SKKN: Một số biện pháp trong công tác quản lý nhằm đem lại hiệu quả về hoạt động ngoại khóa đối với học viên tại Trung tân Giáo dục thường xuyên huyện Văn Bàn hiện nay

Chia sẻ: Lê Thị Diễm Hương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

186
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến “Một số biện pháp trong công tác quản lý nhằm đem lại hiệu quả về hoạt động ngoại khóa đối với học viên tại Trung tân Giáo dục thường xuyên huyện Văn Bàn hiện nay” đánh giá được thực trạng của công tác hoạt động ngoại khóa tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên hiện nay, thông qua đó đề ra biện pháp để hoạt động một cách có hiệu quả giúp cho các học viên trở thành những người tốt trong xã hội. Mời quý thầy cô tham khảo sáng kiến trên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Một số biện pháp trong công tác quản lý nhằm đem lại hiệu quả về hoạt động ngoại khóa đối với học viên tại Trung tân Giáo dục thường xuyên huyện Văn Bàn hiện nay

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHẰM ĐEM LẠI HIỆU QUẢ VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA ĐỐI VỚI HỌC VIÊN TẠI TRUNG TÂN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN HUYỆN VĂN BÀN HIỆN NAY 1
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Công tác giáo dục tư tưởng, chính trị, đạo đức, tác phong cho học viên trong nhà trường bao gồm nhiều hình thức hoạt động muôn hình, muôn vẻ: thông qua các giờ dạy trên lớp, thông qua các hoạt động xã hội, sinh hoạt tập thể, sinh hoạt Đoàn thể và nói một cách chung nhất là qua toàn bộ các hoạt động sinh hoạt của nhà trường. Thông qua các hoạt động đó, học sinh sẽ được rèn luyện những hành vi đạo đức, tích luỹ được nhiều “kinh nghiệm” đạo đức. Dần dần những hành vi và kinh nghiệm đó trở thành nhu cầu và thói quen của học viên. Từ đó, các em sẽ hình thành những phẩm chất đạo đức của con người mới xã hội chủ nghĩa về mặt xã hội. Tâm lí, thể chất, có cách ứng xử đúng đắn thông qua các mối quan hệ cùng nhau trong tập thể, trong nhóm, trong các hoạt động học tập lao động, vui chơi, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động xã hội. Điều đó chứng tỏ rằng vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp rất quan trọng, là cầu nối giữa hoạt động giảng dạy và học tập ở trên lớp với giáo dục học viên ở ngoài lớp. Đó là sự chuyển hoá giữa giáo dục với tự giáo dục, chuyển hoá những yêu cầu về chuẩn mực hành vi đã được quy định thành hành vi và thói quen tương ứng. Muốn có sự chuyển hoá này diễn ra thì phải thông qua các hoạt động học tập, lao động, sinh hoạt tập thể, xã hội, vui chơi giải trí và qua giao lưu với bạn bè, với các thầy, cô giáo, với cha mẹ và mọi người xung quanh. Mặt khác, con người sống bằng tình cảm. Vì thế mà hoạt động ngoài giờ lên lớp lại càng cần thiết và quan trọng nhằm giúp người học làm quen với các hoạt động tích lũy dần dần những kinh nghiệm thực tiễn của cuộc sống. Đồng thời hoạt động ngoài giờ lên lớp cũng đáp ứng những nhu cầu, quyền lợi của người học. Và đây cũng là con đường để giúp người học hình thành, phát triển toàn diện nhân cách. Nhận thức rõ vai trò, vị trí quan trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thực sự là cần thiết, là một bộ phận không thể thiếu của quá 2
trình sư phạm tổng thể của các trung tâm GDTX nói riêng và ở trường phổ thông nói chung. Để đạt được yêu cầu thì đòi hỏi người quản lí giáo dục phải quan tâm đến việc chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp trong nhà trường, một hoạt động có vai trò quyết định đến kết quả giáo dục đào tạo của nhà trường. Chính vì thế mà tôi đã thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với nội dung “ một số biện pháp trong công tác quản lý nhằm đem lại hiệu quả về hoạt động ngoại khóa đối với học viên tại Trung tân giáo dục thường xuyên huyện Văn Bàn hiện nay” để nghiên cứu, góp phần thực hiện mục tiêu, yêu cầu giáo dục của Đảng và Nhà nước đã đề ra làm cho các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường đảm bảo chất lượng, hiệu quả và tạo được sự phấn khởi, tự tin của học viên khi tham gia. 2. Mục đích nghiên cứu: Đánh giá được thực trạng của công tác hoạt động ngoại khóa tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên hiện nay, thông qua đó đề ra biện pháp để hoạt động một cách có hiệu quả giúp cho các học viên trở thành những người tốt trong xã hội. 3. Cơ sở lý luận, thực tiễn: 3.1- Về mặt lý luận Một trong những tư tưởng đổi mới Giáo dục và Đào tạo hiện nay là tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh, được thể hiện trong Nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Luật giáo dục 2005 đã xác định: “ Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân… ( Điều 23-Luật giáo dục). Chất lượng giáo dục là một khái niệm “động”. Người quản lí cần đưa ra câu hỏi: “chất lượng giáo dục” là gì? Chất lượng giáo dục là cái tạo lên phẩm chất giá trị của một con người, một sự vật. Như vậy, chất lượng giáo dục là chất lượng con người được đào tạo từ các hoạt động giáo dục, 3
