng túng, m  h  khi giáo viên h i đ n nh ng v n đ  liên quan đ n l ch ử ị s  đ a ph   i, các đ a danh, các di tích l ch s  tiêu ể ủ bi u c a quê h ơ ồ ư ng

ấ ữ ữ ở Xu t phát t

ọ ề “ Khai thác và s  d ng t

ả ử ụ ử ạ ọ ị ệ ị

ọ ề ế ệ ữ   ạ  nh ng nh ng trăn tr  trong quá trình gi ng d y và nh ng ư ệ    li u các di ươ ng trình   ọ   ể đ  làm đ  tài sáng ki n kinh nghi m trong năm h c

ừ ấ ế ị lí do trên, tôi quy t đ nh ch n v n đ   ử ủ ơ tích l ch s  c a huy n Anh S n vào d y h c l ch s  trong ch ổ trung h c ph  thông”  này.

ớ ủ ệ ế ­ Tính m i c a sáng ki n kinh nghi m:

4

ệ

ạ ử

ề ươ ng trong d y h c l ch s  dân t c. Nh ng t ề

ồ

ử ứ ị ộ ị ử ụ    Đây là đ  tài hoàn toàn m i trong vi c khai thác và s  d ng các di tích ề ư ệ ữ ộ ử ị ị    li u v  các di tích l ch s  đ a ph ươ ử ờ ọ ị ề ậ ng thêm  h c l ch s  đia ph đ  c p trong đ  tài không ch  b  tr  cho các gi   ờ  ụ ụ ầ ế ộ phong phú sinh đ ng  giúp h c sinh ti p cân g n mà còn ph c v  cho các gi ầ ả ố ạ ộ ọ ị h c l ch s  dân t c đ t hi u qu  t   t, đ ng th i góp ph n vào s  đam mê ử ị nghiên c u l ch s  đ a ph ớ ọ ị ỉ ổ ợ ọ ự ờ ệ ử ươ ng nói riêng và l ch s  dân t c nói chung.

ề ế ơ Đ  tài đem đ n cho h c sinh t

ọ ườ ệ

ơ ượ ị

ừ ả ồ ữ ế ạ ườ ổ ọ i tr   ng trung h c ph  thông Anh S n 3 ọ ổ ị ng trung h c ph  thông trên đ a bàn huy n Anh   ử ủ   ị ổ ậ ủ ữ c nh ng giá tr  n i b t c a các di tích l ch s  c a ị ụ   t trân quý , b o t n nh ng giá tr  văn

ể ạ ọ nói riêng và h c sinh các tr ấ S n nói chung th y đ ệ huy n nhà. T  đó giáo d c các em bi ố ẹ t đ p mà cha ông ta đã đ  l hóa t i.

ụ ự ủ ề

ẽ ế ữ ể

ả ườ ọ ử ổ ẩ ự ế ể ấ ọ Qua áp d ng đ  tài trên s  giúp h c sinh tính tích c c, ch  đông, sáng   ệ   ứ ị ạ t o, đam mê tìm hi u nh ng ki n th c l ch s  b  ích, tham gia tr i nghi m ạ sáng t o, vi t bài tìm hi u, qua đó phát huy ph m ch t năng l c ng i h c.

ả ủ ệ ế   ­  Tính hi u qu  c a sáng ki n:

ọ ị ụ

ố ộ ố ị

ị ử ị ả ử  li u l ch s  đ a ph ử ở  ừ  ộ ộ   ng thu c lĩnh

ơ ậ ặ ọ ộ ạ ệ ể  + Đ i giáo viên:  b  môn trong huy n có th  áp d ng vào d y h c l ch s   ử ị ươ ươ ng và l ch s  dân dân t c. T m t s  bài trong ch ng trình l ch s   đ a ph ươ ư ệ ị ữ ể đó kh i d y kh  năng tìm hi u nh ng t ể ụ ụ ự ự v c này ho c lĩnh v c khác đ  ph c v  day h c.

ọ ị

ở ộ ế ớ

ứ ọ ậ ượ ử ị ế ươ t v  l ch s  đ a ph

ố ớ ọ ọ ng,  h c sinh đ ế ề ị ượ ủ ọ ể ự c tính tích c c, ch  đ ng, sáng c a h c đ  hoàn thành t ồ ố ơ t h n v

ệ ử ị   ử ụ + Đ i v i h c sinh: Qua bài h c có khai thác và s  d ng các di tích l ch s  đ a ề   ươ c ti p thu và m  r ng thêm ki n th c m i, có nhi u ph ờ   ố ơ ể ng n i các em sinh s ng và h c t p, đ ng th i hi u bi ề  ủ ộ phát huy đ ụ ọ ậ ủ nhi m v  h c t p c a mình.

ứ ệ ụ 2.  Nhi m v  nghiên c u:

ứ ư ệ ể ủ ử ệ ơ ị ­ Nghiên c u t li u các di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n Anh S n

ứ ươ ử ị ­ Nghiên c u ch ng trình l ch s  THPT

ứ ữ ệ ươ ọ ị ế ề ạ ­ Nghiên c u nh ng lài li u ph ử ng pháp d y h c l ch s  liên quan đ n đ  tài

ứ ạ 3. Ph m vi nghiên c u:

ử ụ ậ ư ệ Đ  tài t p trung khai thac và s  d ng t

ạ ử ươ

ề ệ ử ụ ử ị ơ ạ ươ ộ ố ị ử ể   ị  li u các di tích l ch s  tiêu bi u   ng trình   ng: L ch s  Ngh  An qua các

ọ ồ ủ c a huy n Anh S n vào d y h c l ng ghép vào m t s  bài trong ch ệ ề ị và s  d ng vào d y chuyên đ  l ch s  đ a ph di tích.

ố ượ ứ 4. Đ i t ng nghiên c u

ượ ườ ọ c áp d ng cho h c sinh tr ơ ng THPT Anh S n 3 và h c sinh

ọ ệ ụ ề Đ  tài đ ị ườ ng THPT trên đ a bàn huy n nhà. các tr

5

Ộ Ầ PH N II. N I DUNG

ươ Ơ Ở Ự Ậ Ễ Ch ng I. C  S  LÝ LU N VÀ TH C TI N

Ơ Ở Ậ I.  C  S  LÝ LU N

ươ ệ ử ụ ủ ị ng và vai trò c a vi c s  d ng di tích l ch

ệ ươ ử ị ị 1. Khái ni m l ch s  đ a ph ạ ọ ử ị ng trong d y h c s  đ a ph

ệ ư ệ ị ử ị ươ 1.1. Khái ni m t li u l ch s  đ a ph ng

ấ ử ộ

ộ ộ ộ ươ ế ớ ị ủ

ị

m t đ a ph ứ ị ờ

ử ươ ấ ị ể ươ ử ị ộ ậ

ậ ủ ỗ ị ợ ứ ươ ự ố   ị ậ ng là m t b  ph n c u thành l ch s  dân t c, có m i ử ấ ứ ộ ự ệ t v i l ch s  dân t c, b t c  m t s  ki n lich s  nào c a dân   ụ ể ớ   ở ộ ị ễ ng c  th  v i ươ   ng là ử  ủ ị   ng trong

ộ ộ ộ ử ủ ộ ử ị ị L ch s  đ a ph ệ ậ quan h  m t thi ề ộ ng,vì nó di n ra  t c đ u mang tính đ a ph ờ ồ không gian và th i gian nh t đ nh. Đ ng th i tri th c l ch s  đ a ph ệ ụ ể m t b  ph n h p thành, là bi u hi n c  th , phong phú, sinh đ ng c a l ch s ợ ể dân t c. Nó ch ng minh s  phát tri n h p quy lu t c a m i đ a ph ị l ch s  c a dân t c.

ử ị ỉ ị

Hi u l ch s  đ a ph ể ệ ệ ệ

ữ ả ả

ươ ị ử ở ữ ị ứ ộ ạ ủ ừ ữ ươ ự ị ứ ị ữ ử ủ ể ị ươ ng chính là l ch s  c a các làng, xã, huy n, t nh,   ế   ấ ự ả ộ ự ề ề vùng, mi n th  hi n qua nhi u lĩnh v c: Lao đ ng s n xu t, s  nghi p chi n ệ ầ ấ ậ ấ   ng, nh ng di s n văn hóa v t ch t, tinh th n…. Tuy nhiên đ u b o v  quê h ị   ế tùy vào ti n trình l ch s  c a t ng đ a ph ng nó t o d ng nh ng giá tr , nh ng tri th c l ch s ử ủ ừ ươ  nh ng m c đ  khác nhau c a t ng đ a ph ng.

ộ ể ử

ữ ằ

ộ ủ ị ự ặ

ử ứ ị ươ ứ

c h c t p và nghiên c u nh ng tri th c l ch s  đ a ph ắ ừ ề ề ố xa x a t

ơ ộ

ữ ạ

ự ọ ậ ự ố ắ ể ộ ế ng thêm lòng yêu quê h

ươ ự ẹ ứ   ệ ụ ể ủ ị ị ươ ử ị ng là bi u hi n c  th  c a l ch s  dân t c, nghiên c u L ch s  đ a ph ụ  ử ị ệ ươ ọ ậ ị ng là m t trong nh ng bi n pháp tích c c nh m c và h c t p l ch s  đ a ph ộ ễ ơ ứ ế ữ ể   th  hoá nh ng ki n th c chung c a l ch s  dân t c d  dàng h n. M t khác khi ẽ ể   ử ị ữ ượ ọ ậ ng các em s  hi u đ ư ạ   ố ẹ ủ ữ sâu s c v  nh ng truy n th ng t i t đ p c a cha ông đã hun đúc t ọ ậ   ố ả chính n i mà b n thân các em đang hàng ngày sinh s ng, lao đ ng và h c t p. ồ   ụ ừ t trân quý nh ng gì cha ông đã t o d ng nên, b i T  đó giáo d c các em bi ưỡ ươ d   ng, s  c  g ng trong lao đ ng, h c t p đ  góp ầ ph n xây d ng quê h ng ngày càng giàu đ p.

ệ ử ụ ư ệ ử ị ị ươ li u các di tích l ch s  đ a ph ng trong

ạ ọ ị ủ 1.2.  Vai trò c a vi c s  d ng t ử d y h c l ch s

ấ ọ

ệ ộ

ự ệ ượ ự ấ

ử ộ

ử ể

ự ệ ị ụ ể ư ị ọ ử ị ữ ự ệ ờ ọ ươ ữ ằ ử ị ư ệ ị   T  li u l ch s  đ a ph ổ ụ ở ườ ụ  tr hi n m c tiêu giáo d c  ề ụ ể ế ậ ừ ấ có s  nhìn nh n t  v n đ  c  th  đ n khái quát, th y đ ươ ử ị ị l ch s  đ a ph ồ ư ệ th i các ngu n t ở ư ệ ị tr ng . B i t ầ ự   ươ ng có vai trò r t quan tr ng góp ph n th c ọ ng  ph  thông m t cách toàn di n, giúp h c sinh   ể ủ   c s  phát tri n c a ồ   ạ ng cũng nh  l ch s  dân t c vô cùng phong phú đa d ng. đ ng ắ    li u giúp h c sinh hi u sâu s c nh ng s  ki n l ch s  quan   ng là nh ng s  ki n c  th  nh m minh li u l ch s  đ a ph

6

ộ ử ệ ử ụ ư ệ ề ị

li u v  các di tích l ch s ự ệ ị ữ ộ

ử ể ậ ượ ữ ắ ị ử  ị ỉ   ng giúp các em lĩnh h i không ch  nh ng s  ki n l ch s  qua các di ố ẹ   t đ p mà các em có th  t n m t nhìn c nh ng giá tr  văn hóa t

ọ h a cho l ch s  dân t c. Trong đó, vi c s  d ng t ươ ị đ a ph tích mà còn đ th y.ấ

ư ệ ị ệ T  li u l ch s  đ a ph

ủ ả ữ ộ ự c và gi ươ ọ ng cũng góp ph n quan tr ng trong vi c giáo   ố ớ ự   ướ c đã góp công d ng ố   ệ  hào dân t c, ý th c trách nhi m c a b n thân đ i

ươ ụ d c các em lòng bi ướ n ớ v i quê h ữ ướ  n ng đ t n ầ ử ị ườ ế ơ t  n đ i v i nh ng ng i đi tr ứ c, lòng t ấ ướ c.

ằ ừ ệ ử ụ ị

ươ ế ấ   T  đó chúng ta th y r ng vi c s  d ng t ử ọ ị ng vào d y h c l ch s  dân t c  ấ ượ ộ ở ườ  tr ụ ộ ằ ạ t nh m nâng cao ch t l

ọ ậ ự ứ ị

ề ử ị   ư ệ  li u v  các l ch s  đ a ấ ầ   ổ ọ ng trung h c ph  thông là r t c n ph ề   ơ ậ ng giáo d c b  môn, kh i d y cho các em ni m thi ử ộ đam mê nghiên c u, khám phá, h c t p môn l ch s  m t cách tích c c và toàn   di n.ệ

ồ ư ệ ủ ị ử ị ươ 1.3.  Các ngu n t li u c a l ch s  đ a ph ng

ị ử ự ộ ọ

ữ ộ ườ ấ ồ ư ệ L ch s  là m t trong nh ng lĩnh v c khoa h c có ngu n t ng đ ấ    li u r t ượ   c phân

ạ ư ệ phong phú và đa dàng, tùy vào n i dung và tính ch t mà nó th thành các lo i t li u sau:

ư ệ ặ

Đây là ngu n t ử ị

ồ ư ệ ị ấ ề ị ệ ấ ồ

ử ị ự ệ ừ ự ở ị ữ ươ ệ ễ ọ   ệ ồ ư ệ  li u có vai trò đ c bi t quan tr ng *   T  li u thành văn:   ươ ng nói riêng.  li u l ch s  nói chung và l ch s  đ a ph trong các ngu n t   ữ   Ngu n tài li u này cung c p cho chúng ta nh ng s  ki n, nh ng v n đ  l ch ử s  chính xác, toàn di n các lĩnh v c ng đã t ng di n ra đ a ph

ệ ị ề ữ ẩ li u bao g m nh ng m u chuy n l ch s , ca Là t

ệ ệ ổ ư ệ ụ ư ệ ữ ồ ệ ể ạ ứ ữ * T  li u truy n mi ng: dao, t c ng , truy n c  tích, nh ng câu chuy n do các nhân ch ng k  l ử i….

ư ệ ạ ồ ữ ọ  Bao g m các lo i: *  T  li u ngôn ng  h c:

ọ ủ ấ ị ọ

ể ủ ấ ệ ủ ề ồ   ộ ị ­ Đ a danh h c: Là tên g i c a m t vùng đ t nh t đ nh, giúp chúng ta ngu n ố ự g c s  phát tri n c a làng, xóm, ngh  nghi p, văn hóa c a nhân dân

ươ ủ ư ế ị ươ ở ộ ng ngôn h c: Là ti ng nói c a c  dân đ a ph ng ề    m t vùng, mi n,

ắ ọ ­ Ph làng, xã nào đó mang s c thái riêng

ư ệ ượ ữ ổ ậ  Bao g m nh ng di v t kh o c  đã đ

ệ ế ượ ữ

ồ ề ế ế ữ ự ụ ấ ả ậ c khai qu t, các   ử   ậ ị ệ ng…, nh ng  hi n v t l ch s : ế ự   nhiên liên quan đ n s

ậ * T  li u hi n v t: công trình ki n trúc: Đình, đ n,chùa, mi u , t công c  lao đông, vũ khí chi n đ u, nh ng di tích t ử ị kiên l ch s .

ị ườ ư ệ ự ệ ễ

ả ự ệ ử  Th ễ ượ ớ ữ

ữ ử ấ ử

ế ằ ấ ọ ạ ọ

ượ ự ứ ạ ộ ọ

ụ c ch p ngay lúc s  ki n di n ra. ng đ   *  T  li u tranh  nh l ch s : ờ ạ ố ớ Đ i v i nh ng s  ki n đã di n ra khá xa v i th i đ i ngày nay thì nh ng tranh   ị ả ị ả nh l ch s   y là vô cùng quý hi m. Tranh  nh l ch s  có vai trò r t quan   ọ ụ ể ọ   tr ng trong quá trình d y h c nh m minh h a c  th  làm cho bài h c thêm ọ   sinh đ ng, t o đ c tính tích c c, h ng thú cho h c sinh trong quá trình h c t p.ậ

7

ị ả ng đ ử T  li u này th

ệ ọ ị ư ệ ử

ữ ự ệ ị ượ c ch p ngay lúc s ọ ấ ộ ử ọ

ự ệ ọ

ư ệ ễ ọ ể ụ ể ọ ử ụ ử ả ả

ả ồ

ứ ị ự ệ ụ ọ ọ ố ả ủ

ả ứ ả ề ặ ọ ọ ế ứ ồ ườ ự  ụ * T  li u tranh  nh l ch s :   ằ   ồ ư ệ ạ ki n di n ra. Trong d y h c l ch s  ngu n t  li u này r t quan tr ng nh m ọ   minh h a   nh ng s  ki n l ch s  làm cho bài h c sinh đ ng, giúp h c sinh ạ ự   hi u c  th  các s  li n liên quan, t o s  chú ý, h ng thú cho h c sinh trong ừ   t ng bài h c. Tuy nhiên khi s  d ng tranh  nh l ch s  ph i xác minh đúng ả   ngu n g c, đ m b o tính chính xác ph n đúng s  ki n liên quan bài h c, giáo ử ụ   viên ph i nghiên c u ch n l c và s  d ng đúng m c đích c a bài h c, tránh ôm đ m, dàn tr i v  m t ki n th c.

Ơ Ở Ự Ễ II.  C  S  TH C TI N

ạ ự ư ệ ị ử ụ ệ ươ

ử ị ng   nói ử ở ườ    tr ng

ọ ổ ử ị  li u l ch s  đ a ph 1.   Th c tr ng vi c khai thác s  d ng t ạ ọ ị chung và các di tích tích l ch s  nói riêng trong d y h c l ch s   trung h c ph  thông

ể ắ ử ụ ự ị

ọ ị ế ạ ổ ọ

ự ế ộ ố ườ ọ ị ử ị   ệ Đ  n m rõ tình hình th c tr ng vi c khai thác và s  d ng l ch s  đ a   ng trung h c ph  thông, tôi đã ti n hành ng vào d y h c l ch s   ổ   ng trung h c ph  thông trên đ a bàn

ạ ử ở ườ  tr  m t s  tr ấ ươ ả ệ ph ề kh o sát, đi u tra th c t ề ơ huy n Anh S n. Qua đi u tra cho th y:

ề ư ể 1.1.V   u đi m:

ử ị ủ ệ ầ ệ ị

ạ ả ố ươ ươ ư ­ Giáo viên có đ y đ  tài li u L ch s  đ a ph ề gi ng d y các chuyên đ  theo đúng phân ph i ch ử ng Ngh  An và đã s  vào ộ ộ ng trinh l u hành n i b

ứ ị ử ị ữ ế ệ ươ ng trong các

ộ ố ạ ư ư ­ M t s  giáo viên có liên h  nh ng ki n th c l ch s  đ a ph ề bài d y nh ng ch a nhi u

ọ ệ ị ử ị ươ ệ ng Ngh  An và đ ượ ọ   c h c

ề ơ ả ươ ố ­ H c sinh v  c  b n đã có tài li u l ch s  đ a ph ng trình trong phân ph i ch

ế ề ạ 1.2. V  h n ch

ớ ầ ế ệ ị ươ ệ

ạ ử ị ư ử ụ ỉ ử ụ ươ ử ị ư ị

ả ươ ư ệ ị ng c a huy n nhà vào l ng ghép, liên h  các bài d y trong ch

ng nh ng ch a s  d ng t ệ ỉ ớ ệ ử ị ạ ệ ế ng Ngh  An ử   li u l ch s ươ   ng ộ ố ng, n u có thì ch  m i liên h  qua loa m t s

ắ ẫ ­ H u h t các giáo viên m i ch  s  d ng tài li u l ch s  đ a ph ầ vào gi ng d y ph n L ch s  đ a ph ồ ủ ị đ a ph ươ ầ ị trình và ph n l ch s  đ a ph ố ệ ụ ặ m u chuy n v n v t,ch p n i

ấ ơ ị ọ ươ ệ ng trên đ a bàn huy n Anh S n còn r t ít, t đ n l ch s  đ a ph

ử ị ế ứ ế ế ế ị ­ H c sinh bi ờ ậ ki n th c còn m p m  thi u tính chính xác.

ữ ủ ế ạ 1.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch  trên:

ươ ượ ư ầ ư ữ ườ ng đ c s u t m, l u gi trong các tr ng ph ổ

ử ị ệ ị ­ Tài li u l ch s  đ a ph ấ ị thông trên đ a bàn còn r t nghèo nàn

ể ị

ư ươ ử ị ấ ủ ộ ư ng, ch a th y đ

ự ượ ầ ấ ươ ầ ư ụ ộ ­ Giáo viên ch a ch  đ ng, ch u khó t ử ị ị l ch s  đ a ph ệ trong vi c nâng cao giáo d c ch t l ư ầ  tìm hi u, s u t m, nghiên c u t ủ ị ọ c t m quan tr ng c a l ch s  đ a ph ủ ế ậ ng b  mà ch  y u t p trung đ u t ứ ư ệ    li u ươ   ng    vào

8

ữ ọ ắ ớ ọ ỳ ỏ ọ i, thi trung h c ph ổ

ư ầ ư ẹ ế ố ộ ề nh ng bài h c g n li n v i các k  thi nh  thi h c sinh gi thông qu c gia nên còn xem nh , thi u đ u t đích đáng cho n i dung này.

ẫ ế ừ ử ị ứ

ư

ọ ậ ứ ươ ử ị ữ ủ ọ ươ ầ ị ng c a h c sinh cũng ­ T  đó d n đ n ý th c h c t p ph n l ch s  đ a ph   ể   ầ ư ố mang tính đ i phó, hình th c, ch a đam mê và ch a có nhu c u tìm hi u ị ị nh ng giá tr  l ch s  đ a ph ng.

ặ ạ ự ừ ỏ ớ

ể ữ ữ ủ ề ế ứ ị ế ắ ầ t sâu s c đ y đ  v  ki n th c l ch s

ơ ậ ệ ầ

ươ ộ

ạ ờ

ả ử ị ế ạ ữ T   nh ng th c tr ng trên đ t ra cho chúng ta nh ng câu h i l n: Làm   ử  ể ọ ọ ậ   ể ng trên đ a bàn huy n nhà? Làm sao đ  kh i d y tinh th n h c t p ẹ ồ   ự ng m t cách ch  đ ng, tích c c và và không xem nh , đ ng ế ế ủ ộ   t k  các bài d y có liên ễ ầ   c nhu n nhuy n, sáng t o làm cho bài

ủ ộ ể ượ ươ ng đ ệ ắ ế th  nào đ  h c sinh có nh ng hi u bi ươ ị ị đ a ph ử ị ị l ch s  đ a ph th i giáo viên cũng ph i làm sao đ  ch  đ ng thi ứ ị quan ki n th c l ch s  đ a ph ạ d y sinh đông,sâu s c và toàn di n.

ắ ế ể ụ ữ ả

ề ặ ớ

ề ươ ấ ầ ọ ổ

ng trung h c ph  thông là r t c n thi ử ể ị ế ữ ấ i quy t nh ng v n đ  đ t ra và   Đ  kh c ph c nh ng h n ch  trên, gi ả ở ủ ủ   ữ  c a b n thân tôi trong nh ng bài gi ng trên l p c a ử ị   ư ệ ị ử ụ ị  li u l ch s  đ a ấ ế ọ ở ườ t, nh t là  tr   ệ   ư ệ  li u các di tích l ch s  tiêu bi u trên đia bàn huy n

ạ ả ữ cũng là nh ng trăn tr ệ nhi u năm qua, tôi xác đ nh vi c khai thác và s  d ng các t ạ ph ng vào d y h c  ử ụ khai thác và s  d ng t nhà.

ươ Ử Ụ ƯƠ Ch ng   II. NG   PHÁP   KHAI   THÁC   VÀ   S   D NG   T PH

Ơ Ủ Ể Ệ

Ệ Ọ Ị Ư  Ạ   LI U CÁC DI TÍCH TIÊU BI U C A HUY N ANH S N VÀO D Y H C L CH S Ử Ở ƯỜ  TR NG THPT

Ơ Ề Ệ I. VÀI NÉT V  HUY N ANH S N

ơ ế ệ ỳ Anh S n là vùng đ t n

ơ ố ứ ề ệ ấ

ộ

ả ọ ằ ươ ề ệ ắ ồ ỳ

ệ

ươ ệ ấ ướ   c bi c, non xanh k  thú phía Tây x  Ngh , cách ộ ề thành ph  Vinh h n 100km v  phía Tây. Đây là m t huy n mi n núi đ t đai   ớ   ố ộ ờ khá r ng, tr i d c theo đôi b  sông Lam và Qu c l  7, phía Đông giáp v i ệ ớ   ng, phía B c giáp v i huy n mi n núi Tân K , phía huy n đ ng b ng Đô L ớ ớ   ướ ạ Tây giáp v i huy n vùng cao Con Cuông và n c b n Lào, phía Nam giáp v i ề huy n mi n núi Thanh Ch ng.

