Suy nghĩ của anh/chị về quan niệm của Lưu Trọng Lư trong “Liên tưởng tháng hai”

Đề bài: Suy nghĩ của anh chị về quan niệm của Lưu Trọng Lư trong “Liên<br /> tưởng tháng hai”<br /> “Mỗi bài thơ của chúng ta<br /> Phải như một ô cửa<br /> Mở tới tình yêu.”<br /> Bài làm<br /> Nhà thơ Đuy Blây từng viết: “Thơ là thư ký trung thành của trái tim.” Nó là<br /> tấm tình cảm chân thành neo đậu trên từng cân quặng chữ mà người nghệ sĩ<br /> phải tinh luyện từ lòng mình để thổ lộ với bạn đọc. Tiếp nhận một bài thơ,<br /> nghĩa là bạn đọc đang đi trên con đường khám phá tình yêu của tác giả, đúng<br /> như lời bàn về thơ của Lưu Quang Vũ trong “Liên tưởng tháng hai”:<br /> “Mỗi bài thơ của chúng ta<br /> Phải như một ô cửa<br /> Mở tới tình yêu.”<br /> Quả vậy, ngay cả trong một bài thơ mà điệu cảm xúc bao trùm là điệu “đau<br /> thương” như “Đây thôn Vĩ Dạ”, ta nhận ra vẫn còn ở đó những tình yêu thầm<br /> kín chỉ có thể “nói bằng thơ thôi” của người hiền viết “thơ điên” Hàn Mạc Tử.<br /> Thơ bao giờ cũng vậy, nó là những rung động tình cảm của thi nhân, là lời giải<br /> bày điệu cảm xúc của tâm hồn. Đến với một tác phẩm mà yếu tố trữ tình là thứ<br /> chính, ta đọc và chợt nhận ra đó là một cõi tình cảm thật đẹp của người nghệ sĩ.<br /> Lấy hình ảnh “ô cửa” duyên dáng, nhà thơ gợi liên tưởng đến nơi gặp gỡ giữa<br /> tâm hồn nghệ sĩ và bạn đọc. Qua ô cửa là lời thơ, người đọc tìm được cung<br /> đường tri âm dẫn lối đến thế giới của người nghệ sĩ, cũng như nhà thơ tìm được<br /> chốn để thổ lộ tâm tư cho những tâm hồn đồng điệu. Chúng ta đọc thơ không<br /> chỉ để biết, để hiểu mà còn để cảm thụ những thông điệp nhân văn tích cực,<br /> những rung cảm thẩm mĩ giúp cho hai bờ sông tâm hồn được bồi đắp trĩu nặng<br /> phù sa tình yêu và tình thương thêm phong phú. Thơ ca trở thành nơi gắn kết<br /> tâm hồn giữa nhà thơ và bạn đọc, đồng thời cũng là nơi kết nối con người và<br /> thế giới. Bàn về giá trị của thi phẩm, Lưu Quang Vũ đã nhấn mạnh yếu tố thẩm<br /> mĩ và nhận thức mà thơ ca đem lại đối với đời sống của con người, đặc biệt là<br /> những tri âm của thi nhân.<br /> Đến với Hàn Mạc Tử, ta có thể nhận ra bao trùm trong rất nhiều bài thơ là một<br /> nỗi nhớ, “Đây thôn Vĩ Dạ” không phải là một ngoại lệ. Song nhìn từ góc độ<br /> khái quát hơn, đó là tiếng nói về tình yêu con người, yêu thiên nhiên, yêu cuộc<br /> sống của một kẻ tài hoa nhưng bạc mệnh. Trong những vần thơ trong trẻo nhất<br /> của toàn bài, thi nhân đã dành tặng tất cả cho bức tranh thôn Vĩ như một cách<br /> thể hiện tình yêu với thiên nhiên và cố hương:<br /> “Sao anh không về thăm thôn Vĩ?<br /> Màu nắng hàng cau nắng mới lên<br /> Vườn ai mướt quá xanh như ngọc<br /> Lá trúc chen ngang mặt chữ điền.”