chất lượng ở đây phải được hiểu theo 2 mặt của một vấn đề: phẩm chất của con người gắn liền với đòi hỏi của xã hội. Vậy nên người quản lí có kế hoạch, hợp quy luật của người làm công tác để làm cho hệ thống giáo dục vận hành theo đúng đường lối và nguyên tắc giáo dục, đó là hội tụ qúa trình dạy học, giáơ dục thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu của xã hội. Để thực hiện việc quản lí giáo dục có hiệu quả thì phải tổ chức mô hình quản lí phù hợp với đặc điểm và điều kiện giáo dục của nước ta nói chung và của trường mình nói riêng. Bên cạnh đó người quản lí cần phối kết hợp với các tổ chức Đoàn thể. Tổ chức đánh giá, xếp loại các hoạt động ngoài giờ lên lớp, từ đó hoàn thiện việc quản lí, nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Hoạt động ngoại khoá là một thuật ngữ dùng để chỉ các hình thức hoạt động kết hợp dạy học với vui chơi ngoài lớp,nhằm mục đích gắn việc giảng dạy, học tập trong nhà trường với thực tế xã hội. Trong chương trình sách giáo khoa mới, hoạt động ngoại khoá có thể xem như tương đương với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Mục tiêu nhằm củng cố, khắc sâu những tri thức đã học qua các môn học trên lớp, mở rộng, nâng cao hiểu biết cho người học về các lĩnh vực đời sống xã hội, tăng vốn hoạt động thực tiễn… Như thế hoạt động rèn luyện nghiệp vụ thường xuyên sẽ có phần gắn bó hoạt động ngoài giờ lên lớp. “Hoạt động ngoại khoá” hẳn không phải là một cụm từ xa lạ gì đối với người học, các nhà quản lý giáo dục cũng như các giáo viên ở Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, liệu rằng các hoạt động ngoại khoá trong nhà trường phổ thông ở Việt Nam hiện nay đã được thực hiện đến đâu và thực sự phát huy được hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy - học tập hay chưa thì vẫn còn là một vấn đề nan giải. 3.2-Về mặt thực tiễn Chỉ có qua hoạt động ngoại khóa học viên mới bộc lộ hết những tính cách, nảy sinh tình cảm gắn bó với trường lớp, phát huy được yếu tố tinh thần này vào việc học tập sẽ có những kết quả rõ rệt. Truyền thống của một ngôi trường khởi nguồn từ những hoạt động thực tiễn của tập thể sư 4
phạm trong đó những hoạt động của học sinh là một phần rất quan trọng, chính các em sẽ viết nên truyền thống nhà trường thông qua các hoạt động học tập, hoạt động ngoại khóa của mình. Thực tế cho thấy các trường có chất lượng giáo dục cao đều có mảng hoạt động ngoại khoá phong phú, đa dạng và có bề dày truyền thống, và khi học sinh cảm thấy tự hào vì truyền thống ngôi trường mà mình đang học sẽ nảy sinh ý thức gìn giữ, phát huy truyền thống ấy, đó là điều kiện thuận lợi cho sứ mệnh dạy và học, tình cảm đạo đức cho học viên. Một trong các tiêu chí đánh giá đạo đức học viên là mức độ tham gia vào các hoạt động ngoại khoá của nhà trường. Nền giáo dục Việt nam từ sau Cách mạng Tháng tám 1945 đến nay rất quan tâm đến vấn đề giáo dục toàn diện cho học sinh, trong đó hoạt động giáo dục ngoại khóa là một bộ phận không thể thiếu của quá trình giáo dục. Hoạt động ngoại khóa là một hoạt động giáo dục cơ bản được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức, được tiến hành xen kẽ với chương trình dạy học và diễn ra trong suốt năm học kể cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình giáo dục, làm cho quá trình đó có thể được thực hiện mọi nơi, mọi lúc. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh biết vận dụng những tri thức đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời sống đặt ra; biết điều chỉnh hành vi đạo đức, lối sống cho phù hợp, biết nắm bắt những định hướng chính trị, xã hội, biết được những truyền thống đấu tranh cách mạng, truyền thống xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, truyền thống văn hoá tốt đẹp của đất nước và những vấn đề nóng bỏng của thời đại như hoà bình, hữu nghị, hợp tác, dân số, môi trường... Từ đó, rèn luyện cho mình những kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử có văn hoá, những thói quen trong học tập, lao động; kỹ năng tự quản, tự tổ chức, tự điều khiển. Trong hoạt động ngoại khóa học viên xây dựng tinh thần đồng đội, kỹ năng làm việc hợp tác. Những kỹ năng này lại giúp họ thành công ở học đường và trong 5
