Sự khác biệt trong phát âm của trẻ từ 2 đến 3 tuổi ở khu vực miền núi phía Bắc (xét từ góc độ giới tính)

Nguyễn Thị Trà My và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 112(12)/1: 123 - 128<br /> <br /> SỰ KHÁC BIỆT TRONG PHÁT ÂM CỦA TRẺ TỪ 2 ĐẾN 3 TUỔI<br /> Ở KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC (XÉT TỪ GÓC ĐỘ GIỚI TÍNH)<br /> Nguyễn Thị Trà My*, Vi Thị Điệp<br /> Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Thông thường, khi 1 tuổi, một số trẻ đã biết nói nhưng chưa rõ ràng. Đến giai đoạn 2 - 3 tuổi, trẻ<br /> sẽ tiếp nhận khá nhiều vốn từ và dần biết sử dụng chúng để tạo thành các ngữ, các câu hoàn chỉnh.<br /> Qúa trình hình thành ngôn ngữ nói của mỗi trẻ không giống nhau. Dưới góc độ giới tính, sự khác<br /> biệt này cũng được thể hiện khá rõ nét. Bằng cách tiến hành khảo sát trên 100 trẻ (50 bé trai, 50 bé<br /> gái) từ 2 – 3 tuổi trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên và Lạng Sơn, bài viết của chúng tôi không nhằm<br /> vào sự nhận thức giới tính của trẻ mà hướng tới điểm tương đồng và khác biệt trong việc hình<br /> thành, sử dụng ngôn ngữ giữa trẻ nam và trẻ nữ xét trên bình diện ngữ âm, cụ thể là cách phát âm<br /> các âm vị trong cấu tạo âm tiết và cách thể hiện ngữ điệu.<br /> Từ khóa: Ngôn ngữ trẻ em, ngôn ngữ, giới tính, ngữ âm, âm tiết.<br /> <br /> Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ là một việc làm rất<br /> cần thiết bởi thông qua hoạt động này chúng<br /> ta sẽ giúp trẻ dần hình thành tư duy, nhận<br /> thức và nhân cách. Thực tế cũng cho thấy,<br /> trong quá trình hình thành ngôn ngữ, trẻ<br /> thường gặp rất nhiều lỗi. Những lỗi này xuất<br /> hiện trên cả ba phương diện: ngữ âm, từ vựng<br /> và ngữ pháp. Thông thường, khi 1 tuổi một số<br /> trẻ đã biết nói nhưng chưa rõ ràng. Đến giai<br /> đoạn 2 - 3 tuổi, trẻ sẽ tiếp nhận khá nhiều vốn<br /> từ và dần biết sử dụng chúng để tạo thành các<br /> ngữ, các câu hoàn chỉnh. Qúa trình hình thành<br /> ngôn ngữ nói của mỗi trẻ không giống nhau.<br /> Dưới góc độ giới tính, sự khác biệt này cũng<br /> được thể hiện khá rõ nét. Bài viết của chúng<br /> tôi không nhằm vào sự nhận thức giới tính<br /> của trẻ mà hướng tới điểm tương đồng và<br /> khác biệt trong việc hình thành, sử dụng ngôn<br /> ngữ giữa trẻ nam và trẻ nữ (xét trên bình diện<br /> ngữ âm). Chúng tôi tập trung vào điểm khác<br /> biệt trong cách kết hợp phụ âm đầu, âm chính,<br /> âm cuối và thanh điệu của trẻ để tìm ra xu<br /> hướng sử dụng các bộ phận này. *<br /> Để phát ra được âm tiết chuẩn trẻ cần phải có<br /> bộ máy cấu âm hoàn thiện. Tùy thuộc vào sự<br /> phát triển của từng trẻ, khi bộ máy cấu âm<br /> khác nhau, giọng nói của trẻ cũng khác nhau.