Sao Thổ – “Nữ hoàng sắc đẹp” của hệ Mặt Trời

Chia sẻ: Ha Quynh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với vành đai giống như một chiếc vương miện, Sao Thổ rất nổi bật trên nền trời đêm. Sao Thổ là hành tinh cuối cùng trong chuỗi Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ theo cách gọi của người Trung Quốc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sao Thổ – “Nữ hoàng sắc đẹp” của hệ Mặt Trời

Sao Thổ – “Nữ hoàng sắc đẹp” của hệ Mặt Trời Với vành đai giống như một chiếc vương miện, Sao Thổ rất nổi bật trên nền trời đêm. Sao Thổ là hành tinh cuối cùng trong chuỗi Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ theo cách gọi của người Trung Quốc. Nó là hành tinh thứ 6 tính từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thứ 2 trong Thái Dương hệ sau Sao Mộc. Sao Thổ cũng là hành tinh dạng khí và có khối lượng riêng nhỏ nhất, chính vì thế dù to lớn nhưng tổng khối lượng của nó chỉ bằng 1/3 Sao Mộc. Cái tên phương Tây Saturn cũng xuất phát từ thần thoại. Đó là tên La Mã của vị
thần Cronus trong thần thoại Hy Lạp. Ông ta là một trong các vị thần khổng lồ Titan và từng là người cai trị cho tới khi bị các con mình, trong đó có thần Zeus lật đổ và tống xuống ngục tối vạn trượng Tartarus. Về cấu tạo, Sao Thổ không khác nhiều so với Sao Mộc. Nó cũng có một nhân đá, phía trên lần lượt là các lớp Hidro ở thể đặc, lỏng đặc và thể khí. Sao Mộc là hành tinh duy nhất trong hệ Mặt Trời có khối lượng riêng nhẹ hơn nước, có nghĩa là nếu có một bể chứa nước đủ lớn để “vứt” hành tinh này vào, nó sẽ nổi bồng bềnh ở phía trên. Các vùng khác nhau trên Sao Mộc có tốc độ tự quay quanh trục khác nhau. Ở xích đạo, tốc độ này vào khoảng 10h 14 phút trong khi ở hai cực lại là 10h 39 phút. Sự chênh lệch này khiến trong khí quyển của Sao Mộc có hàng loạt vệt chạy song song với xích đạo. Sao Thổ rất nổi tiếng với hình ảnh vành đai sáng rực bao quanh. Nó có 7 vành đai chính và rất nhiều vành đai nhỏ do bụi và các viên đá tạo thành. Galilei là người đầu tiên quan sát các vành đai này qua kính viễn vọng nhưng vào thời đó, ông chưa thể giải thích hiện tượng này. Ngày nay, người ta biết rằng Sao Thổ có 7 vành đai chính và rất nhiều vành đai nhỏ. Vành đai của Sao Thổ là kết quả của các vụ nổ vệ tinh diễn ra trong thời gian hàng chục triệu năm. Các mảnh vỡ tiếp tục bay quanh Sao Thổ và tạo nên hình ảnh đặc trưng của nó. Sao Thổ có ít nhất 62 vệ tinh quay quanh, trong đó lớn nhất là Titan. Vệ tinh này chiếm trên 90% khối lượng các vật thể bay quanh sao Mộc (tính cả các vành đai).