ờ ộ

ệ ư ệ ờ ỳ ắ ờ

ể ờ ự ờ ườ

ị ườ ủ ườ ộ ườ ạ ườ ị

ậ ườ

ủ ễ ổ ạ ầ

ư ệ ố ề ủ ệ ứ ệ ạ

ư ệ ệ ạ ạ

ườ ệ ổ

ủ ổ ạ ổ

ố ễ ổ ặ ệ ầ ươ ủ ệ ơ ng S n do ph

ươ ơ ơ ơ Xa x a trong th i k  B c thu c Anh S n có tên là Đô Giao. Th i Hán   ộ   ộ thu c huy n Hàm Hoan. Th i Đông Ngô thu c huy n Đô Giao. Th i thu c ệ   Đ ng có th  là huy n Hoài Hoan. Th i t  ch , có tên là Hoan Đ ng và ề   ử Th ch Đ ng. Các s  gia nh n đ nh Hoan Đ ng và Th nh Đ ng là ti n ờ   ủ thân c a danh x ng Nam Đ ng, còn Đô Giao là ti n thân c a Anh Đô. Th i ệ   i là ph  Anh Đô, kiêm lý huy n Nguy n, niên hi u Gia Long năm đ u đ i l ư H ng Nguyên, th ng h t huy n Nam Đàn. Niên hi u Gia Long (năm th  12)   ệ   i kiêm lý huy n Nam Đàn và th ng h t huy n H ng Nguyên. Niên hi u thì l ắ ứ   Minh M nh th  21 (1840), nhà Nguy n c t 4 t ng c a huy n Nam Đ ng là ạ ươ ộ   ề ổ ng, t ng B ch Hà, t ng Thu n Trung và m t t ng L ng Đi n, t ng Đô L ủ  ơ ậ ổ ệ ổ t ng phía Tây c a huy n là t ng Đ ng S n l p huy n L ệ ồ ủ   ng, Anh S n kiêm lý. Lúc này ph  Anh S n bao g m 3 huy n: Thanh Ch

9

ộ ơ

ươ ủ ệ

ệ ệ ượ ơ ng S n đ ứ ọ ổ ế ệ

ứ ệ ổ

ệ ệ ư ủ ư ệ ặ

ơ ố ộ ủ ế   ươ ư ng S n. Đ n H ng Nguyên, Chân L c và kiêm lý 2 huy n Nam Đàn và L ơ ờ   c g i là ph  Anh S n, tách các đ i Thành Thái (1889) huy n L ươ   ự ứ huy n khác ra. Đ n niên hi u T  Đ c th  3, đ i kiêm lý hai huy n L ng   S n và Nam Đàn. Niên hi u Thành Thái th  10, đ i huy n Nam Đàn làm ộ   ạ th ng h t, tách huy n H ng Nguyên  đ t làm ph  riêng và đ a Nghi L c thu c vào ph  này.

ể ể ộ ờ , ph  tr

Th i Pháp thu c, theo th  ch  lúc b y gi ủ ộ ơ ồ ủ ở ơ ớ ị  ấ  thành m t đ n v   ng v i huy n. Đ n năm 1946, ph  Anh S n lúc này bao g m 2

ờ ươ ng đ ệ ơ ươ ệ ươ t huy n Anh S n và Đô L ế ng.

ả ồ ơ ệ Hình 01: B n đ  Huy n Anh S n

ố Ngày 19/4/1963, Th  t

ơ ệ ủ ơ

ươ ề

ộ ơ ầ ằ ấ ơ ổ

ư ệ ơ ế ị ủ ướ   ng Chính ph  ra Quy t đ nh s  52/QĐ­TTg chia ơ   ươ ệ ng. Lúc này Anh S n huy n Anh S n thành hai huy n Anh S n và Đô L ế   ạ ừ ầ ệ ắ i t ng. Ph n còn l c t m t ph n v  phía Đông thành huy n Đô L  Gay đ n ặ ề   Tam S n n m 2 bên sông Lam là đ t hai t ng Lãng Đi n và Đ ng S n làm huy n Anh S n nh  ngày nay.

ả ư ề ầ ể

ơ ẫ ư ằ ậ

ự ồ ể ồ

ầ ượ

ằ ươ ạ ắ ng ng

ố ắ ử ố c; là nghĩa tình đ m th m, t t l a t ườ i nh  th  th ổ t lên gian kh , khó khăn, th ẻ ử ế ượ t v

ấ ớ ọ ộ ầ ự ể ơ Tr i qua nhi u l n chia tách, danh x ng có th  khác nhau nh ng con ắ   ứ ườ ấ i và d i đ t Anh S n v n ch t ch a trong mình s  h n h u, đ m th m ố ế ộ    ch t x  Ngh . Đó là tinh th n c  k t c ng đ ng đ  phòng ch ng thiên tai   i đèn có ư ể ươ   ng ươ   ng   ng, h  t c, gia đình. Anh S n là vùng đ t v i phong ả ấ ng ư ấ ứ ệ t ố ả ạ ẻ và ch ng tr  l i k  thù xâm l ố ắ ọ nhau, “h t mu i c n đôi, c ng rau x  n a”, “th ọ ế thân”; tinh th n hi u h c, ham làm, bi ươ đau đ  xây d ng quê h

10

ị ọ ậ

ớ ươ i t ữ ả ấ

ng t ử ủ ấ ủ ộ

ấ ạ ể ề ạ ấ ờ

ế ố ứ ể ướ ọ ả ụ t c tr ng h u, n p s ng gi n d , trân tr ng quá kh  đ  h ng lai.   ế ị ị ử   i đ t này là l ch s  c a nh ng bài Và cũng vì th  l ch s  hành trình đi qua gi ắ   ế ự ế ca lao đ ng ch  ng  và làm ch  thiên nhiên, là bài ca chi n đ u “l y ít th ng ấ ể ẻ ắ ế   nhi u”, “l y y u th ng m nh”, l y thiên hi m tr i ban đ  k  thù b t vía kinh ắ ế ồ h n khi nh c đ n tên.

ố ố ề ề ủ ấ

ạ ờ ơ

ở ề ạ

ế ả c và qu c t

ắ ơ ố ế ừ ấ ạ ồ ớ ể ươ ơ ẽ ự ế ấ ạ

ử ơ ộ

ề ự ệ ị ờ ủ ề ự ệ ị ệ ử ắ ớ ự ệ ề

ị ơ   Truy n th ng văn hóa, truy n th ng cách m ng c a vùng đ t Anh S n ế  ờ ạ ượ c tô th m, r ng ng i h n trong th i đ i H  Chí Minh. Và cũng vì th đã đ ể   cái tên Anh S n đã tr  thành mi n quê đ  nh  đ  th ng trong lòng b n bè ệ ả ướ   c  n . T  đó đ n nay huy n Anh S n đã tr i qua quá trình lao ể ộ   đ ng, chi n đ u , xây d ng và phát tri n m nh m . Trong quá trình  y, hòa ả ị ớ   chung v i dòng ch y l ch s  dân t c, Huy n Anh S n có nhi u s  ki n l ch ử ổ ậ ặ t có nhi u s  ki n l ch s  g n li n v i s  ra đ i c a các di s  n i b t đ c bi   ệ ử ủ tích l ch s  c a huy n nhà

ƯƠ Ử Ụ

Ư Ệ Ọ Ủ Ạ Ệ Ể Ị NG   PHÁP   KHAI   THÁC   VÀ   S   D NG   T   LI U   CÁC   DI   Ử  Ơ

II.   PH TÍCH TIÊU BI U C A HUY N ANH S N VÀO D Y H C L CH S THPT

ậ ợ ư ệ 1.  Tìm tòi t p h p t li u

ậ

ấ ấ ầ ọ ả ả Vi c tìm tòi và t p h p t ự ưở

ợ ậ ề ề ở

ộ ầ ị

ệ ơ ề ệ ậ

ệ ị

ủ ể ẩ ị ỉ ủ c th m đ nh c a T nh, c a huy n, tìm hi u th c t ự ế ạ ị  t

i đ a ph ệ ữ ử ữ ẩ

ể ề ề ợ ư ệ ệ    li u là v n đ  quan tr ng đ u tiên sau khi ề ề ả ng xây d ng đ  tài. V n đ  này ph i tr i qua quá trình   b n thân đã có ý t ư   ồ ư ệ tìm tòi và t p h p qua nhi u ngu n t  li u và nhi u kênh thông tin, b i ch a ề ủ ệ   có m t tài li u nào trình bày đ y đ  và toàn di n v  các di tích trên đ a bàn ợ ư ệ    li u v  các di tích tiêu huy n Anh S n. Trong qua trình tìm tòi, t p h p t ồ ư ệ ế ể   bi u trên đ a bàn huy n nhà, tôi ti n hành khai thác qua: Các ngu n t  li u đã ươ ượ ệ   ng có di đ ử ệ ị tích, tìm hi u qua nh ng m u chuy n l ch s , nh ng tài li u thông s  có liên   ế quan đ n đ  tài.

ề ơ ả ồ ư ệ ồ V  c  b n g m có các ngu n t li u sau:

ư ệ ­ T  li u thành văn

ư ệ ệ ề ­ T  li u truy n mi ng

ư ệ ệ ậ ­ T  li u hi n v t

ư ệ ả ị ử ­ T  li u tranh   nh l ch s

ậ ử ề

ồ ư ệ ợ Sau khi t p h p các ngu n t ợ ể ữ ệ ồ

ư

ủ ầ ồ ư ệ ượ ạ ị đ a bàn c a Huy n, tôi đã t ng h p và l ng ghép l ủ tích có đ y đ  các ngu n t  li u đ lo i ngu n t ị    li u  v  các di tích l ch s  têu bi u trên ổ ạ ớ   i v i nhau. Có nh ng di ồ ư ệ ộ ố  ỉ ữ  li u  nh ng cũng có nh ng di tích ch  có m t s ở c nêu trên

ề ạ 2. V  lo i hình di tích:

ạ ả ổ ọ ­ Lo i hình di tích kh o c  h c

ạ ị ử ­ Lo i hình di tích l ch s

11

ế ệ ạ ậ ­ Lo i hình di tích ki n trúc ngh  thu t

ế ệ ạ ị ậ ử ­ Lo i hình di tích l ch s  ­ ki n trúc ngh  thu t

ử ạ ắ ị ­ Lo i hình di tích l ch s  ­ danh th ng

ắ ạ ­ Lo i hình di tích danh th ng

ủ ỉ ơ ổ ệ ệ 3. T ng quan di tích c a  t nh Ngh  An và huy n Anh S n

ố ệ ố Theo s  li u th ng kê năm 2018:

ệ ỉ ­ Toàn T nh Ngh  An có: 2.602 di tích, trong đó:

ả ổ ọ ạ + Lo i hình di tích kh o c  h c: 27

ử ạ ị + Lo i hình di tích l ch s : 2.488

ệ ạ ậ ế + Lo i hình di tích ki n trúc ngh  thu t: 18

ệ ế ạ ậ ị ử + Lo i hình di tích l ch s  ­ ki n trúc ngh  thu t: 08

ử ạ ắ ị + Lo i hình di tích l ch s  ­ danh th ng:

ắ ạ + Lo i hình di tích danh th ng: 57

ệ ơ ổ ố ượ ụ   c phân ra các danh m c

­ Riêng Huy n Anh S n có t ng s :123 di tích, đ sau:

+. Di tích danh th ngắ

ể ị ộ Tên di tích Đ a đi m N i dung T T

ườ ơ ế 1 Lèn Bút – Ao Sen T ng S n

ả ắ   Th ng c nh Lèn Bút ­ Ao Sen là ể ươ ọ   ầ bi u t ng cho tinh th n hi u h c ơ ườ ủ i dân n i đây. c a ng

ấ

2 Lèn Kim Nhan ộ ơ H i S n

ế ộ

ệ Núi Kim Nhan cao 1340 km, m chạ   ủ ớ   ả ừ  trong dãy núi l n c a nó ch y t ộ   ổ ộ ế ạ i, đ n đó đ t nhiên n i lên m t l ờ   ầ ẹ ọ ọ ng n, đ u nh n đ p,cao ng t tr i ư ộ trông nh  m t búp măng mà xung   ỏ   ở ạ ọ i bao b c b i các núi nh , quanh l ư ộ ố trông gi ng nh  m t đóa sen, trên   ầ   cùng   là   m t   hang   đá,   đ n   g n ư trông nh  mi ng cá.

ế ồ ự ạ ề ươ 3 Đò R ng B n Ng ngườ

ơ T S n.ơ

ợ ẫ

ằ T ng   truy n:   Sau   khi   h   thành Trà Lân, nghĩa quân Lam S n do   ệ   ế ầ t Lê L i d n đ u ti n công tiêu di ở ồ ỉ ả ư    B  A  và Kh  L u quân Minh  ể   ạ ị ượ i đ a đi m B ng cách v t sông t

12

ướ

ự c xoáy v c sâu) đ ọ

ồ ể  này (vùng n ế   ượ ị c   g i   là   B n quan   sát   đ ch,   đ ế ợ ở ự Ng ,   chi c   đò   ch   Lê   L i   qua   ượ ọ c g i là đò r ng. sông đ

ả ổ ỉ + Di ch  kh o c

ể ị ộ Tên di tích Đ a đi m N i dung T T

ơ ư ủ

ủ

ươ ườ ấ ậ ề ấ ơ 1 ồ Hang Đ ng Tr ng ộ ơ H i S n

ệ ả ề ạ ố

ờ   i   th i N i   c   trú   c a   loài   ng nguyên   th y   trên   vùng   đ t   Anh   ộ   S n,có   r t   nhi u   hi n   v t   thu c   giai   đo n   cu i   cu   n n   văn   hóa Hòa Bình

+ Di tích cách m ngạ

ể ị ộ Tên di tích Đ a đi m N i dung T T

ộ ả ầ ậ ệ Hi u Yên Xuân Lĩnh S nơ 1 ơ ơ N i thành l p chi b  Đ ng đ u tiên ạ i Anh S n t

2 Đình Yên Xuân Lĩnh S nơ

3 Đình Phú Lĩnh Lĩnh S nơ

4 Đình Vĩnh Yên Lĩnh S nơ

5 Đình Đà Thọ Lĩnh S nơ

ờ 6 Đình Tào Đi nề Tào S nơ ơ ầ

ệ ị 7 Đình H u Lữ Tào S nơ

ự ượ ể 8 Đình Yên Phúc Phúc S nơ ạ ơ   N i  th  thành hoàng Làng và là n i ậ ộ   qu n   chúng   nhân   dân   t p   trung   h i ể   ữ ệ ặ ọ t, đây là nh ng đ a đi m h p, đ c bi ậ   ng tham gia bi u tình t p trung l c l trong phong trào cách m ng 30 – 31

9 Đình Trung ứ ơ Đ c S n

10 Đình xã Cây G oạ Vĩnh S nơ

ẩ ọ ạ ơ 11 Đình C m V ng L ng S n

ạ ơ 12 Đình Th ngượ Th ch S n

ượ ự ơ 13 Nghĩa   trang   Li ị ấ tệ   Th  Tr n Đ c   xây   d ng   năm   1976,   n i   yên

13

ấ ạ ỉ ủ ệ t Nam chi n đ u t

ệ ạ ướ ệ sĩ Vi t Lào ả

Vi

ố ế ươ ệ ấ ầ ế ệ   ệ ỹ t s  quân tình nguy n ngh  c a các li ế ườ   ế ng i chi n tr Vi ố   ế ộ Lào   trong   cu c   kháng   chi n   ch ng ỹ ứ   M  c u n i nghĩa trang c.   Hi n t ở  ộ có   kho ng   gàn   11.000   ngôi   m ,   tr ệ   t – Lào thành nghĩa trang qu c t ẹ ớ   ng cao đ p cho l n nh t, là bieeur t t – Lào. tinh th n đoàn k t Vi

14 Hang Lèn Thung Phúc S nơ

15 Hang Thung iỔ Phúc S nơ

ồ 16 Hang Đ ng Tu Phúc S nơ

ậ ị 17 Hang Đ a C n Phúc S nơ

18 Hang 247 ộ ơ H i S n ữ ề ớ ị

ấ ố ộ   ắ Nh ng   đ a   danh   g n   li n   v i   cu c ơ ỹ ấ đ u tranh ch ng M  trên đ t Anh S n ườ ồ Khai S nơ 19 Đ ng   mòn   H Chí Minh

Phúc S nơ 20 ờ ọ ặ   Nhà th  h  Đ ng Bá

ngườ 21 Sân bay D aừ T S nơ

ử ị + Di tích l ch s  văn hóa

ể ị ộ Tên di tích Đ a đi m N i dung T T

ạ

ờ ờ ưỡ ẫ

ề ẫ ệ ạ 1 Đ n Thánh M u Xóm 1, xã  Lĩnh S nơ ễ ắ

ỏ ễ ẫ ề   Đ n th  Thánh m u Li u H nh theo ủ   ng   th   M u   c a   nhân   dân tín   ng ỉ  ậ ệ Vi i ch t Nam. Hi n nay di v t còn l ờ có các s c phong th i Nguy n và 1 am   th  nhờ

ẫ ẫ ờ

ề ệ ạ 2 Đ n Chùa ơ ỉ Xóm 6, xã  Đ nh S n ễ

ề ờ ượ Đ n th  M u Th ng Ngàn theo tín   ưỡ ệ   ủ ng th  M u c a nhân dân Vi ng t ỉ ậ   i ch  có Nam. Hi n nay di v t còn l ắ ờ các s c phong th i Nguy n và 1 am   ỏ th  nhờ

ề ớ ờ ườ 3 ọ Đ n R ng T m

Xóm 2, xã  Lĩnh S nơ ệ i trong lúc Th  Ông Võ Nhu  ­ ng   ố ị ổ ồ   đi làm ăn b  H  v , m i đùn lên thành

14

ề

ờ ậ   ộ m , nhân dân coi là đi m thiêng l p đ n thề

ờ ộ

ả ẫ ầ 4 ầ Tĩnh Tr n b ng Lĩnh S nơ

ỏ Là m t am th  nh  trong khuôn viên   ễ   ờ ọ H   Tr n,   Tĩnh   th   thánh   m u   Li u H nhạ

ủ ắ

ả ủ ị ị 5 Đ n Cề Tào S nơ

ơ ậ   N i t p trung các s c phong c a các ề đ n (đã b  phá h y) trên đ a bà xã Tào   S nơ

ạ i có t

ờ ố ư

ấ ớ ượ ổ

ỏ ờ

ạ

ớ 6 Tào S nơ

ạ   ả ề Đ n   Sát   h i   đ i ươ v   ng   Hoàng   Tá Th nố

ầ ữ ờ ệ

ặ

ấ

ở ờ ề

ươ ả   Th   Sát   H i   Đ i   V ng   Hoàng   Tá ư ấ ườ    ch t thông minh, Th n. Ng ơ ộ   c, có i thao l m u trí và có tài b i l ặ   ệ công r t l n trong vi c đánh đu i gi c Nguyên ra kh i b  cõi. Nhà vua phong   ả ươ  ».  cho   ông   là   « Sát   H i   Đ i   V ng ậ ề   ơ Nhân dân nh  công  n ông đã l p đ n ộ  ườ ị ộ th .   Ông   là   m t   v   th n   th ng   h ư   m nh   cho   ng   dân   nh ng   khi   sóng ặ   ứ gió, gi c giã, c  giúp dân khi dân g p ả ạ ạ   ho n   n n,   v t   v .   Các   làng     ven ạ ể ở ử    c a sông, l ch có đ n th  ngài bi n,  Hoàng Tá Th nố

ờ ơ

ẫ ứ ỏ ề 7 ử Đ n C a Lũy Hoa S nơ

ị ữ   Th  Thánh m u Lũy S n – là v  n  y luôn chăm lo s c kh e cho nghĩa quân   Lê L iợ

ừ ề 8 ồ Đ n H  Quý Ly ọ ồ ườ ờ ủ ạ Xóm   11,  ứ ơ Đ c S n ầ Th  1 th y giáo h  H  có công tr ọ ng h c đóng Th y quái t i vùng tr

ươ ậ ờ 9 Vĩnh S nơ Th  Uy Minh V ng Lý Nh t Quang. ậ   ề Đ n   Lý   Nh t Quang

ờ 11 Th  thành hoàng làng ề ứ ạ Đ n   Đ o   Cao Đ c Ông

ố ươ ề ờ ố ươ 12 Đ n C  H ng Th  C  H ng – thành hoàng làng Xóm   8,  Bình S nơ

ề ươ 13 Đ n Tr ng Hán ọ ơ Th  S n ế ố

ộ ị ầ   ươ ờ Th  Tr ng Công Hán – M t v  đ u ươ ị ụ   ng đã có công giúp Lê m c đ a ph ặ   ộ ợ L i   trong   cu c   chi n   ch ng   gi c ngo i xâmạ

15

ề ạ ơ 14 Đ n Giáp Nhì Th ch S n

ạ ơ ử 15 C a Chùa Th ch S n ạ Thích th ch lãm

ờ ề 16 Đ n Nhà Bà Cao S nơ Th  thành hoàng làng

ề ọ ờ ặ 17 Đ n R ng M t Cao S nơ Th  thành hoàng làng

ề ờ 18 Đ n Cam Lĩnh Cao S nơ Th  thành hoàng làng

ờ ườ ạ   i liên l c ượ ạ ơ ề 19 Đ n Đô L ng Th ch S n Th  bà chúa Nhâm – ng cho vua Lê

ệ ố ờ ọ + H  th ng nhà th  h

ể ị ộ TT Tên di tích Đ a đi m N i dung

ườ ờ ự ủ ổ ọ ố ờ ọ 1 Nhà th  h  Lê Qu c T ng S n ơ ơ N i th  t c a t tiên dòng h

ườ ờ ự ủ ổ ọ ờ ọ 2 Nhà th  h  Bùi Công T ng S n ơ ơ N i th  t c a t tiên dòng h

ờ ờ ự ủ ổ ơ ọ Vĩnh S nơ N i th  t c a t tiên dòng h 3 ễ   ọ Nhà   th   h   Nguy n Đình

ờ ọ ờ ự ủ ổ ơ ọ 4 Nhà th  h  Tô ứ ơ Đ c S n N i th  t c a t tiên dòng h

ờ ờ ự ủ ổ ơ ọ Vĩnh S nơ N i th  t c a t tiên dòng h 5 ễ   ọ Nhà   th   h   Nguy n H uữ

ờ ọ ờ ự ủ ổ ơ ọ 6 Nhà th  h  Phan Lĩnh S nơ N i th  t c a t tiên dòng h

ộ ề ộ ố ư ệ ể ệ ị li u v  m t s  di tích tiêu bi u trên đ a bàn huy n Anh

ọ ị ử 4.  N i dung t ơ ầ ử ụ S n c n s  d ng vào các bài h c l ch s

ả ụ

ộ ố ứ ọ ị ạ

ự ệ ừ ằ

ể ể ọ ụ ể ữ ợ ổ ậ ươ ủ ệ ạ ọ ọ   ậ   Trong b ng danh m c trên, tôi đã t p trung   nghiên c u và ch n l c ử ở ườ   ử ụ  tr ng ờ    nguyên ề ạ   ng trình và ph m vi đ  tài,

ờ ượ ng ch ứ ế ớ ề ặ ế ự ả m t s  di tích tiêu bi u đ  khai thác và s  d ng vào d y h c l ch s   THPT nh m minh h a c  th  nh ng s  ki n n i b t qua các th i kì t th y đ n hi n đ i, phù h p v i th i l ồ tránh s  dàn tr i, ôm đ m v  m t ki n th c.

ử ờ ủ ị 4.1. Di tích l ch s  th i nguyên th y

ả ổ ồ ươ * Di tích kh o c  hang Đ ng Tr ng

ệ ố ươ ướ ộ ồ Hang Đ ng Tr

ằ ng n m d ộ ơ ủ ệ ỉ

ơ ệ ỵ ộ ề ề ố ơ i chân m t núi đá vôi c a h  th ng dãy ệ lèn Kim Nhan thu c xã H i S n, huy n Anh S n, t nh Ngh  An, cách thành ph  Vinh 100km v  phía Tây Nam, cách huy n l Anh S n 4km v  phía Tây.