<br /> <br /> *<br /> <br /> Cách cấu tạo âm tiết của trẻ nam và trẻ nữ<br /> đều phải tuân theo quy tắc ngôn ngữ nhất<br /> định. Khi đã qua giai đoạn mẫu giáo, trẻ bắt<br /> đầu học được cách kết hợp các âm vị giống<br /> người lớn và chính xác hơn.<br /> Để làm sáng tỏ nội dung của bài viết, chúng<br /> tôi tiến hành khảo sát việc sử dụng ngôn ngữ<br /> của 50 trẻ nam và 50 trẻ nữ đang học tại lớp 2<br /> tuổi trường Mầm non Hoa Mai (TP.Thái<br /> Nguyên), lớp A1 trường Mầm non 19/5 (TP.<br /> Thái Nguyên) và lớp 24 - 36 tháng trường<br /> Mầm non Sàn Viên (Lạng Sơn). Kết quả thu<br /> được như sau:<br /> CÁCH PHÁT ÂM PHỤ ÂM ĐẦU<br /> Nhìn vảo số liệu trên bảng 1 chúng ta thấy:<br /> + Các bé trai có xu hướng sử dụng nhầm lẫn<br /> các phụ âm đầu trong cấu tạo âm tiết nhiều<br /> hơn các bé gái. Số trẻ nam mắc các lỗi biến<br /> đổi các phụ âm đầu /c/ thành /t/, /k/ thành /c/<br /> và /ɣ /, /ş/ thành /c/, /s/ và /t’/, /f/ thành /p/, /p/<br /> thành /b/ nhiều hơn trẻ nữ từ 2 cho tới 16 bé.<br /> Trong khi đó, số lượng các bé gái nhầm lẫn<br /> phụ âm đầu cao hơn các bé trai chỉ ở 4 âm vị<br /> /χ/ thành /c/ (nhiều hơn 1 bé), /n/ thành /l/ (2<br /> bé), /l/ thành /n/ (2 bé). Ngoài ra, trong bảng<br /> trên chúng ta thấy 100% các bé có xu hướng<br /> sử dụng các âm đầu /c/ thay cho/ʈ/, /s / thay<br /> cho / ş /, /z/ thay cho /ʐ /.<br /> <br /> ĐT: 0983732638; Email: tramy.vnnn@gmail.com<br /> <br /> 123<br /> <br /> Nguyễn Thị Trà My và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> + Các trẻ nhầm lẫn khi sử dụng /l/ và /n/ đều<br /> thuộc địa bàn Thái Nguyên. Qua tìm hiểu,<br /> chúng tôi được biết sự nhầm lẫn trong cách<br /> phát âm /l/, /n/ của trẻ chủ yếu là do học được<br /> từ cách phát âm của người lớn. Bố mẹ của<br /> những bé này thường không phải là người gốc<br /> ở Thái Nguyên mà ở các tỉnh miền xuôi<br /> (Hưng Yên, Hải Dương...) vốn bị ảnh hưởng<br /> nhiều bởi tiếng địa phương nên vô tình đã<br /> làm ảnh hưởng tới cách cấu tạo âm tiết chưa<br /> chính xác của trẻ. Tỉ lệ trẻ có xu hướng sử<br /> dụng /s / thay cho / ş / và/c/ thay cho / ʈ /<br /> lên tới 100%. Đây là lỗi không phải chỉ trẻ<br /> <br /> 112(12)/1: 123 - 128<br /> <br /> em mới mắc phải mà rất nhiều người lớn<br /> cũng có xu hướng sử dụng các phụ âm đầu<br /> thay thế nhau như vậy. Vì vậy, rất cần phải<br /> dạy trẻ phân biệt được rõ ràng các phụ âm<br /> đầu ngay từ khi tập nói để tránh gây nhầm<br /> lẫn khi trẻ đến tuổi tập viết.