sống đẹp giữa dòng đời: phần 2

Soáng ñeïp giöõa doøng ñôøi<br /> <br /> CHÖÔNG V<br /> SOÁNG ÑEÏP GIÖÕA CUOÄC ÑÔØI<br /> <br /> I. Quan heä vôùi baïn beø<br /> Böôùc ra khoûi gia ñình, quanh ta ñeàu laø baïn<br /> beø. Baïn ñoàng nghieäp, baïn chôi theå thao, baïn cuøng<br /> sôû thích, baïn hoïc cuõ, baïn trong quan heä laøm aên,<br /> nhôø caäy phuï thuoäc laãn nhau... vaø haøng loaït nhöõng<br /> quan heä baïn beø khaùc nöõa khoâng sao keå heát. Thaäm<br /> chí, ñi cuøng chuyeán xe cuõng coù theå trôû thaønh baïn<br /> beø neáu xeùt thaáy coù ñieåm naøo ñoù hôïp nhau qua daêm<br /> ba caâu trao ñoåi...<br /> Vì theá, noùi ñeán moät neáp soáng ñeïp khoâng theå<br /> khoâng xem xeùt ñeán quan heä baïn beø. Taát nhieân, noùi<br /> cho cuøng thì trong moãi moät quan heä baïn beø khaùc<br /> nhau ñeàu coù nhöõng ñieåm dò bieät khaùc nhau, nhöng<br /> duø sao vaãn coù moät soá ñieåm chung maø ta coù theå vaän<br /> duïng vaøo trong töøng quan heä khaùc bieät.<br /> Nhöõng moái quan heä baïn beø toát ñeïp seõ ñoùng<br /> moät vai troø quan troïng vaø tích cöïc trong moïi quan<br /> 170<br /> <br /> 171<br /> <br /> Soáng ñeïp giöõa doøng ñôøi<br /> <br /> Quan heä vôùi baïn beø<br /> <br /> heä xaõ hoäi. Nhöõng ngöôøi baïn toát coù theå laø choã döïa<br /> tinh thaàn laãn vaät chaát cho chuùng ta nhöõng luùc sa<br /> suùt trong cuoäc soáng. Moät tình baïn thaät söï luoân<br /> xuaát phaùt töø nhöõng töông ñoàng nhaát ñònh naøo ñoù,<br /> vì theá maø nhöõng ngöôøi baïn toát luoân bieát caùch chia<br /> seû vaø naâng ñôõ laãn nhau trong nhöõng tình huoáng<br /> xaáu.<br /> <br /> nhöõng ngöôøi baïn toát, hay noùi ñuùng hôn laø nhöõng<br /> tình baïn toát ñeïp, khi baïn bieát caùch xaây döïng cuõng<br /> nhö gìn giöõ nhöõng moái quan heä aáy.<br /> <br /> Nhìn töø moät goùc ñoä khaùc, baïn beø cuõng laø<br /> nguoàn kieán thöùc phong phuù, ña daïng ñeå chuùng ta<br /> hoïc taäp. Tuïc ngöõ coù caâu: “Hoïc thaày khoâng taøy hoïc<br /> baïn.” Ñieàu naøy caøng chính xaùc hôn nöõa trong boái<br /> caûnh xaõ hoäi ngaøy nay. Khi chuùng ta nhaän moät<br /> coâng vieäc môùi, chính caùc baïn ñoàng nghieäp bao giôø<br /> cuõng laø nhöõng ngöôøi daïy cho ta nhieàu ñieàu nhaát,<br /> keå caû nhöõng ñieàu maø coù theå chuùng ta chöa töøng<br /> ñöôïc hoïc qua nôi tröôøng lôùp.