SIÊU ÂM CHUẨN ĐOÁN THIẾU MÁU THAI NHI

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

126
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'siêu âm chuẩn đoán thiếu máu thai nhi', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SIÊU ÂM CHUẨN ĐOÁN THIẾU MÁU THAI NHI

BS. Ñoaøn Chaâu Quyønh - BV. Ngoïc Taâm Û V ieät Nam vaø haàu heát caùc nöôùc ñang phaùt Ô trieån, söï thieáu maùu ôû thai nhi khoâng ñöôïc bieát ñeán cho ñeán khi treû ñöôïc sinh ra, cho neân döôøng nhö ñoù laø lí do maø haàu heát caùc baùc só saûn khoa khoâng quan taâm ñeán. Tuy nhieân, ñoái vôùi moät soá beänh lí ñaëc bieät maø thai nhi coù theå seõ laø ñöùa con duy nhaát cuûa boá meï thì vieäc theo doõi ñeå phaùt hieän sôùm söï thieáu maùu naëng cuûa thai nhi thaät söï voâ cuøng caàn thieát vì caàn phaûi choïn löïa thôøi ñieåm ra ñôøi thích hôïp cho thai nhi. Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán thieáu maùu ôû thai nhi. Trong ñoù, ñaùng keå nhaát laø baát ñoàng nhoùm maùu heä Rhesus laø nguyeân nhaân thöôøng gaây ra thieáu maùu naëng ôû thai nhi treân theá giôùi. Tuy nhieân, ôû vuøng Ñoâng Nam AÙ, alpha - thalassemia laø nguyeân nhaân phoå bieán daãn ñeán phuø thai, öôùc tính khoaûng 60% - 90% tröôøng hôïp. YHSS 11
thai nhi ñang saün coù tình traïng thieáu maùu. Trong hôn 20 naêm qua, coù nhieàu phöông phaùp khoâng xaâm laán ñeå chaån ñoaùn thieáu maùu ôû thai nhi. Gan to vaø laùch to treân sieâu aâm chæ thaáy ñöôïc töø 7 ñeán 20% tröôøng hôïp thieáu maùu raát naëng vaø khi ñoù thai nhi ñaõ coù theå chòu nhieàu bieán chöùng hoaëc seõ töû vong khi chaøo ñôøi. Chæ soá maïch (pulsative index, PI) cuûa maïch maùu naõo khoâng coù giôùi haïn chính xaùc ñeå chaån ñoaùn thieáu maùu. PI cuûa ñoäng maïch naõo coù theå trôû neân Bieåu ñoà Vaän toác ñænh taâm thu cuûa Ñoäng maïch naõo giöõa baát thöôøng khi hematocrit thaáp hôn 10%. Khi ñoù, theo tuoåi thai. PI cuûa ñoäng maïch naõo giöõa (midle cerebral artery, Söï xuaát huyeát meï - con löôïng lôùn, ñöôïc xaùc ñònh khi MCA) giaûm theå hieän söï thieáu oxy trong tröôøng maát hôn 150 ml maùu, laø nguyeân nhaân hieám gaëp hôïp thieáu maùu thai nhi naëng. Khi coù thieáu maùu naëng, nhöng coù theå gaây ra thieáu maùu thai nhi naëng coù hoaëc löu löôïng maùu leân naõo taêng, bieåu hieän baèng chæ khoâng coù phuø thai vaø gaây töû vong thai nhi. soá maïch cuûa ñoäng maïch naõo giöõa (MCA PI) thaáp. Tuy nhieân, hieän töôïng naøy khoâng phaûi luoân luoân Nhöõng beänh lí veà men cuûa hoàng caàu, nhö beänh coù vaø chæ cho pheùp nhaän ra chæ moät soá ít tröôøng thieáu men di truyeàn tính laën treân nhieãm saéc theå hôïp thai nhi thieáu maùu. Söï thieáu maùu seõ laøm taêng thöôøng cuûa caùc men pyruvate kinase vaø men cung löôïng tim vaø laøm giaûm ñoä