<br /> CÁCH PHÁT ÂM ÂM ĐỆM<br /> Kết quả bảng 2 cho thấy, với những từ có âm<br /> đệm như: hoa, quả, ngoan… thì trẻ thường<br /> không phát âm được âm đệm. Do trẻ chưa<br /> biết kết hợp âm đệm với các âm vị khác dẫn<br /> tới hiện tượng âm tiết tạo ra không chính xác.<br /> <br /> Bảng 1. Cách phát âm phụ âm đầu của trẻ 2 – 3 tuổi từ góc độ giới tính<br /> ST<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> <br /> Cách phát âm<br /> phụ âm đầu<br /> Phụ âm<br /> Phụ âm<br /> do trẻ<br /> chuẩn<br /> phát ra<br /> /c/<br /> /t/<br /> /χ/<br /> /c/<br /> /c/<br /> /k/<br /> /ɣ /<br /> /c/<br /> /ş/<br /> /s/<br /> /t’/<br /> /n/<br /> /l/<br /> /l/<br /> /n/<br /> /z/<br /> /ʐ/<br /> /c/<br /> / ʈ/<br /> /f/<br /> /p/<br /> /b/<br /> /p/<br /> /p/<br /> /b/<br /> <br /> Số lượng trẻ sử dụng<br /> Trẻ nam<br /> Trẻ nữ<br /> Ví dụ<br /> <br /> chào cô => tào cô<br /> khúc khích => chúc chích<br /> kim chỉ => chim chỉ<br /> bánh quy<br /> => bánh guy<br /> sao đỏ => chao đỏ<br /> sung sướng=> xung xướng<br /> sung sướng => thung thướng<br /> nắn nót => lắn lót<br /> lung linh => nung ninh<br /> rõ ràng => dõ dàng<br /> trống trải => chống chải<br /> phòng khách => pòng khách<br /> bánh => pánh<br /> pin<br /> => bin<br /> <br /> Số lượng<br /> /50<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> %<br /> <br /> Số lượng<br /> /50<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> %<br /> <br /> 16<br /> 32<br /> 15<br /> 45<br /> 36<br /> 50<br /> 27<br /> 10<br /> 10<br /> 50<br /> 50<br /> 32<br /> 15<br /> 27<br /> <br /> 32<br /> 64<br /> 30<br /> 80<br /> 72<br /> 100<br /> 54<br /> 20<br /> 20<br /> 100<br /> 100<br /> 64<br /> 30<br /> 54<br /> <br /> 10<br /> 33<br /> 6<br /> 39<br /> 33<br /> 50<br /> 16<br /> 12<br /> 12<br /> 50<br /> 50<br /> 30<br /> 15<br /> 25<br /> <br /> 20<br /> 66<br /> 12<br /> 78<br /> 66<br /> 100<br /> 32<br /> 24<br /> 24<br /> 100<br /> 100<br /> 60<br /> 30<br /> 50<br /> <br /> Bảng 2. Cách phát âm âm đệm của trẻ 2-3 tuổi từ góc nhìn giới tính<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> <br /> 124<br /> <br /> Âm tiêt<br /> chuẩn<br /> hoa<br /> quả<br /> ngoan<br /> toàn<br /> quanh (co)<br /> quyền (lợi)<br /> loan<br /> tuấn<br /> hoa hòe<br /> hoa huệ<br /> huyền<br /> <br /> Âm tiết do trẻ<br /> phát ra<br /> ha<br /> cả<br /> ngan, ngoon<br /> tàn<br /> canh (co)<br /> quền (lợi)<br /> lan, loon<br /> tấn<br /> ha hè<br /> ha hệ<br /> huền<br /> <br /> Trẻ nam<br /> Số lượng/50<br /> Tỉ lệ %<br /> 17<br /> 34<br /> 19<br /> 38<br /> 23<br /> 46<br /> 15<br /> 30<br /> 32<br /> 64<br /> 34<br /> 68<br /> 26<br /> 52<br /> 31<br /> 62<br /> 29<br /> 58<br /> 30<br /> 60<br /> 38<br /> 76<br /> <br /> Trẻ nữ<br /> Số lượng/50<br /> Tỉ lệ %<br /> 16<br /> 