<br /> <br /> Cho duø caùc quan heä xaõ hoäi ngaøy nay coù môû<br /> roäng ñeán ñaâu, phöùc taïp ñeán ñaâu, baïn cuõng khoâng<br /> theå phuû nhaän ñöôïc nguyeân taéc coù veû nhö ñaõ cuõ<br /> meøm naøy. Ngöôøi ta noùi raèng, chæ caàn bieát ñöôïc<br /> nhöõng ngöôøi maø baïn giao du laø coù theå hieåu ñöôïc<br /> con ngöôøi cuûa baïn. Ñoù laø noùi veà khuynh höôùng löïa<br /> choïn cuûa moãi ngöôøi noùi leân baûn chaát cuûa con ngöôøi<br /> aáy. Nhöng ñieàu naøy cuõng coøn coù nghóa laø, baïn khoù<br /> loøng maø traùnh ñöôïc nhöõng aûnh höôûng nhaát ñònh,<br /> tích cöïc hoaëc tieâu cöïc cuûa baïn beø chung quanh. Vì<br /> theá, caùch khoân ngoan nhaát vaãn laø phaûi bieát “choïn<br /> baïn maø chôi”.<br /> <br /> Moät thöïc teá laø, cho duø gia ñình laø nôi thaân<br /> thieát nhaát, nhöng phaàn lôùn thôøi gian trong cuoäc<br /> soáng cuûa ña soá chuùng ta laïi laø gaàn guõi vôùi baïn beø.<br /> Tröø khi baïn raát may maén ñeå coù ñöôïc moät coâng vieäc<br /> laøm taïi nhaø, baèng khoâng thì thôøi gian laøm vieäc vaø<br /> giao tieáp ngoaøi xaõ hoäi bao giôø cuõng vöôït xa hôn<br /> thôøi gian maø baïn ñöôïc gaàn guõi vôùi gia ñình.<br /> Quan heä vôùi baïn beø laø moät moái quan heä bình<br /> ñaúng theo hai chieàu, vì theá baïn chæ coù theå coù ñöôïc<br /> 172<br /> <br /> 1. Choïn baïn maø chôi<br /> <br /> Tuy nhieân, vieäc choïn baïn maø chôi ngaøy nay<br /> hoaøn toaøn khoâng theå hieåu moät caùch ñôn giaûn nhö<br /> ngaøy tröôùc. Coù nhöõng ngöôøi baïn maø duø muoán duø<br /> khoâng chuùng ta cuõng khoâng theå traùnh neù quan heä<br /> vôùi hoï. Hôn theá nöõa, neáu chuùng ta khoâng thaät teá<br /> nhò trong cung caùch öùng xöû, khoâng kheùo roài seõ<br /> 173<br /> <br /> Soáng ñeïp giöõa doøng ñôøi<br /> chaúng coøn maáy ai ñeán gaàn ñeå cho ta choïn löïa ñaâu!<br /> Trong moái quan heä hai chieàu naøy, neáu baïn coâng<br /> khai ñöa ra nhöõng tieâu chuaån naøy noï ñeå choïn löïa<br /> ngöôøi khaùc, e raèng baïn seõ laø ngöôøi ñaàu tieân ñöôïc<br /> xem laø khoâng ñuû tieâu chuaån ñeå keát giao cuøng beø<br /> baïn.<br /> Trong xaõ hoäi ngaøy nay, cuõng khoù maø ñöa ra<br /> nhöõng nhaän xeùt phaân loaïi cuï theå veà nhöõng ngöôøi<br /> baïn toát hoaëc xaáu ñeå choïn löïa. Coù theå taïm hieåu moät<br /> caùch giaûn ñôn, nhöõng ngöôøi baïn toát laø nhöõng ngöôøi<br /> maø ta caûm thaáy thích hôïp trong quan heä, coù theå<br /> chia seû, hoã trôï cho nhau ñeå cuøng phaùt trieån toát maø<br /> khoâng coù nhöõng khaùc bieät thaùi quaù trong quan<br /> ñieåm cuõng nhö trong caùch soáng. Hieåu nhö theá, moät<br /> ngöôøi maø ta khoâng thích giao du vaãn coù theå laø baïn<br /> toát cuûa nhieàu ngöôøi khaùc. Vaø chính baûn thaân<br /> chuùng ta cuõng chöa chaéc ñaõ ñöôïc taát caû moïi ngöôøi<br /> xem laø baïn toát!