Sử dụng trò chơi trong giảng dạy tiếng Anh - mục đích và phương pháp

VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 240-245<br /> <br /> <br /> <br /> SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH<br /> - MỤC ĐÍCH VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Nguyễn Thị Thúy Huyền - Phạm Thanh Tâm - Nguyễn Thị Liên<br /> Trường Đại học Hoa Lư<br /> <br /> Ngày nhận bài: 20/02/2019; ngày chỉnh sửa: 18/3/2019; ngày duyệt đăng: 19/5/2019.<br /> Abstract: This article focuses on the use of games in TEFL (Teaching English as a Foreign<br /> Language). Firstly, we present the definition of games in TEFL, the purposes of using games in<br /> teaching and learning as well as its classifications. Then, the article provides an insight into how<br /> games can be employed in the language classrooms, including when to use games, which games<br /> to use and the procedure to apply them. The final part of the article looks at some outstanding<br /> notices which should be carefully considered.<br /> Keywords: Games, purpose, method, TEFL classrooms.<br /> <br /> 1. Mở đầu và bản chất là chúng rất thú vị và vui vẻ [1]. Đề cập đến<br /> Xu hướng toàn cầu hóa trong mọi lĩnh vực trên toàn các đặc tính cụ thể hơn của “trò chơi” trong giảng dạy<br /> thế giới đã mang lại cho tiếng nước ngoài nói chung và ngoại ngữ, Greenall (1990) nêu rõ: “thuật ngữ “trò<br /> tiếng Anh nói riêng một vai trò lớn hơn bao giờ hết. Đây chơi” được sử dụng bất cứ khi nào có yếu tố cạnh tranh<br /> là lí do tại sao trong rất nhiều năm gần đây tiếng Anh đã giữa các sinh viên hoặc các nhóm trong một hoạt động<br /> trở thành môn học bắt buộc ở hầu hết các cơ sở đào tạo ở ngôn ngữ” [2; tr 6]. Đồng tình với quan điểm trên, theo<br /> Việt Nam từ cấp tiểu học, trung học đến cao đẳng và đại Rixon (1992), trò chơi bao gồm hai tính năng chính: cạnh<br /> học. Để giảng dạy và học tập tốt môn Tiếng Anh, rất nhiều tranh và hợp tác giữa các người chơi. Cạnh tranh có thể<br /> phương pháp dạy học đã được nghiên cứu và áp dụng, là “một người chống lại phần còn lại” hoặc các cá nhân<br /> trong đó phương pháp sử dụng trò chơi đã được thực hành cạnh tranh nhau, và hợp tác có thể là “mọi người cùng<br /> rộng rãi trong nước và trên thế giới như một giải pháp hữu nhau”, “hợp tác trong một nhóm”, “cùng với một nhóm<br /> dụng nhằm giải tỏa áp lực căng thẳng và nâng cao động chống lại phần còn lại” hoặc “cùng với một cá nhân khác<br /> lực học cho người học. Hiện nay, các loại hình trò chơi chống lại phần còn lại”; trong một trò chơi, có thể là cạnh<br /> dùng trong giảng dạy tiếng Anh rất phong phú và đa dạng tranh hoặc hợp tác, hoặc cả hai [3]. Bên cạnh đó, ông đưa<br /> về hình thức, thể lệ, mục đích,... Tuy nhiên, không phải lúc ra sự phân biệt giữa “trò chơi ngôn ngữ” và “trò chơi<br /> nào phương pháp này cũng mang lại thành công như mong thông thường” - đó là việc sử dụng ngôn ngữ để đạt được<br /> muốn. Để áp dụng trò chơi hiệu quả, giáo viên (GV) cần mục đích. Theo ông, “trò chơi ngôn ngữ” có thể sử dụng<br /> lưu ý đến nhiều yếu tố như thời điểm áp dụng, sự lựa chọn một số kĩ năng được thực hiện trong “trò chơi thông<br /> trò chơi, quá trình tiến hành phù hợp,... Bên cạnh đó, nhiều thường” như kĩ năng vật lí, phối hợp tay và mắt như chơi<br /> nghiên cứu trong và ngoài nước về sử dụng trò chơi trong tennis, hoặc trí tuệ và chiến thuật như chơi cờ vua, cờ<br /> giảng dạy tiếng Anh đã được thực hiện nhưng hầu hết các tướng. Tuy nhiên, trọng tâm trong “trò chơi ngôn ngữ”<br /> nghiên cứu chỉ tập trung vào việc áp dụng một số trò chơi chính là ngôn ngữ. Bất kể mục đích cụ thể của trò chơi là<br /> riêng lẻ để giảng dạy một kĩ năng ngôn ngữ nhất định gì, mục tiêu chung của tất cả các trò chơi ngôn ngữ là<br /> (nghe, nói, đọc, viết, từ vựng,...). phát triển và cải thiện kĩ năng ngôn ngữ, chẳng hạn như<br /> Nhằm đưa ra một cái nhìn tổng quát về trò chơi và sử chính tả, phát âm, nghe hiểu, đọc hiểu,...