nghề nghiệp tương lai 3.3- Về cá nhân Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên, để góp phần vào công tác giáo dục toàn diện cho học viên trung tâm trong giai đoạn hiện nay, và qua thực tiễn công tác quản lý và giảng dạy học viên, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực trạng và đề ra những biện pháp về hoạt động ngoại khóa nhằm đem lại hiệu quả trong giáo dục là một nhiệm vụ hết sức quan trọng của người cán bộ Quản lý giáo dục. Đó là lý do tại sao tôi chọn đề tài này. PHẦN NỘI DUNG Chương I. TỔNG QUAN Thực trạng về công tác quản lý hoạt động ngoại khóa của nhà trường hiện nay 1. Thuận lợi * Đội ngũ Giáo viên của nhà trường có phẩm đức tốt, chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đội ngũ Giáo viên đoàn kết, nhất trí trong toàn trường. * Học sinh đa số là ngoan, không mắc những tệ nạn xã hội 2. Khó khăn Đội ngũ giáo viên trẻ không ổn định. Về công tác chủ nhiệm của một vài giáo viên còn hạn chế nên chất lượng của các hoạt động giáo dục ngoại khóa chưa đảm bảo yêu cầu, chất lượng đặt ra. Học viên của trường còn nhiều em có hoàn cảnh khó khăn như mất cả cha lẫn mẹ, sống với ông hoặc bà đã già yếu, có em thì không được gia đình quan tâm do bố mẹ phải đi kiếm việc làm xa, không có thời gian chăm lo cho con cái. Chính vì vậy mà cơ sở vật chất nhà trường đã xuống cấp trầm trọng nhưng việc xã hội hóa cũng như sự hỗ trợ của phụ huynh còn hạn chế nên cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn gặp 6
nhiều khó khăn, không đáp ứng được điều kiện hiện đại hoá các phương tiện trong hoạt động ngoại khóa. Đối tượng người học không đồng đều về lứa tuổi, số học viên là cán bộ ít có điều kiện tham gia các hoạt động ngoại khóa do nhà trường tổ chức, nhiều học viên phải vừa học vừa tham gia lao động giúp đỡ gia đình nên không thường xuyên tham gia đủ các hoạt động ngoại khóa do nhà trường tổ chức. Hoạt động của các tổ chức đoàn thể trong trung tâm chưa thực sự hiệu quả, nội dung chưa phong phú. Công tác quả lý chỉ đạo của nhà trường chưa sát sao, việc đầu tư về cơ sở vật chất cho các hoạt động ngoại khóa còn hạn chế. Trong nhà trường hiện nay, các hoạt động ngoại khoá chưa thực sự được chú trọng, sau mỗi hoạt động ngoại khóa chưa được đánh giá rút kinh nghiệm một cách nghiêm túc. Trong hoạt động ngoại khóa nội dung còn nghèo nàn chưa thực sự đa dạng và phong phú. • Nguyên nhân: 1. Trong chương trình giáo dục thường xuyên không quy định giờ cho hoạt động ngoại khoá. Ban Giám đốc các trường phần lớn chỉ tập trung cho giờ học chính khoá và quan niệm ngoại khoá chỉ là vui chơi, giải trí nên không chú trọng, ai làm cũng được, không làm cũng chẳng sao. 2. Tổ chức ngoại khoá cần phải có kinh phí mà nguồn kinh phí còn rất hạn hẹp, do hàng năm tiết kiệm được từ ngân sách nhà nước cấp. 3. Hoạt động ngoại khoá chưa có một kế hoạch, chương trình hướng dẫn chung cho các trường, các Trung tâm nên không có định hướng cụ thể, các đơn vị trường tự biên tự diễn. Từ những thực trạng, nguyên nhân nêu trên đòi hỏi nhà trường cần phải chú trọng nhiều hơn nữa đến việc giáo dục toàn diện cho học viên, trong đó có hoạt động giáo dục ngoại khóa. Chương II. NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 7
I. Nhận thức về công tác quản lý các hoạt động ngoại khóa trong nhà trường: 1. Người quản lý phải nắm chắc nhiệm vụ trọng tâm của hoạt động ngoại khóa giáo dục ngoài giờ lên lớp dựa vào mục tiêu của giáo dục. Mục tiêu giáo dục : “Là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc” Với mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục đó được quán triệt, đưa vào hoạt động giáo dục ngoại khóa ( ngoài giờ lên lớp) trong nhà trường bao gồm: Một là: nhiệm vụ củng cố, tăng cường nhận thức góp phần phát triển năng lực trí tuệ, năng lực tư duy và hình thành thế giới quan khoa học. Thái độ, tình cảm được hình thành dựa trên cơ sở, nền tảng của thế giới quan và niềm tin của con người. Nhiệm vụ này thực hiện tốt sẽ có tác dụng tốt, có tính chất quyết định đối với sự hình thành thái độ, tình cảm, đạo đức, tình cảm trí tuệ, tính cảm thẩm mĩ và hoạt động xã hội Hai là: Nhận thức, ý nghĩa của con người được thể hiện, bộc lộ qua thái độ, tình