<br /> Moät caâu caùch ngoân phöông Taây noùi: “Coù traêm<br /> ngöôøi baïn vaãn khoâng thöøa, chæ moät keû thuø laø quaù<br /> ñuû.” Hieåu theo caùch naøy, chuùng ta seõ thaáy vieäc môû<br /> roäng quan heä giao tieáp laø quan troïng nhö theá naøo.<br /> Hôn bao giôø heát, cuoäc soáng cuûa chuùng ta ngaøy nay<br /> phuï thuoäc raát nhieàu vaøo nhöõng ngöôøi chung quanh<br /> trong xaõ hoäi, hay noùi caùch khaùc laø phuï thuoäc raát<br /> 174<br /> <br /> Quan heä vôùi baïn beø<br /> nhieàu vaøo baïn beø. Chuùng ta khoâng theå thaønh coâng<br /> hoaëc duy trì ñöôïc moät neáp soáng thoaûi maùi neáu<br /> khoâng coù ñöôïc moät quan heä ngoaïi giao roäng raõi vaø<br /> toát ñeïp.<br /> Vaán ñeà ôû ñaây laø, laøm theá naøo ñeå vöøa coù theå<br /> “choïn baïn maø chôi” vaø vaãn coù ñöôïc nhieàu baïn toát?<br /> Thaät ra, trong nhöõng sinh hoaït xaõ hoäi ngaøy<br /> nay, nhöõng ñieàu kieän keát giao beø baïn ñaõ môû roäng<br /> hôn xöa raát nhieàu. Ñieàu quan troïng laø chuùng ta<br /> phaûi bieát caùch ñeå nhaän ra vaø giöõ laáy nhöõng ngöôøi<br /> baïn toát trong quan heä cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng<br /> bieát caùch ñeå kheùo leùo töø choái, traùnh ñi nhöõng moái<br /> quan heä maø xeùt thaáy khoâng toát ñeïp veà moät phöông<br /> dieän naøo ñoù.<br /> Chuùng ta coù theå baét ñaàu baèng caùch môû roäng<br /> quan ñieåm giao teá. Haõy saün loøng keát giao baïn beø<br /> trong nhieàu moái quan heä khaùc nhau. Trong moät<br /> chöøng möïc naøo ñoù, vieäc coù theâm moãi moät ngöôøi<br /> baïn laø coù theâm moät giaù trò tinh thaàn cho chính<br /> mình. Vì theá, chuùng ta caàn phaûi coù moät khuynh<br /> höôùng roäng môû thay vì kheùp kín. Noùi cho cuøng,<br /> chính chuùng ta laø ngöôøi phaûi ñi tìm nhöõng ngöôøi<br /> baïn toát, khoâng phaûi töï nhieân hoï tìm ñeán vôùi chuùng<br /> ta ñaâu.<br /> 175<br /> <br /> Soáng ñeïp giöõa doøng ñôøi<br /> Moät trong nhöõng khuynh höôùng choïn loïc töï<br /> nhieân laø söï ñoàng caûm. Ngöôøi xöa goïi laø “ñoàng<br /> thanh töông öùng, ñoàng khí töông caàu”. Vì theá, haõy<br /> soáng chaân thaät, boäc loä chính mình trong giao tieáp.<br /> Roài chuùng ta seõ thaáy laø chæ nhöõng ngöôøi ñoàng caûm<br /> môùi tieáp tuïc giöõ moái quan heä thöôøng xuyeân vôùi<br /> mình. Chaúng haïn, neáu chuùng ta khoâng coù khuynh<br /> höôùng thích baøn chuyeän chính trò, ñöøng coá toû ra<br /> quan taâm ñeán ñeà taøi aáy trong moät ñaùm ñoâng coát<br /> chæ ñeå laøm cho ngöôøi khaùc khoâng thaát voïng. Haõy<br /> boäc loä chính mình. Ñieàu ñoù khoâng coù gì sai traùi,<br /> nhöng noù giuùp nhöõng ngöôøi baïn thaät söï bieát ñeå<br /> tìm ñeán cuøng chuùng ta.