<br /> dụng trò chơi trong giảng dạy tiếng Anh nói chung, bài Tóm lại, trò chơi là một phương pháp được sử dụng<br /> viết đề cập khái niệm về trò chơi, những ưu điểm của việc trong giảng dạy ngoại ngữ; theo đó, các hoạt động chơi<br /> sử dụng trò chơi trong dạy và học ngôn ngữ, phương diễn ra có quy tắc và có tính cạnh tranh, hợp tác với trọng<br /> pháp áp dụng trò chơi và một số điểm lưu ý khi áp dụng tâm là ngôn ngữ. Qua các trò chơi, người học trải nghiệm<br /> phương pháp này. sự vui vẻ và phát triển khả năng ngôn ngữ của mình.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu 2.2. Ưu điểm của việc sử dụng trò chơi trong dạy và học<br /> 2.1. Khái niệm trò chơi trong giảng dạy tiếng Anh như ngôn ngữ<br /> một ngoại ngữ Bàn về vai trò của trò chơi trong dạy và học ngôn<br /> Byrne (1980) định nghĩa trò chơi trong giảng dạy ngữ, Wright, Betteridge và Buckby (1984) đã viết: “Học<br /> ngoại ngữ là một hình thức chơi chiểu theo các quy tắc ngôn ngữ là công việc khó khăn. Người học cần nỗ lực ở<br /> <br /> 240 Email: ntthuyen@hluv.edu.vn<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 240-245<br /> <br /> <br /> mọi thời điểm trong một thời gian dài. Trò chơi giúp đỡ trò chơi làm tăng thêm sự quan tâm của người học vào<br /> và khuyến khích nhiều người học duy trì sự yêu thích với những điều có thể họ không thấy thú vị.<br /> môn học và nâng cao động lực học tập”, đồng thời “trò Bên cạnh đó, sự cạnh tranh giữa những cá nhân hoặc<br /> chơi giúp GV tạo ra ngữ cảnh trong đó ngôn ngữ trở nên các đội là yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ, kích thích người học<br /> hữu ích và có ý nghĩa” [4; tr 1]. Cùng quan điểm trên, tham gia chơi. Các hoạt động trong trò chơi khiến tất cả<br /> Lee (1995) nhấn mạnh, học tập là một hoạt động nghiêm HS di chuyển xung quanh, kích hoạt năng lực tinh thần,<br /> túc nhưng nếu một người vui vẻ, cười nói thì không có do đó thúc đẩy người học trong việc học tập và có khả<br /> nghĩa là việc học tập đó trở nên thiếu trang trọng. Ông năng “giữ chân” họ. Vào thời điểm đó, những HS nhút<br /> cho rằng việc học ngôn ngữ có thể đi đôi với sự tận nhát cũng tham gia các hoạt động một cách vui vẻ, quên<br /> hưởng. Một trong những cách tốt nhất để làm điều này là đi sự nhút nhát và cảm giác sợ hãi.<br /> thông qua trò chơi [5]. Richard-Amato (1996) trong cuốn<br /> Có thể thấy rõ rằng trò chơi có tác dụng lớn giúp thu<br /> sách của mình cũng đã viết, mặc dù trò chơi thường gắn<br /> hút sự chú ý và tham gia của người học, từ đó thúc đẩy<br /> liền với niềm vui, chúng ta không nên đánh mất các giá<br /> người học muốn tìm hiểu sâu hơn về bài học. Không chỉ<br /> trị sư phạm của chúng, đặc biệt là trong việc dạy và học<br /> thế, trò chơi có thể biến một lớp học nhàm chán thành<br /> ngoại ngữ. Trò chơi có hiệu quả khi chúng tạo động lực,<br /> một tập thể đầy tính cạnh tranh.<br /> giảm căng thẳng cho người học và tạo cơ hội cho người<br /> học ngôn ngữ giao tiếp thực sự [6; tr 10]. 2.2.3. Trò chơi thúc đẩy sự tương tác của người học<br /> Trong hầu hết các trò chơi, người học phải chơi theo<br /> Có thể thấy, các tác giả trên đều nhấn mạnh mục đích<br /> nhóm, trong đó các thành viên được khuyến khích thay<br /> quan trọng của việc sử dụng trò chơi trong dạy học là GV<br /> phiên nhau, thay vì để một số người thực hiện tất cả các<br /> muốn có một bài học tốt hơn, đồng thời học sinh (HS)<br /> cuộc đối thoại và các nhiệm vụ của cả nhóm. Khi chơi<br /> của họ cũng hưởng nhiều lợi ích nhờ phương pháp này.<br /> trò chơi, để cố gắng để giành chiến thắng hoặc để đánh<br /> Một số lợi ích chung của việc sử dụng trò chơi trong<br /> bại các đội khác, người học sẵn sàng đặt câu hỏi, giao<br /> giảng dạy và học tập ngoại ngữ được tóm tắt như sau:<br /> tiếp và thảo luận với các bạn cùng nhóm và suy nghĩ việc<br /> 2.2.1. Trò chơi cung cấp môi trường học tập lấy người sử dụng tiếng Anh một cách sáng tạo để đạt được mục<br /> học làm trung tâm tiêu. Sự cạnh tranh trong trò chơi tạo cơ hội cho người<br /> Trong quá trình diễn ra trò chơi, GV đóng vai trò là học làm việc cùng nhau và giao tiếp bằng tiếng Anh với<br /> nguồn cung cấp thông tin - hỗ trợ người học về từ vựng, nhau rất nhiều.