16

ườ ề ủ ử ộ i ti n s  thu c văn hóa Hòa Bình

ế ạ ạ (cách   và văn hóa Đông S n ơ (cách ngày nay

ơ ư Hang là n i c  trú c a ng ngày nay 1,5 v n năm đ n 2 v n năm) 2,500 năm)1.

ị

ứ  Căn c  Thông t ồ ơ 09/2011/TT – BVHTTDL ngày 14/7/2011 quy đ nh v ử ư ọ ể ế ạ ị

ề  ắ   ộ n i dung h  s  khoa h c đ  x p h ng di tích l ch s  ­ văn hóa và danh lam th ng c nh.ả

ề ươ ứ ế ả Căn c  k t qu  kh o sát, nghiên c u v  di tích hang Đ ng Tr ng, cho

ấ ồ ộ ứ ạ ả ươ th y di tích hang Đ ng Tr ng thu c lo i hình: ồ ả ổ    Di tích Kh o c .

ố ộ ộ ị ể

Hang Lèn Đ ng Tr ố ướ

ử ổ ế ề ắ ớ ị

ươ ộ ộ ị ợ ắ ờ ả   ằ ồ  7 kho ng ng là m t đ a đi m n m cách qu c l   ơ   ộ ệ ố i chân m t núi đá vôi thu c h  th ng dãy lèn Kim Nhan, n i 70m, phân b  d ế   có thung lũng Trà Lân – m t đ a danh l ch s  n i ti ng g n li n v i chi n th ng quân Minh th i Lê L i.

ườ ộ ơ ệ i dân xã H i S n phát hi n và nh t đ

ồ ề ấ i hang Đ ng Tr

ế ả

ệ ố c 33 m nh g m thô, c ng, x

Vào tháng 4 năm 1998, ng ạ ợ ỉ ả ị ố ỉ ư ớ ườ ấ ố ủ ằ ộ

ặ ượ   c ả ươ ớ ng và đã báo cáo v i chính quy n các c p. B o tàng rìu đá t   ượ   ộ ề ự ị ử ổ t ng h p t nh Ngh  An c  cán b  v  th c đ a, ti n hành kh o sát, thu l m ặ ừ ươ ứ ượ   đ ng g m pha cát trong l p đ t m t. T  đó, ờ ạ ậ ọ h  nh n đ nh r ng: “đây là m t di ch  c  trú c a con ng   i cu i th i đ i đá m i”. ớ

ơ ợ

ệ ị ủ ổ ọ ổ ạ ề ỉ

ể ả ươ ị  ả Đ  có cái nhìn chính xác h n, B o tàng t ng h p Ngh  An đ  ngh ấ ệ   Vi n Kh o c  h c giúp xác minh tính ch t, niên đ i và giá tr  c a di ch  hang ồ Đ ng Tr ng

ả ổ ọ ớ ả ố ợ ệ ổ ợ    Tháng 6 năm 2000, Vi n Kh o c  h c ph i h p v i B o tàng t ng h p

ươ

ị ị

ệ

ế

ậ

ả

ồ

ủ

ễ

ng ­ Ngh  An: K t qu  khai qu t và giá tr  l ch s

ắ ử ử” c a PGS.TS Nguy n Kh c S ,

ổ ọ

ệ

ả

ộ

1 Theo “Hang Đ ng Tr Bùi Vinh ­ Vi n Kh o C  H c Hà N i ­ năm 2009 ­ trang 33.

ế ệ Ngh  An ti n hành thám sát.

17

ồ ươ Hình 02: Hang Đ ng Tr ng

ả ế ươ ỉ K t qu  đào thám sát 7m

2  ở ủ ế ừ ớ

ậ ấ ạ ộ ồ  hang Đ ng Tr ấ ặ ế

ộ ượ ế ị ứ ệ ụ ố

ẽ ầ ở ớ

ừ ộ ố ồ ồ ụ ẽ ấ ặ ộ

ầ ng, di ch  này có t ng văn   ỏ ố ươ   ng hóa dày 1.0 ­ 1,2m, c u t o ch  y u là đ t sét, vôi, v   c, than tro b p, x ộ   ầ  l p m t đ n 0,4m t ng văn hóa b  xáo tr n, răng đ ng v t. Trong đ  sâu t ạ   ậ ồ ồ ấ thu đ c công c  đá ghè đ o, đ  đ t nung, di v t đ ng và g m s  hi n đ i. ẹ T  đ  sâu 0,5m tr  xu ng t ng văn hóa còn nguyên v n. Trong l p này không   ể   có g m, đ  đ ng, ch  y u tìm th y công c  cu i ghè đ o mang đ c đi m ề n n văn hóa Hòa Bình ố ủ ế .

ộ ừ c ti n hành t Cu c khai qu t đ

ậ ượ ợ ủ

ạ ượ ả ổ ọ ậ

ồ ỉ ồ ồ

ặ

ư ỉ ươ

ể ậ

ượ ễ ườ

ề ả ỉ

ắ ữ ươ ể ố

ệ ườ ng đào phúc tra đ  thu th p nh ng di c t ng ộ ợ ậ ệ ướ ữ ế ế  ngày 10 tháng 02 đ n ngày 12 tháng 3   ệ ệ ậ   t Nam ch  trì đã năm 2004. Trong đ t khai qu t này do Vi n Kh o c  h c Vi ậ ồ ả   ồ ố c các lo i di v t g m có: đ  đá: 1.176 di v t đá ; đ  g m: 4.457 m nh thu đ ả (trong đó 16 di v tậ   ọ ồ ấ ố g m;   đ  đ t nung: 16 d i xe ch ; đ  đ ng: 24 tiêu b n  ậ ơ Ngoài các di v t trên, trong ồ ồ ồ đ ng mang đ c tr ng đ  đ ng văn hóa Đông S n .   ộ  ệ ồ ậ ế ử ố ng còn phát hi n đ h  khai qu t di ch  hang Đ ng Tr c 05 b p l a, 10 m ộ l p văn ớ ỏ ộ ươ ộ ố   ng răng đ ng v t và v  nhuy n th  thu c  táng và m t s  tàn tích x ả ổ  ộ ễ hóa Hòa Bình. Tháng 6 năm 2006, PGS.TS Nguy n Lân C ng ­ H i Kh o c ỉ  ệ ọ t Nam và Ban qu n lý Di tích ­ Danh th ng t nh Ngh  An v  di ch h c Vi ậ   ồ hang Đ ng Tr i khai qu t tr c đó. Trong đ t phúc tra này còn phát hi n thêm 02 ngôi m  táng n a.

ộ ượ ậ ạ ồ ươ Hình 03: M  táng đ c khai qu t t i hang Đ ng Tr ng

18

ố ồ ươ Hình 04: Di c t ng ườ ạ i t i hang Đ ng Tr ng

ỉ

ươ ầ ấ ả ổ ng cho th y: Đây là m t đ a đi m kh o c  khá đ c bi

ỉ ả ặ ấ ệ

ạ ờ ộ

ỉ ệ ỉ ầ ượ ữ ệ ờ

ế ứ ư ả

ộ ủ ề ấ ử ệ ể

ể ộ ổ  ậ ả ư ậ Nh  v y, trong ba l n thám sát, khai qu t và phúc tra di ch  kh o c ở   ể ệ ộ ị ồ t, b i hang Đ ng Tr ượ ệ ổ ứ ữ   c phát hi n trên đ t Ngh  An nó không nh ng là di ch  kh o c  th  hai đ ườ ị ả ổ ọ ạ  (nay là ph   ng Nghĩa Hòa, th  xã Thái Hòa, sau di ch  kh o c  h c Làng V c ờ ứ ỉ t nh Ngh  An) , có ch a hai giai đo n thu c th i Đá cũ và th i Kim khí, mà còn   ế   c v t tích các m  táng th i Đá cũ. Nh ng k t là di ch  đ u tiên phát hi n đ ư  qu  đó cho phép chúng ta nghiên c u ch  nhân c a n n văn hóa x a cũng nh ị l ch s  hình thành, phát tri n và vai trò c a vùng đ t Ngh  An trong quá trình   ườ hình thành và phát tri n xã h i loài ng ủ ủ i.

ờ ỳ ế 4.2.  Di tích liên quan đ n th i k  nhà Lý

ề ậ * Đ n Lý Nh t Quang

ề ậ ờ ơ ượ ự ụ Đ n th  Lý Nh t Quang xã Vĩnh S n đ c ph c d ng năm 2010 và

khánh thành ngày 01/6/2013.

ậ ấ ủ ữ

ổ ẩ ứ ấ ủ ươ

ờ ấ ử

ạ

ơ ườ ố ọ ở ướ ượ ườ ng hai con đ

ị ủ ng) làm đ ườ

ậ ng th ậ ấ ấ ệ

ừ ệ ủ ứ ề

ể ả ậ ế ủ ị ự ệ ớ

ệ ở ứ ệ ủ ơ ở ố ố

ế ế ấ

ế ủ ọ ủ ư ứ ệ

ấ ề ậ

ừ ạ ươ ề ệ ặ ổ   Nh ng d u tích c a Lý Nh t Quang (con trai th  8 c a vua Lý Thái T ) ố   ệ khi ông vào làm Tri châu Ngh  An, khai kh n vùng đ t ph ng Nam T  qu c ể ộ ộ   cho th y th i đi m l ch s  này là m t c t m c chói sáng trên hành trình xây ự ồ   ừ ệ ể d ng và phát tri n c a Anh S n. T  vi c ch n B ch Đ ng (nay là xã B i ạ   ườ ươ ệ ơ ng đ o S n, huy n Đô L ng, kh i x ủ ừ ệ ỳ ơ    vi c chiêu dân, l p  p c a Lý ng ra Thanh Hóa, t lên K  S n và con đ ấ ộ ầ    vi c phát tri n s n xu t nông nghi p,… đã cho th y m t t m Nh t Quang, t ẳ   ớ ấ nhìn xa, r t xa c a Lý Nh t Quang v i mi n Tây x  Ngh  và cũng kh ng ợ ị   i th  c a đ a bàn Anh S n v i vi c m  mang biên thùy đ nh s  đóng góp và l ố   ổ phía Tây T  qu c. Trong phòng th  qu c gia   phía Tây x  Ngh  c a qu c ậ gia, Lý Nh t Quang đã ch n Anh S n làm vùng đ t “ti n có th  công, lùi có   ề   ự th  th ”. S  linh  ng c a vùng đ t còn l u d u trong câu chuy n truy n ặ ộ ầ ngôn: M t l n gi c Ai Lao sang qu y nhi u mi n Tây, Lý Nh t Quang đem   ố   ươ i,  B ch D ng (Đô L quân t ễ ạ t gi c. Qua xã L ng Đi n thì đã t ủ ơ ấ ấ ng) lên di

19

ệ ệ ừ ử ộ ị ầ

ộ ươ

ộ ạ

ỉ ấ ả ậ ậ ế c bi

ề

ở i hòm” đã thành tinh c a con “Gi

ư ậ

ồ ớ ơ ọ ặ ơ ồ

ự ọ ủ ề ậ ờ

ạ ự ồ ả ộ

ể ề ấ ắ ơ

ủ ụ ằ

ề ề ề ẹ ạ ạ ạ   i h  tr i. Quá n a đêm m t v  th n hi n lên báo ngài l nh cho quân sĩ d ng l ậ   ặ ư ầ ng đi l n này ch a đánh gi c đã tan. Qu  v y, Lý Nh t m ng: Uy Minh v ạ   ở ề ặ ư i Quang ch a đ ng binh gi c đã tháo ch y. Khi tr  v  Lý Nh t Quang tìm l ườ ượ ỏ ơ i đ   t vùng đ t này n i mình đã ngh  chân, h i thăm các già làng, Ng ườ ơ ộ ờ ồ   i, giàu lòng nhân ái đã có đ n th  H  Quý ­ m t thanh niên trí dũng h n ng ả ử ổ ủ  vùng c a sông   quên mình xông vào hang  ị  ế ượ ế ể ứ t ch t  đ c quái v t nh ng H  Quý đã b đ  c u h c trò trong làng. Gi ơ ử ở ố ươ   th ng n ng và trút h i th  cu i cùng n i c a sông. Dân làng nh   n H  Quý   vì s  h c c a con em mà quên mình nên đã l p đ n th . H  Quý linh thiêng ậ ộ ườ   ng báo m ng khi có đ i s . Lý Nh t Quang vô cùng c m đ ng đã vào th ấ   ấ ươ ề ng, th y đ n còn s  sài đã xu t thêm ti n đ  dân làng xây c t đ n th p h ơ ẹ đàng hoàng h n. Ngoài đ n có 2 con voi m p b ng đá to ph  ph c nên dân   ọ ề làng quen g i đ n này là đ n Voi M p.

ạ ề ề Bi hùng, hào s ng là huy n tho i v  cái ch t c a ng

ơ ở ườ

ậ ế ủ ề ị ọ

ẫ ả ầ ố ư

ờ ặ ế ụ ặ ầ ả ừ ườ ạ ằ ươ ổ ề ạ ạ ộ ề. Trung quân ph i d ng l

ầ ư ữ ự ươ ề ế ạ ng. V  đ n B ch D ng thì ngài qua đ i. Th

ờ ế ấ ạ ộ

ề ậ ộ ờ

ệ ạ

ch c cúng t ờ ậ ạ ề

i anh hùng dân   ộ ậ   t c, ng i có công đ u m  mang b  cõi Anh s n. Huy n tho i r ng: Lý Nh t ặ   ng. Tuy gi c Quang trong tr n cu i cùng đánh gi c Lão Qua đã b  tr ng th ồ ữ   đã chém đ u Ngài nh ng Ngài v n ti p t c đ t đ u mình lên c  và ng i v ng ạ ề   i M  Đi n, M c Đi n vàng trên l ng ng a ch y v ớ  ươ ươ ể ng nh đ  ngài ch a th ấ ơ ườ   ng i anh hùng dân t c đã có công khai s n phá th ch, ki n  p vùng đ t này, ề   nhân dân xã M  Đi n đã l p đ n th  ông và hàng năm ngày 6 tháng giêng làng ế ế ổ ứ ề ổ ứ ướ    đ n ngày 7 c ki u v  đình làng, t khai h , ba giáp t  ch c r ậ ơ ớ ư ề ề m i đ a v  đ n. Ngày nay xã Vĩnh S n đã l p l   i đ n th  Lý Nh t Quang to ẹ đ p, đàng hoàng.

ượ ơ ổ Hàng năm, nhân dân làng Th ng Th , xã Vĩnh S n t ch c l ứ ễ ộ ạ   i h i t

ằ ị ọ ề đ n ngày 15 tháng 2 và r m tháng 7 âm l ch.

20

ề ậ Hình 05: Đ n Lý Nh t Quang

ờ ỳ ầ ế 4.3. Di tích liên quan đ n Th i k  nhà Tr n

ạ ươ ờ ố ề * Đ n th  Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n

ả ừ ư ươ ề ạ ở ơ

Đ n Sát H i Đ i V ng  ế ộ  xã Tào S n là m t ngôi đ n có t ổ ự ệ ạ ớ

… ề ụ ầ ơ ỳ x a nay thuộc th n 2, v i ki n trúc trang nghiêm có ch m tr , có ng a, ki u long đình, súng th n c , chu , văn bia

ạ ả ươ ự ố

ữ ạ

ỹ ệ ễ ệ ạ

ươ ẹ ở i h  Tr ng

ệ ễ ễ ỷ ắ ủ   Sát H i Đ i V ng là phong s c c a th c tên là Hoàng Tá Th n, tên ầ   ạ ch  là Hoàng Minh, m  hi u là Tô Đ i Chiêu, sinh quán làng V n Ph n,   huy n Đông Thành (nay Di n Châu). Trú quán thôn V n Tràng (nay xã Long ườ ọ Thành, huy n Yên Thành). M  ng    làng Lý Trai (nay là xã Di n K  Di n Châu). Cha không rõ là ai.

ẹ ể ằ ướ ố

ổ

ự ổ

ề ộ

ủ

ấ ệ c. Bà b ng th y hai con trâu   Chuy n k  r ng bà m  ra sông ghánh n ớ   ổ ừ ướ ạ i i sông hùng h  đi lên và lao vào húc nhau. Chúng đu i nhau t  d b c, t ế   ầ ỗ  nhiên hai con trâu bi n g n ch  bà. Bà dùng đòn ghánh đu i hai con trâu, t ế ầ ấ ấ m t. Bà nhìn th y trên đ u đòn ghánh có dính m t chi c lông trâu. V  nhà bà   ở ộ   ủ ạ ườ ấ i khác l  và bà mang thai. Đ  tháng, đ  ngày bà sinh n  m t th y trong ng ậ c u bé khôi ngô.

ậ ượ ứ C u bé đ

ặ c đ t tên là Hoàng Tá Th n. C u l n nhanh, s c kho  l ậ ổ ậ ớ ơ ộ ỏ ệ ậ ặ ả ng, không ai v t n i. Đ c bi ố t c u có tài b i l ẻ ạ  ơ    ra có tri x o h n i, t

th ng ườ i.ườ

ướ ừ ế ố ậ ầ c n ố Lúc Hoàng Tá Th n v a đ n tu i tr ượ c ta. Hoàng Tá Th n lên đ

ổ ưở ườ ệ ượ ệ ậ ộ

ậ ạ ỉ

ế ế ụ ề ặ ắ ng thành, cũng là lúc nhà Nguyên ư   ng nh p ngũ. Đ c Tr n H ng xâm l ư ư ộ   ạ Đ o tin dùng, cho làm N i th  gia, giúp  vi c binh th  và luy n t p quân đ i, ằ   ớ ở ề ượ  trên sông B ch Đ ng c giao ch  huy chi n thuy n trong tr n đánh l n  đ ớ (1228), ông đã dùng k  d c thuy n gi c và th ng l n.

ưở ạ Khi   xét   công   khen   th ng   nhà   vua   phong   là   “Sát   h i   đ i   T

ấ ả ự ả

ỷ ố ồ

ạ ướ   dân,   Sát   h i   đ i   t ề ả ơ ậ ề

ằ

c l p nh m r ơ ố ủ ế ụ ộ ờ

ề ờ ụ ướ   ng ư   ặ quân”.Sau khi ông m t, nhà vua phong t ng “ Trung dũng d c b o trung h ng, ộ ng   quan   thiên   B ng   nguyên   soái   chi h   qu c   t   ề ề ơ   ờ ạ ờ ầ th n”.Nhân dân nhi u n i l p đ n th  ông, Ri ng đ n   th  t i xã Tào S n ờ ể ướ ượ ậ   c linh khí  Hoàng Tá Th n đ  nhân dân th  ph ng và ghi đ ạ   ế ớ nh  công  n ông, đ n sau này đ n th   ch  y u là do nhân dân thu c làng v n ả ọ d c sông lam qu n lý và th  ph ng.

ệ ệ

ề ề ẳ

ẫ ỉ

ỗ ừ i t

2, c a và ằ ử Hi n nay ngôi đ n n m trong khuôn viên di n tích = 500 m   ề ố ướ ủ ổ ng v  phía tây nam,   nhìn th ng xu ng sông c ng chính c a ngôi đ n h   ặ   ộ ổ ả Lam, hi n nay v n cũn di tích hai c t c ng cao kho ng 3m, trên đ nh có c p ổ ử   ế ậ ấ ề ư  ngoài c ng vào h t b c c p ngay bên trái c a ng u ch u v  nhau, theo l 2 và bên  ằ ờ ổ ề đ n là m t cái bàn th  th  công xây b ng g ch, di n tích kho ng 1m

ệ ầ ộ ệ ạ ả

21

ữ ằ ượ ắ ả c kh c trên bia đá cao kho ng 1m,

ộ ứ trái là m t b c văn bia b ng ch  Hán đ ả ộ r ng kho ng 40cm.

ạ ở ơ Hàng năm vào ngày 24/12 nhân dân làng v n ạ    hai xã Tào S n và L ng

ơ ễ ả ễ ậ S n làm l tr i áo có l ờ  v t th  cúng.

ề ớ ự ệ ở ơ ắ ả ợ ộ 4.4. Di tích g n li n v i s  ki n cu c kh i nghĩa Lam S n cu  Lê L i

ử ề ử ị a. Di tích l ch s  đ n C a Lũy

ướ ượ ử ề

ộ

ằ N m d ộ ơ ự   c xây d ng i dãy núi Kim Nhan, di tích đ n C a Lũy đ ấ ộ ệ   ơ trên m t khu đ t r ng rãi, thoáng đãng thu c xóm 1, xã Hoa S n, huy n ệ ỉ Anh S n, t nh Ngh  An.

ể ượ

ơ .  Theo l ờ Thánh M u Lũy S n ẫ ề ề ư

ầ ở ị  đ a ph ể ờ ỹ ượ ậ ẫ ơ

ơ ố

ợ ạ ề i kờ ể  ậ ề c l p đ u tiên là đ  th   Đ n đ ử   ụ ệ ộ ố ươ ủ ng và m t s  tài li u còn l u truy n, thì đ n C a c a các c  cao niên  ườ   i đã có công chăm sóc cho c l p nên đ  th  Thánh M u Lũy S n – ng Lu  đ ủ   ế ữ nghĩa quân Lam S n trong  nh ng năm kháng chi n ch ng quân Minh c a ệ Lê L i t i mi n núi Ngh  An.

ồ ẳ ề

ằ ế

ệ ỳ ể ả

ử ả ạ ấ  đ ng b ng t n công lên gi

i vây cho thành Trà Lân, t ồ ữ ể ở ố

ườ ắ ộ

ấ ố ạ t kiên  c .  Lúc  b y gi

ồ ủ ổ ộ

ợ ế ứ ệ ờ ừ ị ố ườ ị ng (Thanh Hóa), th ngắ   ươ ng truy n: Sau khi san ph ng  đ n Đa Că T ơ ớ ở ồ   l n     B   Đ ng   (Qu   Châu),   nghĩa   quân   Lam   S n   ti n   hành   bao   vây ặ   thành Trà Lân. Đ  b o v  an toàn cho nghĩa quân, không cho gi c Minh ử   ừ ồ ằ i C a Gió (C a t ơ ặ ấ    Tr c Đ ng và Thung R t, lũy) – n i g p nhau gi a dãy núi đá hi m tr ậ   ấ ộ ng đ c đ o đi qua, nghĩa quân đã đ p đ t lũy, l p chi có m t con đ ớ   ấ ố ạ đ n  (doanh tr i)   ch t   lũy r   do không  h p  v i ườ ố th y th , đ   ng hành quân gian nan, cu c s ng r ng núi h t s c khó ổ khăn, gian kh , ... nên nghĩa quân th ng xuyên b   m đau, d ch b nh.

ủ ướ ướ ướ ộ ướ ộ Tr ng c a m t t

i tr ỏ ả c tình c nh đó, d ứ ệ ộ ữ

ầ ứ ậ ậ

ậ ự ỏ ờ ự ậ ụ ứ ủ ỹ

ầ ỏ ả ủ ơ

ạ ư ộ ầ ượ ế ườ ọ ọ c m i ng

ữ   ng quân có m t N  y ứ   tình nguy n đi chăm lo s c kh e cho nghĩa quân. Cô là m t n  y có đ c ữ   tính c n cù, đ y lòng nhân h u, luôn t n tâm, t n l c chăm lo, c u ch a ứ ượ   c s c kh e cho binh s . Nh  s  t n t y đó, s c kh e c a nghĩa quân đ ề   ắ ả i mi n b o đ m, góp ph n vào chi n th ng c a nghĩa quân Lam S n t ệ tây Ngh  An, đ   i tin yêu, quý tr ng, tôn vinh nh  m t ân nhân.

ộ ế

ọ ể ị ố ố ứ ọ

ạ ị ủ ổ

ộ ố ự

ấ ồ ậ ng d y đ

ng ng i ngh  và r i không g ế ườ ỹ ả ượ ề ạ

ố ừ ư ặ ấ ỉ ượ ư ắ ố ố   M t hôm, doanh tr i b  d ch s t rét hoành hành, thu c thang thi u th n ữ ả   ườ i, cô không qu n ươ   ượ ng t núi băng r ng đi tìm các ph ổ ụ  ệ ứ t s c, cô d a vào m t g c cây c  th ề   ượ c. Không th y cô v , ạ   ng đ  tìm ki m và đ a cô v  doanh tr i trong tr ng c. nghiêm tr ng. Đ  có đ  thu c c u ch a cho m i ng ạ ừ ộ ng i khó khăn, gian kh , m t mình v ườ ố ng đi, do đã ki thu c quý. Trên đ ồ ỉ ven đ ể ướ quân s  t n đi các h ẫ thái mê man, b t t nh, nh ng tay v n n m ch t bó lá thu c v a hái đ

ườ ữ ươ ờ Ngày hôm sau, cô qua đ i. Vô cùng th

ế ng ti c ng ỹ ớ ậ ụ ố ứ ự ệ i n  y t n t y đã   ứ   ỏ quên mình vì s  nghi p chăm lo s c kh e cho binh s  v i mong mu n góp s c

22

ố ắ

ặ gi c Minh ặ ỹ

ề ộ ạ ượ ọ ị ướ ng quân đã cho binh s  an táng cô t ấ ử Lũy, v  sau, vùng đ t có m  cô này đ ề ủ ộ ậ , giành đ c l p ch  quy n cho   ấ ầ   ộ i trên m t vùng đ t g n   c nhân dân g i là cánh

cùng non sông xã t c, ch ng gi c   ấ ướ c. V  t đ t n ọ v ng gác C a  ồ Đ ng Cô.

