1
- Họ và tên: Huỳnh Văn Hải.
- Đơn vị công tác: Trường TH Tân Trung.
Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy phân
môn Địa lí lớp 5.
2
PHẦN MỞ ĐẦU
I. Bối cảnh của đề tài:
1. Hướng dẫn học sinh khai thác kênh hình để tìm ra kiến thức mới trong quá trình
dạy học đã được giáo viên sử dụng từ lâu trong giảng dạy đặc biệt là ở phân môn Địa lý.
Trước đây trong bài giảng phân môn Địa lý lớp 5 khi sử dụng kênh hình để hướng dẫn
học sinh tìm kiến thức mới, nhiều khi hình ảnh trong sách giáo khoa lại nhỏ giáo viên rất
khó khăn hướng dẫn cho học sinh cả lớp nhận thấy rõ hết các chi tiết cần khai thác. Đồ
dùng dạy học tự làm nhiều khi không đáp ứng về số lượng và chất lượng nên hiệu quả
của việc khai thác kiến thức mới từ kênh hình chưa cao.
2. Hiện nay với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật máy tính, máy chiếu giúp cho
việc đưa hình ảnh vào trong bài giảng rất thuận lợi và sinh động, rõ nét. Máy tính, máy
chiếu có thể phóng to các hình ảnh trong sách giáo khoa. Giáo viên có thể chỉ vào chi tiết
cần chú ý cho cả lớp thấy rõ và công nhận kiến thức mới một cách khoa học. Các hình
ành trên mạng Internet rất phong phú và đa dạng nếu giáo viên lựa chọn hình ảnh phù
hợp, sử dụng đúng lúc thì chắc chắn hiệu quả dạy và học đạt rất cao.
II. Lý do chọn đề tài:
1. Trong những năm gần đây ngành giáo dục khuyến khích giáo viên ứng dụng
công nghệ thông tin vào trong giảng dạy nhằm đẩy mạnh cải tiến phương pháp dạy và
học theo hướng tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực chủ động của
học sinh trong tìm kiến thức mới. Để làm được điều đó giáo viên đã ứng dụng công nghệ
thông tin vào trong giảng dạy, đưa những hình ảnh lên màn hình bằng phần mềm
Microsoft Power Point hướng dẫn học sinh tìm ra kiến thức mới là rất cần thiết. Nó giúp
cho học sinh hứng thú hơn trong học tập, hạn chế việc học sinh nhớ máy móc, thuộc
lòng.
3
2. Mặt khác khi kiểm tra, đánh giá học sinh tôi thấy kỹ năng nắm bắt kiến thức từ
tranh ảnh, mô hình của các em còn rất nhiều hạn chế nên tôi chọn đề tài này: “Ứng dụng
công nghệ thông tin trong giảng dạy phân môn Địa lý lớp 5”.
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
1. Đối tượng nghiên cứu: Học sing lớp 5, năm học 2011 – 2012.
2. Theo dõi và kiểm tra việc học tập của học sinh.
3. Đối chiếu với các tiết dạy mà không có ứng dụng công nghệ thông tin.
IV. Mục đích nghiên cứu:
Tìm và đưa ra phương pháp tối ưu nhằm giúp các em học sinh củng cố phát huy
kỹ năng tìm ra kiến thức mới từ kênh hình, nâng cao sự hứng thú học tập phân môn Địa
lý hơn nữa.
VI. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu:
1. Sau khi dạy bài: “Việt Nam – đất nước chúng ta” Địa lý lớp 5. Được đồng
nghiệp dự giờ, góp ý tôi nhận thấy khi hướng dẫn học sinh tìm kiến thức mới từ kênh
hình có ứng dụng công nghệ thông tin đạt hiệu quả rất tốt. Cách hướng dẫn này cũng có
thể áp dụng cho nhiều bài dạy khác thường là những bài dạy về tự nhiên.
