Sự gặp gỡ trong thơ Thế Lữ và Edgar Allan Poe

SỰ GẶP GỠ TRONG THƠ TH VÀ EDGAR ALLAN POE<br /> HOÀNG KIM OANH(*)<br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> <br /> Vận dụng lí thuyết lịch sử tiếp nhận của Hans Robert Jauss để đi vào thế giới nghệ<br /> thuật thơ Thế Lữ và nhà thơ Mĩ Edgar Allan Poe (1809 - 1849), có thể bắt gặp sự gặp gỡ lạ<br /> lùng trong quan niệm nghệ thuật đề cao Cái Đẹp, nỗi sợ hãi tình yêu, những ám ảnh “nước”<br /> trong sáng tác của hai tác giả thuộc hai nền văn học không cùng nguồn cội phát sinh này. Có<br /> lẽ đây là sự đồng thanh tương ứng giữa hai tâm hồn đồng điệu. Đồng điệu nhưng không thể<br /> đánh đồng. Và trên hành trình thi ca của mình, “người bộ hành phiêu lãng”, “người khách<br /> tình si” của thơ ca lãng mạn Việt Nam này, bằng tuyên ngôn nghệ thuật thi ca độc đáo và bản<br /> lĩnh, tài năng đích thực của mình đã mở ra một thế giới nghệ thuật mới mẻ cho thơ ca Việt<br /> Nam, góp phần khẳng định cả phong trào thơ Mới 1932 -1945.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> <br /> With Hans Robert Jauss’s reception theory, when entering the poetic art world of The<br /> Lu and the one of Edgar Allan Poe (1809-1849), one can see the strange meeting in the<br /> artistic concept of beauty enhancement, the scare of love, and obsession of “water” in the<br /> work of the both writers belonging to two cultures of different origins. This may be “Birds of<br /> a feather flock together!” between two similar but not identified souls. Moreover, on his<br /> poetic journey, with his unique and brave declaration, and with his genuine talent, “the<br /> wandering pedestrian”, “the lovebird” of Vietnamese romantic poetry, has opened a new<br /> artistic world for Vietnamese poetry, which contributes to affirm the whole New Poetry<br /> movement from 1932 to 1945.<br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1.1. - -<br /> <br /> <br /> T<br /> <br /> T<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1.2. T T T M<br /> <br /> T<br /> T t<br /> M<br /> <br /> <br /> <br /> (* )<br /> NCS, K G T T Gò<br />  T K T<br /> G ẳ T í<br /> 1932 ẳ<br /> 1<br /> T T T<br /> ý T ĩ mà<br /> [1 513] T t này,<br /> T<br /> q ẹ<br /> ẹ ( )-<br /> ẹ (T ) ẹ<br /> q<br /> ?<br /> <br /> 2. SỰ GẶP GỠ GI A EDGAR POE VÀ TH<br /> <br /> T<br /> q M y<br /> vần thơ.<br /> <br /> ý<br /> <br /> <br /> T T ý ĩ<br /> ( )<br /> í<br /> <br /> 2.1. T Đ<br /> <br /> 2.1.1. Nghệ thuật vị nghệ thuật lí thuyết<br /> gia T ẹ<br /> ý ẹ<br /> ẹ<br /> kì q<br /> ĩ qui<br /> ò ẹ (Sonnet –to<br /> Science) [3, 1210]<br /> <br /> Poe tôn thờ Nghệ thuật, ẹ<br /> qui<br /> ĩ ẹ T ẹ ĩ í<br /> í<br /> 2<br /> ẹ . [3, 1322]<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> Xem thêm: Hoàng Kim Oanh. 2009. T T íK<br /> 9 (133) 55-68,93<br /> 2<br /> Nguyên v : Beauty is the sole legitimate province of the poem…That pleasure which is at once the most<br /> intense, the most elevating, and the most pure,is, I believe, found in the contemplation of thebeautiful.