cảm. Thái độ tình cảm được biểu hiện ở hành vi. Thông qua các hoạt động sống hằng ngày tạo thành các kỹ năng, thói quen được hình thành trở thành phương tiện, công cụ hữu hiệu nhất cho việc bổ sung, tăng cường nhận thức, mở rộng tầm hiểu biết ở mức độ cao và sâu sắc hơn. Ba là: Sự kết hợp giữa kiến thức, tình cảm, niềm tin và biểu lộ ở thói quen và hành vi lối sống của con người trong mọi mối quan hệ xã hội chính là thước đo, là hiệu quả của hoạt động giáo dục. Vậy ba nhiệm vụ đó là: củng cố tăng cường nhận thức, bồi dưỡng hệ thống thái độ, hình thành hệ thống kĩ năng, hành vi có mối quan hệ hữu cơ, gắn kết, bổ sung lẫn nhau và làm tiền đề cho nhau. 2. Phải xác định rõ nội dung chủ yếu của hoạt động giáo dục ngoại khóa bao gồm: Một là: Nội dung phải gắn liền với các nhiệm vụ, yêu cầu giáo dục đã đề ra Hai là: Nội dung phải phù hợp với đặc điểm học viên như: Lứa tuổi, trình độ 8
nhận thức, giới tính, sức khoẻ. Ba là: Nội dung phải phù hợp với điều kiện kinh tế II. Những nội dung chủ yếu của hoạt động ngoại khóa ( ngoài giờ lên lớp) mà nhà trường đã triển khai: 1. Hoạt động văn hoá nghệ thuật: Đây là một loại hình hoạt động quan trọng không thể thiếu được trong sinh hoạt tập thể của học viên. Hoạt động này bao gồm nhiều thể loại khác nhau như: Hát, múa, thơ, ca, kịch ngắn, tấu vui, thi kể chuyện... Nhà trường đã tổ chức cho học sinh toàn trường tham gia trình diễn chương trình văn nghệ “Tôn sư trọng đạo”, tổ chức báo ảnh, báo tường giữa các lớp (các khối) với chủ đề “Uống nước nhớ nguồn”. Tổ chức cuộc thi kể chuyện về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 2. Hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao: Vui chơi giải trí là nhu cầu thiết yếu của học viên, đồng thời là quyền lợi của người học. Nó là một loại hoạt động có ý nghĩa giáo dục to lớn đối với học viên. Hoạt động này nhằm làm thoả mãn về tinh thần cho học viên sau những giờ học căng thẳng. Góp phần rèn luyện một số phẩm chất, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái. Trong học những năm học vừa qua, nhà trường đã tổ chức cho các em giao lưu phòng chống ma tuý, tổ chức tham gia giải việt dã cấp huyện.... 3. Hoạt động xã hội: Bước đầu đưa các học viên vào các hoạt động xã hội để giúp học viên nâng cao hiểu biết về con người, đất nước, xã hội nhằm giáo dục tình cảm đối với quê hương, đất nước, con người... với các hình thức hoạt động mà nhà trường đã triển khai: mua tăm tre ủng hộ người mù , mua xổ số ủng hộ quỹ xây dựng, tổ chức cho học viên toàn trường “góp những đồng tiền nhỏ vì nghĩa lớn”, xây dựng quỹ “vòng tay bè bạn”, tặng quà cho học viên nghèo, con gia đình chính sách trong các dịp lễ tết, sơ kết cuối kì. Tổ chức chăm sóc, tu bổ di tích địa phương. Tổ chức các cuộc giao lưu, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể thao với các đơn vị trong và ngoài huyện 4. Hoạt động tiếp cận khoa học kĩ thuật: Đây là hoạt động giúp các học viên được tiếp cận những thành tựu khoa học, công 9
nghệ tiên tiến. Điều đó sẽ tạo cho các em sự say mê tìm tòi, kích thích các em học tập tốt hơn. Nhà trường đã tổ chức các đợt học viên tham quan như: xí nghiệp lâm trường, nhà máy sản xuất giấy, nhà máy thủy điện. III. Một số biện pháp trong công tác quản lý nhằm đem lại hiệu quả về hoạt động ngoại khóa trong Trung tâm: 1. Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho cán bộ, giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội khác: Cần làm cho cán bộ, giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội khác nhận thức một cách đúng đắn mục tiêu giáo dục nói chung và mục tiêu giáo dục của rnhà trường . Để nâng cao nhận thức, cần phải thông qua nhiều hình thức hoạt động khác nhau như tổ chức hoặc kết hợp với các buổi sinh hoạt chính trị, nghe thời sự, học Nghị quyết, họp hội đồng giáo dục, tổ chức hội thảo, trao đổi kinh nghiệm quản lí, tổ chức ngoại khoá các chuyên đề về văn hoá giáo dục, đạo đức, pháp luật, phối hợp với các tổ chức chính quyền, đoàn thể chính trị xã hội tuyên truyền vận động mọi lực lượng tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Từ đó, tác động đến tâm lí, nhận thức của cán bộ, giáo viên học sinh và các lực lượng xã hội khác về vai trò, nhiệm vụ, chức năng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong việc giáo dục toàn diện nhân cách người học sinh. 2. Bồi dưỡng kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho cán bộ, giáo viên, cán bộ lớp, cán bộ Đoàn: Nếu kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục của cán bộ giáo viên, cán bộ lớp, cán bộ Đoàn không đổi mới, không có sự lôi cuốn, thiếu hứng thú thì chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ không đạt được hiệu quả cao. Vì vậy, việc bồi dưỡng kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho cán bộ, giáo viên, cán bộ Đoàn, lớp là nội dung cần thiết trong việc chỉ đạo các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của người quản lý. Để nâng cao hiệu quả việc bồi dưỡng các kỹ năng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho cán bộ, giáo viên, cán bộ Đoàn, lớp, cần dựa trên kế hoạch hoạt động chung của nhà trường, tổ chức các buổi tập huấn phù hợp với khả năng hiện có để đội ngũ này có điều kiện giao lưu, học tập, rút kinh nghiệm, từ đó nâng 10
cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ trong việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa. 3. Bồi dưỡng năng lực hoạt động cho học viên: Trong bất kì một hoạt động ngoài giờ lên lớp nào cũng có hai đối tượng: đối tượng tổ chức hoạt động và đối tượng tham gia hoạt động. cả hai đều có vai trò quan trọng như nhau. Song nếu đối tượng tham gia nhận thức không đầy đủ, không hứng thú, thiếu sự tự giác, chủ động, sáng tạo thì các hoạt động giáo dục khó có thể đạt được hiệu quả mong muốn. Vì vậy, việc bồi dưỡng năng lực hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học viên trong nhà trường có ý nghĩa hết sức quan trọng. Để làm được điều đó, cần cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành thái độ, hành vi cho người học. Tạo điều kiện cho người học tham gia bàn bạc nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức trước khi tham gia các hoạt động, điều này sẽ giúp cho học sinh phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo, tự giác và có hứng thú khi tham gia các hoạt động. Cung cấp, giới thiệu những tư liệu cần thiết, liên quan đến hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học viên, tổ chức các buổi tuyên truyền giáo dục ý thức chấp hành, tinh thần, thái độ và đề cao trách nhiệm và quyền lợi của người học khi tham gia các hoạt động. Cần có biện pháp kiểm tra, theo dõi, đánh giá kết quả, khen thưởng, động viên kịp thời đối với những người học có thành tích tốt trong các hoạt động. Tăng cường vận động, thuyết phục, kích thích lòng nhiệt tình và sự say mê hoạt động trong học viên, đồng thời nghiêm khắc xử lý những đối tượng có hành vi chây lười, làm ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục chung. 4. Chỉ đạo nội dung, chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Nội dung, chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là yếu tố trọng tâm của quá trình giáo dục, là sự thể hiện mục tiêu, nhiệm vụ của hoạt động giáo dục cụ thể, là phương tiện tương tác giữa người tổ chức giáo dục với người tiếp thu các nội dung giáo dục. Qua việc thực hiện nội dung, chương trình học sinh nắm được hệ thống kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, từ đó hình thành năng lực, phẩm chất, phát triển trí tuệ, tình cảm, thể lực, ý chí, lí luận và khả năng hoạt động thực tiễn. Tất cả nội dung này được sắp xếp khoa học giữa giáo dục và giáo dưỡng. Việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc nội dung, chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là yếu tố cơ bản để thực hiện mục tiêu giáo dục. Vì vậy, nhà trường phải xem đây là vấn đề có tính pháp 11
lệnh và cần có sự chỉ đạo thực hiện một cách thống nhất. Để đảm bảo thực hiện đầy đủ, đúng nội dung chương trình, người quản lý cùng với ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp dự kiến thực hiện chương trình theo từng học kì, tháng, tuần và cả năm. Cần chú ý đến các thời điểm quan trọng, dự kiến những vấn đề nảy sinh và biện pháp khả thi của các hoạt động. Hàng tuần, hàng tháng, Giám đốc theo dõi, kiểm tra tiến độ thực hiện nội dung, chương trình đề ra. 5. Chỉ đạo đổi mới hình thức các hoạt động giáo dục: Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường phổ thông rất đa dạng và phong phú, thường diễn ra trong một không gian rộng, thời gian không cố định. Do đó, muốn thu hút học viên tham gia đầy đủ các hoạt động cần phải thường xuyên đổi mới nội dung, chương trình, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Tuỳ theo tính chất, mức độ của mỗi hoạt động, người Giám đốc xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện cho phù hợp. Chẳng hạn, thông quan các đợt thi đua chào mừng những ngày lễ lớn