S sinh thành du khí GVHD: Th.S Bùi Th Lun
Nhóm 1 Trang 3
S SINH THÀNH DU KHÍ
S sinh thành du khí GVHD: Th.S Bùi Th Lun
Nhóm 1 Trang 4
Chng I: NGUN GC VT LIU HU C
I.1. NGUN GC LC A:
Vt cht hu c là thành phn bt buc ca hu ht các trm tích chôn vùi và hin
i (c bit là trm tích ngun gc thu sinh). S sng xut hin trên trái t vào thi xa
xưa, cách ây vào khong 3 - 3,5 t nm trưc. T ó n nay, sut c mt thi gian a
cht dài, trong các bn nưc din ra quá trình tích t vt cht hư c ngun gc khác nhau.
Theo s liu ca N.M. Strakhov, do hot ng sng ca các sinh vt, bin Kaspi
trong mt nm tích lu 134 triu tn vt cht hu c khô, ó là không k n vt cht hu
c dng hoà tan hay huyn phù, do các dòng chy mang ti.
iu kin thun l!i  tích l"y vt cht hu c gp nhng bn nưc nông;
nhng phn sâu bn nưc, khi lư!ng vt cht hu c trm lng gim áng k.
Hình 1: S vn chuyn vt liu hu c t lc a.
S sinh thành du khí GVHD: Th.S Bùi Th Lun
Nhóm 1 Trang 5
Theo I.M. Gubkin, s hình thành nhng tng t á to ra hydrocacbon du m#
(nhng tng này ông g$i là ip sinh du ) din ra “… phn ven bin – trong nhng v"ng,
vnh c"ng như ngoài khi không xa b, ni các vt cht hu c tích t không trong
nưc ng$t, mà trong nưc mn, có ngh%a là ni kt thúc cuc u gia bin và t lin,
ni din ra s chuyn tip trm tích: trm tích dng sét giàu vt liu hu c u!c thay th
bi trm tích thô hn – cát , cui s#i, v# sò…”.
Trong thành to du…”có s tham gia ca tàn tích ng vt c"ng như thc vt,
chính tàn tích ca các c th plankton, thc vt dưi nưc, c th bentos, tàn tích thc vt
bc cao trên b, c"ng như tàn tích ng vt và các cht khoáng…”
Bùn hu c ngun gc sinh vt và nhng t á ư!c chúng to thành là vt liu,
theo quan nim ca I.M. Gubkin, sinh du.
& ây, s tích t vt cht hu c - vt liu ban u  to thành du - trong iu
kin t nhiên din ra dng phân tán trong khi khoáng cht v'n c.Tip theo, nhng
iu kin sinh hoá tưng (ng, quá trình to thành du khí bt u cùng vi s phân hu vt
cht hu c trong bùn sinh vt ngay trưc lúc chúng b chôn vùi và tip tc sau ó khi có
tác ng tích cc ca vi khu'n ym khi trong sut giai on to á.
II. VLHC NGUN GC BIN:
II.1. S lc v môi trng sinh sng ca các sinh vt bin:
Tu) theo c im ca các sinh vt này mà chúng sng các môi trưng khác nhau
t môi trưng bin nông cho n môi trưng bin sâu có th chia ra như sau:
• Nhóm sinh vt áy: bao gm tt c sinh vt sng trên áy bin, có th di chuyn t
do hoc bám cht mt áy. Mt s ông bò lê trên mt áy, c"ng có khi yên ti
ch* trong khong thi gian dài. Chúng thưng là nhng ng vt n xác, n bã.
Trong nhóm sinh vt áy ngưi ta li chia ra nhng nhóm nh# hn:
- ng vt áy sng t do: chúng có th di chuyn trên áy bin hoc bi li
tng nưc sát áy, thuc nhóm sinh vt này có: các loi giáp sát, sao bin, b$ ba thu),
cu gai, chân rìu…
- ng vt sng c nh: gm các loi như tay cun san hô dng l* tng,
dng b$t bin, dng rêu…
S sinh thành du khí GVHD: Th.S Bùi Th Lun
Nhóm 1 Trang 6
- ng vt sng áy chui rúc gm s ông các loi giun, thân mm, mt s
cu gai…
• Nhóm sinh vt bi li t do gm nhng loi ng vt có th sng t do trong nưc
bin nhng  sâu khác nhau. Phn ln chúng có kh nng sn bt mi hoc lư!m
th(c n. Trong s chúng có nhng loài n tht hoc n thc vt, c"ng có loi n l$c.