<br /> cấu trúc mới hoặc cách diễn đạt, người học là chủ thể của Ngoài ra, trò chơi theo cặp hoặc theo nhóm nhỏ giúp<br /> hoạt động, được GV trao quyền chủ động trong việc lựa người học phát triển kĩ năng khi làm việc với người khác<br /> chọn và sử dụng ngôn ngữ. Trò chơi không chỉ tăng như kĩ năng không đồng ý một cách lịch sự và kĩ năng<br /> cường tính hợp tác giữa các thành viên trong lớp học mà yêu cầu trợ giúp [8].<br /> tính cá nhân của mỗi người học cũng được nhấn mạnh. 2.2.4. Trò chơi giúp người học tăng khả năng tiếp thu<br /> Nói cách khác, phương pháp sử dụng trò chơi nằm trong ngôn ngữ<br /> trào lưu chung bên cạnh hình thức lớp học do GV điều<br /> Theo Avedon và Sutton-Smith (1971), nhờ động lực<br /> khiển, góp phần thúc đẩy hoạt động dạy học lấy người<br /> và sự tương tác được tạo ra trong khi chơi, HS có thể tiếp<br /> học làm trung tâm.<br /> thu bài học của mình một cách hiệu quả hơn và thích thú<br /> 2.2.2. Trò chơi giúp tăng động lực của người học hơn [9].<br /> Có thể nói, động lực của người học là yếu tố lớn nhất Trước hết, phương pháp này tạo ra nhiều cơ hội học<br /> ảnh hưởng đến thành công của buổi học và sử dụng trò tập cho người học. Do đặc điểm của trò chơi ngôn ngữ là<br /> chơi ngôn ngữ là một trong những cách tốt nhất để tạo ra việc sử dụng ngôn ngữ trong quá trình chơi, “người học<br /> một bài học thú vị, giúp duy trì động lực của HS. David phải làm việc với ngôn ngữ để bạn mình có thể hiểu<br /> và Hollowell (1989) đã viết, “bởi vì các trò chơi đòi hỏi những gì họ đang nói” [10]. Như vậy, cùng lúc với việc<br /> và thúc đẩy sự tham gia của người học ở mức độ cao, vui chơi, người học có thể học tập và tiếp thu ngôn ngữ<br /> chúng mang lại nhiều động lực hơn so với sách giáo khoa mới. Bên cạnh đó, tính cạnh tranh của các trò chơi cũng<br /> và các phiếu tài liệu” [7]. Khi học viên được trao cơ hội là một yếu tố giúp người học tăng khả năng tiếp thu.<br /> chơi, họ được khuyến khích chọn đối tác của mình. Điều Chính tính cạnh tranh là yếu tố kích thích và khuyến<br /> này không chỉ tạo ra một bầu không khí làm việc thân khích người học tham gia vào hoạt động chơi. Theo bản<br /> thiện mà còn thúc đẩy người học giúp đỡ lẫn nhau. Do năng tự nhiên, họ muốn đánh bại các đội khác vì thế<br /> đó, tất cả những người học sẽ cảm thấy hạnh phúc và có người học sẽ nỗ lực sử dụng ngôn ngữ nhiều nhất có thể<br /> động lực hơn khi tham gia vào các trò chơi. Thậm chí, trong các hoạt động để giành chiến thắng.<br /> <br /> 241<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 240-245<br /> <br /> <br /> Ngoài ra, rõ ràng bầu không khí dễ chịu, thoải mái kĩ năng ngôn ngữ. Do đó, trò chơi có thể thúc đẩy người<br /> được tạo ra qua các trò chơi cũng là một yếu tố quan học, thúc đẩy sự tương tác của người học, cải thiện việc<br /> trọng giúp người học nhớ kiến thức nhanh hơn và tốt tiếp nhận của họ và tăng thành tích của họ.<br /> hơn. Richard-Amato (1988) nhấn mạnh: “trò chơi có 2.3. Phân loại trò chơi<br /> thể làm giảm sự lo lắng, giúp cho người học không bị<br /> Theo Rixon (1992), có hai loại trò chơi ngôn ngữ: trò<br /> căng thẳng khi sử dụng ngôn ngữ mới, theo đó khả năng<br /> chơi ngôn ngữ và trò chơi giao tiếp [3].<br /> tiếp thu đầu vào cũng tăng lên” [11; tr 147]. Theo một<br /> nghiên cứu của hai tác giả Nguyễn Thị Thanh Huyền và Trò chơi ngôn ngữ yêu cầu người chơi đưa ra ngôn<br /> Khuất Thị Thu Nga (2003), HS có xu hướng học tốt hơn ngữ chính xác hoặc chứng tỏ rằng họ diễn đạt chính xác<br /> khi việc học tập được áp dụng trong một môi trường một phần nhất định của ngôn ngữ như âm thanh, từ vựng<br /> thoải mái như chơi trò chơi [12]. Thực tế đã được chứng chính tả hoặc cấu trúc. Độ dài của lời nói được sử dụng<br /> minh rằng, một lớp học sôi nổi và tích cực khi học tập trong các trò chơi thuộc loại này có giới hạn từ một từ<br /> thông qua một số trò chơi ngôn ngữ tiếng Anh thú vị có đến một hay hai câu. Sự lặp lại chính xác của một chuỗi<br /> thể lĩnh hội 100% lượng kiến thức của bài học và lưu ngôn ngữ là yếu tố quan trọng trong các trò chơi này. Có<br /> giữ lại đến 80%. Điều này được củng cố thêm qua thể nói, các trò chơi này là một hình thức ôn luyện.