ỹ ộ ế ướ

ậ

ỏ ắ ướ ng ngăn b

ế ạ ướ ỉ ầ n ba vòng quanh đoàn t

ề ệ

ắ ượ

nh n l nh đi ám sát v  t

ấ ng tr n gi ụ ủ ấ  vùng đ t này. ờ ầ

ớ ợ

ạ ư ế ộ ậ ộ

ế ư

ư ấ ỉ ế ấ

ụ ơ

ế ổ ồ ợ

ạ ỏ ắ ồ

ứ ỏ ắ ề ấ

ề ướ ố ề ờ ơn ( hay đ n C a

ư ẳ

ị ế ờ ấ ế

ắ ủ ề ấ

ụ ạ ổ

ứ ượ c khôi ph c l ng th  v  th n chính là N  y ề , đ n đ ưỡ  tín ng

ừ ơ ưỡ ể

ng sĩ c a ông, Tam Tòa Thánh M u, t ph  công  đ ng

ậ ồ

ệ ề ế ộ ầ ng quân cùng binh s  ra vi ng m  cô. Sau khi vi ng xong,   M t l n, t ấ ổ  ộ ừ ố ỗ ầ ườ ế  g c cây c ng tu n hành tr n tuy n, b ng th y m t con th  tr ng t trên đ ế ủ ướ   ữ ườ ố  ch y ra gi a đ ồ ơ thụ (n i cô ng i ngh  l n cu i) ng c ti n c a t ể   ấ ấ ồ ượ ng quân r i bi n m t. Th y đây có th  là quân, l ầ ỹ ề ữ ị ướ   ng quân ra l nh quân s  quay v  và tu n tra, canh gác doanh đi m d , v  t ộ ậ ạ ẩ   c m t toán thám báo c a quân Minh, tr i c n m t. Sáng hôm sau, b t đ  L i cóạ ị ướ ữ ằ ậ ệ   chúng khai r ng:  ế  (theo ông Ninh Vi ầ ề   t Giao, trong sách T c th  th n và th n tích truy n thuy t ế ể ằ ệ Ngh  An)    k  r ng: Trong m t tr n giao chi n v i quân Minh, Lê L i và các ể ẫ ẫ   ả ỹ ướ ừ ng s  ph i ch y vào m t khu r ng đ  l n tránh, nh ng quân Minh v n t ụ ợ ạ ả bám ri   t sau l ng. G p quá, Lê L i ph i ch y vào b i kín. Quân Minh bu ả ấ ươ ươ   xung quanh đ a giáo x a vào mình V ng, V ng ph i l y đ t chùi v t máu. ồ   ừ ố ộ ỗ  g c cây, m t con Ch n Chúng cho chó săn vào lùng s c, đánh h i. B ng t ợ ượ ắ c thoát. Lê L i cho tr ng ch y ra, chó đu i theo con Ch n. Th  là Lê L i đ   ữ ề   ạ ệ ắ ằ r ng Th  tr ng hay Ch n tr ng đ u chính là N  y hi n hình c u m ng, li n ổ ụ ỹ ự ệ   i g c cây c  th  mà th  tr ng xu t hi n cho quân s  d ng đ n th  ngay d ề ử  Lũy). Đ n n i ti ng linh nghi m, ề ệ   ổ ế ấ và l y tên là đ n Lũy S ạ ơ , đ nế   ẫ ạ ượ ữ hong là “B ch y thánh m u Lũy S n” nên N  y đ c vua Minh M ng p ầ .  ượ ự ả ả   “D c b o Trung h ng Th ng đ ng th n” đ i vua Kh i Đ nh phong là ề ữ ạ ị R t ti c, do chi n tranh,  đ n b  bom đ n tàn phá, nh ng s c phong  đó   ủ ươ ượ ự   ng c a các c p và c s  cho phép v  ch  tr cũng không còn.  Sau này, đ ườ ợ ủ ự ng Lê L i, Thành    (ph s  đóng góp công đ c c a gia đình ông bà Tráng ồ   ụ ầ ố ph  Vinh) i. Và cũng chính l n tu b , ph c h i ơ ẫ ữ (Thánh M u Lũy S n)   ờ ị ầ nhân  này, t ợ ờ ng th  Lê L i và các dân n i đây đã tôn vinh và phát tri n thành tín ng   ạ   ủ ứ ư ồ   (H ng Đ o ướ t ủ ệ ạ Đ i V   , Ph t, ...  Đây cũng là bi u hi n c a tam giáo đ ng nguyên ườ . t Nam th ẫ ể  các đ n chùa nông thôn Vi ủ ươ ng) ặ ở ng g p

ề ữ V  sau, đ  t

ấ ớ ạ ớ ể ưở ng nh  nh ng công lao to l n c a nh ng anh hùng ki ặ ố ủ ề ề ả

ộ ữ ọ ậ ự ợ ị ờ ế ờ

ậ ở ộ

ạ ạ ươ ầ ỉ ị ệ   t ủ ủ    ch  c a ườ   i ờ ư   ơ i trong cu c kh i nghĩa Lam S n; th  H ng ắ   ầ ỏ ớ i v i ba l n đánh th ng

ướ ờ ầ xu t trong ch ng gi c ngo i xâm giành và b o v  n n đ c l p t ơ dân t c th i phong ki n, nhân dân n i đây còn l p bài v  th  Lê L i – ng ợ ắ lãnh đ o nhân ta giành th ng l ạ ố ấ đ o đ i v ng Tr n Qu c Tu n – v  ch  huy tài gi ặ  th i tr n.  gi c Mông – Nguyên đ

ờ

ượ ễ ẫ ạ ẫ ờ ố ẫ ấ  (M u Li u H nh) ẫ ị (M u Th ng Ngàn) ẫ   Trong đ i s ng tâm linh, đ n c a Lũy còn th :Tam Toà Thánh M u: ệ  ệ ủ ề , M u đ  nh , M u đẫ ệ M u Đ  nh t

23

ượ ử ượ ượ t ng Tuy t S : ế   ng Thuy t ế ơ ., t

ng C u Long, ế ng Ni ả , Ph t,  ậ t ẫ tam  (M u Tho i) ế ượ t bàn, t Pháp, t am Th , Quan Âm

ề ử ơ

ủ ươ ữ ế ầ ắ Đ n C a Lu  là n i sinh ho t văn hoá tâm linh c a nhân dân, ngoài   ự ng c u mong s

ng đ n đây th p h ư ữ ạ ỹ ườ ọ nh ng ngày sóc, v ng, nhân dân th bình yên, no  m. ấ Còn có nh ng ngày nh :

- Ngày 3 tháng 3: Gi

ỗ ậ  M u

- Ngày 8 tháng 4: Khánh đ n Ph t Thích Ca.

- Ngày 15 tháng 7: Ngày cúng Chúng sinh

ậ ả

- Ngày 20 tháng 8: gi

ỗ ứ ầ (Đ c Thánh Tr n) Cha

- Ngày 22 tháng 8: Gi

ỗ ợ  Lê L i

ổ ứ ế ễ ữ ơ ạ ề ự i t ch c t , nh m tri ân nh ng v ị

Nhân dân kh p n i l ớ ề  t u v  đây t ớ ướ ằ ộ ố ầ ắ th n, thánh đã có công v i dân v i n l c, giúp làng trong cu c s ng.

ữ ự

ề Đ n đ ớ ộ ơ ủ ượ ộ ả ữ

ề ố ệ ấ ơ ắ   ấ ẹ c xây d ng trên m t khu đ t đ p, phong c nh h u tình, n i g n ế   ợ ở li n v i cu c kh i nghĩa Lam S n c a Lê L i trong nh ng năm kháng chi n ch ng quân Minh trên đ t Ngh  An.

ệ ỉ

Ủ ề ệ ử ề ậ ơ

ấ ỉ ử ế        Ngày 06 tháng 9 năm 2011  y ban nhân dân t nh Ngh  An có Quy t ố ị đ nh s  3598/QĐ­UBND­VX v  vi c công nh n Đ n C a Lũy xã Hoa S n là   ị di tích l ch s  văn hoá c p t nh.

ử ề Hình 06: Đ n C a Lũy

ử ề ị ươ b. Di tích l ch s  đ n Tr ng Hán

24

ơ

ở

ườ

ằ ụ huy n Con Cuông) nhân dân đ a ph ươ ể ứ ướ ờ

ươ ươ

ị ự ủ

ươ ươ ườ

ậ ớ

ả ơ

ụ ụ ươ ươ ầ

ự ạ ệ ứ ế ươ n nhà, Tr

ả ả ủ ừ ả

ể ệ ứ   ữ Trong nh ng ngày nghĩa quân Lam S n bao vây thành Trà Long ( T c ủ ươ   ị ệ ộ ng thành Nam thu c ph  Trà lân cũ,  ế ộ ủ ộ ộ   i tiêu bi u trong đó là Tr h t lòng  ng h . M t ng ng Hán. Ông là m t tù ườ ở ả ườ ưở ng ng   i c  nghĩa quân  b n Khe Tr ng, M ng ph c. Đ ng d i Thái  tr ớ ươ ợ ng Tham đã đem ng Tam và Tr i, Tr Lê l   ng Hán cùng v i hai em là Tr ữ   ự ỡ ng th c c a gia đình giúp đ  nghĩa quân trong nh ng trâu, ng a, gà v t và l ẫ ế ấ ả   ng cho nghĩa quân ti n vây thành ng Hán đã d n đ ngày v t v . Chính Tr ườ ự   ể ươ ng th c Trà long và cùng v i dân b n, dân M ng ngày đêm v n chuy n l ế ữ ặ   ụ t gi c. ph c v  nghĩa quân Lam s n trong nh ng ngày vây thành, mai ph c gi ả  ứ ế ng Hán đã cho gia nhân b t h t qu ng th c c n, nhà có “cây Kh u” Tr L ư ầ ở ườ   ng Hán đ a gia dùng vào vi c nuôi quân. B t h t qu  kh u   v ủ ầ nhân và dân các b n vào r ng tìm qu  Kh u, cây kh a và đào c  Mài, hái rau   ừ r ng đ  phò vi c nghĩa.

ợ ươ ứ ng Hán đ ạ ạ ị Thiên h  đ i đ nh, Tr

ộ ỉ ơ

ượ ỉ ậ ấ ồ ươ ư ế ầ

ự ng  y cái tên “Tiên K ” t c là có công trong bu i đ u d ng n

nhà Tr ấ ấ ỳ ứ ể ổ ầ ệ ỷ ệ

ướ ứ ậ ừ

ờ ạ ằ ở

ố ọ ươ ề ả ọ c Lê L i ban cho m t ch c quan và   ọ   ộ khoanh m t vùng đ t g m “ Tam Bách Đ nh S n” (Ba trăm đ nh núi), cho g i ầ ở   ng Hán là “Kh u qu n công”. Ch a h t vua còn ban cho cây Kh u  ươ ị c và đ a ph   ả  ộ ặ t ng cho xã  y m t con dao vàng đ  làm “K  ni m”. Vi c nhân dân b t qu ầ ề   ươ ng Hán qua đ i, nhà vua cho l p đ n Kh u, hái rau r ng nuôi nghĩa quân. Tr ề ờ th  truy t ng là “ Kh  lãm qu c công” Đ n làm     bên c nh Khe Tr ng bà con ị đ a ph ặ ả ng g i là đ n “T  Ng n”

ờ ỳ ố ử ị 4.5. Di tích l ch s  trong th i k  ch ng Pháp

ị ử ệ * Di tích l ch s  hi u Yên Xuân

ướ ổ Di tích Hi u Yên Xuân tr

ủ ơ

ề ướ ố ộ ệ ặ   ươ c đây thu c làng D ng Xuân, t ng Đ ng ơ ệ ơ ỉ ơ S n, ph  Anh S n, nay là xã Lĩnh S n, huy n Anh S n, t nh Ngh  An. Di tích   ườ ắ ng Tây B c theo đ cách thành ph  Vinh 75 km v  h ệ ố ộ ố ng Qu c l s  7.

ơ ầ ượ ộ ở ướ ủ ụ Năm 1922, đ

ồ ạ

ở ễ ụ Ấ

ươ ồ ộ t và Nguy n Văn Bác đ ố ắ ơ

ậ ượ ở ộ ử ự ờ ạ ệ

ờ ộ ổ ứ ợ ch c góp ru ng cày chung, h

ự ả ố

ộ ề ệ ố ườ ế ầ ố

ườ ứ ộ

ữ ậ ườ i tham gia góp c

ọ ậ ậ ầ

ộ ổ ứ ủ ấ ở ồ

ờ ớ ị ử ồ ợ ộ ộ   c c a c  Phan B i c giác ng  b i các v n th  yêu n ắ   Châu m t nhóm tâm giao g m có: Hoàng Kh c B t, Cao Xuân Khoách, Phan    làng D ng Xuân. M c đích c hình thành  Thái  ố ệ ủ   c a nhóm là góp v n m  m t c a hi u bán thu c B c; đ ng th i làm n i đi ệ ỹ ạ   i, đàm lu n th i cu c và xây d ng qu  cho vi c nghĩa. Bên c nh vi c góp l ưở ố   i theo s  đóng góp. ng hoa l v n, nhóm còn t ạ ả ủ ử   Uy tín c a c a hàng v  vi c b c thu c và giá c  hàng t p hoá ph i chăng nên ổ   khách hàng và s  ng i tham gia góp c  ph n ngày càng đông ­ lên đ n 40 ệ ừ   i. T  năm 1922­1924, nhóm này đã góp s c vào vi c v n đ ng 11 thanh ng ổ  ấ ươ ng du h c. Năm 1925, nh ng ng niên trong vùng xu t d ạ   ấ ữ ộ  ch c mang tính ch t cách m ng ph n đó đã l p “ H i ái h u bí m t”, m t t ộ ộ ụ ơ    Anh S n. M c đích c a H i là “ Đ ng lao c ng tác, thông ra đ i s m nh t  ổ công d ch s ”, có nghĩa là: đ ng cam c ng tác, đ i công h p tác.

25

ố ạ ở ộ

ạ ầ ứ ườ

ộ ề i căn nhà c a m t công ch c ki m lâm ng ề ả ể ươ ứ

ộ ộ

ỷ ế ộ ậ ấ

ườ ủ ủ ầ ế ị ộ

ử ệ   Khi buôn bán đã phát đ t, v n kha khá, yêu c u ph i m  r ng c a hi u. ở  ộ ủ i Pháp  Năm 1925, H i đã mua l ụ ở  ơ làng Lãng Đi n( nay là xã Đ c S n) đem v  làng D ng Xuân làm tr  s ễ   H i. H i đã phân công ông Cao Xuân H  và Nguy n Văn Toàn giám sát thi ươ   i c a hai làng D ng công. Nhà làm xong, nh n th y h u h t h i viên là ng ặ Xuân và Yên Lĩnh, H i đã quy t đ nh dùng tên ghép c a hai làng đ t tên cho   ệ ử c a hàng là: Hi u Yên Xuân.

ộ ầ ể

ỗ ả

ầ ộ ỗ

c cách đi u hình R ng. T ng d ằ ồ ử

ầ ư ướ ằ

ừ ầ ữ ổ

ử ổ ạ ỗ ầ ồ ầ ơ

ằ ầ ắ ố

ệ

ậ ư ủ ự ệ ắ ế ệ Hi u Yên Xuân là m t ngôi nhà hai t ng, ki n trúc ki u “song diêm”,   ẩ   ợ ằ ặ ề ướ ng Nam. Nhà làm hoàn toàn b ng g  lim, l p ngói v y. ngo nh m t v  h ệ ử   ướ ượ ầ Các đ u giao đ i có 6 c t g  lim tròn, c a ằ   ử ổ chính có 8 cánh, hai c a s  và hai c a ra vào đ ng sau. T ng hai sàn lát b ng ử   ỗ ạ ỗ c có c a s , lan can b ng g  song th a cao 0,8 m hai c a g  các lo i, phía tr ướ ử ầ   i lên kéo hai đ u h i, hai c a chính tr m tr  hoa văn hình ch  X. T  t ng d ạ ướ ầ i dùng làm n i bán hàng t p hoá, t ng trên có c u thang b ng g . T ng d   ơ ọ   ệ ể ặ thu c B c, may m c. T ng trên dùng đ  khám b nh và đó cũng là n i h p ậ ủ ử   ữ ượ ệ  đ bàn vi c bí m t. Hi n trong di tích còn gi c m t s  hi n v t c a c a ỹ ề ố hi u nh : t ộ ố ệ ự  đ ng thu c B c, hòm đ ng ti n qu , máy khâu...

ở ộ

ễ ệ ề ệ ắ

ộ ắ ệ ồ ộ ộ ạ ộ ạ t nam Thanh niên cách m ng đ ng chí H i( g i t

ơ ở ậ ử ồ ộ ệ

ở ươ ộ ậ  Anh S n t

ữ ồ ế ạ ầ ạ ớ ổ ứ ợ ạ ượ c k t n p vào t

Ấ

ứ ữ ừ ễ ễ ắ ơ

ự ệ

ạ ủ ổ ứ ộ ở ầ ở ơ ể       Hi u Yên Xuân ngày càng phát tri n, các h i viên đã m  r ng kinh ạ i ho t đ ng d  dàng. Năm 1926,   doanh ra B c vào Nam, đó là đi u ki n đi l ọ ắ   H i đã b t liên l c v i Vi t ề   là Thanh niên). T  ch c Thanh niên đã c  đ ng chí D ng Đình Thuý v  xây ể ổ ự ườ ế   i ti n b  giác ng , l p ti u t d ng c  s , t p h p nh ng ng t Nam  Vi ộ ầ ệ ơ ạ i Hi u Yên Xuân. Thanh niên cách m ng đ ng chí H i đ u tiên    ề   ữ ứ ổ ồ Chín đ ng chí đ  ch c Thanh niên là: Tr n H u Thi u, ồ ỹ ắ   t, Cao Xuân Khoách, H  S  Viên, Phan Hoàng Thân, Bùi Kh c Phan Thái  ơ ở  ạ ữ Th a, Hoàng Kh c B t, Nguy n H u Đ c và Nguy n H u C . Các c  s ượ ủ   c xây d ng m nh trong 2 năm 1928­1929. Hi u Yên c a H i Thanh niên đ ố Xuân tr  thành đ u m i liên l c c a t ạ  ch c Thanh niên Anh S n.

26

ệ Hình 07: Hi u Yên Xuân

ể ơ

ụ

ỳ ạ ứ ỷ ậ ộ

ễ ề ươ ộ ầ ế ộ ở

ệ ậ ồ ộ ồ   ở  Anh S n phát tri n m nh, đ ng Tháng 9­1929, phong trào cách m ng  ươ   ng Đ ng, ph  trách X  u  Trung ộ  ị ố    Anh S n. Đ n tháng 11/1929, cũng ệ   c thành l p, do đ ng chí ả ỷ ậ ộ ơ ả ượ i Hi u Yên Xuân T ng Nông h i Ngh  An đ

Ấ ạ ắ chí Nguy n Phong S c, u  viên Trung  ệ ậ K  đã v  đây tri u t p m t cu c h i ngh  bí m t tuyên b  thành l p chi b ả Đông D ng c ng s n Đ ng đ u tiên  ạ t Phan Thái ổ ư t làm Bí th .

ả ệ ả Sau khi Đ ng c ng s n Vi

ụ ệ ạ ộ ộ ơ ở ờ ả ủ ơ

ơ ở ủ ữ ấ

t Nam ra đ i, Hi u Yên Xuân càng phát huy ủ   tác d ng. N i đây là c  s  ho t đ ng c a Đ ng và cũng là c  s  kinh tài c a ả Đ ng. Trong nh ng năm 1930­1931, khi phong trào đ u tranh c a nhân dân lên   cao

ủ ố

ệ ề ị ở ng cũng th

ệ ế ệ ẻ Ngày  nay  Hi u  Yên   Xuân  đã  tr ươ ng. Chính quy n đ a ph  ch c k  ni m các ngày l ươ ễ ớ ủ  l n c a dân t c. Các th  h  tr  Anh S n r t t ị   ề  thành  phòng  truy n  th ng  c a   đ a ườ ơ   ng dùng Hi u Yên Xuân làm n i ơ ấ ự  ộ

ủ ề ề ố ph ổ ứ ỷ ệ t hào v  truy n th ng c a cha ông mình.

ầ ủ ữ ộ ệ Hình 08: Nh ng H i viên ban đ u c a Hi u Yên Xuân

27

ố ủ ệ ắ

Hình 09: Dao c t thu c c a Hi u  Yên Xuân

28

ệ ự ệ ị ử ơ

ị ệ ậ ộ

ấ ế ị ấ ử ị ề Hi u Yên Xuân là n i ghi d u nhi u s  ki n l ch s  có giá tr , ngày ố 16/11/1988 B  Văn hoá đã ra quy t đ nh s  1288 VH/QĐ công nh n Hi u Yên ố Xuân là di tích L ch s  Văn hoá c p Qu c gia.

ử ắ ớ ờ ỳ ố ế ị ỹ 4.6.  Di tích l ch s  g n v i th i k  kháng chi n ch ng M

ố ế ệ * Nghĩa trang qu c t Vi t ­ Lào

ệ ướ ơ ướ ồ “Vi t ­ Lào hai n c chúng ta,Tình sâu h n n ử   c H ng Hà, C u

Long”.

ữ ề ồ

ủ ị ả ấ ữ ả

ấ ủ ủ ắ ế ư ữ ị ặ   Đó là câu nói b t h  c a Ch  t ch H  Chí Minh v  tình h u ngh  đ c ấ   ệ t Nam ­ Lào. Tr i kh p d i đ t hình ch  S thân yêu cũng nh  trên đ t ữ   ị ệ  nh ng ư t bao nhiêu đ a danh, công trình l u gi

t Vi c Tri u Voi có không bi ố ệ bi ướ n ứ ch ng tích cho m i quan

ệ ủ ệ ệ ặ h  đ c bi ộ t c a hai dân t c anh em Vi t Nam ­ Lào. Nghĩa trang li ệ ỹ t s

ổ ệ Hình 10: C ng Nghĩa Trang Vi t ­ Lào

ệ ướ c Vi t Nam Dân ch  c ng hòa ra đ i, Ch  t ch H

ỡ ạ

ộ ặ ệ ọ

ủ ị ế ế ị ạ ủ ộ ệ

ế ả ế ị

ợ ằ ứ ậ

ượ

ệ ộ ậ ở ỗ ướ ơ ở ớ ư ề ố ị ế ữ ệ ấ ộ

ồ  ờ ủ ộ Năm 1945 ngay sau khi n ộ ở ờ  Vinh ra Hà N i và ti p Hoàng Chí Minh m i Hoàng thân Xuphanuvông đang    ố   ộ ẽ thân vào ngày 4/9/1945. Cu c g p g  đã có tác đ ng m nh m , quy t đ nh đ i ườ ự ớ   ng   làm   cách   m ng.   Ngày v i   Hoàng   thân   trong   vi c   ch n   l a   con   đ ủ ủ   30/10/1945, Chính ph  Lào Ít­xa­la và Chính ph  Vi t Nam Dân ch  c ng hòa ợ ươ ệ ị t ­ Lào” và quy t đ nh ng tr  Vi chính th c ký k t b n “Hi p đ nh h p tác t   ệ ề ả ệ   c mà  m i n thành l p “Liên quân Lào ­ Vi t” nh m b o v  n n đ c l p  ầ   ế ị ệ ộ ừ c. Hi p đ nh và quy t đ nh trên là c  s  pháp lý đ u hai dân t c v a giành đ tiên v  m i quan h  liên minh chi n đ u gi a hai dân t c v i t    cách hai nhà c.ướ n

ế ị ươ ả ộ

Ngày 16/5/1948, Trung  ậ ươ ạ ủ ự ả ụ ệ ả ớ ả ng Đ ng C ng s n Đông D ng quy t đ nh     thành l p Ban Cán s  h i ngo i c a Đ ng v i nhi m v  giúp nhân dân Lào

29

ự ế ở

ỉ ị ạ ả

ổ ệ ế ộ ự ươ ấ ứ t Nam chi n đ u và công tác giúp Lào t

ng quân s  Vi ấ ch c thành h ữ ệ

ệ ệ ả

ạ ấ ả

ế ố ỹ

ệ ờ

ế ủ ươ ng sông núi, c  cây, nhân dân Lào nh  yêu th ứ t yêu th

ự ỏ ố ậ ổ

ượ ế ế ệ ệ ả t Nam đi đ n đâu cũng nh n đ

ẩ ạ  phía Tây. Ngày   xây d ng phong trào cách m ng, đ y m nh kháng chi n  ự   ế ị ng Đ ng ra Quy t đ nh ch  rõ "Các l c 30/10/1949, B  Chính tr  Trung  ệ  ượ l ố th ng riêng và l y danh nghĩa là Quân tình nguy n".Trong nh ng năm kháng   ờ ươ   ế t Nam đã dũng c m r i quê h ng chi n, hàng ngàn quân tình nguy n Vi ướ ạ ế ộ ướ ế   c b n chi n đ u.Tr i qua hai cu c kháng chi n giúp n sang n c b n Lào ấ ướ ố ỹ ự   ch ng th c dân Pháp và đ  qu c M . Các chi n s  ta đã coi đ t n c Lào ồ ươ ư   i Bác H  kính yêu đã ng th  hai c a mình và th c hi n đúng l nh  quê h ươ   ư ế ả ạ d y: “Ph i bi ng ệ ỏ t Nam”... Chính vì v y mà quân chính c  cây, sông núi, nhân dân T  qu c Vi   ủ   ậ c tình c m yêu m n c a tình nguy n Vi nhân dân Lào.