<br /> Söï chaân thaät vaø moät chuùt kheùo leùo, teá nhò<br /> cuõng giuùp chuùng ta traùnh ñöôïc nhöõng moái quan heä<br /> khoâng thích hôïp. Ñöøng ngaïi meách loøng khi töø choái<br /> khoâng ñi xem boùng ñaù vôùi moät ngöôøi baïn maø mình<br /> khoâng thích. Nhöng cuõng ñöøng töø choái moät caùch<br /> quaù thaúng thöøng. Baïn coù theå ñöa ra haøng taù lyù do,<br /> vaø toâi tin laø coù nhöõng lyù do raát thaät, ñeå nheï nhaøng<br /> töø choái. Qua vaøi laàn nhö theá, baïn seõ khoâng coøn<br /> nhaän ñöôïc nhöõng lôøi môøi baát ñaéc dó nöõa.<br /> <br /> Quan heä vôùi baïn beø<br /> khoâng thích hôïp, chaúng haïn moät ngöôøi baïn naøo ñoù<br /> cuøng sôû laøm. Ñieàu ñoù coù nghóa laø “cung kính maø<br /> laùnh xa”. Nhöng laùnh xa khoâng coù nghóa laø traùnh<br /> khoâng ñeán gaàn (?), maø coù nghóa laø traùnh keát noái<br /> nhöõng moái quan heä thaân maät hoaëc quaù thöôøng<br /> xuyeân, taïo söï hieåu laàm veà moät tình baïn thaân thieát.<br /> Chaúng haïn, baïn khoâng caàn thieát phaûi môøi ai ñoù döï<br /> tieäc sinh nhaät cuûa mình chæ vì sôï “meách loøng”, neáu<br /> nhö khoâng thöïc söï thích giao du vôùi ngöôøi aáy. Moät<br /> laàn nöõa, ôû ñaây cuõng laø yeáu toá chaân thaät. Tuy<br /> nhieân, moät lôøi xin loãi coù tính caùch xaõ giao laø caàn<br /> thieát khi gaëp gôõ veà sau.<br /> Maët khaùc, vieäc “choïn baïn maø chôi” trong thôøi<br /> ñaïi naøy cuõng neân ñöôïc hieåu theo hai chieàu. Neáu<br /> nhö baïn laêm le coù yù “choïn löïa” ngöôøi khaùc, thì baûn<br /> thaân baïn cuõng laø ñoái töôïng “choïn löïa” cuûa “thieân<br /> haï” vaäy. Ñieàu ñoù coù nghóa laø, neáu baïn muoán coù<br /> nhöõng ngöôøi baïn toát, thì baûn thaân mình cuõng phaûi<br /> laø moät ngöôøi thaät toát tröôùc ñaõ.<br /> <br /> “Kính nhi vieãn chi” cuõng laø moät trong caùc<br /> phöông thöùc höõu hieäu khi phaûi giöõ moái quan heä<br /> chöøng möïc vôùi nhöõng ngöôøi maø mình thaáy laø<br /> 176<br /> <br /> 177<br /> <br /> Soáng ñeïp giöõa doøng ñôøi<br /> 2. Söï chaân thaät vaø caûm thoâng<br /> Thieát laäp ñöôïc moái quan heä baïn beø laø moät<br /> chuyeän, gìn giöõ vaø phaùt trieån toát moái quan heä aáy<br /> laïi laø moät chuyeän khaùc hôn.