<br /> nghiên cứu của Dương Ngọc Châu (2008) khi có tới Khác với trò chơi ngôn ngữ, trò chơi giao tiếp chú<br /> 90% sinh viên tâm sự rằng họ có thể nhớ những từ mới trọng đến hiệu quả giao tiếp. Sự thành công trong các trò<br /> nhanh hơn và tốt hơn nhờ bầu không khí thoải mái được chơi này được đánh giá qua nội dung lời nói thay vì hình<br /> tạo ra bằng cách chơi trò chơi [13]. thức. Ngôn ngữ mà người chơi sử dụng trong các trò chơi<br /> Có thể rút ra rằng, ý nghĩa của ngôn ngữ mà người này có thể tự do hơn và đa dạng hơn so với ngôn ngữ<br /> học nghe, đọc, nói và viết sẽ được trải nghiệm một cách trong các trò chơi kiểm soát mã. Lời nói có thể không<br /> sinh động hơn trong một trò chơi và do đó, người học sẽ hoàn hảo, nhưng nếu thông điệp được hiểu đúng thì khi<br /> nhớ rõ hơn về ngôn ngữ mà họ đã học. đó người chơi đã đạt được mục tiêu của mình.<br /> Mỗi trò chơi đều có vai trò riêng của mình trong một<br /> 2.2.5. Trò chơi tăng thành tích của người học<br /> chương trình giảng dạy và chúng không những không<br /> Theo như chúng ta biết, trò chơi có thể liên quan đến xung đột về chức năng mà còn hỗ trợ cho nhau. Các trò<br /> tất cả các kĩ năng ngôn ngữ cơ bản, tức là nghe, nói, đọc, chơi ngôn ngữ giúp người học sử dụng ngôn ngữ chính<br /> viết, và thông thường nhiều kĩ năng cùng hội tụ vào một xác, còn các trò chơi giao tiếp nâng cao khả năng sử<br /> trò chơi. Theo Zdybiewska (1994), trò chơi là một cách dụng ngôn ngữ của người học lên mức linh hoạt và hiệu<br /> hay để thực hành ngôn ngữ vì chúng cung cấp một mô quả hơn.<br /> hình về những gì người học sẽ sử dụng ngôn ngữ trong<br /> Hadfield (1999) đưa ra hai cách phân loại các trò chơi<br /> cuộc sống thực [14; tr 6].<br /> ngôn ngữ. Với cách đầu tiên, các trò chơi ngôn ngữ cũng<br /> Như đã nhấn mạnh ở trên, trò chơi có thể tăng động được chia thành hai loại tương tự các trò chơi ngôn ngữ<br /> lực của người học, thúc đẩy tương tác của người học và và trò chơi giao tiếp của Rixon (1992). Trong đó, ông nêu<br /> cải thiện việc tiếp thu của người học. Kết quả là, trò chơi rõ, trò chơi ngôn ngữ tập trung vào độ chính xác, chẳng<br /> có thể tăng thành tích của người học, có nghĩa là điểm số hạn như cung cấp từ trái nghĩa, trong khi trò chơi giao<br /> của người học, khả năng giao tiếp, một số kĩ năng, kiến tiếp tập trung vào việc trao đổi thông tin và ý tưởng,<br /> thức về từ vựng hoặc các kĩ năng ngôn ngữ khác có thể chẳng hạn như hai người xác định sự khác biệt giữa hai<br /> cải thiện. hình ảnh của họ giống nhau nhưng không giống hệt nhau.<br /> Riedel (2008) trong nghiên cứu của mình đã nhận Việc sử dụng ngôn ngữ chính xác mặc dù vẫn quan trọng<br /> định, chúng ta đang dạy một thế hệ người học mới, đòi nhưng là thứ yếu để đạt được mục tiêu giao tiếp [16].<br /> hỏi các chiến lược giảng dạy độc đáo được đưa vào Cách thứ hai, Hadfield phân loại các trò chơi ngôn<br /> thực tế trong lớp học; và khi GV sử dụng các trò chơi ngữ thành nhiều loại khác nhau. Cùng với trò chơi ngôn<br /> vào giảng dạy, HS có lợi thế thể hiện bản thân họ - với ngữ và trò chơi giao tiếp, một số trò chơi sẽ bao hàm cả<br /> một ước muốn lớn hơn để học hỏi và đạt điểm thi cao hai loại như: phân loại, sắp xếp, điền thông tin, đoán chữ,<br /> hơn [15]. tìm kiếm, ghép nối, ghi nhãn, đóng vai [16].