<br />  T q ẹ<br /> 3<br /> u bu n h nh g ng ệu h h nh t [3, 1323]<br /> <br /> í như một dây đàn<br /> T T<br /> ẹ<br /> hi :<br /> <br /> Còn tin vào những gi c mơ<br /> Tôi còn bị quyến rũ bởi nàng thơ. 4<br /> (To Miss Louis Olivia Hunter)<br /> <br /> T 1 Tamerlane, Al Araaf, Elizabeth, Romance,<br /> Israfel, The Sleeper…, a ng th ên hứ ủa nh thơ<br /> ý T í q<br /> ĩ ò ý<br /> ò T ĩ í tưởng<br /> tư ng, say ắm lí : Sự thật q nh hi<br /> :<br /> <br /> … Mỗi nhà thơ, nếu đích thực là người nghệ sĩ<br /> Trong khi theo đuổi bước chân của nàng thơ kiều diễm<br /> Xuyên qua bóng mát của Sự thật hay điều Tưởng tượng<br /> Đã chẳng nghĩ suy về chính bản thân mình.5<br /> <br /> Ô ò ẳ :<br /> <br /> Điều tôi viết đầu tiên trên trang gi y,<br /> Luôn luôn là điều quan trọng nh t của tâm hồn.6<br /> (Elizabeth)<br /> <br /> điều quan trọng nh t của tâm hồn í í<br /> :<br /> Cảm xú về Cá Đẹ .<br /> <br /> T ngườ uôn say mê<br /> h ng thờ Cá Đẹ T<br /> [11 5 ] q<br /> ẹ q<br /> [1 19] ẹ<br /> ò [1 ] T<br /> ẹ Li T ẹ Ô<br /> <br /> 3<br /> “Beauty of whatever kind, in its supreme development, invariably excites the sensitive soul to tears.<br /> Melancholy is thus the most legitimate of all the poetical tones [Philosophy of Composition,1323]<br /> 4<br /> “While, on dreams relying, I am spelled by art.” (To Miss Louise Olivia Hunter)<br /> 5<br /> “Each poet - if a poet - in pursuing,<br /> The muses thro’ their bowers of Truth or Fiction,<br /> Has studied very little of his part”. (Elizabeth)<br /> 6<br /> “Always write first things uppermost in the heart”. (Elizabeth)<br />  ẳ li q<br /> (Tôi mu n đi, Cây đàn muôn điệu) Ô<br /> q T ò :<br /> <br /> Thôi hãy để giọng buồn thương ta thán<br /> Cho ch ng tôi là một bọn nhạc công,<br /> Trăm ngàn năm nảy mãi sợi tơ lòng,<br /> Ca những ph t sầu vui tình thiên hạ…<br /> <br /> (Lựa tiếng đàn)<br /> <br /> 2.1.2. T ẹ<br /> T Ô<br /> - ẹ :<br /> <br /> Tôi chỉ là một khách tình si<br /> Ham vẻ Đẹp có muôn hình, muôn thể.<br /> Mượn l y b t nàng Li Tao tôi vẽ,<br /> Và mượn cây đàn ngàn phím, tôi ca<br /> <br /> Vẻ đẹp u trầm, đắm đu i, hay ngây thơ,<br /> Cũng như vẻ Đẹp cao siêu, hùng tráng<br /> Của non nước, của thi văn, tư tưởng.<br /> Dáng yêu kiều tha thướt khách giai nhân<br /> <br /> (Cây đàn muôn điệu)<br /> <br /> ẹ T í<br /> : ò<br /> ý T ý<br /> [1 32] q ẹ T T<br /> li<br /> (Trước cảnh cao rộng) Tiếng gọi bên<br /> sông, iây ph t chạnh lòng, ĩ T<br /> ? … Nhớ r ng,<br /> <br /> Tiếng sáo Thiên<br /> thai ò<br /> <br /> T T<br /> T ĩ<br /> : á tô - g y á tô - nh<br /> ngh a T<br /> <br /> N E P T<br /> <br /> 2.2.1. T<br /> thiêng<br /> ò q ẳ trong Kinh<br /> ò<br /> q<br />  í K<br /> í<br /> <br /> Hình tư ng ngườ yêu ẳ<br /> K th ên thần (angels),<br /> nàng tiên ( )<br /> <br /> trong Tamerlane hay nàng (maiden)<br /> <br /> ĩ q<br /> yêu (Annabel Lee).<br /> <br /> T xộc xệch<br /> ẹ<br /> T<br /> : T<br /> [ 5] q<br /> n<br /> (Ulalume, For Annie).