Với đường kính 5150km, Titan lớn hơn Mặt Trăng của chúng ta và thậm chí còn lớn hơn cả Sao Thủy. Nó cũng là vệ tinh duy nhất trong hệ Mặt Trời có một bầu khí quyển. NASA cũng đã phóng vệ tinh nghiên cứu Titan và nhờ đó biết được tại đây có các chất lỏng tồn tại. Điều đó dẫn tới khả năng trên vệ tinh này có thể tồn tại sự sống ở dạng nguyên thủy. Thậm chí nhiều người còn tin rằng khi Mặt Trời “nở” to hơn sau vài tỉ năm nữa, Titan sẽ ấm hơn và trở thành một thiên đường sự sống. Ngoài Titan, vệ tinh Enceladus cũng là một nơi có thể tồn tại sự sống nhờ việc có nước ở dạng lỏng và nhiệt độ đang ấm dần. Các kết quả nghiên cứu trên có được là nhờ quá trình theo dõi của tàu Cassini- Huygens. Vào năm 2004, nó đã trở thành vệ tinh nhân tạo đầu tiên của Sao Thổ và từ đó đã quan trắc hành tinh này cũng như các vệ tinh lớn khác, đặc biệt là Titan. Sao Mộc – "Chúa tể" các hành tinh
Nếu bạn cảm thấy Trái đất của chúng mình đã rất to lớn thì bạn sẽ vô cùng bất ngờ khi khám phá sao Mộc – hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời. Ngũ hành gồm Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ, và cái tên “Sao Mộc” được đặt dựa vào nguyên tố “mộc” trong ngũ hành. Người phương Tây vẫn gọi sao Mộc là Jupiter, tên của vị thần quan trọng nhất trong thần thoại La Mã (trong thần thoại Hy Lạp thần Jupiter có tên là Zeus). Thần Zeus là chúa tể của các vị thần, lãnh đạo tất cả các vị thần trên đỉnh Olympus của Hy Lạp cổ đại. Trong thần thoại Hy Lạp, thần Zeus là vị thần của bầu trời và sấm sét, là cha đẻ của rất nhiều vị thần dũng mãnh như: vị thần thương mại và liên lạc Hermes (vị thần của sao Thủy), vị thần chiến tranh Ares (vị thần của sao Hỏa), vị thần ánh sáng, chân lý và nghệ thuật Apollo… Có lẽ bởi sao Mộc là hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời nên nó đã được đặt tên theo tên của thần Jupiter vĩ đại. Hành tinh này được ví như người khổng lồ với lượng khí chỉ bằng 1 phần nghìn lượng khí ở Mặt trời, nhưng lại khối lượng lớn gấp 2,5 lần tổng khối lượng của tất cả các hành tinh khác trong Hệ mặt trời. Nhìn từ từ bên ngoài, Mộc Tinh là một quả cầu dẹt, được bao quanh bởi một hệ thống vành đai bụi mỏng manh và quyển từ mạnh. Vành đai quanh sao Mộc gồm 3 phần: Phần hào quang trong cùng (Halo), phần sáng ở chính giữa (Main Ring), và vòng ngoài cùng (Gossamer Rings). Hành tinh khổng lồ này được tạo chủ yếu bởi khí Hiđrô và Hêli, bao quanh một lõi rắn chứa các nguyên tố nặng hơn. Vũng lõi của sao Mộc là lớp Hiđrô có tính chất
như kim loài dày đặc, lớp bên trên là lớp khinh khí trong suốt gồm Hiđrô lỏng và có thể biến dần sang một lớp ở thể khí. Giữa 3 lớp này không có sự phân biệt rõ ràng, bởi quá trình biển đổi giữa các thể diễn ra một cách chậm chạp. Chính vì thế Mộc Tinh là hành tinh có bầu không khí lớn nhất trong hệ mặt trời - dày tới 5000km - nhưng không có bề mặt rắn. Nhắc đến sao Mộc thì không thể không nhắc đến “Vết đỏ lớn – Great Red Shot”, là cơn bão khổng lồ nằm ở 22° phía nam xích đạo. Người ta cho rằng, cơn bão này xuất hiện ít nhất là từ năm 1831, và cũng có thể là từ năm 1665. Sao Mộc có ít nhất 63 vệ tinh, trong đó có 4 vệ tinh lớn nhất gọi là các vệ tinh Galilean: Io, Europa, Ganymede và Callisto, được nhà bác học Galileo Galilei phát hiện vào năm 1610. Các vệ tinh này đều được đặt theo tên những người tình của thần Zeus vĩ đại. Con người bắt đầu chinh phục sao Mộc từ rất lâu. Năm 1973, phi thuyền mang tên Pioneer 10 đã trở thành phi thuyền đầu tiên tiến đủ gần đến sao Mộc để ghi lại những thông tin về tính chất, cũng như các hiện tượng trên hành tinh lớn nhất này. Sau đó 6 năm, người ta tiếp tục phóng các phi thuyền Voyager khám phá vệ tinh Galilean, và vòng đai bao quanh Mộc Tinh. Đồng thời, họ đã khẳng định được cơn bão Great Red Shot là những vòng xoáy nghịch, đổi sắc từ cam đến nâu sậm.
Năm 1989, NASA đã phóng thành con tàu thám hiểm không người lái Galileo. Tàu Galileo mang lại rất nhiều thông tin quan trọng đối với công cuộc trinh phục sao Mộc khi đã quan sát sự kiện sao chổi Shoemaker-Levy 9 va chạm với Sao Mộc vào tháng 7/1994, phóng thiết bị thăm dò khí quyển vào tháng 7/1995, và quan trong nhất là bắt đầu chuyển động xung quanh hành tinh này vào tháng 12/ 1995, đã trở thành vệ tinh nhân tạo đầu tiên của sao Mộc. Đến năm 2003, sau hơn 14 năm hoạt động trong vũ trụ, các nhà khoa học quyết định phá hủy hoàn toàn tàu Galileo trong bầu khí quyển sao Mộc nhằm tránh việc các vi khuẩn từ trái đất có thể làm ảnh hưởng đến hành tinh này.