<br /> Tóm lại, trò chơi được chứng minh là một công cụ Theo như Lee (2000), được trích dẫn trong nghiên<br /> hữu ích nên được sử dụng thường xuyên trong giảng dạy cứu của hai tác giả Lưu Trọng Tuấn và Nguyễn Thị Minh<br /> ngôn ngữ. Trò chơi không chỉ cung cấp cho người học Doan, 2012), trò chơi được chia thành các loại như sau:<br /> một lớp học có động lực cao, thư giãn, mà quan trọng - Trò chơi cấu trúc; - Trò chơi từ vựng; - Trò chơi chính<br /> nhất là môi trường thực hành có ý nghĩa đối với tất cả các tả; - Trò chơi phát âm; - Trò chơi số; - Trò chơi nghe và<br /> <br /> 242<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 240-245<br /> <br /> <br /> làm; - Trò chơi chơi và viết; - Bắt chước và đóng vai; chơi thông qua các công cụ như máy tính, điện thoại<br /> - Trò chơi thảo luận [17]. thông minh, máy tính bảng. Một số trò chơi khá phổ biến<br /> Một cách phân loại trò chơi khác được đề xuất bởi như là: Telephone Game, Crossword, Kim’s Game, Hot<br /> McCallum (1980), bao gồm bảy loại: - Trò chơi cấu trúc; Seat, Meeting People, Jobs and Questions, Hang Man,<br /> - Trò chơi từ vựng; - Trò chơi số; - Trò chơi chính tả; Bingo, Who’s Millionaire?... GV nên lựa chọn khôn<br /> - Trò chơi đối thoại; - Trò chơi viết; - Trò chơi đóng vai ngoan về việc trò chơi nào có thể sử dụng cho việc học<br /> và diễn kịch [18]. hiệu quả nhất. Để đạt được mục đích đó, quyết định quan<br /> trọng của họ phụ thuộc vào nhiều yếu tố.<br /> Có thể thấy, điểm chung của các cách phân loại trò<br /> chơi nêu trên là mỗi loại trò chơi tập trung vào một khía Thứ nhất là yếu tố về độ tuổi của người học. Wright,<br /> cạnh ngôn ngữ hoặc một kĩ năng nhất định tùy theo mục Betteridge và Buckly (1984) nói rằng, “thưởng thức trò<br /> đích và nội dung của bài học. Do đó, GV nên cẩn thận chơi không bị hạn chế theo độ tuổi” [4; tr 2]. Một số<br /> lựa chọn trò chơi phù hợp nhất cho mỗi bài học để người, bất kể tuổi tác, có thể ít quan tâm đến trò chơi hơn<br /> người học và GV có thể hưởng lợi nhiều nhất từ các trò những người khác. Tuy nhiên, kết quả của việc áp dụng<br /> chơi này. trò chơi phụ thuộc nhiều vào sự phù hợp và vai trò của<br /> 2.4. Phương pháp áp dụng trò chơi trong giảng dạy người chơi. Tuổi của học viên chi phối lựa chọn trò chơi<br /> ngôn ngữ cho việc dạy ngôn ngữ vì không phải tất cả các trò chơi<br /> 2.4.1. Thời điểm sử dụng trò chơi đều phù hợp với mọi người học bất kể độ tuổi của họ, các<br /> nhóm tuổi khác nhau yêu cầu chủ đề, tài liệu và phương<br /> Thông thường, trò chơi ngôn ngữ được sử dụng để<br /> thức trò chơi khác nhau. Ví như sẽ không hợp lí khi cho<br /> lấp chỗ trống ở một vài phút đầu hoặc cuối của một bài<br /> trẻ nhỏ chơi trò Hình ảnh Dominoes - trò chơi yêu cầu<br /> học hoặc chỉ dành cho một số HS nhanh hơn trong khi<br /> khả năng liên kết các khái niệm trừu tượng. Hay mỗi độ<br /> những HS khác chỉ quen với hình thức làm bài tập.<br /> tuổi khác nhau sẽ có phản ứng khác nhau về hoạt động<br /> Không có gì sai trong việc này, nhưng đó là một cái nhìn<br /> chơi trò chơi. Nhóm tuổi nhỏ thường rất sẵn sàng và thích<br /> khá hạn hẹp về trò chơi. Theo Lee (1991), một trò chơi<br /> thú chơi trò chơi. Nhưng lứa tuổi thanh thiếu niên có thể<br /> “không nên được coi là một hoạt động ngoài lề trong<br /> coi là nhóm khó khăn nhất để sử dụng trò chơi vì họ<br /> những khi GV và HS không có việc gì tốt hơn để làm”,<br /> không muốn bị đối xử như trẻ nhỏ. Với lứa tuổi này, tốt<br /> nó phải là trung tâm của việc giảng dạy ngoại ngữ [19].<br /> hơn hết, từ “hoạt động” cũng nên được dùng thay thế từ<br /> Wright, Betteridge và Buckby (1984) cũng nhận định<br /> “trò chơi”. Một lí do được đưa ra là lứa tuổi thanh thiếu<br /> rằng, “trò chơi là một hoạt động thực hành ngôn ngữ<br /> niên có khuynh hướng tự ý thức về bản thân, do đó GV<br /> đậm nét và ý nghĩa, do đó chúng phải được coi là trọng<br /> nên “cân nhắc sự thu mình của họ” khi chọn trò chơi.<br /> tâm cho tiết dạy của GV. Chúng không nên chỉ được sử<br /> Trong trường hợp này, các trò chơi theo cặp hoặc theo<br /> dụng vào những ngày mưa và cuối học kì” [4].