ố ế ệ ả Hình 11: Toàn c nh Nghĩa Trang qu c t Vi t ­ Lào

ớ ể ệ ỹ ệ ệ Đ  ghi nh  và tri ân các anh hùng li

t s  quân tình nguy n Vi ấ ế ả ả i phóng Pa­thét chi n đ u b o v  2 đ t n

ướ ự ộ

ớ c ta đã cho xây d ng m t nghĩa trang đ c bi ơ ườ ữ ể

ỉ ấ ướ ế ấ ề k  vai sát cánh v i quân gi ả Đ ng và Nhà n ố ổ T  qu c đ  làm n i yên ngh  cho nh ng ng chi n đ u và hy sinh trên đ t n c Lào. Đó là Nghĩa trang li t Nam đã   ấ ướ   ệ c, ả   ặ ệ t mang tên c  2 ệ ệ t Nam đã i lính tình nguy n Vi   ệ ệ ỹ Vi t ­ Lào. t s

30

ệ ễ Hình 12: L  tri ân các li ệ ỹ ạ t s  t i nghĩa trang Vi t ­ Lào

ậ ắ ẩ ớ N m sát qu c l ng lên c a kh u N m C n (biên gi i Vi

ườ ệ ử ằ ữ ệ   t ­ ị ấ   t ­ Lào n m yên bình gi a trung tâm th  tr n ố ộ  7 đ t sệ ỹ Vi

ệ ằ Lào), Nghĩa trang li huy n Anh

ớ ệ V i di n tích g n 7 ha, Nghĩa trang li

ấ ệ ộ ệ ỹ ủ ệ ỹ ệ t s Vi ệ t s  c a quân tình nguy n và chuyên gia Vi

ạ

ệ t Nam mang tên hai qu c gia, hai dân t c. Nghĩa trang đ

ế ố ớ ướ ả năm 1976. Đ n năm 1982, v i tình c m u ng n

ướ ớ t s  hy sinh n

ậ ạ ộ ố ư ế ị c ta đã quy t đ nh đ a toàn b  hài c t li i Nghĩa trang li ộ ệ ỹ t s  Vi c, quy t p t

ồ ộ ố

ộ ệ ỹ ớ ổ ộ ử ỹ ố ộ

ừ ế ớ   t – Lào là nghĩa trang l n t Nam   ấ   i Là .Đây cũng là nghĩa trang duy nh t ự   ượ c xây d ng ả ồ   c nh  ngu n, Đ ng và ố ệ ỹ ở ướ ạ   c b n Lào ệ   t ­ Lào. Nghĩa trang có 2 khu: Khu t s  v i t ng s  5.381 m . Khu B   ộ    s  có 11 m . t s  v i t ng s  5.219 m  và m t lô m  t ầ    khi xây d ng cho đ n nay, nghĩa trang đã ti p nh n và chăm sóc g n

ệ ỹ ườ ế ố ầ ậ nh t quy t p các m  li ấ ế ừ t ng tham gia chi n đ u và hy sinh t ủ c a Vi ừ t Nhà n ề ướ v  n A và khu B. Trong đó, khu A g m 9 lô li ồ g m có 13 lô m  li ự Tính t 11.000 hài c t các li ệ ỹ ớ ổ ộ ậ ế ướ ạ c b n t s  hi sinh trên chi n tr ng n

ừ ượ ơ t ­ Lào đ ệ ỹ Vi

ố ạ ể ị

ả

ề ủ ự ươ ế ệ ỹ ế ế ắ ớ ệ   c tôn t o và n i đây đã ủ   ầ ệ ỹ t s  và cũng là đ a đi m g n gũi c a   i dân quanh khu v c. Hàng năm, Ban Qu n lý Nghĩa trang đón ti p hàng ưở   t s  đã hy ng nh  các Anh hùng li ng thăm vi ng t

ả ộ t s T  năm 2008, Nghĩa trang li ở tr  thành ch n đi v  c a thân nhân li ườ ng ạ v n khách đ n th p h sinh anh dũng cho c  hai dân t c.

31

ễ ộ ố ướ ồ ạ ớ c nh  ngu n t i Nghĩa Trang qu c t ố ế ệ    Vi t ­

Hình 13: L  h i u ng n Lào

ờ ữ ủ

ả ệ ự t Nam giúp Lào trong s  nghi p gi

ự ệ ố

ề ế ệ

ả ế ặ ị ệ ữ ấ ố ệ

ư ờ ủ ồ ế ớ i c a đ ng chí Cay­x n Phôm­vi­h n: “Trong m i s

ả ế ủ ề

ườ ủ ỗ ố

ớ ươ ệ t Nam hòa l n v i x ự ổ  Vi

ủ t Nam; trên m i chi n tr ố ế ng máu c a các chi n s  qu c t ộ ộ ộ ủ ế ỹ ệ ạ ộ ớ   Cùng v i th i gian, nh ng ho t đ ng c a Quân tình nguy n và chuyên ố   ộ ự i phóng dân t c, th ng gia quân s  Vi ể ượ ệ ổ ấ ấ ướ c, trong xây d ng và b o v  T  qu c mãi mãi là bi u t   ng cao nh t đ t n ệ ẹ t Nam ­   t, liên minh chi n đ u Vi đ p, trong sáng v  tình đoàn k t đ c bi ế ộ   ử t Nam hi m có trong l ch s  quan h  gi a các qu c gia, dân t c Lào, Lào ­ Vi ọ ự  ỏ i đúng nh  l trên th  gi ạ ủ ạ   ự thành công c a cách m ng Lào, đ u có s  đóng góp tr c ti p c a cách m ng ế ề ệ ng c a T  qu c thân yêu c a chúng tôi, đ u có Vi   ủ   ẫ ế ỹ ươ ng máu c a x cán b , chi n s  và nhân dân các b  t c Lào chúng tôi”.

ệ ệ ỹ ể ượ t s  Vi Nghĩa trang li t – Lào là công trình bi u t

ộ ủ ắ ủ

ẫ ế ố ắ

ẳ

ủ ạ

ỏ ế ấ

ế

ổ ị ữ ữ ụ

ướ ề ế   ng tình đoàn k t ư  ư th y chung, son s t c a hai dân t c anh em. Chi n tranh đã lùi xa, nh ng d ủ ấ ướ ỗ ệ   t Nam. c Vi âm c a nó v n còn trong m i làng quê, con ph  kh p đ t n ỹ ị ủ ị ế ủ ừ ồ Ch  t ch H  Chí Minh đã t ng kh ng đ nh: “Máu đào c a các chi n s  đã   ị  ẩ ệ ỹ ự ố ờ t s  đã chu n b nhu m lá c  cách m ng thêm đ  chói. S  hy sinh c a các li ấ   ế ỉ ấ ướ ở ả ự ộ ậ cho đ t n  do”. Và không ch  chi n đ u cho đ t c n  hoa đ c l p, k t qu  t ệ ướ ệ ế ỹ ữ t Nam đã không ti c tu i thanh n   c mình, nh ng chi n s  tình nguy n Vi ệ   ả ố ế ủ ệ t xuân c a mình cho nhi m v  qu c t  cao c , cho tình h u ngh  gi a Vi ạ ớ Nam v i các n c láng gi ng bè b n...

ứ ử ể   ị  li u các di tích l ch s  tiêu bi u

ử ụ ạ ọ ị ệ 5.  Cách th c khai thác và s  d ng t ơ ủ c a huy n Anh S n vào d y h c l ch s ư ệ ở ở ườ  tr ng THPT

ứ ử ụ 5.1.  Hình th c s  d ng:

32

ị ị

ể ặ

ả ấ ủ ề

ọ ứ ạ ề ơ ả ữ ợ

ọ ọ ộ ạ ộ ử ụ ạ ứ   ử ị ư ệ ả ươ ử ụ ng giáo viên ph i nghiên c u  li u các di tích l ch s  đ a ph Khi s  d ng t ệ ử ươ ỹ ộ ở ườ ng trình môn l ch s  đang hi n hành  k  n i dung ch   ng THPT, tìm  tr ộ ọ ậ ầ ự ỹ ề ế hi u k  v  năng l c, đ c đi m tâm sinh lí, kh  năng, nhu c u h c t p b  môn   ể ử ụ   ườ ơ ở ậ ệ ủ ng đ  s  d ng c a các em h c sinh; đi u ki n c  s  v t ch t c a nhà tr ứ ử ụ   nh ng hình th c d y h c cho phù h p. V  c  b n có hai hình th c s  d ng, đó là s  d ng vào bài h c n i khóa và ho t đ ng ngo i khóa.

ư ệ ọ ộ ử ạ ồ ị ử ụ ­ S  d ng t li u các di tích l ch s  vào d y h c n i khóa bao g m:

ấ ư ọ ị ử

ữ ế ữ ế ự ệ ậ ị

ươ ư ề ắ ữ ề ắ ị

ự ệ ọ ữ ươ ệ ế ộ   ử ng trình thông s  có nh ng n i + Th  nh t: Nh ng bài h c l ch s  trong ch ử dung liên quan đ n các di tích l ch s  nh  v  lĩnh v c ngh  thu t ki n trúc,   ử ị   ự ế điêu kh c, nh ng bài h c có các s  ki n g n li n các di tích l ch s  đ a ph ng li n quan đ n nh ng s  ki n đó

ử ụ ử ị ề ị ươ ề ị ng: Chuyên đ  3: L ch s ử

ứ ệ + Th  hai: S  d ng trong chuyên đ  l ch s  đ a ph ể Ngh  An qua các di tích tiêu bi u

ạ ạ ọ ị

ư ệ ự ử ờ ể ầ ọ

ơ ả ướ ứ ề ạ ụ   ử ụ  li u các di tích l ch s  vào d y h c Ngo i khóa: Tùy vào m c ­ S  d ng t ể ế   ị đích, năng l c, nhu c u h c sinh,th i gian, đ a đi m, quy mô mà có th  ti n ứ i nhi u hình th c ngo i khóa khác nhau. C  b n có các hình th c sau hành d

ấ ế ọ

ệ

ụ ệ ể ả

ự ọ ặ ệ ừ ế ộ

ươ ư ầ ể ừ ẫ ọ ọ

ạ

ướ ụ ụ ọ ậ ể ọ ạ ể ọ ở ộ ố ứ ế ậ t bài thu ho ch qua m t s  bài t p đ  ki m tra m c đ

ứ ủ ọ ộ ứ ổ ợ ứ ọ ằ ứ   + Th  nh t: Đ c sách, là hình th c nh m b  tr  thêm ki n th c cho h c sinh ớ ả ậ ủ ể ạ ờ ọ ữ   sau nh ng gi  h c trên l p. Đ  đ t hi u q a, giáo viên ph i l p các danh ầ ọ ặ   ầ ng ho c m c đ u sách h c sinh c n đ c, Ph i có tài li u có th  do nhà tr ủ   ấ ế  tìm ki m, s u t m c a giáo viên tr c ti p cung c p ho c huy đ ng tài li u t ộ   ng d n các em cách đ c sách đ  lĩnh h i các em h c sinh. T  đó giáo viên h ư ệ   ứ ọ ằ ữ nh ng tri th c nh m ph c v  h c t p, có th  đ c sách t i phòng đ c th  vi n ọ ờ ọ  nhà. Sau khi đ c sách, giáo viên  h c chính khóa, có th  đ c sách  ngoài gi   ộ  ể ể ọ nên cho h c sinh vi lĩnh h i tri th c c a h c sinh

ộ ệ ị ứ ẫ ấ

ằ ứ ị ử ử ể ả i ki n th c l ch s  qua các câu chuy n l ch s

ự

ệ ườ ử ắ

ngo i khóa th ộ ử ủ ế ạ ọ

ộ ủ ủ ử ể ứ + Th  hai: K  chuy n l ch s , là m t hình th c khá h p d n và có tính giáo   ử  ệ ị ụ ấ ế d c r t cao nh m chuy n t ọ ả ư ượ ả c h  câu, lì đ m b o tính chính xác, khoa h c, chân th c, tuy t đó hong đ   ộ ự ệ   ỳ ớ ạ ờ ệ ị ể ng g n v i m t s  ki n k . K  chuy n l ch s  trong gi ặ ậ ị ọ   tr ng đ i  c a dân t c có liên quan đ n m t nhân v t l ch s  ho c m t di tích ộ ị l ch s  nào đó   c a c a dân t c

ứ ạ ộ ỷ ệ ậ

ộ ả ệ ạ ể ể ề ễ

ố ướ ế

ệ ạ ị ươ ệ ạ ộ i đ a ph t Nam, Liên h  t

ệ ế ớ c ti n t ờ ỳ ả ộ ộ ệ ệ ạ ề Hi u Yên Xuân – Chi b  c ng s n đ u tiên t

ả   Ví d :ụ   T  ch c ho t đ ng ngo i khoa k  ni m ngày thành l p Đ ng ổ ữ t Nam. Giáo viên có th  k  nh ng câu chuy n  v  Nguy n Ái C ng S n Vi   ả   ậ ứ i thành l p Đ ng Qu c liên quan đ n quá trình ho t đ ng c u n ể  ả ộ c ng s n Vi ng trong th i k  này, Giáo viên k ệ   ầ ộ ố i Huy n m t s  câu chuy n v   Anh S nơ

ổ ứ ọ ứ ả ắ

ử ổ ứ ả ọ

ộ ự ệ ị ớ ị ứ ử ể ấ ạ ệ ứ   + Th  ba: T  ch c h c sinh tr i nghi p sáng t o, hình th c này g n v i tham ử   ị  ch c cho các em h c sinh đi tham quan các b o tàng l ch s , quan l ch s , t ọ   ơ các di tích, n i ghi d u m t s  ki n l ch s  tiêu bi u nào đó. Hình th c h c

33

ượ ế ậ ấ ữ c, c  th  hóa nh ng ki n th c t

ắ ắ ứ ừ  ụ ể ứ ạ   ng sâu s c trong tâm trí và t o h ng thú, phát huy tính tích

ậ t p này giúp các em t n m t nhìn th y đ ở ạ ấ ượ sách v , t o  n t ọ ậ ự c c trong h c t p

ố ớ ọ ế ề ờ ỳ Ví d :ụ   Khi h c sinh l p 12 h c v  th i k  kháng chi n ch ng M

ệ

ề

ệ ọ ế ủ ủ ủ ế

ệ ố

ể ơ

ử ờ ỳ

i đã hi sinh anh dũng đ ữ t  n nh ng ng

ườ ỹ ệ ộ

ỹ ứ ố ộ ự  hào dân t c, lòng bi ộ ậ ủ ử ề c ni m t ệ ề ể ị ế ọ ỹ  ể ổ ứ ố   ( 1954 – 1975), Giáo viên có th  t  ch c các em tham quan Nghĩa trang Qu c ổ ế ạ   ế  Vi t t bài thu ho ch t – Lào. Sau bu i tham quan, giáo viên cho h c sinh vi ư ữ ề ố   ấ ề ể v  cá v n đ  nh : hãy trình bày nh ng hi u bi t c a em v  nghĩa trang Qu c ả ề ự ậ ế  Vi t   t – Lào; c m nh n c a em v  s  hi sinh c a các chi n sĩ trong kháng ỉ  ố ế ỹ ế t – Lào? ….Qua đó không ch  Vi chi n ch ng M  qua Nghĩa trang Qu c t ề ế   ắ ệ ế ụ ể ề t c  th  v  nghĩa trang Vi t – Lào, hi u sâu s c h n v  ki n giúp các em bi ụ ướ ứ ị   c mà còn giáo d c các em lòng yêu th c l ch s  th i k  ch ng M  c u n ể  ướ ế ơ n ả b o v  n n đ c l p c a dân t c. qua đó rèn luy n k  năng quan sát,khám phá,   ạ tìm hi u l ch s , ký năng vi t bài thu ho ch,…

ạ ộ ạ

ơ ị ứ ử ư ị

ạ ộ ị ả ỡ ấ ề ị ử ậ ứ ứ + Ngoài các hình th c trên, ho t đ ng ngo i khóa còn có các hình th c khác,   ử ạ ộ   ử ặ nh : D  h i l ch s , g p g  các nhân ch ng l ch s , trò ch i l ch s , d  h i ử ề ị l ch s , th o lu n v  các v n đ  l ch s

ứ ề ằ ả ả Song, dù t ổ ứ ướ  ch c d ụ   i hình th c nào cũng đ u nh m đ m b o các m c

ầ đích – yêu c u sau:

ữ ươ ứ  Nh ng t V  ki n th c:

ư ệ ị  li u l ch s  đ a ph ọ ứ ị ậ

ế ủ ọ ử ơ ở ộ ầ

ề ế ị ệ ế ế ế ị ử ị ế ả ể t hi u bi t c  th , chi ti

ọ ệ ử ư ệ    li u ng nói chung và t ử ầ   ữ các di tích l ch s  nói riêng giúp h c sinh ti p nh n nh ng tri th c l ch s  d n ể ộ   t c a h c sinh trong t c toàn di n h n, m  r ng t m nhìn, kh  năng hi u bi ậ ữ ế ụ ể ặ quá trình ti p nh n môn h c, đ c bi   t nh ng di t ch ể ủ ị l ch s  tiêu bi u c a Huy n nhà.

Qua s  d ng t ự ọ ư ệ ị ậ ử ụ ự ử ị ợ ế h c, t ọ ng sé giúp h c sinh t bài thu hoach

ươ  li u l ch s  đ a ph ệ  khám phá, t p h p tài li u, vi ộ ố ỹ ự ề ỹ V  k  năng: ệ ỹ rèn luy n k  năng t ớ ọ ắ g n “ h c đi đôi v i hành”, phát huy t t k  năng th c hành b  môn.

ế ụ ọ Góp ph n giáo d c các em bi ng:

V  t ị ị ề ư ưở  t ử ạ ự

ế ơ ươ ố  qu c, bi

ộ ậ ề ố

ừ ố ắ ả ơ ẽ ộ

t h n đ ươ ắ ố ỏ ề ủ ư ữ   ữ t trân tr ng, gìn d  nh ng ồ ưỡ ng thêm cho các   ữ ắ   t  n sâu s c nh ng anh hùng đã ươ   ng ể  ấ   ng, đ t

ẹ ầ giá tr  l ch s , văn hóa mà cha ông ta đã t o d ng nên, b i d ấ ổ ng, yêu đ t t em lòng yêu quê h ộ ứ ng  xu ng vì n n đ c l p dân t c. T  đó các em s  có ý th c yêu quê h ọ ậ ố ơ ơ – n i chôn rau c t r n nhi u h n, c  g ng lao đ ng và h c t p t ể sau này góp ph n nh  bé c a mình vào xây d ng và phát tri n quê h ướ n ầ c ngày càng giàu đ p

ứ ấ ả

ứ ử ụ ạ ấ ờ ượ ứ

ử ụ ể

ọ ộ ứ ạ ệ ượ   ố ả ề c  đ  tài r t mu n nghiên c u t t c  các hình th c s  d ng đ Tác gi ề ư   nêu trên nh ng do th i l ng không cho phép và căn c  vào ph m vi đ  tài ỉ ậ nên tôi ch  t p trung nghiên c u khai thác và s  d ng các di tích tiêu bi u trên   ủ ị đ a bàn c a huy n nhà vào d y h c n i khóa.

34

ệ ị

ơ ự ủ ử ằ ể ủ ư ệ  li u các di tích l ch s  tiêu bi u c a Huy n Anh S n vào   ọ   ử ở ườ ng THPT nh m phát huy tích tích c c c a h c  tr

ử ụ 5.2. S  d ng t ọ ị ạ d y h c l ch s   sinh

ử ủ ơ ệ

ử ọ ổ ằ

ử ụ ộ ố ự ủ ọ ạ   ị ư ệ  li u các di tích l ch s  c a Huy n Anh S n vào d y 5.2.1. S  d ng t ươ ị   ng trình ph  thông nh m phát huy h c m t s  bài   l ch s  trong ch ủ ộ tính tích c c, ch  đ ng c a h c sinh

ị ơ ả ứ ự ề

ề ủ ự ủ ị

ự ệ ộ ế ọ

ộ ế ọ ể ử ụ ề ị

ậ t h c có th  s  d ng nhi u di tích l ch s  đ  làm sang t ậ ử ủ ề ạ ộ

ươ ặ ế ệ ử ị ị

ọ ở ộ ố ươ ư ạ ơ ị ệ Các di s n văn hóa trên đ a bàn Huy n Anh S n ch a đ ng nhi u thông   ị   ả tin   ph n   ánh   các   s   ki n   v   chính   tr ,   quân   s ,   văn   hóa   …   c a   c a   đ a ề ể ử ụ t h c khác nhau ng. Do v y m t di tích có th  s  d ng trong nhi u ti ph   ỏ ơ   ử ể ho c  m t ti  h n ớ   ứ ị i ki n th c l ch s  c a dân t c. Chính vì v y trong ph m vi đ  tài tôi xin  gi ệ   ộ ố thi u m t s  cách khai thác và s  d ng các di tích l ch s  trên đ a bàn huy n ử ng trình l ch s  THPT nh  sau. Anh S n vào d y h c ử ụ  m t s  bài trong ch

ả ổ ồ ươ a. Di tích kh o c  Hang Đ ng Tr ng

ự ử ị Bài 13­ L ch s  10 c  b n ụ ạ   m c 2 ( ơ ả ):  S  hình

ử ụ ­ Giáo viên s  d ng vào d y ị ộ . ể ủ thành và phát tri n c a công xã th  t c

ọ ể

ơ ả ử ọ ồ

ề ự ị ấ ờ ơ c th i nguyên th y vùng đ t Anh S n đã có con ng ị ộ ế ượ t đ

ể   ắ ụ : Giúp h c sinh hi u sâu s c thêm v  s  hình thành và phát tri n ­ M c đích ờ   ủ c a công xã th  t c sau khi đã h c xong bài 13, l ch s  10 c  b n, đ ng th i ườ   ủ giúp các em bi i ư c  trú.

ạ ớ ợ ớ ồ ị

ứ ơ ả ­ Hình th c: D y bài m i trên l p qua tích h p, l ng ghép trong bài 13 – L ch ử s  10 c  b n

ươ ự ể ả ổ

ứ ng pháp: Giáo viên s  d ng hình th c: Tri n lãm các thành t u kh o c ủ ử ụ ườ ấ ơ ­ Ph ọ ề ủ ề ấ h c v  ch  đ : d u tích ng i nguyên th y trên đ t Anh s n

ẩ ế ả

ọ ờ ấ ị ủ ề ậ ủ ọ ệ ươ ả ồ ầ ng dán vào t

ờ ­ Th i gian chu n b  c a h c sinh: Kho ng 5 đ n 7 ngày. Yêu c u h c sinh ư ầ  gi y Ao s u t m hình  nh v  các hi n v t c a hang Đ ng Tr có ghi chú

ế ầ ợ ở ọ h c, ph n tích h p đã nêu trên, GV cho h c sinh   treo

ầ ờ ọ ­ Sau đó   đ n gi ủ ể ph n tri n lãm c a nhóm mình.