Cá và mt s ng vt khác chim ưu th trong nhóm, ngoài ra còn có mt s ng
vt chân u.
• Nhóm sinh vt trôi n+i: còn ư!c g$i là sinh vt phù du, là mt nhóm rt ông o,
chim ưu th tuyt i trong môi trưng bin. Chúng gm nhng sinh vt nh# nh,
không có kh nng di chuyn tích cc. Chúng b dòng nưc hoc sóng bin ưa i
t ni này n ni khác. Mt s nhóm sinh vt trong nhóm sinh vt t n+i do rt nh,
và không có kh nng di chuyn (ví d như mt s trùng l*). Mt s khác gi trôi
n+i. Thưng bám vào nhng vt n+i trong nưc nên c"ng ư!c di chuyn mt cách
th ng trong nưc, thuc v nhóm này là phn ông các vi sinh vt (ng vt
nguyên sinh, to n bào), ngoài ra c"ng có nhiu i din thuc thân mm, chân
khp và phn ln u trùng ca các ng vt áy như san hô tay cun.
II.2. Ngun gc hu c t nhng sinh vt n bào (Single-celled):
II.2.1. Vi khun:
Gm nhng sinh vt n bào, bt ng hoc di ng nh thân roi. T bào ca vi
khu'n thưng liên kt thành nhng qun t a dng, vi khu'n có th sng trong nhng iu
kin c bit, như trong các ngun nưc nóng (110 – 140c), trong nưc h mn vi  mn
cao. Da vào c im cht ngưi ta có th chia ra làm hai loi: vi khu'n hiu khí và vi
khu'n k khí. Nhóm hiu khí cn n oxy  duy trì s sng, ngư!c li nhóm k khí sng
trong iu kin không có oxy. Loài vi khu'n rt khó ư!c bo tn do ó chúng ít to ra
ngun vt liu hu c tuy nhiên chúng gi vai trò quan tr$ng trong viêc chuyn vt liu
hu c thành các hydrocacbon.
II.2.2. To (Algae)
To có cu to n gin và a dng. Nhng loài tin hoá có kh nng chuyn ng
hoc không, sng n l- hoc tp oàn. To phân b rng khp ch cn có   'm, nưc
S sinh thành du khí GVHD: Th.S Bùi Th Lun
Nhóm 1 Trang 7
và ánh sáng là to có th sng ư!c. Do ó t nhng vùng bin nông cho n nhng vùng
i dưng sâu u có to sinh sng tu) thuc vào iu kin khí hu, a hình và c tính lý
hoá ca tng môi trưng mà ta có th gp nhiu loi ca mt hay nhiu nghành to, hoc
ch gp vài loài trong mt môi trưng nht nh. Mt s loi to như: to #, khuê to, to
nâu,…chúng sng trong nhiu môi trưng khác nhau t áy bin sâu n c vùng nưc
ng$t và nưc l!.
II.2.3. Sinh vt nguyên sinh (Protozoan):
ng vt nguyên sinh là nhng ng vt n bào có kích thưc 50 - 150 micromet.
Hình dng có th không +n nh, t bào ng vt n bào có cu trúc ph(c tp, có kh nng
m nhim nhng ch(c nng khác nhau ca mt c th sng, như tiêu hoá bài tit, trao +i
vn ng, sinh sn. Phn ln chúng sng trong các bin có  mn trung bình ngoài ra
chúng c"ng sng c trong môi trưng nưc ng$t, mt s ít sng trong các thu vc có 
mn cao hoc thp hn.
II.3. Ngun gc hu c t ng vt bin:
II.3.1. Sinh vt sp di bin (Sponges):
Chúng sng n l. hoc thành nhng qun
th trong bin, trong các thu vc nưc l! hoc
nưc ng$t dng b$t bin là nhng sinh vt áy sng
c nh hoc t do trong áy nưc, các dng b$t
bin hoá thch tu+i Paleozoi ch yu thuc loi
Hình 2: To . Hình 3: To nâu.
Hình 4: Tp oàn san hô.