nhôùt maùu, do ñoù glucose phosphate isomerase, vaø thieáu men G6PD, vaän toác tuaàn hoaøn seõ taêng. Trong khi ñoù tuaàn hoaøn laø nhöõng beänh lí tuy hieám gaëp nhöng coù theå gaây ra cuûa thai nhi ñöôïc ñaùnh giaù toát nhaát ôû ñoäng maïch thieáu maùu thai vaø phuø thai. naõo giöõa. Ñaõ coù nhieàu baùo caùo cho thaáy coù moái töông quan nghòch giöõa thieáu maùu thai nhi vaø Nhieãm parvovirus coù theå daãn ñeán thieáu maùu thai nhi trò soá toái ña cuûa vaän toác tuaàn hoaøn trong thôøi kì naëng vaø haäu quaû laø phuø thai vì tính höôùng kích thích taâm thu (vaän toác ñænh taâm thu) cuûa ñoäng maïch cuûa virus treân hoàng caàu non trong tuyû xöông vaø gan naõo giöõa. thai nhi. U maïch maøng ñeäm nhau, hoäi chöùng truyeàn maùu thai nhi, beänh lí taêng sinh tuûy xöông thoaùng qua, beänh baïch caàu baåm sinh, xuaát huyeát noäi soï, vaø hoäi chöùng Blackfan - Diamond cuõng coù theå gaây thieáu maùu thai nhi. CHAÅN ÑOAÙN THIEÁU MAÙU TREÂN SIEÂU AÂM Tröôùc ñaây ngöôøi ta thöôøng choïc oái vaø choïc doø cuoáng roán ñeå chaån ñoaùn thai nhi bò thieáu maùu. Nhöng hai phöông phaùp naøy gaây nhieàu bieán chöùng naëng treân Voøng Willis thaáy roõ treân Doppler maøu YHSS 12
Vaän toác ñænh taâm thu ñoäng maïch naõo giöõa (VTÑTT PHÖÔNG PHAÙP ÑO VTÑTT - ÑMNG – ÑMNG, MCA peak systolic velocity) coù theå cho pheùp phaùt hieän taát caû caùc tröôøng hôïp thieáu maùu naëng Ñeå ño VTÑTT - ÑMNG ñuùng, caàn phaûi thoûa caùc ñieàu caàn phaûi truyeàn maùu vaø seõ traùnh ñöôïc 70% caùc thuû kieän sau: thuaät xaâm laán khoâng caàn thieát trong tröôøng hôïp baát ñoàng nhoùm maùu meï con. Thai nhi ôû traïng thaùi nghæ ngôi (khoâng thôû, khoâng cöû ñoäng). Trong moät nghieân cöùu ña trung taâm, ñoä nhaïy Nhìn thaáy roõ voøng Willis treân Doppler maøu. cuûa MCA - PSV ñeå tieân ñoaùn thieáu maùu vöøa vaø Phoùng ñaïi vuøng cuûa ñoäng maïch naõo giöõa sao naëng laø 100%, vôùi tæ leä döông tính giaû laø 12% khi cho vuøng naøy chieám 50% maøn hình, vaø thaáy trò soá hôn 1,5 laàn trung vò theo tuoåi thai, tæ leä döông ñöôïc toaøn boä chieàu daøi cuûa ñoäng maïch naõo giöõa tính giaû taêng sau tuaàn thöù 35. Do ñoù VTÑTT - ÑMNG theå tích maãu (1 mm) ñöôïc ñaët ngay sau goác cuûa ñöôïc duøng ñeå quyeát ñònh thôøi ñieåm choïc doø cuoáng ñoäng maïch naõo giöõa töø ñoäng maïch caûnh trong roán. Ñoái vôùi nhöõng thai nhi coù nguy cô thieáu maùu do goùc giöõa höôùng doøng maùu vaø chuøm tia sieâu aâm baát ñoàng nhoùm maùu, neân theo doõi VTÑTT - ÑMNG caøng gaàn veà 0 ñoä caøng toát, khoâng neân duøng nuùm moãi tuaàn trong 3 tuaàn lieân tieáp, chæ ñònh choïc doø ñieàu chænh ñeå chænh goùc. cuoáng roán khi VTÑTT - ÑMNG cao hôn 1,5 laàn Neân choïn 15 - 30 soùng gioáng nhau, ño vaän toác trung vò. ñænh taâm thu cao nhaát Neân