ự ẽ ể ế ậ ầ ổ ộ ­ GV s  nh n xét và t ng k t ph n n i dung qua các thành t u đã tri n lãm đó

ậ ượ ủ ệ t Nam ch  trì đã thu đ

ạ ệ ồ ố ố

ả ậ ồ

ợ ậ ồ ọ ồ ồ ư ơ ả ổ ọ   c các Trong đ t khai qu t  do Vi n Kh o c  h c Vi ồ ấ   ậ ồ lo i di v t g m có: đ  đá: 1.176 di v t đá ; đ  g m: 4.457 m nh g m;  đ  đ t ặ   ả (trong đó 16 di v t đ ng mang đ c ỉ ồ ồ nung: 16 d i xe ch ; đ  đ ng: 24 tiêu b n  tr ng đ  đ ng văn hóa Đông S n

ỉ ươ

ồ ươ ộ ng còn   ộ   ng răng đ ng

ậ ế ử ể ớ ậ ố Ngoài các di v t trên, trong h  khai qu t di ch  hang Đ ng Tr ệ ộ ố c 05 b p l a, 10 m  táng và m t s  tàn tích x ộ l p văn hóa Hòa Bình. ễ ỏ ượ phát hi n đ ậ v t và v  nhuy n th  thu c

35

ữ ế ơ ướ ủ ầ ứ Anh S n là n i ch ng ki n nh ng b

c đi đ u tiên c a loài ng ủ ề ạ ầ ộ ộ ườ   i Hòa Bình  và thu c giai đo n đ u c a n n văn hóa

ơ ờ ỳ thu c th i k  văn hóa   Đông s nơ

ử ề ậ ị b. Di tích l ch s  Đ n Lý Nh t Quang

ử ị Bài 18­ L ch s  10 c  b n ụ ạ  m c 1 ( ơ ả ): M  r ng ở ộ  và

ể ử ụ ­ Giáo viên s  d ng vào d y ệ . phát tri n nông nghi p

ọ ề ự ể ắ

ướ

ề ấ ướ ờ ỳ ạ ể ở ủ ệ ấ ề ạ ệ   : Giúp h c sinh hi u sâu s c thêm v  s  phát tri n nông nghi p   i th i k  nhà Lý v  chính sách khai hoang m  rông di n tích   c nói chung, trong đó c a vùng đ t Anh

ượ ề ẩ ụ ­  M c đích ướ n c ta trong d ủ c a tri u đ i này trên ph m vi đ t n ơ S n chúng ta cũng đ c tri u Lý quan tâm khai kh n.

ờ ­Th i gian : 5 phút.

ệ ồ ạ ớ ớ ị

ứ ơ ả ­ Hình th c: D y bài m i trên l p qua liên h , l ng ghép trong bài 18 – L ch ử s  10 c  b n

ươ ả ự ấ ả ậ ổ ­ Ph ế ng pháp: thuy t trình, miêu t , tr c quan, phát v n, trao đ i, th o lu n

ở ộ ủ ầ

ế ệ ề ạ ỏ ệ +  Giáo viên:   khi day ph n khai hoang m  r ng di n tích canh tác c a các tri u đ i th  ký X – XV, giáo viên liên h  qua câu h i:

ờ ỳ ấ ơ ượ ướ c nhà n c quan

ư ẩ 1,Theo các em vùng đ t Anh S n trong th i k  này đã đ tâm khai kh n ch a?

ớ ự ệ ệ ề ề ẩ ạ ắ ộ

ế 2,N u có thì  vi c khai kh n đó thu c tri u đ i nào? G n li n v i s  ki n gì ồ ạ ế còn t n t i đ n ngày này?

ự ế ự ệ ẽ ả ờ ượ ể ọ ỏ : D  ki n s  ki n này có th  h c sinh s  tr  l i đ c câu h i 1,

ư ọ + H c sinh ỏ còn câu h i 2 ch a tr  l ả ờ ượ i đ c

ẩ ộ

ấ ớ ự ệ ạ ử ề ề ị

ắ ậ ệ + Giáo viên: cung c p đáp án câu 2: Vi c khai kh n đó thu c tri u đ i nhà Lý, ồ ạ ế ề G n li n v i s  ki n gì còn t n t i đ n ngày nay là di tích l ch s  đ n Lý Nh t Quang

ặ ỏ ế ề ề ậ + Giáo viên  đ t câu h i 3: em bi t gì v  đ n Lý Nh t Quang?

ự ế ọ + D   ki n: H c sinh tr  l ả ờ ơ ượ i s  l c

ử ụ ớ ề ế ậ hình 05: Gi

ậ ớ i đ n Lý Nh t Quang liên quan đ n Thái t ẩ ệ ổ ứ ấ ử  ơ    ch c khai kh n vùng đ t Anh S n

ố ạ ẹ ặ ậ + Giáo viên: S  d ng  Lý Nh t Quang có công l n trong vi c t và d p gi c Ai nh n xét ch t l i:

ấ ủ ữ ứ

ậ ệ ươ ẩ ấ ng Nam T

ờ ấ ổ ố

ạ

ộ ộ ừ ệ ng, kh i x ườ ng hai con đ

ườ ng th ậ ấ ủ

ố ọ ở ướ ừ ệ ệ ừ ệ ậ ấ ủ   Nh ng d u tích c a Lý Nh t Quang (con trai th  8 c a vua Lý Thái   ổ  T ) khi ông vào làm Tri châu Ngh  An, khai kh n vùng đ t ph ị ể ử   qu c cho th y th i đi m l ch s  này là m t c t m c chói sáng trên hành trình ơ ủ ự ể xây d ng và phát tri n c a Anh S n. T  vi c ch n B ch Đ ng (nay là xã   ượ   ườ ươ ệ ồ ơ ng) làm đ ng B i S n, huy n Đô L ườ ỳ ơ ạ ng ra Thanh Hóa, t đ o lên K  S n và con đ    vi c chiêu dân, l p  p c a Lý ể ả Nh t Quang, t vi c phát tri n s n xu t nông nghi p

ạ ươ ử ề ờ ố ị c. Di tích l ch s  đ n th  Sát thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n

36

ị Bài 19­ L ch s  10 c  b n ơ ả ): Các cu cộ

ạ  m c II ( ụ ượ ế ở ế ử ụ ­ Giáo viên s  d ng vào d y ố kháng chi n ch ng quân xâm l ử c Mông – Nguyên th  ky XIII

ể ế ố ơ

ờ

t đ ị ọ ề ầ ắ ớ ờ

ọ ướ i th i Tr n, h c sinh bi ế ụ ố . Qua đó giáo d c các em lòng bi ng Hoàng Tá Th n ươ ấ ướ ộ ặ   ề ề ụ : Giúp h c sinh hi u sâu h n  v  v  cu c kháng chi n ch ng gi c ­ M c đích ơ   ấ ế ượ ạ i vùng đ t Anh S n c t Mong – Nguyên d ạ   ề ử  đ n th  Sát thái Đ i ộ trong cu c kháng chi n này  g n li n v i di tích l ch s   ế ơ ươ V   t  n các anh hùng dân ộ t c, thêm yêu quê h ng, đ t n c.

ờ ­Th i gian : 2 phút.

ệ ồ ạ ớ ớ ị

ứ ơ ả ­ Hình th c: D y bài m i trên l p qua liên h , l ng ghép trong bài 19 – L ch ử s  10 c  b n

ươ

ệ ể ọ ự ệ

ố ư ề ắ i có t

ượ ặ ổ

ươ ớ

ề ậ ờ

ư ấ ả ứ ặ

ộ ệ ạ ạ ố ể ở ử ề ạ ờ ệ  mang  ỉ ớ ờ i thi u ng pháp: Do không có nhi u th i gian nên giáo viên ch  gi ­ Ph ơ ả ạ   ả ờ ấ Th  Sát H i Đ i tính ch t liên h  đ  h c sinh n m c  b n s  ki n này:   ơ   ấ ư ườ ươ  ch t thông minh, m u trí và có tài b i V ng Hoàng Tá Th n. Ng ỏ ờ  ệ ấ ớ ộ l i thao l c, có công r t l n trong vi c đánh đu i gi c Nguyên ra kh i b ơ   ả ạ cõi. Nhà vua phong cho ông là "Sát H i Đ i V ng". Nhân dân nh  công  n ữ   ườ ộ ị ầ ng h  m nh cho ng  dân nh ng ông đã l p đ n th . Ông là m t v  th n th ở  ặ khi sóng gió, gi c giã, c  giúp dân khi dân g p ho n n n, v t v . Các làng  ven bi n, c a sông, l ch có đ n th  ngài Hoàng Tá Th n

ử ề ử ị d.  Di tích l ch s  đ n C a Lũy

ơ ả ): Phong trào

ạ  m c III ( ụ ượ ị ở ấ ử ụ ­ Giáo viên s  d ng vào d y ố đ u tranh ch ng quân Minh xâm l ử Bài 19­ L ch s  10 c  b n ơ c và kh i nghĩa Lam S n

ộ ơ ơ

ở ở ị m t cu c kh i nghĩa mang tính đ a ph

ọ ừ ộ ế ế ả ộ

ữ ơ

i phóng dân t c, trong chi n th ng oanh li ắ ử ề ấ ề ử ấ ắ

ế ị ộ ươ ơ ế ơ t  n các anh hùng dân t c, lòng yêu quê h

ể ụ ề ề ­ M c đích : Giúp h c sinh hi u sâu h n  v  v  cu c kh i nghĩa Lam S n do   ạ ộ ợ ể   ươ ng phát tri n Lê L i lãnh đ o. t ệ   ắ ộ ộ t thành m t cu c chi n tranh gi ộ ủ ủ   c a nghĩa quân Lam S n có ghi d u nh ng chi n th ng vang d i c a nghĩa ớ   i vùng đ t Anh S n g n li n v i di tích l ch s  đ n C a Lũy. Qua đó quân t ấ   giáo d c các em lòng bi ng, đ t ướ n ạ ụ c.

ệ ồ ạ ớ ớ ị

ứ ơ ả ­ Hình th c: D y bài m i trên l p qua liên h , l ng ghép trong bài 19 – L ch ử s  10 c  b n

ụ ụ ệ ề ọ

ng pháp: M c này giáo viên s  giao nhi m v  cho h c sinh v  nhà tìm ướ ị ở ẽ ỏ ươ ­ Ph ể hi u tr nhà) các câu h i sau: ẩ c (chu n b

ề ễ ẩ

ẻ ậ ấ ủ 1,Trong tác ph m “ Cáo Bình Ngô” c a Nguy n Trãi có câu: “ Mi n Trà Lân trúc ch , tro bay”. V y “ Trà Lân” là vùng đ t nào?

ề ệ ệ ắ ớ ơ ị 2, G n li n v i di tích nào trên đ a bàn huy n Anh s n hi n nay?

ế ớ ử ệ ề ề ộ 3. Em hãy đóng vai m t thuy t minh viên, gi i thi u v  di tích đ n C a Lũy

ấ ọ

ổ ứ ạ ố ớ ượ ở ­ T  ch c d y h c trên l p: Sau khi day xong m c III  ch ng quân Minh xâm l c và kh i nghĩa Lam S n, ụ : Phong trào đ u tranh ọ ơ giáo viên cho h c sinh báo

37

ả ậ ấ ề   Kể

ể ế ụ ụ ẩ ề ự ử ề ắ ẩ ọ ử ụ cáo s n ph m. sau đó, giáo viên s  d ng hình 06 đ  k t lu n v n đ : ầ ả (S n ph m ph n ph  l c 4) ng n g n v  s  tích đ n C a Lũy

ử ệ ị e. Di tích l ch s  Hi u Yên Xuân

ơ ả ủ ử ự ụ ạ ị

ử ụ ộ ụ ứ ổ

ả ớ ỉ ế ấ   ­ Giáo viên s  d ng d y m c 1 c a III ( bài 13 – l ch s  12 c  b n): s  xu t ủ    ch c C ng S n năm 1929 và 1,2 c a m c II (Bài 14): Phong trào cách các t ạ m ng 1930 – 1931 v i đ nh cao Xô Vi ệ t Ngh  Tĩnh

ể ụ ế ớ ề ậ ơ ộ

ệ ạ

ộ ộ ử ả

ế ụ ể ơ ầ ơ ề ị ấ ở ủ ữ ậ i thành ả  ủ t Nam và cao trào cách m ng 1930 – 1931 c a c ầ ờ   t c  th  h n v  l ch s  ra đ i chi b  c ng s n đ u tiên ườ   i con

ệ ơ ọ ­ M c đích:   Giúp h c sinh hi u sâu h n v  qúa trình v n đ ng ti n t ả ộ ả ậ l p Đ ng C ng S n Vi ướ c nói chung và bi n ấ trên m nh đ t Anh S n,  tinh th n đ u tranh qu t kh i c a nh ng ng Xô Vi i huy n Anh S n. ả ế ạ t t

ị ố ớ

ệ ử Hi u Yên Xuân  ơ ộ ế

ị ệ ầ ầ

ề ệ ắ ự ả ả ớ ộ

ế ỷ ệ ở ậ

ệ ả ệ ề ờ

ự ể ẫ

ế t Ngh  Tĩnh. B i v y đ ệ ạ  nhà theo h ụ ủ ể ằ ờ ọ ớ

ị ướ ở ẩ ứ ị ệ ­ Hình th c khai thác: Đ i v i di tích l ch s   là m t di tích l ch   ề ự  ấ ạ ử s  cách m ng tiêu  nh t trên đ a bàn huy n Anh S n liên quan đ n nhi u s ệ ị ữ ử ổ ậ ủ   ki n l ch s  n i b t c a huy n nhà trong nh ng năm đ u đ u th  k  XX. ớ ủ ộ ặ Đ c bi   t Nam t g n li n v i hai s  kiên l n c a dân t c: Đ ng c ng s n vi ể  ỉ ờ ra đ i và phong trào 1930 – 1931 ­ đ nh cao Xô Vi ọ   h c sinh có th i gian và đi u ki n khai thác đ t hi u qu  cao, giáo viên cho ủ ướ ướ ở ọ   ng d n c a giáo viên c  h c sinh t ụ ầ ớ   v i th i gian tìm hi u kho ng m t tu n nh m ph c v  bài h c trên l p sau khi các em đã chu n b  tr nghiên c a tìm hi u tr ộ  nhà. ả c

ệ ấ ướ ẫ ọ ng d n h c sinh khai thác,

ạ ỏ ­ Ph ế vi ươ ng pháp: Giáo viên cung c p tài li u, h ộ ố t bài thu ho ch qua m t s  câu h i theo nhóm:

ạ ộ ụ ủ ệ ể ề

ờ + Nhóm 1: Tìm hi u v  quá trình ra đ i, m c đích ho t đ ng c a Hi u Yên Xuân?

ạ ộ ộ ả ủ ể

ủ ầ   ờ ề + Nhóm 2: Tìm hi u v  quá trình ra đ i và ho t đ ng c a Chi b  Đ ng đ u ệ tiên c a Hi u Yên Xuân?

ệ

ạ ạ + Nhóm 3: Nêu vai trò ho t đ ng c a Hi u Yên Xuân trong Phong trào cách m ng 1930 – 1931 t ủ ạ ộ ơ ệ i huy n Anh S n.

ả ạ ọ ờ ị ­ H c sinh: Ph i hoàn thành bài thu ho ch theo đúng th i gian quy đ nh

ự ế ơ ả ẽ +D  ki n: các em s  hoàn thành c  b n

ế ả ẩ

ừ ự ế ế ạ ệ ầ

ử ụ ạ ậ ế ế

hình 07 đ  gi ủ ạ ứ ạ ộ ệ ệ

ụ ụ ả ầ ệ ủ ấ   ể + Giáo viên: ki m tra ti n trình th c hi n c a các em, thu s n ph m và ch m ớ ầ ữ   bài.Trong t ng ti t d y trên l p đ n nh ng ph n c n lòng ghép, liên h  đã ổ ệ ở  trên, giáo viên cho đ i di n nhóm trình bày, các nhóm khác cùng b  sung nêu    ể ớ   ậ ố i và cu i cùng giáo viên nh n xét, k t lu n ki n th c. S  d ng  ệ   thi u Hi u Yên Xuân và hình  8,9 khái quát ho t đ ng cách m ng c a Hi u ẩ Yên Xuân (S n ph m ph n ph  l c 4)

ố ế ệ g. Nghĩa Trang qu c t Vi t – Lào:

ủ ế ị

ơ ả ươ ế ệ ạ c “Vi ử ụ ­ S  d ng d y m c 2 c a III ( bài 22 – L ch s  12 c  b n):  ế ượ chi n l

ố   ụ ấ ử Chi n đ u ch ng ế   t Nam hóa chi n tranh” và “Đông D ng hóa chi n tranh” 38

ơ ả ử ắ ợ Nguyên nhân th ng l i, ý

ụ ử ủ ị ế ứ ướ ộ ố ủ c a Mĩ  và m c IV ( bài 23 – L ch s  12 c  b n):   ị nghĩa l ch s  c a cu c kháng chi n ch ng Mĩ c u n c

ượ ự ượ ự c s  đ

ố ộ ấ ế ụ ế ử ụ ộ ủ ớ

ộ ậ ườ ữ ế ế ố ộ

ả ộ ờ ứ ầ

ệ ố

ế ắ

ố ớ ắ ự ướ ệ ữ ứ ể ố ơ ị c, hi u sâu s c h n m i quan h  h u ngh  hai n c Vi

ằ   ­ M c đích s  d ng: nh m giúp các em th y đ c s  hi sinh c a các chi n sĩ quân đ i ta trong cu c kháng chi n ch ng Mĩ là vô cùng to l n, cao   ớ   ộ quý và thiêng liêng vì đ c l p hòa bình cho c  dân t c, nó hoàn toàn khác v i ở ủ ự   s  hi sinh c a nh ng ng i lính Mĩ b i m t cu c chi n tranh đ  qu c phi ộ nghĩa. Đây cũng là m t minh ch ng sáng ng i, chân thành cho tinh th n đoàn   ụ   ẻ ữ ế ắ t Nam và Lào trong ch ng k  thù chung. Qua đó giao d c k t g n bó gi a Vi ệ   ế ơ t  n sâu s c đ i v i các chi n sĩ đã hi sinh trong s  nghi p các em lòng bi ệ   ướ ố ch ng Mĩ c u n t Lào.

ể ướ ọ

ẫ

ệ ệ

ế ủ ố ế ể ẩ t c a em v  nghĩa trang Qu c t Vi

ề ự ế ả

ố ế ủ ố ệ ể

ờ ỳ ị ệ ọ ươ ng pháp: ­ Ph    Giáo viên cho h c sinh tìm hi u tr   c khi h c bài chính khóa ạ ướ ế ả ể ng d n các em tìm hi u qua m ng intanex kho ng 5 đ n 7 ngày. Giáo viên h   ỏ   ộ ố ở ặ vào trang: Nghĩa trang Vi t – Lào ho c qua tài li u sách v , ra m t s  câu h i ề ệ   ị t cho các em chu n b : Trình bày hi u bi ộ   ủ Lào; c m nghĩ c a em v  s  hi sinh anh dũng c a các chi n sĩ trong cu c ố   ế kháng Chi n ch ng Mĩ qua nghĩa trang qu c t t – Lào?; Tìm hi u m i  Vi ệ quan h  Vi ử t – Lào qua các th i k  l ch s .

ạ ầ ớ

ệ ầ ử ắ ế ở ế ọ ọ t – lào đã n u

ể ả ọ ị

ự ệ + Giáo viên: Trong quá trình d y trên l p đ n các ph n c n s  dung Nghĩa ầ    trên, giáo viên cho h c sinh trình bày ng n g n ph n trang Vi ử ụ ẩ đã chu n b . Giáo viên s  d ng các hình  nh: Hình 10,11,12,13 đ  minh h a và   ụ ể c  th  hóa s  ki n

ố ế ề ờ ỳ

ớ ọ ể ổ ứ

ổ ộ Vi ữ

ệ ủ ế

ệ Vi

ố ủ ố ỉ

ế ệ ẻ ố ớ ổ ệ ắ ơ

Vi ế ệ ể ề ố ướ ướ ụ

ứ ị ề c ni m t ệ ề ườ ỹ Khi  h c sinh l p 12 h c v  th i k  kháng chi n ch ng M  ( 1954 –   ố ế ệ    ch c các em tham quan Nghĩa trang Qu c t t – ệ ộ ứ    ch c m t cu c thi hùng bi n gi a các ố   ế ủ ớ ề ể t c a em v  nghĩa trang Qu c ủ t – Lào; c m nh n c a em v  s  hi sinh c a các chi n sĩ trong kháng   ố ế ề   t – Lào? Suy nghĩ v  trách ế ụ  t c  qu c?. Qua đó không ch  giúp các em bi ử ờ ỳ  ề ế ể t – Lào, hi u sâu s c h n v  ki n th c l ch s  th i k ự  hào dân c mà còn giáo d c các em lòng yêu n   ộ ậ ủ   ể ả ữ t  n nh ng ng i đã hi sinh anh dũng đ  b o v  n n đ c l p c a

ụ ụ ầ ọ 1975), giáo viên có th  t ổ Lào. Sau bu i tham quan, giáo viên t ữ ủ ề nhóm v i ch  đ : hãy trình bày nh ng hi u bi ả ề ự ậ ế t ỹ chi n ch ng M  qua Nghĩa trang Qu c t nhi m c a th  h  tr  đ i v i t th  v  nghĩa trang Vi ỹ ứ ch ng M  c u n ế ơ ộ t c, lòng bi ẩ dân t c. ộ (S n ph m ph n ph  l c 4) ả

ử ụ ể ủ ữ ơ ệ

ư ệ  li u nh ng di tích tiêu bi u c a huy n Anh S n đ ề ử ệ

ể ươ ử ị ử ị ế ị ể  ế ế t k  chuyên đ  : “ L ch s  Ngh  An qua các di tích tiêu bi u” trong   ớ   ệ ị ng l p ị ệ ươ ng Ngh  An (Ti t 45: L ch s  đ a ph

5.2.2. S  d ng t thi tài li u l ch s  đ a ph 12)

ụ  a. M c têu:

ử ể ị ọ ứ  Giúp h c sinh bi ế ướ t đ

ữ ử ổ ổ ậ ủ ỉ ữ ữ ệ ề

ề ế ớ ệ ờ ỳ ắ   ­ V  ki n th c: c nh ng di tích l ch s  tiêu bi u g n ự ệ ậ ị li n v i nh ng s  ki n, nh ng nhân v t l ch s  n i n i b t c a t nh Ngh  An   ơ và huy n Anh S n qua các th i k

39

ọ ậ ứ ị ư ưở ng: qua h c t p các di tích l ch s  nâng cao ý th c gìn gi

ử ủ ế ơ ắ ữ ả ồ ự t  n sâu s c công lao c a cha ông trong quá trình d ng n b o t n các   ướ   c

­ T  t di tích, lòng bi ữ ươ  n và gi c.

ệ ọ ỹ ự ứ ể ỹ Rèn luy n cho h c sinh k  nag t tìm hi u, nghiên c u khái quát,

ự ệ ­ K  năng: ệ liên h  các s  ki n.

ướ ự ị  ­ Đ nh h ng năng l c:

ự ệ ả h c, năng l c phát hi n và gi ề   ế ấ i quy t v n đ ,

ự ự ọ năng l c t ự ữ ự + Năng l c chung:  ự ợ năng l c h p tác, ngăng l c ngôn ng …

ệ ự ệ ự ử ụ   , tái hi n s  ki n, năng l c s  d ng

ả ệ  Năng l c miêu t ự ộ ự ệ ự + Năng l c chuyên bi t: kênh hình, phân tích, liên h , th c hành b  môn…

ị ử ượ ử ụ ỵ ề

ư ệ ươ li u các di tích l ch s  đ ử ệ ị ơ ộ b.  N i dung t ử ị ị l ch  s  đ a ph ng: L ch s  Ngh  An qua các di tích ( ti c s  d ng vào da  chuyên đ ế t 45 – L p 12)

ạ

ề ầ ử ơ ả ị ọ

ử ệ ị

ể ủ ổ ậ ủ ệ ị ữ ơ ị ử ể

ể ử ừ ệ ơ ứ   ọ ế ọ ụ ­ M c tiêu c  b n c n đ t trong ti t h c này: Sau khi h c sinh nghiên c u, ọ ậ h c t p v  : L ch s  Ngh  An qua các di tích, trong quá trình đó h c sinh   ờ   ượ c tìm hi u các di t ch l ch s   tiêu bi u c a huy n Anh S n  qua các th i đ ể   ỳ ị k  l ch s . T  đó rút ra nh ng đi m n i b t c a các di tích l ch s  tiêu bi u ủ c a huy n Anh S n.