<br /> Maëc duø coù raát nhieàu yeáu toá caàn thieát coù theå<br /> ñöôïc xem xeùt trong vieäc duy trì moät moái quan heä<br /> beø baïn toát ñeïp, nhöng veà maët chuû quan coù theå<br /> thaáy noåi baät nhaát laø söï chaân thaät vaø bieát caûm<br /> thoâng.<br /> Chaân thaät coù nghóa laø khoâng ñeå cho nhöõng<br /> yeáu toá giaû taïo chi phoái vaøo quan heä baïn beø. Caàn<br /> phaân bieät söï giaû doái vôùi nhöõng traùnh neù mang<br /> tính xaõ giao maø ai ai cuõng phaûi coù trong giao tieáp.<br /> Khi baïn laøm ra veû heát söùc nhieät tình muoán giuùp<br /> ñôõ ai ñoù, coù theå baïn seõ ñöôïc hoï caûm kích. Nhöng<br /> söï thaät cuoái cuøng cuõng seõ phôi baøy, bôûi vì thöïc teá<br /> laø khi söï vieäc xaûy ñeán baïn laïi chaúng giuùp gì cho<br /> ngöôøi aáy caû. Trong tröôøng hôïp ñoù, moái quan heä seõ<br /> xaáu ñi coøn hôn caû tröôùc kia, khi chöa xaûy ra söï<br /> vieäc. Ngöôïc laïi, baïn coù theå noùi laø baän vieäc ñeå töø<br /> choái moät lôøi môøi duøng côm toái – trong khi khoâng<br /> baän gì caû – thì ngöôøi môøi vaãn coù theå caûm thoâng<br /> ñöôïc maø khoâng xem ñoù laø moät söï doái traù. Anh ta<br /> <br /> 178<br /> <br /> Quan heä vôùi baïn beø<br /> seõ hieåu raèng baïn coù nhöõng lyù do rieâng nhaát ñònh<br /> naøo ñoù maø khoâng tieän noùi ra.<br /> Söï chaân thaät giuùp cho moái quan heä baïn beø<br /> ñöôïc beàn vöõng, vì moãi ngöôøi ñeàu caûm thaáy mình<br /> ñöôïc toân troïng vaø coù theå tin caäy laãn nhau. Ngöôïc<br /> laïi, söï doái traù ñöôïc hieåu nhö laø moät söï khinh<br /> thöôøng vaø khoù tin caäy.<br /> Baïn coù theå bieåu loä söï chaân thaät qua caùch öùng<br /> xöû cuûa mình, qua vieäc toân troïng nhöõng gì ñaõ noùi<br /> vaø qua vieäc chaân thaønh chaáp nhaän nhöõng sai laàm,<br /> khieám khuyeát. Moät cung caùch öùng xöû nhö theá,<br /> thoâng thöôøng seõ nhaän laïi ñöôïc moät caùch öùng xöû<br /> töông töï töø phía beân kia. Neáu khoâng, caàn xeùt laïi ôû<br /> khaâu “choïn baïn maø chôi” cuûa baïn.<br /> Söï caûm thoâng giuùp chuùng ta vöôït qua ñöôïc<br /> nhöõng khaùc bieät khoâng sao traùnh khoûi trong quan<br /> heä baïn beø. Tröø khi ñoù laø nhöõng khaùc bieät laøm cho<br /> hai ngöôøi trôû neân khoâng theå naøo hoaø hôïp vôùi<br /> nhau, coøn thì haàu heát moïi söï khaùc bieät ñeàu coù theå<br /> baèng caùch naøy hay caùch khaùc vöôït qua ñöôïc. Taát<br /> nhieân laø khi hai beân coù söï caûm thoâng nhau.<br /> Moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu thöôøng xuyeân<br /> maéc phaûi nhöõng loãi laàm veà phöông dieän naøy hay<br /> phöông dieän khaùc. Nhöõng ngöôøi baïn toát luoân bieát<br /> 179<br /> <br />