2. Trong những tiết dạy và học có ứng dụng công nghệ thông tin, giáo viên là
người gợi ý cho học sinh giải quyết tình huống có vấn đề. Từ đó khơi dậy và kích thích
được trí tò mò, lòng ham muốn tìm hiểu kiến thức mới. Giáo viên đóng vai trò là người
tạo điều kiện và tổ chức các hoạt động học tập của học sinh, là người hướng dẫn học sinh
khai thác kiến thức mới từ kênh hình. Qua đó các em càng hứng thú và yêu thích môn
học hơn. Các em cũng rất phấn khởi khi trình bày ý kiến của mình trước tập thể trên
những hình ảnh rất sinh động, rõ ràng, cụ thể. Đồng thời học sinh cũng biết tự đánh giá
kết quả học tập của mình và của bạn. Rõ ràng những tiết học có ứng dụng công nghệ
4
thông tin lớp học sôi nổi hẳn lên, không khí lớp học vui tươi, nhẹ nhàng các em hào hứng
học tập, tiếp thu bài nhanh và nhớ được lâu. Giúp học sinh quen dần tư duy logic trong
việc nắm bắt tri thức khoa học đi từ hiện tượng đến bản chất góp phần phát triển tư duy
cho học sinh.
PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận:
1. Năm học 1011 – 2012 tiếp tục dạy theo sách giáo khoa mới và có nhiều nội
dung lồng ghép, tích hợp vào trong tiết dạy thì việc đổi mới phương pháp dạy học là một
yêu cầu cần thiết nhằm bồi dưỡng, nâng cao cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng
lực giải quyết vấn đề, khắc phục cách truyền thụ kiến thức một chiều. Từng bước áp dụng
các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào trong dạy và học mà có ứng dụng
công nghệ thông tin vào trong dạy và học là một ưu điểm lớn góp phần nâng cao hiệu quả
dạy và học. Đặc biệt trong phân môn Địa lý nó có đặc trưng riêng. Các đối tượng, sự vật
địa lý được trải rộng trong không gian, giáo viên không thể dẫn học sinh đến tận nơi để
quan sát trực tiếp được. Vì vậy dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin không thể thiếu
hình ảnh minh họa.
2. Qua giảng dạy tôi thấy rằng: Trong phân môn Địa lý để học sinh tiếp thu kiến
thức mới theo hướng tích cực chủ động, sáng tạo thì việc ứng dụng công nghệ thông tin
đưa hình ảnh lên màn hình bằng phần mềm Microsoft Power Point hướng dẫn học sinh
tìm ra kiến thức mới là rất cần thiết.
II. Thực trạng của vấn đề:
1. Kênh hình là phương tiện trực quan, là nguồn tri thức quan trọng của học sinh.
Nó có khả năng cung cấp thông tin một cách đầy đủ hơn mà kênh chữ trong sách giáo
khoa chưa trình bày đến. Ứng dụng công nghệ thông tin đưa hình ảnh lên màn hình bằng
5
phần mềm Microsoft Power Point giúp cho giáo viên dễ dàng hơn trong việc hướng dẫn
học sinh tiếp cận tri thức mới, dễ hình thành các biểu tượng trực quan địa lý, tăng năng
suất làm việc của giáo viên và học sinh, giảm tối đa kiểu giảng dạy mang tính thông báo
một chiều.
2. Kênh hình còn có tác dụng minh họa cho sự vật, hiện tượng, khái niệm địa lý.
Nó phát huy mọi giác quan của học sinh và khắc sâu kiến thức, giảm thời gian giảng giải,
tạo sự hứng thú cho học sinh. Học sinh tiếp thu kiến thức từ kênh hình sẽ dễ nhớ, dễ nhận
biết hơn, tiết học trở nên sinh động hơn.
III. Một số biện pháp tiến hành:
1. Yêu cầu của việc tiến hành: (Đưa hình ảnh lên màn hình bằng phần mềm
Microsoft Power Point)
1.1. Kênh hình phải có hiệu quả cao, đáp ứng được nội dung, phương pháp tiết
dạy, bộ môn.
1.2. Cần sử dụng kênh hình như một nguồn tri thức, hạn chế dùng kênh hình theo
cách minh họa cho kiến thức.
1.3. Phải chuẩn bị trước để thông thạo việc sử dụng, tránh tình trạng lên lớp mới
tiếp xúc với kênh hình.
1.4. Khi soạn bài cũng như khi lên lớp giáo viên cần xây dựng một hệ thống câu
hỏi, bài tập chuẩn xác, rõ ràng để học sinh làm việc với kênh hình đạt hiệu quả cao.
2. Phương pháp tổ chức:
2.1. Khai thác kiến thức từ bản đồ:
* Hướng dẫn học sinh thông qua các bước sau:
- Đọc tên bản đồ để biết nội dung của bản đồ.
- Đọc kỹ phần chú giải.