<br /> nhóm có thể sẽ hữu ích. Khác với nhóm trẻ em và thanh<br /> Trò chơi có thể được sử dụng để thực hành tất cả các thiếu niên, nhóm người trưởng thành thường thoải mái<br /> kĩ năng: đọc, viết, nghe và nói; trong tất cả các giai đoạn vui vẻ tham gia các trò chơi một cách đáng ngạc nhiên,<br /> của quá trình dạy và học như: trình bày, lặp lại, tái kết<br /> miễn rằng trò chơi được tổ chức một cách khéo léo.<br /> hợp và sử dụng ngôn ngữ tự do; và cho nhiều hình thức<br /> giao tiếp như khuyến khích, phê bình, đồng ý, giải thích. Thứ hai là trình độ ngoại ngữ của người học và kiến<br /> Nói chung, trò chơi có thể là một phần tích hợp của thức đã học. Ví dụ trò chơi thực hành cấu trúc hoặc củng<br /> giáo trình giảng dạy và có thể được sử dụng ở bất kì giai cố một phần ngữ pháp nhất định của ngôn ngữ phải liên<br /> đoạn nào của quá trình dạy ngôn ngữ miễn là chúng phù quan đến khả năng của người học và kiến thức trước đó,<br /> hợp và được lựa chọn một cách cẩn thận. nếu không trò chơi sẽ trở nên khó khăn cho người học.<br /> Tuy nhiên, HS cũng sẽ cảm thấy buồn chán khi chơi các<br /> 2.4.2. Lựa chọn trò chơi<br /> trò chơi quá dễ.<br /> Trò chơi có thể được lấy từ nhiều nguồn nhưng không<br /> phải tất cả chúng đều áp dụng được vào lớp học. Các trò Thứ ba là nền tảng kiến thức chung của người học.<br /> chơi có thể được sử dụng phỏng theo nguyên bản hoặc Một số trò chơi cần người chơi có một lượng kiến thức<br /> biến tấu thay đổi cho phù hợp với tình hình thực tế. Trong nhất định về thế giới xung quanh. Ví dụ trò chơi tiếng<br /> thời đại công nghệ thông tin được áp dụng rộng rãi trong Anh nổi tiếng Botticelli. Trong trò chơi này, người thách<br /> giảng dạy như ngày nay, các trò chơi được thiết kế rất thức sẽ nghĩ về một người nổi tiếng hoặc một tác phẩm<br /> phong phú trên nhiều phần mềm hỗ trợ như: PowerPoint, nghệ thuật, văn học,... và nói cho cả nhóm biết chữ cái<br /> Kahoot, Google Forms, Edmodo,... và được tiến hành đầu của tên người hay tác phẩm đó, ví dụ: “P”. Những<br /> <br /> 243<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 240-245<br /> <br /> <br /> người chơi còn lại cố gắng đoán xem đó là ai hay thứ gì và cố gắng thực hiện các trò chơi thành công. GV đi<br /> bằng cách suy nghĩ về những câu trả lời bắt đầu bằng chữ quanh lớp học quan sát, khuyến khích HS tham gia vào<br /> cái đó và đặt câu hỏi giống như: “Bạn có phải là họa sĩ trò chơi. Trong một số loại trò chơi, GV thậm chí còn<br /> trừu tượng nổi tiếng không?” (Họ có thể nghĩ về Picasso). tham gia cùng HS. Hầu hết các trò chơi được lựa chọn<br /> Trò chơi sẽ gặp khó khăn nếu người thách thức hoặc đều được chơi giữa các nhóm. Lí do khiến HS làm việc<br /> người chơi không biết Picasso là ai. theo nhóm là khuyến khích HS làm trung gian cho những<br /> Yếu tố cuối cùng là sự tự tin vào bản thân của người người yếu hơn và tạo ra bầu không khí cạnh tranh giữa<br /> học. Nhiều người học không tin rằng mình đã thành công các nhóm.<br /> trừ khi điều đó được xác nhận và khen tặng bởi GV. Bước 3: Kết thúc trò chơi<br /> Trong trường hợp này, những trò chơi trong đó GV là GV tuyên bố người, đội thắng cuộc và giải thưởng,<br /> người phán xử và ghi điểm cho câu trả lời đúng, hoặc sau đó đưa ra phản hồi và nhận xét. Điểm chính ở đây là<br /> những trò chơi yêu cầu người chơi viết hay vẽ, qua đó mang lại những điều tốt nhất cho người học và cho họ<br /> mức độ hoàn thành của người chơi được thể hiện rõ, sẽ thấy rằng tất cả những gì họ đã làm và trải nghiệm với<br /> là một lựa chọn tốt. ngôn ngữ đều thú vị.<br /> Như vậy, để chọn lựa trò chơi thích hợp sử dụng vào 2.5. Một số lưu ý khi áp dụng trò chơi trong giảng dạy<br /> bài giảng, GV cần cân nhắc nhiều yếu tố, trong đó nổi bật tiếng Anh<br /> nhất là các yếu tố về độ tuổi, trình độ ngoại ngữ, nền tảng<br /> Trò chơi có thể được coi là một công cụ để tăng<br /> kiến thức chung và sự tự tin của người học.<br /> động lực học của HS, từ đó cải thiện việc học tập môn<br /> 2.4.3. Quá trình áp dụng trò chơi Tiếng Anh. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, một số ý<br /> Như đã đề cập ở trên, trò chơi có thể được sử dụng kiến hướng tới khai thác các trò chơi này cũng nên được<br /> trong bất kì kĩ năng nào và vào bất kì giai đoạn nào của xem xét.<br /> kĩ năng đó tùy vào mục đích bài giảng và mục đích áp Trong một lớp học, có rất nhiều HS với cá tính khác<br /> dụng của GV. Dù là loại trò chơi nào, GV cần chuẩn bị nhau: có HS nhiệt tình tham gia các hoạt động trên lớp,<br /> cẩn thận cho từng trò chơi, bao gồm: thời gian, tài liệu, có HS chưa tích cực. Vì vậy, GV nên lựa chọn các trò<br /> phương tiện hỗ trợ, bản trình bày trò chơi, hoạt động chơi hoặc hoạt động trong đó đặt trách nhiệm trên mỗi<br /> trong khi chơi, sau khi chơi. Mỗi trò chơi thường kéo dài cá nhân một cách bình đẳng, các thành viên trong nhóm<br /> từ 12-15 phút, có thể dài hoặc ngắn hơn tùy thuộc vào không thể trốn tránh việc hoàn thành nhiệm vụ nhất<br /> mục đích và yêu cầu của bài học. Ví dụ, trò chơi được áp định. Ngoài ra, cần chú ý nhiều hơn đến những HS nhút<br /> dụng trong giai đoạn khởi động nên kéo dài 3-5 phút là nhát và chậm chạp để họ tự tin hơn tham gia vào lớp<br /> phù hợp. học. Một trong những cách để làm điều này là cung cấp<br /> GV có thể tiến hành trò chơi theo 3 bước như sau: cho HS nhiều cơ hội chiến thắng hơn bằng cách tiến<br /> Bước 1: Trước khi chơi hành nhiều trò chơi có chứa một số yếu tố may mắn, ví<br /> GV giới thiệu trò chơi cho HS, đó là giai đoạn quan dụ như trò chơi Bingo. Đối với những HS không thích<br /> trọng nhất để chơi trò chơi. Để đảm bảo thành công, tất chơi trò chơi, GV cần giải thích những lợi thế của trò<br /> cả các hướng dẫn trong giai đoạn này phải rõ ràng, ngắn chơi, cho họ thấy rằng trò chơi không chỉ là hoạt động<br /> gọn, chính xác, đơn giản nhất có thể. Hướng dẫn trò chơi giải trí mà còn có giá trị giáo dục cao và khuyến khích<br /> bao gồm các bước sau: - Giới thiệu mục đích của trò chơi; họ thử tham gia. GV có thể chỉ định một số HS làm<br /> - Giải thích các quy tắc của trò chơi, số điểm, hoặc lượng trọng tài để đảm bảo công bằng.<br /> thời gian tối đa; - Cung cấp một ví dụ mẫu về trò chơi Ngoài ra, những trò chơi được chuẩn bị bằng hình<br /> cho các sinh viên bắt chước và giúp họ hiểu tất cả các ảnh, thẻ hình hoặc những dụng cụ trực quan có thể thu<br /> hướng dẫn. hút người học nhiều hơn. GV cũng nên có sự lựa chọn<br /> Trong giai đoạn chuẩn bị này, GV đóng một vai trò các trò chơi cho phù hợp với nhu cầu, sở thích, mối quan<br /> quan trọng vì một bài thuyết trình được chuẩn bị kĩ lưỡng tâm của HS và liên quan đến nội dung của bài học.<br /> và chi tiết sẽ đảm bảo tỉ lệ phản hồi cao từ người học. Hướng dẫn của GV cũng ảnh hưởng đến hiệu quả của<br /> Bước 2: Quá trình chơi trò chơi. Điều này cho thấy rằng mệnh lệnh nên đơn giản<br /> Trong trò chơi, GV nên can thiệp càng ít càng tốt để và ngắn gọn. Các hướng dẫn phải được trình bày theo thứ<br /> tạo ra một bầu không khí riêng cho HS, từ đó họ có thể tự logic với các từ liên tiếp, rõ ràng hoặc các số thứ tự.<br /> tận dụng cơ hội tham gia vào trò chơi một cách tích cực GV có thể sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ ở giai đoạn này nếu<br /> <br /> 244<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 3 tháng 5/2019, tr 240-245<br /> <br /> <br /> cần thiết vì sẽ lãng phí thời gian khi để HS không được [4] Wright, A. - Betteridge, D. - Buckby, M. (1984).<br /> chuẩn bị một cách kĩ lưỡng tham gia vào một hoạt động Games for language learning. Cambridge:<br /> mà họ chưa hiểu đầy đủ, mọi thứ sẽ đi lệch hướng rất Cambridge University Press.<br /> nhanh và sau đó GV sẽ phải dành nhiều thời gian hơn để [5] Lee, S. K. (1995). Creative games for the language<br /> cố gắng khắc phục tình hình. class. Forum, Vol. 33(1), retrieved from<br /> Lưu ý cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng http://eca.state.gov/forum/vols/vol33/no1/p35.htm.<br /> là khâu quản lí lớp học. Trong khi HS đang chơi trò chơi, [6] Richard-Amato, P.A. (1996). Making it happen:<br /> rất nhiều tiếng ồn có thể được tạo ra, đặc biệt là trong các Interaction in the second language classroom (2nd<br /> lớp học lớn. Vì vậy, GV cần phải làm một số công tác ed.). New York: Longman.