laäp laïi caùc böôùc treân 3 laàn vaø laáy chæ soá MCA - PSV coøn ñöôïc duøng ñeå theo doõi nhöõng thai cao nhaát. nhi coù nguy cô thieáu maùu do nhöõng nguyeân nhaân khaùc. Ñoä nhaïy trong chaån ñoaùn thieáu maùu thai nhi Neân ño ôû maïch maùu gaàn vôùi ñaàu doø vì sai soá do nhieãm parvovirus laø 94,1%. Xuaát huyeát meï - con caáp ngöôøi khaûo saùt laø thaáp nhaát. VTÑTT – ÑMNG coù theå tính coù theå gaây töû vong thai nhi nhanh choùng, do ñöôïc ño trong taát caû caùc tröôøng hôïp, vaø noù coù theå ñoù vieäc ñaùnh giaù thai nhi bò thieáu maùu naëng laø raát ñöôïc duøng ñeå chaån ñoaùn thieáu maùu thai nhi trong caàn thieát. nhöõng beänh lyù nhö: baát ñoàng nhoùm maùu meï con, Phoùng ñaïi hình sao cho vuøng khaûo saùt chieám 50% maøn hình, Choïn caùc soùng gaàn gioáng nhau nhaát vaø ño vaän toác thaáy toaøn boä chieàu daøi ñoäng maïch naõo giöõa ñænh taâm thu cao nhaát. YHSS 13
nhieãm parvovirus, beänh thalassemia, hoäi chöùng maùy sieâu aâm Doppler. Do ñoù, neáu taát caû caùc thai kyø truyeàn maùu thai nhi, vaø xuaát huyeát meï con. ñeàu ñöôïc saøng loïc thieáu maùu thai nhi baèng khai thaùc beänh söû caån thaän cuøng vôùi xeùt nghieäm tìm nguyeân Trong ñieàu kieän thieáu thoán trang thieát bò ñeå chaån nhaân gaây thieáu maùu vaø ñöôïc theo doõi tình traïng thieáu ñoaùn thieáu maùu, vieäc duøng sieâu aâm Doppler ñeå chaån maùu thai nhi treân sieâu aâm Doppler gaàn hôn, ñeå giuùp ñoaùn thieáu maùu laø moät phöông phaùp voâ cuøng höõu treû ñöôïc ra ñôøi ôû thôøi ñieåm thích hôïp, seõ giaûm bôùt tæ ích maø laïi khoâng gaây taùc haïi naøo treân thai nhi. Maët leä thai cheát löu ñuû thaùng vaø traùnh ñöôïc nhöõng bieán khaùc, haàu nhö ñôn vò saûn khoa naøo cuõng ñeàu coù chöùng cuûa thieáu maùu naëng khi treû chaøo ñôøi. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 01. Giancarlo Mari, MD, Alfred Z. Abuhamad, MD, Erich Cosmi, MD, Maria Segata, MD, Mekibib Altaye, PhD and Masashi Akiyama, MD. Middle Cerebral Artery Peak Systolic Velocity, Technique and Variability. J Ultrasound Med 2005. 24: 425 - 430 0278 - 4297. 02. Laura Detti, MD, Maria Segata, MD, Giancarlo Mari, MD. Prediction of Fetal Hematocrit. Doppler Ultrasound in Obstetrics and Gynecology, 2nd Resived and Enlarged Edition. Page 202 - 206. 03. Jodi S. Dashe, MD, Ronald M. Ramus, MD, Rigoberto Santos-Ramos, MD, et al. Middle Cerebral Artery Peak Systolic Velocity in Monochorionic and Dichorionic Twin Pregnancies. J Ultrasound Med 2007. 26: 195 - 200 0278 - 4297. 04. Estela N.Nishie, MD, Maria L.Brizot, PhD, Adolfo W.Liao, et al. A comparison between middle cerebral artery peak systolic velocity and amniotic fluid optical density at 450 nm in the prediction of fetal anemia. Am J Obstet Gynecol 2003; 188: 214 - 9. YHSS 14