32<br /> 17<br /> 34<br /> 25<br /> 50<br /> 17<br /> 34<br /> 31<br /> 62<br /> 35<br /> 70<br /> 21<br /> 22<br /> 33<br /> 66<br /> 23<br /> 46<br /> 27<br /> 54<br /> 33<br /> 66<br /> <br /> Nguyễn Thị Trà My và Đtg<br /> 12<br /> <br /> huy<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> hy<br /> <br /> 29<br /> <br /> Chúng tôi đưa ra các âm tiết có chứa các âm<br /> đệm như Hoa, quả, ngoan, toàn, quanh co,<br /> quyền lợi, loan, tuấn, hoa hòe, hoa huệ, huyền,<br /> huy thu được kết quả: Có 4 âm tiết là ngoan,<br /> toàn, quyền lợi, tuấn thì số trẻ nam phát âm<br /> thiếu âm đệm ít hơn trẻ nữ. Tỉ lệ này chênh<br /> lệch từ 2% (quyền lợi) tới 4% (ngoan, toàn,<br /> tuấn). Với các âm tiết còn lại, số trẻ nữ phát<br /> âm các âm tiết đủ âm đệm lại nhiều hơn trẻ<br /> nam. Số lượng chênh lệch trong cách phát âm<br /> đúng các âm tiết này là từ 1 đến 5 bé. Chẳng<br /> hạn, trong khi có 38 trẻ nam phát âm sai từ<br /> huyền thì có 33 trẻ nữ phát âm sai từ này.<br /> Có sự khác biệt như trên là kết quả của việc<br /> học tập ngôn ngữ của từng bé. Trẻ thường<br /> mắc lỗi ở những âm tiết có sự kết hợp giữa<br /> phụ âm đầu khó phát âm như /k/ với âm đệm.<br /> Ví dụ: Tỉ lệ trẻ nam và trẻ nữ phát âm thiếu<br /> âm đệm trong từ quanh (co) là 68% ở trẻ<br /> nam và 62% ở trẻ nữ...<br /> Những bé trai và bé gái đã có cách sử dụng<br /> chuẩn trong các âm tiết chứa âm đệm thường<br /> là những bé khoảng 3 tuổi. Bởi lúc này, bộ<br /> máy cấu âm của trẻ đã hoàn thiện hơn và<br /> nhận thức của bé về thế giới xung quanh cũng<br /> nhạy bén hơn.<br /> CÁCH PHÁT ÂM ÂM CHÍNH<br /> Kết quả của bảng 3 cho thấy, các bé gái sử<br /> dụng âm chính / ε / thành /iε/ nhiều hơn các<br /> bé trai. Trong khi có 10 bé trai mắc lỗi này thì<br /> số lượng này ở bé gái là 13 (tỉ lệ này cao hơn<br /> ở các bé trai 6%). Cách nói này được coi là<br /> “điệu” dù bé học được cách phát âm này từ<br /> người lớn. Các bé gái lại có xu hướng gần cô<br /> <br /> 112(12)/1: 123 - 128<br /> <br /> 58<br /> <br /> 28<br /> <br /> 56<br /> <br /> giáo và gần mẹ hơn, tính nữ lúc này cũng đã<br /> bắt đầu được thể hiện, các bé gái thường kéo<br /> dài giọng hơn các bé nam nên khả năng sử<br /> dụng cách thay thế / ε / thành /iε/ nhiều hơn<br /> bé trai. Con số sử dụng / ɯɤ / thành /Ǵ/ của<br /> các bé gái nhiều hơn bé trai là 2 bé. Con số<br /> này cho thấy hầu hết cả bé trai và bé gái đều<br /> có bộ máy cấu âm chưa hoàn thiện nên cách<br /> phát âm các nguyên âm chính chưa rõ ràng.<br /> Các bé thường phát âm nguyên âm đôi thành<br /> các nguyên âm đơn.