trong năm, nhà trường kết hợp tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, TDTT, lồng ghép các cuộc thi nhỏ như thi tìm hiểu, thi hát theo chủ đề hoặc tham quan các di tích lịch sử... Giờ chào cờ đầu tuần nên tổ chức thi thuyết trình theo chủ đề, nói chuyện chuyên đềm thi vấn đáp về các kiến thức khoa học nhằm giảm bớt tình trạng khô khan, căng thẳng và tính giáo dục thấp. Giờ truy bài 15 phút đầu cần có sự quản lí chặt chẽ và tạo cho học sinh sự say mê, hứng thú trong việc truy bài, sinh hoạt tập thể, trao đổi hoặc tranh luận các vấn đề khoa học… Tiết sinh hoạt cuối tuần nên tìm những tư liệu có tính chất tư vấn về hôn nhân, gia đình, định hướng nghề nghiệp để giáo viên chủ nhiệm kết hợp triển khai cho học sinh. Các hình thức sinh hoạt khác như hoạt động TDTT, sinh hoạt câu lạc bộ, sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt ngoại khoá, tham quan, du lịch… là những hoạt động mang tính tự nguyện cao, có sức hút với những học sinh có cùng sở thích, cùng nguyện vọng tham gia hoạt động. Do đó, nhà trường cần bố trí kinh phí tương ứng để tổ chức các hoạt động phù hợp nhằm góp phần củng cố và bổ sung kiến thức học trên lớp, rèn luyện, giáo dục năng khiếu, thể lực, giáo dục giới tính, mĩ thuật, hội hoạ… cho người học. Các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp hiện nay rất phong phú, đòi hỏi người quản lý phải thườn xuyên quan tâm, suy nghĩ, tìm tòi các hình thức hoạt động phù hợp với mục tiêu, đối tượng, thời 12
gian, cơ sở vật chất, nguồn kinh phí, môi trường sư phạm và con người hiện có. Nội dung và hình thức hoạt động phải bao hàm các mặt giáo dục đức, trí, thể, mĩ. Tiến trình tổ chức hoạt động phải hài hoà, khoa học và hợp lí, phải có bộ máy tổ chức, có kế hoạch, chương trình, hoạt động cụ thể, có nội dung hoạt động, có người phụ trách, có qui định lề lối làm việc, điều kiện hoạt động và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường. 6. Chăm lo đến việc xây dựng cơ sở vật chất, môi trường sư phạm và đổi mới công tác thi đua, khen thưởng. Muốn tổ chức tốt các hoạt động, điều kiện tiên quyết là phải chăm lo đến việc xây dựng cơ sở vật chất trường học và xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh. Ngày nay có nhiều tổ chức, cá nhân rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, do đó, nhà trường cần tranh thủ sự hỗ trợ của các lực lượng ngoài xã hội để tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường, tạo mọi điều kiện tốt nhất để các lực lượng ngoài xã hội cùng tham gia hoạt động, tham gia giáo dục học viên. Đổi mới công tác thi đua khen thưởng cũng là một trong những yếu tố đem lại hiệu quả cho các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Công tác thi đua khen thưởng là động lực thúc đẩy phong trào học tập, rèn luyện của học viên. Để làm tốt việc khen thưởng, Giám đốc cần quan tâm đến khâu kiểm tra, đánh giá các hoạt động ngoài giờ. Nếu kiểm tra, đánh giá và động viên khen thưởng kịp thời thì chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ được nâng cao. Tóm lại, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong những con đường để phát triển năng lực trong mỗi cá nhân người học trong nhà trường, tạo ra môi trường thuận lợi để học sinh phát triển tư duy, hình thành nhân cách đáp ứng theo yêu cầu của xã hội. Việc nhìn nhận đúng vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ giúp các cấp quản lí dành sự đầu tư thích đáng để chỉ đạo hoạt động này ở trường, giúp đội ngũ giáo viên có thái độ tích cực và sáng tạo khi tham gia, tổ chức các hoạt động, tạo ra sự chuyển biến về chất trong các hoạt động ngoài giờ nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục trong nhà trường phổ thông. Để làm được điều đó, cần phải có sự cải tiến công tác quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng tích cực hoá các hoạt động, nâng giá trị của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ngang tầm với việc giảng dạy, giáo dục nói chung. 13