<br /> <br /> 2.2.2. h g thơ ủa h T T<br /> T Ô ẹ<br /> q (Tiếng sáo Thiên Thai, Vẻ đẹp thoáng qua, Mưa<br /> hoa, Hoa thủy tiên) K Li T T T<br /> ĩ h. Còn nh T Mĩ<br /> q<br /> T<br /> M T í<br /> K 1935 L’Annam Nouveau T<br /> [1 1 9] T K ò<br /> k í : T<br /> 5 5 [1 233]<br /> T<br /> ý : T<br /> T<br /> [1 2 ]<br /> <br /> T<br /> ò n s h tình yêu<br /> ò í - : T<br /> <br /> <br /> T T q ẹ T<br /> <br /> [ 1 5]<br /> <br /> q ẳ í<br /> ? ò ĩ<br /> hoa...<br /> <br /> T E P<br /> 2.3.1. T<br /> <br /> G (1 -19 2)<br /> q quy<br /> í [13 152] T Nước và những gi c mơ (Water and<br /> Dreams) í í<br /> <br /> - [13 2 3] T<br /> T q<br /> : H T T<br /> [12 ] Th L yêu thích h , m ô<br /> ĩ g n li n v i nh ng gi c m xa, v i h nh<br /> nh ng ng i thi u n v kh v thanh xuân (Hồ xuân và thiếu nữ, Tiếng tr c tuyệt vời, Vẻ<br /> đẹp thoáng qua...). H tr th không gian m m ng, không gian nh nhung th ng ti c c<br /> t d ng an nh ng tâm h n b T ĩ<br /> M T K<br /> M T<br /> q q í<br /> mình.<br /> <br /> G.<br /> nư , a, hông h v t K 2 T M y<br /> vần thơ<br /> b T nư<br /> m y, g í<br /> ò<br /> í<br /> <br /> : Th gi i ngh thu t th Th L<br /> <br /> ư t xu t h ện Hình ảnh tư ng t ưng<br /> 17+1<br /> Sông 21<br /> 9<br /> 2+8 126 h g N C<br /> 10+6<br /> M 10<br /> 42<br /> G 47<br /> Mây 39 107 h g H N H<br /> T T 19+2<br /> M 20 h g<br /> K 4-10-4 40<br /> 2<br /> 7<br /> 5 15 h g Đ<br /> M 3<br /> <br /> ( : K –T Thơ Thế Lữ K 2 9)<br /> 2.3.2.<br /> G ông tr nêu c : T<br /> ò<br /> Ngôi nhà sher ý<br /> (Người đàn bà ngủ -The Sleeper)<br /> - -<br /> q (Mảnh đ t của gi c mơ- Dreamland) [13 231] T T<br /> điển Biểu tượng văn hoá thế giới ý ĩ qui<br /> í<br /> [5 1 ]<br /> í<br /> T<br /> quy<br /> q :<br /> ĩ h n hai tu i u ph ch ng ki n c ch t c ng i mẹ tr ẹp<br /> c m ... ẹ<br /> iv s t c<br /> <br /> ẳ ò [13 232]<br /> <br /> ẳ T<br /> í<br /> ò í<br /> luô M<br /> í<br /> khó quên...<br /> <br /> 3. ĐỒNG ĐIỆU NHƯNG KHÔNG THỂ Đ NH ĐỒNG<br /> <br /> K<br /> <br /> T -T<br /> <br /> T<br /> <br /> ngôn n<br /> ẳ<br /> M 32-45.<br /> <br /> T T<br /> T ò<br /> <br /> <br /> <br /> Qui ĩ<br /> í<br /> <br /> <br /> TÀI IỆU THAM KHẢO<br /> 1. Bachelard, Gaston. 1942. Water and Dreams: An Essay on the Imagination of Master. US:<br /> Publisher: Dallas Institute Publications; 3rd edition (March 15, 1999).<br /> 2. Baum, Nina. 1979. The Norton Anthology of American Literature. New York-London:<br /> Publisher. W-W- Norton & Company, p. Volume 1, p. Volume 2.<br /> 3. 19 : I M<br /> Fiction, Baltimore.<br /> 4. Chevalier, , Jean- Gheerbrant Alain. 1997. T điển biểu tượng văn hoá thế giới.<br /> 5. T uý. 2000. Mắt thơ. H:<br /> 6. T uý.2000. Phân tâm học và văn hóa nghệ thuật. H: Nxb TT<br /> 7. M ( ) 2 Thế Lữ cây đàn muôn điệu. :<br /> thông tin.<br /> 8. ( ) 2 Thế Lữ, Về tác gia và tác ph m. H: Nxb.GD.<br /> 9. ĩ ( ) : ẵ<br /> 10. Vu Gia. 2009. Thế Lữ, một khách tình si. H: Nxb Thanh niên.<br /> 11. T 2 9. Thơ Thế Lữ K<br /> 12. T 2 Thế Lữ tuyển tập, Truyện ngắn, Tiểu luận, Phê bình, Tin thơ - Tin<br /> văn…vắn. H: Nxb Thanh niên.<br /> 13. 2 Vũ Ngọc Phan tuyển tập T II :<br />