<br /> Các bé trai phát âm các âm chính như /Ͻ/,<br /> /εˇ/,/ε/, /ie/ nhiều hơn các bé gái (từ 1 đến 5<br /> trẻ). Trong khi sử dụng âm chính trong cấu<br /> tạo âm tiết, các bé thường mắc các lỗi phát<br /> âm biến /Ͻ/ có sự thể hiện là [o] thành/Ͻ/ có sự<br /> thể hiện là [oo], /εˇ/ thành /ă/, /ie/ thành /e/ và<br /> /ɯɤ/ thành /ɤ/ . Có 31 đến 37 bé trai và 27 đến<br /> 38 bé gái mắc lỗi này. Do đó, người lớn cần<br /> phải tập trung sửa những lỗi này cho bé ở gia<br /> đình cũng như ở trường để bé phân biệt và sử<br /> dụng âm chính chính xác.<br /> CÁCH PHÁT ÂM CUỐI<br /> Trong quá trình khảo sát, chúng tôi nhận thấy<br /> các bé gái thường bắt chước người lớn nhanh<br /> hơn các bé trai. Các trẻ nữ cũng thường nhạy<br /> cảm hơn trong việc nhận ra sự khác nhau<br /> trong các âm vị cuối /n/ và /ŋ/, /Ȃ/ và /n/ tốt<br /> hơn các bé trai nên biết cách sử dụng các âm<br /> cuối này chính xác hơn. Ngoài tỉ lệ số trẻ nam<br /> và trẻ nữ bằng nhau trong cách nhầm lẫn /Ȃ/<br /> thành /n/ (75%) thì số trẻ nam vẫn chiếm tỉ lệ<br /> cao trong sự nhầm lẫn /n/ thành /ŋ/ (cao hơn<br /> 6%) và /ŋ/ thành /n/ (cao hơn 10%).<br /> <br /> Bảng 3. Cách phát âm âm chính của trẻ 2 – 3 tuổi từ góc nhìn giới tính<br /> <br /> STT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> <br /> Cách phát âm<br /> âm chính<br /> Âm<br /> Âm chính<br /> chính<br /> do trẻ<br /> chuẩn<br /> phát ra<br /> /ε/<br /> /iε/<br /> /Ͻ/ [o]<br /> / Ͻ/// [oo]<br /> /εˇ/<br /> /ε/<br /> /ie/<br /> <br /> /ă/<br /> /a/<br /> /e/<br /> <br /> Số lượng trẻ sử dụng<br /> Trẻ nam<br /> Trẻ nữ<br /> Ví dụ<br /> <br /> mẹ => mịa<br /> Con thấy ngon lắm! =><br /> Coong thấy ngoong lắm!<br /> bánh => bắn<br /> mẹ => mạ<br /> huyền => huền<br /> khuya => khuê<br /> <br /> Số lượng<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> Số lượng<br /> /50<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 10<br /> 32<br /> <br /> 20<br /> 64<br /> <br /> 13<br /> 27<br /> <br /> 26<br /> 54<br /> <br /> 31<br /> 9<br /> 37<br /> <br /> 62<br /> 18<br /> 74<br /> <br /> 28<br /> 8<br /> <br /> 56<br /> 16<br /> <br /> 35<br /> <br /> 70<br /> <br /> 125<br /> <br /> Nguyễn Thị Trà My và Đtg<br /> 6<br /> <br /> / ɯɤ /<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> vươn => vơn<br /> <br /> /Ǵ/<br /> <br /> 37<br /> <br /> 112(12)/1: 123 - 128<br /> 74<br /> <br /> 38<br /> <br /> 76<br /> <br /> Bảng 4. Cách phát âm âm cuối của trẻ 2 – 3 tuổi từ góc nhìn giới tính<br /> <br /> STT<br /> <br /> Số lượng trẻ sử dụng<br /> Trẻ nam<br /> Trẻ nữ<br /> <br /> Cách phát âm<br /> âm cuối<br /> Âm cuối<br /> Âm cuối<br /> do trẻ<br /> chuẩn<br /> phát ra<br /> <br /> 1<br /> <br /> /n/<br /> <br /> /ŋ/<br /> <br /> 2<br /> <br /> /Ȃ/<br /> <br /> /n/<br /> <br /> 3<br /> <br /> /ŋ/<br /> <br /> /n/<br /> <br /> Ví dụ<br /> <br /> Con không ăn đâu. =><br /> Cong không ăn đâu.