IV. Một số giải pháp mà tôi đã thực hiện để tổ chức các hoạt động ngoại khóa (ngoài giờ lên lớp) đem lại kết quả và hiệu quả giáo dục tích cực. Để tổ chức hoạt động ngoại khóa có hiệu quả thì cần phải thực hiện theo một quy trình đảm bảo tính khoa học và chặt chẽ. Cụ thể quy trình gồm: 1. Đặt tên cho hoạt động và xây dựng yêu cầu giáo dục. Khi đặt tên cho hoạt động thì tôi xác định rõ tên gọi của hoạt động cần tổ chức bởi lẽ: Tên gọi của hoạt động là cơ sở để xây dựng nội dung và lựa chọn hình thức thực hiện. Mặt khác, tên gọi có tác dụng định hướng về mặt tâm lý và kích thích được tính tích cực, tính sẵn sàng ngay từ đầu. Xác định yêu cầu giáo dục: Sau khi đã lựa chọn được tên hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tôi xác định rõ mục tiêu hoặc yêu cầu giáo dục của giáo dục ngoài giờ lên lớp để chỉ đạo triển khai, định hướng hoạt động. Đặc biệt chú trọng 3 yêu cầu: đó là yêu cầu giáo dục về nhận thức, yêu cầu giáo dục về kĩ năng và yêu cầu giáo dục về thái độ. 2. Xây dựng nội dung và xác định hình thức tổ chức hoạt động Về nội dung: Phải gắn liền với các nhiệm vụ, yêu cầu giáo dục đã đề ra đồng thời nội dung phải phù hợp với điều kiện thực tế. Về hình thức: Lựa chọn hình thức thu hút, hấp dẫn người học, hình thức phải phù hợp với nội dung và thay đổi sáng tạo các hình thức tổ chức, tránh lặp lại nhiều lần một hình thức. 3. Các công việc chuẩn bị cho một hoạt động giáo dục ngoại khóa Việc chuẩn bị cho một hoạt động ngoại khóa có ý nghĩa rất lớn đối với hiệu quả của các hoạt động ngoại khóa. Cụ thể là: phải lên kế hoạch giúp giáo viên, học sinh hoạt động có mục đích cụ thể, không bị phân tán. Mặt khác, chuẩn bị tốt giúp cho giáo viên tự tin hơn, ít căng thẳng hơn khi thực hiện nhiệm vụ của mình và khi lên kế hoạch rõ ràng, giáo viên sẽ chủ động hơn, bình tĩnh hơn để giải quyết những tình huống bất thường xảy ra trong quá trình thực hiện. Khâu chuẩn bị tôi đã chú ý lên kế hoạch cho một hoạt động ngoài giờ lên lớp đòi hỏi vạch ra được tất cả các yếu tố, điều kiện cần thiết chuẩn bị trước khi hoạt động, những công việc và phương thức thực hiện công việc, đồng thời chỉ rõ người đảm 14
nhiệm từng công việc đó. 4. Tiến hành hoạt động Khi tiến hành hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì người quản lí phải thuộc và nắm rõ trình tự nội dung công việc, người thực hiện thời gian thực hiện để triển khai tổ chức hoạt động. Đặc biệt là việc lựa chọn người có khả năng điều khiển chương trình hoạt động. Mặt khác, phải tiếp cận, huy động, phối hợp và tiến hành mọi lực lượng trong trường cùng tham gia tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 5. Sau mỗi hoạt động phải đánh giá, rút kinh nghiệm Việc đánh giá và rút kinh nghiệm sau khi tiến hành hoạt động giáo dục ngoại khóa nhằm giúp giáo viên nhận biết được kết quả hoạt động có phù hợp với mục tiêu đã đề ra hay không, những điều đã thực hiện tốt và những việc chưa đạt yêu cầu, đồng thời tìm ra các nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Việc đánh giá là cơ sở để thực hiện bước kế tiếp là rút kinh nghiệm. Nếu việc đánh giá đạt yêu cầu sẽ giúp điều chỉnh, định hướng đúng đắn trong những hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp kế tiếp. Về nội dung đánh giá và rút kinh nghiệm: Cần nêu ra tất cả những công việc đã hoàn thành tốt hoặc chưa đạt yêu cầu, chưa thực hiện được (phải nêu rõ ai? bộ phận nào? chỉ ra nguyên nhân). Tiếp theo cùng phân tích nguyên nhân, điều kiện ảnh hưởng đến việc thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp với nguyên nhân chủ quan (đó là năng lực của người thực hiện, việc chuẩn bị và sự phối hợp của các lực lượng) lẫn nguyên nhân khách quan (đó là cơ sở vật chất, phương tiện hỗ trợ, thời gian, thời tiết). Sau khi phân tích kĩ các nguyên nhân thì rút ra kinh nghiệm chung trong hoạt động sư phạm nhà trường. Chương III: THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ THU ĐƯỢC Nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa trong hoạt động giáo dục. Nhà trường trong những năm gần đây đã có sự quan tâm, tổ chức xây dựng kế hoạch hoạt động ngoại khóa trong từng năm học. Thông qua hoạt động ngoại khóa đã thu hút học viên đến trường, có tác dụng duy trì công tác số lượng, học viên bỏ học hàng năm đã giảm, chất lượng giáo dục các mặt được duy trì nâng lên hàng năm cụ thể: 1. Về hạnh kiểm: 15