<br /> quản lí lớp học cũng như đưa ra các quy tắc nhất định để [7] David, K. - Hollowell, J. (1989). Inventing and<br /> kiểm soát tiếng ồn và sự lộn xộn gây ra bởi một vài HS playing games in the English classroom. Oxford:<br /> quá kích động. Oxford University Press.<br /> 3. Kết luận [8] Jacobs, G. M., - Kline-Liu, K. (1996). Integrating<br /> Phương pháp sử dụng trò chơi trong giảng dạy ngoại language functions and collaborative skills in the<br /> second language classroom. TESL Reporter, Vol.<br /> ngữ xuất hiện đã lâu nhưng nhìn chung vẫn chưa thực sự<br /> 29(1), pp. 21-33.<br /> nhận được sự quan tâm thích đáng từ nhiều GV và các<br /> nhà giáo dục hoặc việc áp dụng chưa mang lại hiệu quả [9] Avedon, E. M. - Sutton-Smith, B. (1971). The study<br /> cao nhất. Nguyên nhân một phần có lẽ do tính ưu việt của of games. London: John Wiley & Sons.<br /> phương pháp này chưa được đánh giá, thấu hiểu một [10] Schultz, M. - Fisher. A. (1988). Interacting in the<br /> cách sâu sắc. Bên cạnh đó, do áp lực về thời gian hoặc language classroom: games for all reasons.<br /> khối lượng kiến thức cần truyền tải mà nhiều GV vẫn lựa Massachusetts: Addison-Wesley Publishing<br /> chọn phương pháp truyền thống là thuyết trình và luyện Company.<br /> tập làm bài hơn là dành thời gian cho HS thực hành thông [11] Richard-Amato, P. A. (1988). Making it happen:<br /> qua các hoạt động trò chơi. Một yếu tố ảnh hưởng khác Interaction in the second language classroom:<br /> là phương pháp trò chơi cần sự chuẩn bị cầu kì, phức tạp From theory to practice. New York: Longman.<br /> hơn trước khi lên lớp và chiếm một khoảng thời gian nhất [12] Nguyen Thi Thanh Huyen - Khuat Thi Thu Nga<br /> định trên lớp để thực hiện; ngoài ra, nếu GV không có sự (2003). The effectiveness learning vocabulary<br /> tinh luyện và linh hoạt, quá trình diễn biến của trò chơi through games. Asian EFL Journal Quarterly, Vol.<br /> có thể vượt ra ngoài tầm kiểm soát của họ, đem lại nhiều 5(4), retrieved from http://www.asian-efl-<br /> khó khăn cho tiết dạy. Tuy nhiên, như đã đề cập trong bài journal.com/dec_03_vn.pdf.<br /> viết, phương pháp này hàm chứa nhiều ưu điểm nổi bật [13] Duong Ngoc Chau (2008). Do games help students<br /> rất đáng được quan tâm, đặc biệt là tạo bầu không khí learn vocabulary effectively? MA thesis, Lac Hong<br /> học tập vui vẻ, giúp tăng cường động lực học tập và đem University.<br /> lại nhiều cơ hội để người học thực hành ngôn ngữ. Chúng [14] Zdybiewska, M. (1994). One-hundred language<br /> tôi hi vọng bài viết có thể cung cấp một cái nhìn đầy đủ, games. Warszawa: WSiP.<br /> trọn vẹn hơn về phương pháp trò chơi trong giảng dạy [15] Riedel, C. (2008). Web 2.0: helping reinvent<br /> ngoại ngữ về các mặt ưu điểm, phương pháp áp dụng education. Retrieved from<br /> cũng như những lưu ý khi lựa chọn trò chơi; qua đó, các http://thejournal.com/articles/2008/01/25/web-20-<br /> thầy, cô giáo sẽ dành cho phương pháp trò chơi một vị trí helping-reinvent-education.aspx.<br /> xứng đáng hơn trong các bài giảng của mình. [16] Hadfield, J. (1999). Beginners’ communication<br /> games. London: Longman.<br /> Tài liệu tham khảo [17] Luu Trong Tuan - Nguyen Thi Minh Doan (2010).<br /> [1] Byrne, D. (1980). English teaching perspectives. Teaching English grammar through games. Studies<br /> London: Longman Group, United Kingdom. in literature and language, Vol. 1(7), pp. 61-75.<br /> [2] Greenall, S. (1990). Language game and activities. [18] Mccallum, G. P. (1980). 101 word games. USA:<br /> Britain: Hulton Education Publication Ltd. Oxford University Press.<br /> [3] Rixon, S. (1992). How to use games in language [19] Lee, W. R. (1991). Language teaching games and<br /> teaching. London: Illustration Macmillan. contests. Oxford: Oxford University Press.<br /> <br /> 245<br />