Stress và tăng huyết áp

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> STRESS VÀ TĂNG HUYẾT ÁP<br /> Trần Kim Trang*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Stress là một.trong những tác nhân có hại cho huyết áp, đặc biệt đối với người mắc bệnh tăng<br /> huyết áp (THA). Tỉ lệ ngưòi bị stress ngày càng cao, tỉ lệ người bệnh THA ngày càng tăng nhưng chưa có công<br /> bố nào trong nước đánh giá tình trạng stress ở người THA.<br /> Mục tiêu: Khảo sát tình trạng stress ở bệnh nhân THA nước ta.<br /> Đối tượng và phương pháp: Thiết kế cắt ngang mô tả có phân tích trên 414 bệnh nhân khám tại phòng<br /> khám tim Bệnh viện Đại học y dược Thành phố Hồ Chí Minh từ tháng 3/2010 – 8/2011. Dùng thang đánh giá<br /> stress PSS-10.<br /> Kết quả: Tỉ lệ bệnh nhân có điểm stress bình thường, nhẹ, trung bình, nặng lần lượt là 73,2%, 21,7%,<br /> 4,8%, 0,2%. Không khác biệt giữa các mức độ stress theo giới tính, nguồn cư trú, học vấn, việc làm, tài chánh,<br /> mức độ và biến chứng tăng huyết áp. Điểm stress giảm dần theo tuổi. Tình trạng hôn nhân có ảnh hưởng rõ đến<br /> stress.<br /> Kết luận: Cần phổ biến cho bệnh nhân THA tác hại sức khoẻ của stress cũng như cách ứng phó với stress để<br /> giảm thiểu tình trạng này.<br /> Từ khóa: Stress, tăng huyết áp.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STRESS AND HYPERTENSION<br /> Tran Kim Trang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 186 - 193<br /> Background: Stress is one of harmful factors of blood pressure, especially in hypertensives. Stress prevalence<br /> is greater, hypertension prevalence is higher but none of issue of stress among the Vietnamese hypertensives is<br /> found.<br /> Objectives: To investigate the state of stress in Vietnamese hypertensive individuals.<br /> Methods: A cross – sectional survey was carried out out during March 2010 – August 2011 to investigate<br /> 414 patients with hypertension by using PSS-10.<br /> Results: The prevalence of stress in normal, mild, moderate and severe level was 73.2%, 21.7%, 4.8%,<br /> 0.2%, respectively.There were no differencies between stress level with gender, accommodation, educational<br /> attainment, employment, finance, hypertension level or complications. The higher the age, the less the score.<br /> Stress was affected significantly by marital status.<br /> Conclusion: It is nesessary to disseminate stress impact on health to hypertensive patients as well as<br /> strategies for coping with stress to minimize this setting.<br /> Keywords: Stress, hypertension.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Từ lâu stress đã được xem là yếu tố nguy cơ,<br /> yếu tố thúc đẩy của tăng huyết áp (THA) với cơ<br /> * Bộ môn nội Đại học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: TS BS Trần Kim Trang<br /> <br /> 186<br /> <br /> chế bệnh sinh biết rõ. Nhưng stress cũng là một<br /> phần tất yếu không thể không gặp và ngày càng<br /> phổ biến, trở thành một vấn đề quan trọng trong<br /> cuộc sống, nhất là với nhịp sống, cách sống hiện<br /> <br /> ĐT: 0989694263<br /> <br /> Email: bskimtrang@yahoo.com.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> tại ở cả các nước phát triển và đang phát triển. Ở<br /> nước ta, còn quá ít những nghiên cứu về mối<br /> liên quan của stress với THA. Do đó, nghiên<br /> cứu này mong muốn góp thêm phần nào vào<br /> bức tranh tổng thể của stress và THA những chi<br /> tiết mà từ đó người bệnh THA càng thấy mức<br /> nguy hiểm của stress để tìm đến những biện<br /> pháp giảm stress, cũng như góp thêm một cái<br /> nhìn vào khía cạnh y xã hội.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Khảo sát tình trạng stress ở bệnh nhân tăng<br /> huyết áp.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Tiền cứu, cắt ngang mô tả có phân tích.<br /> <br /> Nơi thực hiện<br /> Phòng khám tim mạch BV ĐHYD TPHCM.<br /> <br /> Thời gian nghiên cứu<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> lực, lú lẫn…).<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu<br /> Người thực hiện nghiên cứu chính là bác sĩ<br /> điều trị của bệnh nhân, khám và làm các xét<br /> nghiệm xác định mức độ, giai đọan, biến chứng<br /> của THA; hỏi tiền căn bệnh mạn tính đi kèm; hỏi<br /> bộ câu hỏi PSS 10(4) và điền các dữ liệu vào bảng<br /> thu thập số liệu.<br /> <br /> Liệt kê và định nghĩa biến số<br /> Tuổi: biến định tính 6 giá trị (18-24, 25 – 34,<br /> 35 – 44, 45-54, 55 – 64, >65 tuổi).<br /> Giới: biến định tính nhị giá (nam & nữ).<br /> Nơi sống: biến định tính nhị giá (nông<br /> thôn/thành thị).<br /> Tình trạng hôn nhân: biến định tính 5 giá trị<br /> (độc thân/ ly dị/ ly thân/ góa/ đủ đôi).<br /> Tình trạng việc làm: biến định tính 3 giá trị<br /> (lao động: chân tay/ trí óc/ mất sức).<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Tình trạng tài chánh: biến định tính 3 giá trị<br /> theo tự đánh giá của bệnh nhân (nghèo khó/ đủ<br /> ăn/ khá giả).<br /> <br /> Bệnh nhân tăng huyết áp chưa hoặc đang<br /> điều trị.<br /> <br /> Trình độ học vấn: biến định tính 4 giá trị<br /> (tiểu học/ trung học/ đại học/ sau đại học).<br /> <br /> Cở mẫu<br /> <br /> Tăng huyết áp: biến định tính nhị giá (2 mức<br /> độ I và II theo JNC VII).<br /> <br /> Tháng 3/2010 – 8/2011.<br /> <br /> Theo công thức tính tỉ lệ lưu hành của 1<br /> quần thể: N= Z21- α/2 P(1-P)/d2.<br /> N: cỡ mẫu tối thiểu cần điều tra trên người tăng HA =<br /> 288.<br /> α: xác suất sai lầm lọai 1, chọn α = 0,05 thì Z1- α/2 = Z0,975:<br /> trị số từ phân phối chuẩn = 1,96.<br /> d: sai số cho phép (độ chính xác mong muốn của ước<br /> lượng) = 0,05.<br /> p: 25% (Hội nghị "Triển khai kế hoạch phòng chống THA<br /> năm 2011": Qua điều tra gần đây nhất của Viện Tim mạch<br /> quốc gia tại 8 tỉnh thành thì tỷ lệ THA của những người ≥<br /> 25 tuổi là 25,1%).<br /> <br /> Phương pháp chọn mẫu<br /> Liên tiếp.<br /> <br /> Tiêu chuẩn lọai trừ<br /> BN > 75 tuổi, không khả năng giao tiếp<br /> chính xác (người Hoa, Campuchia, giảm thính<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Biến chứng THA: biến định tính nhị giá (có<br /> và không tai biến mạch não, biến chứng tim: suy<br /> tim, dày thất, bệnh mạch vành, thiếu máu cơ<br /> tim, nhồi máu cơ tim).<br /> Stress theo PSS 10 của S. Cohen: biến định<br /> lượng sau đó mã hóa thành biến định tính<br /> (không stress 0-