ụ ọ ị ẫ Đ  đ t đ c m c tiêu c  b n trên, giáo viên h

ể ạ ượ ứ ơ ả ươ ướ ị ử ị ử ề

ng chuyên đ  3:   ệ ủ

ể ử ệ ề ậ ự  ng d n h c s nh t ệ L ch s  Ngh  An qua cá   ơ   Hang   Đ ngồ     ng, Đ n Lý Nh t Quang, Đ n C a Lũy, Hi u Yên Xuân, Nghĩa Trang

ề ệ ệ ị nghiên c u tài li u l ch s u đ a ph ể di tích và tìm hi u các di tích tiêu bi u c a huy n Anh S n: ươ Tr ố ế qu c t t – Lào. Vi

ề ạ ộ ướ ọ

ổ ọ ậ Giáo viên t ệ ch c h c sinh đóng vai  ưở ứ ả

ể ọ ế ủ ẩ t hoc, giáo viên cho 6 nhóm chu n b  tr ả ị ướ ở c ẫ   ng d n h ặ   ế ng đ n m t ộ    nhà theo các n i

ươ ứ ớ ­ V  ho t đ ng h c t p:   ạ ộ viên di tích. Đ  h c sinh ho t đ ng hi u qu  và không  nh h ờ th i gian c a ti dung t ng  ng v i các nhóm:

ể ồ ươ + Nhóm 1: Tìm hi u di tích hang Đ ng Tr ng

ử ề ể ậ ị + Nhóm 2: Tìm hi u di tích l ch s  đ n  Lý Nh t Quang

ạ ươ ề ể ố ờ + Nhóm 3: Tìm hi u di tích  đ n th  Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n

ử ể ề + Nhóm 4: Tìm hi u di tích  đ n C  Lũy

ể ệ + Nhóm  5: Tìm hi u di tích Hi u Yên Xuân

ố ế ể ệ + Nhóm  6: Tìm hi u Nghĩa Trang qu c t Vi t – Lào

ử ộ ệ ạ ỗ

ướ ớ ẫ + Giáo viên chia l p thành 6   nhóm , m i nhóm c  m t em đ i di n nhóm đóng vai h ng d n viên di tích

ế

ề ả ờ ề ậ

ầ ử ụ ươ ệ ồ ố ả ớ ệ

ạ ố ế ộ ươ ứ ỗ ớ ọ ươ + Giáo Viên trình chi u hình  nh các di tích c n s  d ng: Hang Đ ng Tr ề Đ n Lý Nh t Quang, đ n th  Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n, đ n C Lũy, Hi u Yên Xuân, Nghĩa Trang qu c t quan sát  ( M i di tích t ng, ử  ầ  Vi   t – Lào. Yêu c u c  l p cùng ế ng  ng v i m t phi u h c tâp/ 1 nhóm)

40

ể ể ề ắ ọ ớ ự

ệ ị ị ị ủ ử ử * Yêu c u: ầ Tìm hi u và trình bày ng n g n v : Đ a đi m? di tích g n v i s ị ắ ki n l ch s  gì? Giá tr  l ch s , văn hóa c a di tích?

ủ ề ị ệ ơ t 45 – L p 12),giáo

ụ ệ ầ ơ ổ ế ử ­ Sau khi day ch  đ : L ch s  Ngh  An qua các di tích ( ti ể ủ viên b  sung thêm ph n phân m c: Các di tích tiêu bi u c a huy n Anh S n

ọ ị ướ ở ế ầ ớ

nhà, đ n ph n này giáo vien gi ằ ẩ ệ ừ

ế ợ ượ ế ả c    Sau khi h c sinh đã chu n b  tr ử ạ hái quát và c  đ i di n t ng nhóm lên trình bày b ng cách đóng vai h ẫ d n viên di tích ( k t h p hình  nh đ ệ   i  thi u ướ   ng ế c trình chi u trên màn hình máy chi u)

ứ ế ế ậ ậ ố ­ Cu i cùng giáo viên nh n xét và k t lu n ki n th c.

ư ạ ự ệ III. Th c nghi m s  ph m

ự ụ ệ : 1. M c đích th c nghi m

ằ ư ệ ử ụ

ư ị ử ả

ươ ể ể ọ ị ứ ơ ạ ệ li u các   ng pháp khai thác và s  d ng t ả  ủ ề   ng THPT trong huy n có ứ ử ở ườ  tr  vào d y h c l ch s

ệ ộ ố Nh m đ a ra m t s  hình th c, ph ệ di tích l ch s  huy n Anh S n đ  ki m ch ng tính kh  thi c a đ  tài và kh ự ế ụ năng áp d ng th c t ả hi u qu .

ự ộ ệ   2. N i dung th c nghi m:

ế ự ệ ươ ị ng: L ch s ử

ộ c ti n hành th c nghi m  m t chuyên đ  l ch s   đ a ph ệ ử ị ươ ể ế ố ớ ượ đ Ngh  An qua các di tích tiêu bi u ( ti ề ị t 45­ phân ph i ch ng trình l p 12)

ố ả

ợ ớ

ứ ộ ố ồ ứ

ệ ề ặ ự ừ ồ

ờ ượ ắ ể ồ ố ệ ị ậ ử ờ

ệ ớ ỏ ơ Theo th ng kê, huy n Anh s n có kho ng trên 100 di tích l n nh , tuy   ế ọ   ể ế ng ti t h c, nhiên đ  tránh ôm đ m v  m t ki n th c và phù h  v i th i l ự  ớ ọ giáo viên đã nghiên c u và l a ch n m t s  di tích tiêu bi u g n v i các s ề   ờ ỳ ử ổ ậ ươ ki n l ch s  n i b t trong t ng th i k , bao g m: Hang Đ ng Tr ng, Đ n ạ ề ề Lý Nh t Quang, đ n th  Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n, đ n C  Lũy,   ố ế  Vi Hi u Yên Xuân, Nghĩa Trang qu c t ươ ệ t – Lào.

ẩ ị * Công tác chu n b :

ố ớ ­ Đ i v i giáo viên:

ướ ấ ả ị + Đ nh h ề ng v n đ  bài gi ng

ư ầ ọ ọ ệ ứ + S u t m, nghiên c u, ch n l c tài li u

ướ ể ẫ ọ + H ng d n h c sinh tìm hi u

ổ ưở ớ ồ ệ ả ạ + Trao đ i ý t ng bài gi ng v i đ ng nghi p, so n bài

ố ớ ọ ­ Đ i v i h c sinh

ư ầ ử ữ ể ể ộ

ị + S u t m, Tìm hi u nh ng di tích l ch s   tiêu bi u liên quan n i dung bài h cọ

ươ ệ 3. Ph ự ng pháp th c nghi m

ớ ọ

ọ   ơ ườ ng THPT Anh S n 3 ( Năm h c ớ ệ ứ ự ớ ố ­ Giáo viên ch n hai l p: 12C3 và 12C5 tr 2019 – 2020), trong đó:  12C3 là l p th c nghi m và 12C5 là l p đ i ch ng

ụ ụ ự ầ ệ (Xem ph n ph  l c 1) 4. Giáo án th c nghi m

41

ế ệ ả ự 5. K t qu  th c nghi m

ạ ể ạ ử

ề ị ế ể

L pớ

ả ạ ượ ớ   ệ i hai l p ­ Sau khi d y chuyên đ : L ch s  Ngh  An qua các di tích tiêu bi u t ụ ụ ả 12C3 và 12C5, tôi đã ti n hành kh o sát qua bài ki m tra 15 phút ( Ph  l c 2)   ớ ế v i k t qu  đ t đ ư c nh  sau:

ố

Gi

iỏ

Khá

Trung bình

Y uế

Kém

Đ iố   ngượ t

ổ T ng   s HS

TN

32

17=53%

9 = 28%

6 = 19%

0 =0%

0 =%

12C3

ĐC

28

6 = 21%

9 = 33%

8 =29%

5 =17%

0 =%

12C5

ả ể ấ

ố ơ ố ớ ủ ớ ủ ớ ề ỏ khá,   gi

ề

ỷ ệ   l ạ ế ươ ị

ọ ử ộ ệ ả

ạ ấ ượ ứ ỏ ề ả ự   ể ố ệ Qua b ng th ng kê s  li u trên cho th y đi m ki m tra c a l p th c ự   ệ ơ ứ i   nhi u   h n   c a   l p   th c nghi m   cao   h n   l p   đ i   ch ng,   t ỏ ệ ử ụ   ứ ệ ơ  vi c s  d ng nghi m nhi u h n và không có lo i y u, kém. Qua đó ch ng t ộ ộ ư ệ ử ị ng vào d y h c s  dân t c là m t trong  li u các di tích l ch s  đ a ph t   ủ  ữ ng b  môn, phát huy tính ch i pháp nâng cao hi u qua ch t l nh ng gi ự ọ ậ ủ ọ ộ đ ng, tích c c h c t p c a h c sinh. Ch ng t  đ  tài mang tính kh  thi.

42

Ế Ầ Ậ

PH N III. K T LU N ả ạ ượ

ụ ề c sau khi áp d ng đ  tài t ạ ườ i tr ng

ế ữ    1. Nh ng k t qu  đ t đ THPT Anh S n 3ơ

ề ồ

ườ ữ ụ ạ ệ ệ Sau khi hoàn thi n đ  tài, tôi và các đ ng nghi p cung chuyên   ế   ượ ơ c nh ng k t ng THPT Anh S n 3 và đã thu đ i tr

ả môn đã áp d ng t ự qu  tích c c

ướ ế ố ớ * Tr c h t đ i v i giáo viên:

ồ ấ ề ữ

ị ề ệ ủ

ả ữ ạ

ệ ử ụ ạ ủ ộ ể ạ ở

ộ ơ ươ

ụ ủ ệ ồ ư ệ   ­ Đ  tài đã cung c p cho các đ ng nghi p nh ng ngu n t  li u vô cùng ừ ể ử quý giá v  các di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n nhà. T  đây trong quá   ồ ư ệ    li u trình gi ng d y giáo viên có th  khai thác và s  d ng nh ng ngu n t ộ này m t cách ch  đ ng, sáng t o làm cho bài d y tr  nên sinh đ ng, phong   ự   ớ ổ phú   h n,   giúp   các   giáo   viên   đ i   m i   ph ng   pháp,   nâng   cao   năng   l c chuyên môn, nghi p v  c a mình

ề ơ ợ

ề ư ầ ề

ưở ữ  li u l ch s  đ a ph ươ ử ị ự ị ớ   ng m i ở  ươ ng    ng ngày

ơ ẽ ­ Cũng qua đ  tài này s  kh i g i cho các giáo viên có nh ng ý t ồ ư ệ ị ử ị ứ v  tìm tòi, nghiên c u, s u t m nhi u ngu n t ư ệ ể  li u l ch s   đ a ph các lĩnh v c khác đ  làm cho kho tàng t ạ càng phong phú, đa d ng h n

ừ ứ ể trong quá trình nghiên c u, tìm hi u  th c t

ự ế ề ệ ể ế

ử ạ ầ ị ị ị

ủ v  các di tích trên ­ Cũng t ộ ố ả ồ ị đ a bàn, giáo viên có th  đóng góp m t s  ý ki n trong vi c b o t n, gìn ị ữ gi  và tôn t o các di tích l ch s  trên đ a bàn góp ph n nâng cao giá tr  l ch ử s , văn hóa c a nó.

ố ớ ọ * Đ i v i h c sinh:

ươ ử ể ị li u v  các di tích l ch s  tiêu bi u tai đ a ph

ị ề ộ ụ ể ắ ng giúp các ử ị   ị   đ a

ư ệ ể ử ươ ề ử ụ ­ S  d ng t ọ ơ ế t   c   th ,   sâu   s c   h n   v   n i   dung   l ch   s em   h c   sinh   hi u,   bi ộ ị ng và l ch s  dân t c ph

ầ ệ ặ ọ

ệ ề ữ ắ ị

ị ệ ữ ữ ả ọ ọ ng, hình thành và nâng cao ý th c trân tr ng, gi

ươ ị ử ủ ệ   t hoàn thi n  ­ Góp ph n hình thành nhân cách và trí tu  cho h c sinh đ c bi ử ị   ơ giúp h c sinh có cái nhìn đúng đ n h n v  nh ng giá tr  di tích l ch s  đ a ứ ph    gìn và b o v  nh ng giá ể ạ tri l ch s  và văn hóa c a cha ông đ  l i.

ỹ ệ ấ ớ  trong vi c rệ èn luy n k  năng t

ự ệ ị ử ữ ự  h c, t ộ ứ   ự ọ  nghiên c u, ủ ể , đam mê, yêu thích b  môn c a các

ụ  ­ Có tác d ng r t l n  khám phá nh ng s  ki n l ch s  tiêu bi u ọ em h c sinh

ọ ể ượ ị ử ơ ớ ớ ữ   c l ch s  n i mình sinh ra và l n lên cùng v i nh ng

ủ ươ ế ứ ọ ­ Giúp h c sinh hi u đ nét văn hóa c a quê h ng là h t s c quan tr ng.

ộ ố ệ ượ ừ ề 2. M t s  kinh nghi m đ c rút ra t đ  tài

43

ế ạ ọ

ả ở ụ Trên c  s  quá trình áp d ng d y h c qua di s n  ộ ố ở ở ồ ớ ọ ủ ệ ạ

trên l p, ý ki n đánh   ệ   ạ giá góp ý c a đ ng nghi p tôi m nh d n rút ra m t s  bài h c kinh nghi m sau:

ề ươ ứ ả ẩ ng trình, sách giáo khoa, tài

ọ ộ ệ ạ ợ ỹ ị ­ V  công tác chu n b  ph i nghiên c u k  ch ế ọ ừ t h c cho phù h p li u d y h c b  môn t ự  đó xây d ng các ti

ế ỹ ề ư ệ ứ ể ạ

ậ ượ ồ ư ệ ữ ị ả ­ Có k  ho ch đi kh o sát, tìm hi u nghiên c u k  v   t ằ ử s  tiêu biêu trên đ a bàn nh m thu th p đ c nh ng ngu n t ị  li u các di tích l ch  li u chính xác

ướ ươ ị

ử ụ ọ ử ị ể ứ ế ề

c khi d y ti ệ ặ ứ ế ọ ả   ế ọ ạ ng, giáo viên ph i t h c có s  d ng di tích l ch s  đ a ph ­ Tr ừ ụ ứ giao nhi m v  cho t ng nhóm h c sinh v  tìm hi u nghiên c u ki n th c liên   ế ầ ệ t là ph n liên quan đ n ki n th c trong bài h c. quan. Đ c bi

ờ ượ ộ ế ạ ữ ả ng m t ti t d y trên l p nên giáo viên ph i bi

ọ ề ế ế ồ

ớ ấ ư ọ ậ ợ ệ ế ượ ể ộ ế i thì đ a h c sinh đ n các di tích đ  có đ

ệ t ch n nh ng tài ­ Do th i l   ể ứ   li u nào tiêu bi u và sinh đ ng nh t tránh tham lam, ôm đ m v  ki n th c. ệ ả   ề c tr i N u có đi u ki n  thu n l ự ế . nghi m th c t

ự ủ ệ ề

ộ ố ệ ể ề ệ ả ế ồ ổ

Trên đây là m t s  kinh nghi m c a tôi trong qua trình th c hi n đ  tài, ệ   ấ r t mong các đ ng nghi p tham kh o và b  sung ý ki n đ  đ  tài hoàn thi n h n ơ

ậ ế   3. K t lu n

ị ả

ể ử ụ ằ i quy t v n đ  khai thác và S  d ng di tích l ch s ạ ọ

ả ọ ậ ụ ộ ặ t c  các m t giáo d ế ấ ọ ị c k t qu  h c t p cao nh t v  t

ề ử ấ ề ấ ả ọ ưỡ ế ộ

ụ ề ậ

ự ế ứ ề ầ

ươ

ủ ạ ầ ấ ướ ề ả c khi truy n t

ử ứ ữ ễ ấ ị

ả ắ ữ ự ị ể ử  ề ậ  Đ  tài t p trung gi ạ   ươ ị đ a ph ng tiêu bi u vào d y h c l ch s  dân t c   nh m giúp h c sinh đ t ế ượ   ng, giáo d c và đ ộ ạ ộ ứ ể   phát tri n. Đây là ho t đ ng giúp cho h c sinh lĩnh h i ki n th c m t cách ọ ạ ộ  . Đi u này quan tr ng và thông minh, v n d ng m t cách sáng t o vào th c t   ệ ộ ứ ỏ   đòi h i nhi u công s c, lao đ ng sáng t o, ý th c tinh th n trách nhi m cao ể ỏ ủ ố ớ ỗ   c và c n đòi h i phát tri n năng ng, đ t n c a m i giáo viên đ i v i quê h ọ ướ ự ư ộ   i cho h c sinh, cho nên l c t  duy và hành đ ng c a mình tr ề ế ậ ph i n m v ng lý lu n, th c ti n v  ki n th c các di tích l ch s  nh t là   ệ nh ng di tích tiêu bi u trên đ a bàn huy n nhà

ạ ớ

ạ ư ộ ấ ề ề ớ ạ ủ ể

ử ụ ử ị ị

ể ế ệ ọ ớ ổ

ệ ầ ằ ộ ỏ

ử ở ườ  tr ẽ ơ ệ ọ ồ

ử ụ ệ ệ ạ ơ ệ   ờ   Do đây là m t v n đ  m i, th i gian có h n, cùng v i kinh nghi m ề  ạ ả gi ng d y ch a nhi u nên tôi m nh d n trình bày quan đi m c a mình v ạ   ề ấ v n đ  khai thác và s  d ng các di tích l ch s  tiêu bi u trên đ a bàn vài d y ọ   ng trung h c ph  thông. V i sáng ki n kinh nghi m này, tôi h c lich s   ườ   ọ mong r ng s  góp m t ph n nh  vào vi c giúp giáo viên và h c sinh tr ng ườ ạ ng b n trên THPT Anh S n 3 nói riêng, các đ ng nghi p và h c sinh các tr   ơ ả ư ị đ a bàn huy n Anh S n  nói chung đ a vào s  d ng đ t hi u qu  cao h n.

ế ứ ố ắ ệ ề

ự ậ

ự ữ ồ ệ ữ   ả Trong quá trình th c hi n đ  tài, b n thân đã h t s c c  g ng nh ng ơ ả ể không th  tránh kh i nh ng sai sót c  b n. V y kính mong s    góp ý chân   thành, khách quan t ỏ ừ  các đ ng nghi p.

ế ị 4. Ki n ngh :

44

ự ề ệ ệ

ở ề ươ ử ị ữ ề ề ấ ng đ

ư ấ

ả Trong quá trình th c hi n và hoàn thi n đ  tài b n thân tôi có nhi u trăn ượ ề ậ c đ  c p trong đ  tài ọ ở ườ ng THPT trên  tr ế ộ ố ề ị ụ ụ ạ ạ i nh m ph c v  d y h c  ấ ộ ề ữ ở ậ tr , băn khoăn v  nh ng v n đ  l ch s  đ a ph ằ ề cũng nh  nh ng v n đ  còn l ạ ị đ a bàn. B i v y, qua đây tôi xin m o mu i đ  xu t m t s  ý ki n sau:

ộ ữ ủ ộ

ứ ọ ọ ư ầ ươ

ươ Nh ng giáo viên b  môn c n ph i ch  đ ng nghiên c u ch ế ọ

ầ ệ ị ọ ộ ử ị ạ ề ị ươ ử ệ ộ ị ng trình ứ ng, ch n l c ki n th c và sách giáo khoa, s u t m tài li u l ch s  đ a ph   ậ ụ v n d ng vào quá trình d y h c b  môn đ  hình thành cho các em h c sinh có   ơ cái nhìn toàn di n h n v  l ch s  đ a ph ả ử ị ể ng và l ch s  dân t c.

ấ ệ ủ

ồ ư ệ ị ử ị ươ ấ

ể ệ ậ

ơ ệ ứ ổ   Kính mong Ban ch p hành Huy n  y huy n Anh S n nghiên c u t ng ồ   ự ừ ng theo t ng lĩnh v c, cung c p ngu n ệ   ọ ng h c trên đ a bàn đ  giáo viên và h c sinh thu n ti n ả li u l ch s  đ a ph ị ọ ườ ọ ậ ạ ợ h p các ngu n t tài li u cho các tr ơ h n trong quá trình gi ng d y và h c t p.

ố ả ệ

ệ ồ ộ ố   mong   mu n   đ   tài   đ ế ậ t đ n và v n d ng thi

ề ự ữ ử ủ ế ể ượ   c   các   đ ng   nghi p   trong ầ   ạ ọ t th c vào d y h c b  môn góp ph n ị ị   t thêm nh ng giá tr  l ch s , văn hóa c a quê

Cu i   cùng   tác   gi ế ế ụ huy n nhà bi ằ ọ ỏ nh  nh m giúp h c sinh hi u bi ươ ng mình. h

ả ơ Tôi xin chân thành c m  n!

45

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ử ả ệ ấ ả ả ộ ơ ị ệ   t

ấ ả ộ ệ ệ ậ ơ 1. Ban  ch p hành Đ ng b  huy n Anh S n – L ch s  Đ ng C ng S n Vi Nam huy n Anh S n – T p I (1930 – 1963) – Nhà xu t b n Ngh  An 2003

ả ị ệ ấ ộ ơ ơ

ệ ộ ả 2. Ban  ch p hành Đ ng b  huy n Anh S n – Anh S n trong dòng ch y l ch ấ ả ử s  dân t c – Nhà xu t b n Ngh  An 2013

ễ ệ ộ

ả ổ ọ ị ị ắ ử ệ ươ ử ế ả ậ ồ   3. Nguy n Kh c S , Bùi Vinh – Vi n kh o c  h c Hà N i 2009 ­ Hang Đ ng Tr ng – Ngh  An: K t qu  khai qu t và giá tr  l ch s

ủ ị ươ ọ ị ạ ử   ng pháp d y h c l ch s .

ọ ụ ộ ổ ầ 4. Phan Ng c Liên, Tr n Văn Tr  ( ch  biên) Ph nxb giáo d c Hà N i 1998 và b  sung 1999, 2000.

ễ ọ ị ươ ạ ọ   ng pháp d y h c

ị ạ ọ ư ạ ử 5. Phan Ng c Liên, Tr nh Đình Tung, Nguy n Th  Côi: Ph ị l ch s . NXB đ i h c s  ph m 2002

ử ị ủ ễ ả ị ươ ụ 6. Nguy n C nh Minh (ch  biên), l ch s  đ a ph ng,NXB Giaos d c 1999

ộ ụ ạ ị ử ụ 7. B  giáo d c và đào t o, sách giáo khoa l ch s  10. NXB Giáo d c 2006

ộ ụ ạ ị ử ụ 8. B  giáo d c và đào t o, sách giáo khoa l ch s  12. NXB Giáo d c 2006

ộ ụ ạ ụ ử ị 9. B  giáo d c và đào t o, sách giáo viên l ch s  10. NXB Giáo d c 2006

ụ ử ụ ạ ộ ị 10. B  giáo d c và đào t o, sách giáo viên l ch s  12. NXB giáo d c 2006

ướ ự ứ ụ ệ ế ạ ẩ ỹ

ộ ị ử ụ ẫ 11. B  giáo d c và đào t o, H ng d n th c hi n chu n ki n th c, k  năng môn l ch s  10. NXB Giáo d c 2006

ướ ự ứ ụ ế ệ ạ ẩ ỹ

ộ ị ụ ử ẫ 12. B  giáo d c và đào t o, H ng d n th c hi n chu n ki n th c, k  năng môn l ch s  12. NXB Giáo d c 2006

ộ ố ử ị ề ị ụ ệ ạ ươ   ng

ở ệ ộ 13.S  giáo d c và đào t o Ngh  An, m t s  chuyên đ  l ch s  đ a ph ố Ngh  An. NXB qu c gia Hà N i 2015

46

Ụ Ụ PH  L C

ụ ụ Ự Ệ Ph  l c 1: GIÁO ÁN TH C NGHI M

ế

Ti t 45.  Chuyên đ  3: ề Ị Ử Ể Ệ L CH S  NGH  AN QUA CÁC DI TÍCH TIÊU BI U

Ụ I. M C TIÊU

ứ ế  1. Ki n th c:

ắ ọ ượ ­  Giúp h c sinh n m đ c

ủ ỉ ử ứ ể ệ ề

ệ ị ế ữ   + Nh ng ki n th c v  các di tích l ch s  tiêu bi u c a t nh Ngh  An và ơ huy n Anh S n

ể ụ ể ơ ự ệ ị ữ ử ề ể ị

ộ + Qua nh ng di tích l ch s  tiêu bi u các hi u c  th  h n v  các s  ki n l ch ử ủ s  c a dân t c.