<br /> dòng sông lấp lánh =><br /> dòng sông lấp lán<br /> dinh dưỡng<br /> => dinh dưỡn<br /> <br /> Số<br /> lượng/50<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> %<br /> <br /> Số<br /> lượng/50<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> %<br /> <br /> 20<br /> <br /> 40<br /> <br /> 17<br /> <br /> 34<br /> <br /> 30<br /> <br /> 74<br /> <br /> 37<br /> <br /> 74<br /> <br /> 43<br /> <br /> 86<br /> <br /> 40<br /> <br /> 76<br /> <br /> Về thanh điệu, cả trẻ nam và trẻ nữ đều rất<br /> khó phân biệt sự khác nhau về cao độ của<br /> thanh ngã và thanh sắc, thanh hỏi và thanh<br /> nặng nên hay sử dụng lẫn lộn. Khảo sát 100<br /> trẻ nam và nữ, chúng tôi thu được số liệu sau:<br /> <br /> thanh điệu chính xác hơn và bé gái học tập<br /> ngôn ngữ chính xác hơn các bé trai. Ví dụ khi<br /> cho trẻ chơi trò chơi Nu na nu nống, đồng<br /> thời đọc bài đồng dao Nu na nu nống và bài<br /> Bắp cải xanh của tác giả Phạm Hổ [7], chúng<br /> tôi đã thu được kết quả như bảng 6.<br /> <br /> Trong khảo sát bảng trên, các bé trai sử dụng<br /> nhầm lẫn các thanh điệu này đều có tỉ lệ %<br /> cao hơn các bé gái. Tỉ lệ bé trai có xu hướng<br /> sử dụng thanh sắc thay cho thanh ngã chiếm<br /> 72% trong khi tỉ lệ ở các bé gái là 66%. Tỉ lệ<br /> bé trai sử dụng thanh nặng thay cho thanh hỏi<br /> là 60%, ở các bé gái tỉ lệ này chiếm 54%.<br /> Điều này cho thấy các bé gái có cách sử dụng<br /> <br /> Kết quả kháo sát trên cho thấy có 52,3% tỉ lệ<br /> mắc lỗi sai về thanh điệu ở trẻ nam và 44% tỉ<br /> lệ mắc lỗi sai về thanh điệu ở trẻ nữ. Hay nói<br /> cách khác, trẻ nữ sử dụng thanh điệu trong<br /> cấu tạo âm tiết chính xác hơn trẻ nam. Chỉ có<br /> duy nhất trong cách sử dụng thanh điệu của từ<br /> đẽ có số trẻ nữ sử dụng thanh điệu sai là<br /> 33/50 (66%) cao hơn trẻ nam 2%.<br /> <br /> CÁCH PHÁT ÂM THANH ĐIỆU<br /> <br /> Bảng 5. Cách phát âm thanh ngã và thanh hỏi của trẻ 2-3 tuổi từ góc độ giới tính<br /> Các phát âm thanh điệu<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Thanh điệu<br /> chuẩn<br /> Ngã<br /> Hỏi<br /> <br /> Thanh điệu do<br /> trẻ phát ra<br /> Sắc<br /> Nặng<br /> <br /> Số lượng trẻ sử dụng<br /> Trẻ nam<br /> Trẻ nữ<br /> Số lượng<br /> Tỉ lệ<br /> Số lượng<br /> Tỉ lệ<br /> /50<br /> %<br /> /50<br /> %<br /> 36<br /> 72<br /> 33<br /> 66<br /> 30<br /> 60<br /> 27<br /> 54<br /> <br /> Bảng 6. Khảo sát cách phát âm thanh điệu của trẻ 2-3 tuổi từ góc độ giới tính<br /> STT<br /> <br /> Các âm tiết<br /> chuẩn<br /> <br /> Các âm tiết do<br /> trẻ phát ra<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> đẽ<br /> sẽ<br /> giữa<br /> đỏ<br /> bẩn<br /> cải<br /> <br /> đẹ, đé<br /> sẹ, sé<br /> dứa, dựa<br /> đọ<br /> bận<br /> cại<br /> <br /> 126<br /> <br /> Trẻ nam<br /> Số lượng<br /> Tỉ lệ<br /> /50<br /> %<br /> 32<br /> 64<br /> 27<br /> 54<br /> 36<br /> 72<br /> 27<br /> 54<br /> 25<br /> 50<br /> 20<br /> 40<br /> <br /> Trẻ nữ<br /> Số lượng<br /> /50<br /> 33<br /> 19<br /> 33<br /> 23<br /> 20<br /> 13<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> %<br /> 66<br /> 38<br /> 66<br /> 46<br /> 40<br /> 26<br /> <br /> Nguyễn Thị Trà My và Đtg<br /> 7<br /> 8<br /> <br /> ngủ<br /> mở<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> ngụ<br /> mợ<br /> <br /> Âm tiết là một cấu trúc thống nhất và hoàn<br /> chỉnh không thể tách rời. Do nhận thức về<br /> ngôn ngữ của trẻ lứa tuổi 2 - 3 tuổi còn hạn<br /> chế nên để nghiên cứu đặc điểm cấu tạo âm<br /> tiết của trẻ là điều không dễ. Do đó, chúng<br /> tôi chỉ dừng ở việc đi vào cách trẻ phát âm<br /> các phụ âm đầu, âm chính, âm đệm, âm cuối<br /> và thanh điệu để kết hợp chúng thành âm tiết<br /> hoàn chỉnh trong thực tiễn sử dụng. Cách phát<br /> âm của nhiều trẻ chưa chính xác so với với<br /> chuẩn mực của tiếng Việt. Có thể thấy, trong<br /> 100 trẻ thuộc đối tượng nghiên cứu thì số trẻ<br /> nam có xu hướng kết hợp các bộ phận để tạo<br /> ra âm tiết thiếu chính xác hơn trẻ nữ. Các lỗi<br /> của trẻ nam trong cách phát âm âm đầu cao<br /> hơn trẻ nữ là 6,2%, với cách phát âm âm<br /> chính thì trẻ nam chiếm tỉ lệ cao hơn 5,3%, tỉ<br /> lệ phát âm sai âm cuối cao hơn 4,1% và tỉ lệ<br /> trẻ nam phát âm sai thanh điệu nhiều hơn trẻ<br /> nữ là 6%. Điều này thể hiện sự phát triển<br /> ngôn ngữ của trẻ nữ diễn ra tốt hơn ở các trẻ<br /> nam và trẻ nữ biết kết hợp các bộ phận để tạo<br /> thành âm tiết thành thạo, chính xác hơn.<br /> Ngoài các đặc điểm trên, qua khảo sát chúng<br /> tôi còn nhận thấy ở giai đoạn này, trẻ thường<br /> nói chậm, ê a, ậm ừ, hay kéo dài giọng ở<br /> những từ cuối. Bé gái thường hay kéo dài từ<br /> cuối cùng của câu thơ hơn các trẻ nam, đọc<br /> thơ có sự biểu cảm hơn và thường có trí nhớ<br /> tốt hơn khi kể lại tên nhân vật, các sự kiện.<br /> Ngoài khả năng phát âm các giọng điệu khác<br /> nhau của từng nhân vật, các bé gái còn biết sử<br /> dụng hành động để minh họa cho lời nói.<br /> Bên cạnh đó, quan sát trẻ nói, chúng tôi nhận<br /> thấy trẻ thường phát âm các từ chứa thanh<br /> Bằng dễ dàng hơn các từ chứa thanh Trắc.