Các năm học Loại 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 Tốt 122(40%) 121(41,9%) 95(38,8%) 108(48,6%) 117(57,9%) Khá 133(44%) 113(44%) 113(46,1%) 94(42,3%) 67(33,2%) T. Bình 47(15%) 26(13,3%) 32(13,1%) 20(9%) 17(8,4%) Yếu 2(0,7%) 01(0,7%) 05(2,0%) 0 1 (0,5%) Kém 0 0 0 0 0 KÕt qu¶ xÕp lo¹i vÒ h¹nh kiÓm kh¸, tèt c¸c n¨m ®Òu ®¹t tõ 84% trë lªn, n¨m sau cao h¬n n¨m tríc, häc viªn cã h¹nh kiÓm yÕu, kÐm gi¶m. 2. Về Văn Hóa: C¸c n¨m häc Lo¹i 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 Giái 0 0 0 0 0 Kh¸ 17(3,8%) 19(5,05%) 26(7,7%) 36(11,8%) 39(14,2%) T.B×nh 310(70,1%) 236(62,8%) 201(59,6%) 213(70%) 186(67,6%) YÕu 94(21%) 120(31,9%) 11(32,6%) 55(18,1%) 50(18,1%) KÐm 20(4,5%) 01(0,25%) 0 0 0 Kết quả văn hóa trong 5 năm gần đây đều đạt kế hoạch, tỷ lệ học viên khá tăng hàng năm 2. Học viên tiên tiến – Học viên giỏi các cấp Häc viªn tiªn tiªn tiÕn- häc viªn gái c¸c cÊp N¨m häc H. viªn tiªn tiÕn H. viªn giái cÊp trêng H. viªn giái cÊp tØnh 2007-2008 17 häc viªn (3,8%) 04 häc viªn (0,85%) 02 häc viªn (0,42%) 2008-2009 19 häc viªn (5,05%) 02 häc viªn (0,47%) 02 häc viªn (0,47%) 2009-2010 26 häc viªn (7,7%) 05 häc viªn (1,3%) 02 häc viªn (0,52%) 2010-2011 36 häc viªn (11,8%) 02 häc viªn (0,6%) 03 häc viªn (0,92%) 2011 - 2012 39 häc viªn (14,2%) 05 häc viªn (1,8%) 04 häc viªn (1,5%) Kết quả học viên tiên tiến, học viên giỏi cấp tỉnh năm sau đều cao hơn năm trước 3. KÕt qu¶ thi tèt nghiÖp bæ tóc THPT: N¨m häc Tû lÖ ®ç tèt nghiÖp Ghi chó 2007-2008 82,3% Sau 2 lÇn thi – xÕp thø 5 trªn 11 trung t©m 2008-2009 37,8% XÕp thø 4 trªn 11 trung t©m 16
2009-2010 37,5% XÕp thø 6 trªn 11 trung t©m 2010-2011 83,5% XÕp thø 5 trªn 11 trung t©m KÕt qu¶ thi tèt nghiÖp ®îc duy tr× kh¸ æn ®Þnh, cã híng n©ng lªn vÒ chÊt lîng. Như vậy với kết quả nêu trên có thể nói hoạt động ngoại khóa của nhà trường trong những năm qua đã có tác dụng tốt là nhịp cầu nối giữa hoạt động trong giờ học và ngoài giờ học, thúc đẩy hoạt động giáo dục ngày một phát triển. KẾT LUẬN Giáo dục và Đào tạo ngày nay đang hoạt động trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa nên phải được quản lý theo phương pháp tiếp thị, tức là phải xác định sự thoả mãn theo nhu cầu người học để thực hiện mục tiêu của nhà trường xã hội chủ nghĩa. Tất cả các lĩnh vực hoạt động của nhà trường với mục tiêu làm trung tâm, với mục đích cuối cùng là hình thành nhân cách, đáp ứng nhu cầu của thị trường nguồn nhân lực, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực,bồi dưỡng nhân tài là vấn đề chiến lược của một quốc gia. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã khẳng định Giáo dục – Đào tạo cùng với Khoa học – Công nghệ là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Muốn đào tạo nguồn lực con người 17
đáp ứng với yêu cầu phát triển của xã hội cần phải quan tâm đến việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Hoạt động ngoại khóa (hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp) là một trong những mảng hoạt động giáo dục quan trọng ở nhà trường phổ thông. Hoạt động này có ý nghĩa hỗ trợ cho giáo dục nội khóa, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo của học sinh. Nội dung của giáo dục ngoại khóa rất phong phú và đa dạng thể hiện qua các hoạt động xã hội, văn nghệ, thể dục thể thao, tham quan, lao động, nghiên cứu khoa học v.v…nhờ đó các kiến thức tiếp thu được ở trên lớp có cơ hội được áp dụng, mở rộng thêm trên thực tế, đồng thời có tác dụng nâng cao hứng thú học tập nội khóa. Xác định rõ vị trí, tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa trong nhà trường. Trung tâm GDTX Văn Bàn trong những năm tới sẽ tiếp tục xây dựng với những kế hoạch, chương trình cụ thể, thiết thực và hiệu quả thực sự hoạt động ngoại khóa trở thành nhịp cầu nối với hoạt động nội khóa, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Công văn số 40/2010/TT-BGD ĐT ngày 30/12/2010 Thông tư ban hành chương trình giáo dục thường xuyên đáp ứng yêu cầu của người học, cập nhật kiến thức, kỹ năng, chuyển giao công nghệ. 2. Quyết định số 01/2007/QĐ-BGDĐT ngày 02/01/2007 Quyết định của Bộ GD&ĐT về việc ban hạnh Quy chế tổ chức và hoạt động của Trung tâm giáo dục thường xuyên. 3. Phương pháp lãnh đạo và quản lý nhà trường hiệu quả - Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. 18
4. Tạp chí Thế giới trong ta – số 74+75 năm 2008-Hội khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam. 5. Cẩm nang dành cho hiệu trưởng – Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. 6. Các văn bản pháp luật hiện hành về Giáo dục- Đào tạo tập 1,2,3,4,5 (Nhà xuất bản thống kê) Mục lục I. Phần mở đầu Trang 1. Lí do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 2 3. Cơ sở lý luận 2 II. Phần nội dung Chương 1 1. Thực trạng về sự hoạt động ngoại khóa hiện nay 5 Chương 2 1. Nhận thức về công tác quản lý các hoạt động ngoại khóa 6 19
2. Những nội dung chủ yếu của hoạt động ngoại khóa 7 3. Một số biện pháp trong công tác quản lý 8 4. Một số giải pháp 12 Chương 3 Đánh giá kết quả 1. Đánh giá kết quả đạt được 14 III. Phần Kết luận 16 Tài liệu tham khảo 17 20