ư ưở 2. T  t ng:

ụ ọ ươ ấ ướ ­ Giáo d c h c sinh lòng yêu quê h ng, đ t n c,

ữ ở ơ ố ọ  ­ Trân tr ng và gi gìn các di tích n i mình sinh s ng

ệ ạ ả ng đ  ti p t c góp công b o v , tôn t o các di tích

ươ ẹ ệ  ­ Rèn luy n HS tu d ư ị l ch, xây d ng quê h ể ế ụ ưỡ ng ngày càng giàu đ p

ỹ 3. K  năng:

ệ ệ ị ứ

ỹ ử ị ộ ự ệ ị ự  nghiên c u, tìm hieur, khám phá, liên h  l ch   ử   ng mình. Qua đó đánh giá các s  ki n l ch s ,

ấ ọ  ­ Rèn luy n h c sinh k  năng  t ớ ị ươ ử s  dân t c v i l ch s  đ a ph ọ ề khái quát v n đ , rút ra bài h c

ướ ị 4. Đ nh h ự   ng hình thành năng l c:

ự ự ự ệ ả hoc, năng l c phát hi n và gi ề   ế ấ i quy t v n đ ,

Năng l c t ự ữ ự ­ Năng l c chung: ự ợ năng l c h p tác, năng l c ngôn ng

ự ự ử ộ

ử ụ   ệ  Tái hi n s  ki n l ch s ; th c hành  b  môn, s  d ng t: ậ ệ ự ệ ị ề ự ệ ọ ­ Năng l c chuyên bi ự ồ đ  dùng tr c quan; nh n xét v  s  ki n, đam mê môn h c

Ị Ạ Ọ Ế II. THI T B  D Y H C:

ệ ị ử ị ươ ệ ng Ngh  An ­ Tài li u l ch s  đ a ph

ể ủ ệ ề ệ ơ ị ử ­ Tài li u v  các di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n Anh S n

ế ả ọ ­ Tranh  nh liên quan đ n bài h c

47

Ọ Ổ Ạ Ứ III.  T  CH C D Y H C

ớ ọ ổ ị ố ệ ớ ể 1.  n đ nh l p: Ki m tra sĩ s , v  sinh l p h c,

2. Bài cũ: (không)

48

ạ ọ ế ớ  3. Ti n trình d y h c bài m i

ạ ộ ở ộ 3.1.Ho t đ ng kh i đ ng

ạ ụ ứ ố ọ

ề ượ  T o tình hu ng giúp h c sinh có h ng th u v i v n đ  đ ế ạ ộ ự ậ c nêu,   ữ   i quy t nh ng

ắ ề ộ ọ ứ ớ ấ ­ M c tiêu: ể ả chú ý l ng  nghe, quan sát, t p trung, tích c c ho t đ ng đ  gi ế ấ v n đ  liên quan đ n n i dung bài h c.

ộ ố ử ụ ể ả Giáo viên s  d ng m t s  hình  nh, vi deo tiêu bi u liên

ươ ế ọ ­ Ph ng pháp:   quan đ n bài h c:

ề ắ

ẩ Ồ ế ươ ệ ề

ễ ộ ố ử ệ ướ ứ ế ề ờ ờ Hang Th m  m, đ n th  vua Mai H c Đ , đ n th  vua Quang Trung trên núi ồ ng, đ n C a Lũy, Hi u Yên Dũng Quy t, khu dích Kim Liên, Hang Đ ng Tr ồ ạ t – Lào c nh  ngu n t Xuân, video l i nghĩa Trang Vi h i u ng n

ọ ầ ­ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát

ấ ề ­ Sau đó giáo viên nêu v n đ :

ả + Em hãy nêu tên các hình  nh trên?

ự ệ ị ử ữ ữ ế ả + Nh ng hình  nh trên liên quan đ n nh ng s  ki n l ch s  nào?

ự ế ẽ ả ờ ượ ộ ố ư ượ c m t s  hình  nh  nh  t i đ ng đài chi n s

ươ ồ

ồ ở ấ ử ữ v n đ  nh ng s  ki n l ch s  liên quan r t ít em tr  l ng, Nghĩa Trang Vi ả ờ ượ i đ c m t s ế ỹ  ệ   t – ộ ố

ư ả ọ ­ D  ki n: h c sinh s  tr  l Truông B n, khu di tích Kim Liên, Hang Đ ng tr ấ ề ự ệ ị Lào;  ầ ủ ự ệ s  ki n nh ng không đ y đ .

ơ ượ ữ ề ấ ẫ ừ ộ   ư c nh ng v n đ  đã đ a ra và d n vào n i

­ T  đó, giáo viên khái quát s  l dung bài h cọ

ạ ộ ế ứ 3.2. Ho t đ ng hình thành ki n th c

ứ ầ ế ạ ộ ủ ọ ạ Ki n th c c n đ t

Ho t đ ng c a giáo viên và h c  sinh

ạ ộ ủ ờ Ho t đ ng 1: cá nhân 1. Th i kì nguyên th y

ẩ Ồ ể ­ Tìm hi u di tích Hang Th m  m

ậ ế ủ   t c a

ẩ Ồ ề ầ ­ GV yêu c u HS nêu nh n bi em v  Hang Th m  m

ị ể + Đ a đi m hang ?

ử ế

ự ệ ị + S  ki n l ch s  liên quan đ n Hang ẩ Ồ Th m  m?

ả ờ ệ ọ ­ HS đ c tài li u và  tr  l i.

ậ

ứ ủ ế ế ợ GV nh n xét, k t h p hình 03­ trang ề ể ố 19 c a chuyên đ  đ  ch t ki n th c.

ớ ệ ­ GV gi ẩ   i thi u di tích hang Th m

ồ ế ợ ả m k t h p hình  nh

ả ổ ọ ẩ Ồ ­ Di tích kh o c  h c Hang Th m  m:

ằ ậ ệ ắ +   N m   trong   dãy   Phá   Th m,   xã   Châu Thu n, Qùy Châu, Ngh  An

ế ỷ ượ ậ ố + Đ c khai qu t vào cu i th  k  XX

ạ ổ n kh ng l

ươ   ng ượ   , răng ớ   i tinh khôn cùng v i ậ n và ng

ấ ậ + Các di v t tìm th y: Hóa th ch x ộ ồ răng đ ng v t, răng v ườ ườ ượ i v ng ậ các di v t khác

ờ

ứ ư ở ố ỏ i đã c  trú và sinh s ng ủ     th i   nguyên   th y    vùng

ườ ệ ề +   Đi u   đó   ch ng   t con ng ấ đ t Ngh  An

ự ờ 2. Th i kì d ng n ướ c ạ ộ ệ ạ ả ổ a. Di tích kh o c  Làng V c ặ   ­ Ho t đ ng 2: Làm vi c theo c p đôi

ể c qua  di

ướ ề ờ ỳ ự Tìm hi u th i k  d ng n ạ tích Làng V c và di tích đ n Cuông

ầ ặ ỗ

ệ ớ ỗ ặ ộ ­ Yêu c u: M i bàn có hai c p đôi, m i c p đôi làm vi c v i m t di tích

ị ể + Đ a đi m di tích ?

ự ệ ị ử + S  ki n l ch s  liên quan di tích?

ự

ấ ệ   ặ ­   HS:   các   c p   đôi   d a   vào   tài   li c ề khai thác các v n đ  trên

ặ

ậ

ế ổ ệ ờ ạ ạ ­ GV: M i đ i đ i di n hai c p đôi ầ ượ t trình bày hai di tích nói trên, l n l ặ các c p đôi khác t p trung theo dõi ạ b n trình bày và cho ý ki n b  sung

ậ

ế ố ­   Cu i   cùng,   GV   nh n   xét   và   KL ứ ki n th c

ạ ả ổ * Di tích kh o c  Làng V c: ổ ả ạ

ẫ ế ỷ ậ ng d n HS khai thác hình 4 ộ ­  Di tích kh o c  Làng V c thu c Xã   ượ ệ   Thái Hòa, Huy n Nghĩa Đàn, đ c khai ố qu t vào cu i th  k  XX

ướ ­ GV h – Trang 20 ề ể ơ ­ Tiêu bi u cho n n văn hóa Đông S n

ậ ở ệ

ậ

ạ ố ọ GV cho HS quan sát  hi n v t   làng ầ V c   và   yêu   c u   HS   nh n   xét.GV ch t ý và minh h a thêm.

ạ ả ổ ọ a. Di tích kh o c  h c Làng V c:

ượ ệ ệ ệ ẫ ị ố ­ Đ c phát hi n vào năm 1972, tai xã   ậ   Nghĩa Hòa, Huy n Nghĩa Đàn, khai qu t cu i TK XX ộ ồ ằ ệ ậ ượ ộ ồ ướ   ­ GV h ng d n HS liên h  bài 13 – ử ị   L ch s  10: Đ a bàn hình thành nhà ướ   c Văn Lang thu c đ ng b ng ven n ả Sông H ng, sông Mã và sông C ồ ộ ệ (sông Lam – Ngh  An) ậ c: M  táng và ­ Hi n v t khai qu t đ ề ậ ằ các di v t b ng đ ng => thu c n n văn hóa Đông S nơ

ệ

ộ   ỏ ờ ổ ạ ứ ­ Ch ng t  th i c  đ i Ngh  An là m t ấ ữ   trong   nh ng   vùng   đ t   hình   thành   nhà cướ n

ử ề ị b. Di tích l ch s ­văn hóa đ n Cuông

ễ ộ ề * Di tích đ n Cuông: ề ễ ệ   ­ Đ n Cuông thu c xã Di n An, huy n Di n Châu ướ ẫ ng d n HS quan sát hinh 5­ ươ ươ ụ ề ờ ­ Đ n th  vua Th c An D ng V ng ­ GV h Trang 21

ế ị ớ ệ Và g i thi u di tích này ệ ố ử ­ Là di tích l ch s  văn hóa – ki n trúc ậ ngh  thu t qu c gia

ờ ắ ộ 3. Th i kì B c thu c

ạ ộ HĐ cá nhân Ho t đ ng 3:

ờ ắ ể ộ Tìm hi u các di tích th i B c thu c

ầ

ụ   ­ GV yêu c u HS nêu khái quát c m ế di tích Mai H c Đắ

­ HS theo dõi SGK và tr  lả ờ

ậ

ể ố ụ ắ ế ­ C m di tích Mai H c Đ : ướ ở

ầ ọ ế ợ ­ GV nh n xét, k t h p hình 6, 7 ­ Tr   ộ   23   đ   ch t   ý­   GV   khái   quát   cu c kh i nghĩa Hoan Châu và h   ng dãn ệ HS đ c tài li u ph n này ệ ộ + Thu c Nam Đàn, Ngh  An

ờ ề

ị

ổ ố ắ ườ ộ  +   Đ n   th   vua   Mai(TT   NĐ),   lăng   m ườ   i   đã   lãnh vua   Mai   (Vân   Diên),   là   ng ở ộ ứ ạ  ch c cu c kh i nghĩa   đ o nhân dân t ố Hoan   Châu   ch ng   ách   th ng   tr   nhà   ợ Đ ng giành th ng l i

ờ ế 4.Th i kì phong ki n

ạ ộ

ể

ế ả ờ

HĐ nhóm ( chia l p 4ớ   Ho t đ ng 4:  thành 4 nhóm):Tìm hi u các di tích   ậ   ờ th i phong ki n. Th i gian th o lu n 3 phút)

ị ể + Đ a đi m di tích ?

ự ệ ị ử + S  ki n l ch s  liên quan di tích?

ượ ề ề ủ ơ ­ Di tích đ n Q a S n(đ n M u) ủ ơ ề ể ­ N1: Tìm hi u di tích đ n Q a S n

ử ề ễ ờ ị ­ Di tích l ch s  đ n th  Nguy n Xí ề ể ờ ­ N2: Tìm hi u di tích đ n th

ế ượ   ng ễ Nguy n Xí ­   Di   tích   núi   Dũng   Quy t   và   Ph Hoàng Trung Đô­Vinh

ế ổ ­   N3:   Tìm   hi u   di   tích   núi   Dũng ế Quy t và ph ể ượ ng Hoàng Trung Đô ạ   ­ Di tích thành c  Vinh: 1998 x p h ng DTLSVHQG ể ổ ­ N4: Tìm hi u di tích thành c  Vinh

ậ ả ờ

ế ệ ử  ­ GV: sau th i gian th o lu n, GV c ọ   ạ đ i di n 4 nhóm lên dán phi u h c

t p. ậ

ấ ả ệ

ả ố ệ ờ ộ ậ 5. Th i kì đ u tranh giành và b o v ộ đ c l p dân t c

ế ợ   GV k t h p các hình  nh trong tài ể ấ ộ   ậ li u đ  nh n xét và th ng nh t n i ơ ả dung c  b n ­ Khu di tích Kim Liên ­ Nam Đàn

ế ệ t Ngh  Tĩnh t ạ   i ầ ệ ự ệ ố ­ H  th ng di tích Xô vi Ngh  Anệ

ử ồ ị

ậ ­ Di tích l ch s  Truông B n: 1996 công nh n là DTLSQG

ự ễ ế ạ ộ ẫ ướ H ng   d n   HS   tìm   Ho t   đ ng   5:   ể ế   hi u   và   t u   hoàn   thi n   ph n   ki n ữ ắ   ứ th c ( Vì  đây là nh ng di tích g n ờ ỳ ị ạ ử ệ ớ v i th i k  l ch s  hi n đ i và các   ượ ừ ể   c   đi   tham em   có   th   đã   t ng   đ ế ứ ế   quan, tr c ti p ch ng ki n nên các ứ ế em d  ti p thu ki n th c

ị ử ủ   ể   tiêu   bi u   c a

ơ ệ 6.   Các   di   tích   l ch   s huy n Anh S n

ướ Đóng vai h ẫ   ng d n

ạ ộ ­ Ho t đ ng 6: viên di tích

ứ ổ ch c h c sinh đóng vai

giáo viên t ẫ ướ h ọ ng d n viên di tích

ướ ế * Các b c ti n hành:

ỗ ệ ạ

ẫ

ử ộ ướ ị ướ ộ ớ + Giáo viên chia l p thành 6 nhóm ,     m i nhóm c  m t em đ i di n nhóm ng   d n   viên   di   tích, đóng   vai   h   ẩ chu n b  tr c n i dung

ả ế

ầ ử

ề

+ Giáo viên trình chi u hình  nh các   ồ     dung:   Hang   Đ ng di   tích   c n   s ề   ậ ươ ng,   Đ n   Lý   Nh t   Quang,   đ n Tr ươ ạ ờ   th  Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá ệ ử ụ ề ố   Th n, đ n C  L y, Hi u Yên Xuân, ệ ố ế   t – Lào. Yêu  Vi Nghĩa Trang qu c t ể ổ ầ ả ớ c u c  l p cùng quan sát t ng th

ượ c   giao   chu n  b

ư ẩ ọ ả ổ ồ ươ a. Di tích kh o c  hang Đ ng Tr ng ướ

ệ ơ ộ ơ ­ Thu c xã Hoa S n, huy n Anh S n ầ   +   Giáo   Viên   cho   các   em   đ a   ph n ị ở  ộ n i   dung  đã   đ ộ ử ỗ   nhà,   m i   nhóm   c   m t   h c   sinh ẫ ố đ ng vai h   ng d n viên di tích lên trình bày

ệ ể

ề ươ ồ +   Nhóm   1:   Tìm   hi u   di   tích   hang Đ ng Tr ng

ị ử ộ ậ ươ ậ c: M  táng, ­ Các hi n v t khai qu t đ ề ộ ậ ằ nhi u di v t b ng đá thu c n n văn hóa ủ ề ầ ạ Hòa Bình và giai đo n đ u c a n n văn hóa Đông S nơ ậ ể + Nhóm 2: Tìm hi u di tích l ch s ề đ n  Lý Nh t Quang

ủ ấ ờ ­ Cho th y th i nguyên th y con ng ườ   i

ề ạ ơ ờ ư đã c  trú t ấ i vùng đ t Anh s n

ạ ươ ể + Nhóm 3: Tìm hi u di tích  đ n th ố Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n

ề ử ề ậ ị b. Di tích l ch s  đ n Lý Nh t Quang ử   ể + Nhóm 4: Tìm hi u di tích  đ n C a Lũy ệ ơ ộ ơ ­ Thu c xã Vĩnh S n, huy n Anh S n ể ề ử ệ   +   Nhóm   5:   Tìm   hi u   di   tích   Hi u Yên Xuân ứ ể ặ ấ ơ ố ế ệ +   Nhóm   6:   Tìm   hi u   Nghĩa   Trang qu c t t – Lào Vi ậ ờ  nhà ­ Đ n th  Lý Nh t Quang ( thái t   ổ     ch c  nhân dan  khai Lý)   đã  có  công  t ẹ   phá vùng đ t Anh S n và d p gi c Ai Lao

ề ờ ạ ị ắ ể ể ươ   c.   Đ n   th   Sát   Thái   Đ i   V ng Hoàng Tá Th nố

ệ ơ ộ ơ ­ Thu c xã Tào S n, huy n Anh S n ị ị ế ợ

ượ nh   đ ờ

* Yêu c u:  ầ Tìm hi u và trình bày   ắ   ề ọ ng n g n v : Đ a đi m? di tích g n ử   ử ớ ự ệ ị v i s  ki n l ch s  gì? Giá tr  l ch s , ủ   văn hóa c a di tích?   (k t h p hình ả ế     trình   chi u   trên   màn   hình máy chi u)ế

ố ư ậ ượ ổ ấ ớ ố ậ ứ ế ­   Cu i   cùng   giáo   viên   nh n   xét   và ế k t lu n ki n th c. ỏ ờ ươ ả ạ     ­   Th   Sát   H i  Đ i   V ng   Hoàng  Tá ư ấ ườ     ch t   thông   minh, Th n.   Ng i   có   t ơ ộ   c, có i thao l m u trí và có tài b i l ặ   ệ công r t l n trong vi c đánh đu i gi c Nguyên ra kh i b  cõi

ử ề ử ị ị d. Di t ch l ch s  đ n C a Lũy

ệ ộ ơ ơ ­ Thu c xã Hoa S n, Huy n Anh S n

ờ ơ ườ

ữ ế

ợ ạ

ẫ   ­ Th  Thánh M u Lũy S n – ng i đã có công chăm sóc cho nghĩa quân Lam S nơ   ố   trong  nh ng   năm   kháng   chi n   ch ng ề ủ   i   mi n   núi quân   Minh   c a   Lê   L i   t ệ Ngh  An.

ử ệ ị ị e. Di t ch l ch s  Hi u Yên Xuân

ệ ộ ơ ơ ­ Thu c xã Lĩnh S n, huy n Anh S n

ạ ạ

ệ ơ

ơ ở ấ ủ ậ ả

ộ ­   Là   c   s   ho t   đ ng   cách   m ng   tiêu   ờ   ể bi u nh t c a huy n Anh S n trong th i ỳ   k   thành   l p   Đ ng   và   PTCM   1930   – 1931

ố ế ệ g. Nghĩa Trang qu c t Vi t – Lào

ị ấ ệ ộ ơ ­ Thu c th  tr n huy n Anh S n

ỉ ủ

t sĩ hi sinh t ộ ạ   ệ i   ng   Lào   trong   cu c   kháng

ỹ ơ ­ N i an ngh  c a các li ườ ế chi n   tr ố ế chi n ch ng M ướ ớ ử ụ   ­ Ngoài hình  nh, giáo viên s  d ng ồ video l ả ễ ộ ố  h i u ng n c nh  ngu n

ệ ậ 3.3 Luy n t p:

ạ ể ủ ỉ ệ ệ ơ   i các di tích tiêu bi u c a t nh ngh  An và huy n Anh S n ­ Khái quát l

ậ ụ ở ộ 3.4. V n d ng m  r ng:

ậ ả ể ệ ế

ủ ỉ ự ệ ị ệ ử ố ộ ơ ị ­ L p b ng th ng k  các di tích tiêu bi u c a t nh Ngh  An và huy n Anh S n theo các n i dung: Tên di tích, đ a bàn, s  ki n l ch s  liên quan

ể ầ ữ ử ệ ả ị ị ­ Em c n làm gì đ  gìn gi và b o v  các di tích l ch s  trên đ a bàn

ộ ủ ủ ả ệ   t

t m t bài lu n c m nghĩ c a em v  s  hi sinh c a các chi n s  Vi ạ ỹ ứ ướ ậ ườ ế ố ộ ế ­ Vi Nam t ế ề ự ng Lào trong cu c kháng chi n ch ng M  c u n ế i chi n tr ỹ c.

3.5. Tìm tòi sáng t oạ :

ử ắ ệ ị ư ầ ữ ề ẫ ­ S  t m nh ng m u chuy n l ch s  g n li n các di tích đã đ ượ ọ c h c

ể ề ộ ố ủ ỉ ệ li u v  m t s  di tích khác c a t nh Ngh  An nói

ư ầ ư ệ ­ Tìm hi u, s u t m t ơ ệ chung và huy n Anh S n nói riêng

ụ ụ Ể Ph  l c 2: BÀI KI M TRA 15 PHÚT

ề 1. Đ  ra:

ể ệ ể ơ ị K  tên các di tích tiêu bi u trên đ a bàn huy n anh s n và

ữ Câu 1. ( 4.0 đi m):ể ự ệ nh ng s  ki n liên quan đén các di tích đó.

ậ ồ ớ Em có c m nh n gì v  l ễ   c nh  ngu n di n

ả ạ ệ Câu 2. (6.0 đi m):ể ra vào ngày 27/ 7 hàng năm t i nghĩa trang qu c t ề ễ ộ ố  h i u ng n ố ế  Vi ướ t – Lào?

2. Đáp án:

ể ủ ử ơ ệ ị Câu 1: Cá di tích l ch s  tiêu bi u c a huy n Anh S n:

ả ổ ồ ươ ệ ộ ơ ­ Di tích kh o c  hang Đ ng Tr ơ ng (Thu c xã hoa s n, huy n Anh S n)

ử ề ệ ậ ơ ơ ộ ị ­ Di tích l ch s  đ n Lý Nh t Quang (Thu c xã Vĩnh S n, huy n Anh S n)

ươ ạ ộ ố ơ

ệ   ờ ề ­ Đ n th  Sát Thái Đ i V ng Hoàng Tá Th n (Thu c xã Tào S n, huy n Anh S n)ơ

ử ề ử ệ ơ ơ ộ ị ị ­ Di t ch l ch s  đ n C a Lũy (Thu c xã Hoa S n, Huy n Anh S n)

ử ệ ệ ơ ơ ộ ị ị ­ Di t ch l ch s  Hi u Yên Xuân (Thu c xã Lĩnh S n, huy n Anh S n)

ố ế ệ ệ ơ ộ ­ Nghĩa Trang qu c t Vi ị ấ t – Lào (Thu c th  tr n huy n Anh S n)

ậ ề ễ ộ ố ả ướ ồ ạ ớ ơ ệ Câu 2: C m nh n v  l h i u ng n c nh  ngu n t i huy n Anh S n

ầ ượ Yêu c u HS nêu đ c:

­ Khái quát đ ượ ễ ộ c l h i…

ệ ế ầ ướ ệ ng tinh th n đoàn k t hai n c Vi t Nam

ể ượ t – Lào là bi u t ẻ ố ệ ­ Nghĩa trang Vi ự và Lào trong s  nghi p ch ng k  thù chung..

ố ớ ướ ả t  n c a Đ ng, nhà n

ể ệ ế ỹ c và toàn th  nhân dân đ i v i các ỹ ạ ướ ạ ệ ố ế ơ ủ ­ Th  hi n lòng bi ự chi n s  đã hi sinh trong s  nghi p ch ng M  t ể c b n Lào i n

ự ầ ng đ  sau này góp ph n xây

ọ ậ ấ ướ ể ẹ ệ ệ ả ­ Liên h  b n thân: Tích c c h c t p và tu d ươ ả ự d ng và b o v  quê h ưỡ c ngày càng giàu đ p. ng, đ t n

Ạ Ộ Ộ Ố ụ ụ Ọ Ủ Ả Ph  l c 3:  M T S  HÌNH  NH HO T Đ NG H C TÂP C A

Ế Ạ Ọ Ự Ệ H C SINH TRONG TI T D Y TH C NGHI M

ụ ụ Ợ Ủ Ầ Ả Ẩ Ọ Ph  l c 4: S N PH M C A H C SINH QUA PH N TÍCH H P