<br /> Đây cũng là một nguyên nhân gây ra hiện<br /> tượng nói ngọng ở trẻ. Ở lứa tuổi này, các bé<br /> phát âm vẫn chưa chuẩn so với cách phát âm<br /> của tiếng Việt. Với các trẻ nói quá ngọng và ít<br /> có khả năng biểu cảm hay sử dụng cử chỉ kèm<br /> lời thì các nhà quản lý, giáo viên và phụ<br /> huynh cần chú ý để có phương pháp phù hợp<br /> giáo dục con em mình.<br /> <br /> 30<br /> 12<br /> <br /> 62<br /> 24<br /> <br /> 112(12)/1: 123 - 128<br /> 27<br /> 9<br /> <br /> 54<br /> 18<br /> <br /> Thực tế trên cho thấy, việc phát triển ngôn<br /> ngữ cho trẻ thông qua các trò chơi, hoạt động<br /> trong trường mầm non cũng như trong gia<br /> đình là việc làm rất quan trọng. Ngoài những<br /> cách thông thường như trò chuyện với trẻ, cho<br /> trẻ xem những bức tranh đơn giản… giáo viên<br /> và phụ huynh có thể phát triển ngôn ngữ của<br /> trẻ thông qua trò chơi miêu tả, thông qua các<br /> giờ kể chuyện (đặc biệt là kể chuyện sáng<br /> tạo), qua trò chơi đóng vai....Chẳng hạn, miêu<br /> tả là phương pháp giúp trẻ phát triển ngôn<br /> ngữ đơn giản nhất và có thể thực hiện được<br /> mọi lúc mọi nơi bẳng cách sử dụng những gợi<br /> ý giúp trẻ tái hiện lại các hình ảnh đã được<br /> tiếp xúc để củng cố vốn từ vựng đã biết và ghi<br /> nhớ những đặc trưng khu biệt của các từ mới.<br /> Phương pháp này có thể được thực hiện từ lúc<br /> trẻ biết nói và có thể áp dụng lâu dài. Để bắt<br /> đầu phương pháp này, trước tiên cha mẹ sẽ<br /> làm mẫu miêu tả một đồ vật nào đó trong nhà<br /> rồi khuyến khích trẻ làm theo. Có thể đầu<br /> tiên, bé chưa quen với trò chơi này. Nhưng<br /> sau đó, bé sẽ cảm thấy rất thú vị và muốn<br /> được chơi liên tục. Các bé trai cần được chú<br /> ý về các từ chỉ rau quả, hoa lá, màu sắc…<br /> nhiều hơn các bé gái. Các bé gái thì cần được<br /> chú ý tăng thêm vốn từ vựng về các phương<br /> tiện giao thông hoặc một số nhóm từ mà các<br /> bé trai sử dụng nhiều hơn để cân bằng, mở<br /> rộng ngôn ngữ.<br /> Trong khi sử dụng các phương pháp này,<br /> người lớn cần phải chú ý tới sự khác nhau giữa<br /> đặc điểm ngôn ngữ trẻ nam và trẻ nữ để điều<br /> chỉnh phương pháp giáo dục cho phù hợp.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> [1]. Nguyễn Xuân Khoa, Phương pháp phát triển<br /> ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo, Nxb ĐHQGHN,<br /> 2003.<br /> [2]. Đinh Hồng Thái, Phát triển ngôn ngữ tuổi<br /> mầm non, Nxb ĐH Sư phạm, 2011.<br /> [3]. Đoàn Thiện Thuật, Ngữ âm học tiếng Việt,<br /> Nxb Giáo dục, 2007<br /> [4]. Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Tâm lý học trẻ em<br /> lứa tuổi mầm non (Từ lọt lòng đến 6 tuổi),<br /> Nxb Đại học Sư phạm, 2008<br /> <br /> 127<br /> <br />