<br /> Mở đầu bài thơ với một câu hỏi dồn nén cảm xúc mà càng về sau, ta càng cảm<br /> nhận được sự xúc động của nhà thơ khi nhận được lá thư Hoàng Cúc gửi vào<br /> kèm bức ảnh quê hương thân thuộc. Câu thơ đầu là sự hòa âm của một dàn<br /> thanh bằng thật nhẹ nhàng êm đềm để rồi vút lên một thanh trắc mang theo bao<br /> suy niệm. Đối thoại trong độc thoại, đó là sự phân thân cái tôi của thi sĩ khiến<br /> câu thơ bảy chữ miên man tầng tầng lớp lớp nghĩa. Trong điệu thơ, vừa là lời<br /> mời mọc, vừa hờn trách, lại vừa xen lẫn chút khát khao được trở về trong nỗi<br /> cô đơn đầy mặc cảm. Chính sự dồn nén của cảm xúc đã khiến cho ẩn ức của thi<br /> nhân được hình thành và trở nên mạch nguồn của sáng tạo. Có thể thấy, nỗi<br /> nhớ đã nhấc bổng Hàn Mặc Tử khỏi thực tại để sống lại những cảm giác tột<br /> cùng của cảm xúc, khiến cho thôn Vĩ đáng lý phải được mô tả như những gì cũ<br /> càng của quá khứ lại trở nên tươi mới ở hiện tại. Do đó, ở những câu thơ sau,<br /> bức tranh được hiện lên trong đầy đủ gam màu và ánh sáng. Hai từ “nắng” điệp<br /> lại trong câu tạo nên ấn tượng về một miền không gian rực sáng. Đó là sự dồn<br /> nén của lớp lớp thời gian vào trong một khoảnh khắc nghệ thuật tạo nên thứ<br /> ánh sáng huyền diệu từng xuất hiện trong những bức vẽ ngoài trời của Claude<br /> Monet (Pháp) Tất cả đã qua đi và tất cả đã dừng lại trong một khoảnh khắc<br /> nghệ thuật ấy, vẹn nguyên như thuở ban đầu. Nhưng nó không hoàn toàn đồng<br /> nhất với ánh sáng của trường phái Ấn tượng mà thiên về cảm xúc, trở thành<br /> một ám ảnh vô thức của thi sĩ.<br /> “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc<br /> Lá trúc che ngang mặt chữ điền.”<br /> Trên nền rực rỡ ấy, cảnh vườn tược hiện lên với một màu xanh hiền hòa, với cỏ<br /> cây xanh mướt. Đó là sự trân trọng tình cảm, một niềm yêu thiên nhiên mãnh<br /> liệt của người thơ bởi nếu không tại sao Hàn lại gọi “vườn ai” như ngọc?<br /> “Vườn ai” đó là nơi đẹp đẽ nhất, đáng nhớ nhất, đối lập hoàn toàn với hiện thực<br /> khổ đau mà thi nhân phải từng khắc đối đầu. Do đó, nó càng trở nên lung linh<br /> hơn, nhưng cũng càng dằn vặt hơn. Nó là vườn mơ, là bến mộng mà người phải<br /> ra đi và bị cấm đường trở về. Trong khát khao mãnh liệt ấy, người vẫn không<br /> quên bản chất của giống nòi thi sĩ là tình yêu cái đẹp. Người đã mượn hai hình<br /> ảnh của vẻ đẹp ngoại hình và tâm tính là “lá trúc” và “mặt chữ điền” như một<br /> chiếc mặt nạ để trở về chốn cũ. Cũng như Liên tìm về Hà Nội rực sáng trên<br /> chuyến tàu đêm (Hai đứa trẻ), Elio tìm về những ngày hạnh phúc mùa hè Bắc<br /> Ý năm đó bên Oliver qua một tiếng “Later”(Gọi em mang tên anh) thì bức ảnh<br /> của Hoàng Cúc như một chiếc chìa khóa đưa Hàn Mặc Tử về chốn quê cũ. Và<br /> như vậy, nó đã khơi dậy ở nhà thơ tình yêu làng quê, yêu thiên nhiên và yêu cái<br /> đẹp được tái hiện trên nền tranh thôn Vĩ của nhà thơ.<br /> Song bài thơ không chỉ thể hiện những cung bậc tình yêu ấy mà còn là tiếng<br /> nói của lòng yêu cuộc sống, yêu con người của nhà thơ trong nỗi đau của tâm<br /> hồn lẫn thể xác.<br /> “Thuyền ai đậu bến sông trăng đó<br /> Có chở trăng về kịp tối nay?”<br /> Không gian – thời gian đã có sự cóc nhảy, đứt quãng về mặt thời gian. Thôn Vĩ<br /> trong buổi sớm mai nhường chỗ cho cảnh bến sông trăng trong đêm. Trên là<br /> “vườn ai”, dưới là “thuyền ai” Hàn Mặc Tử như ngóng trông có một lời đáp lại.<br /> Cảnh thuyền, bến, sông sẽ thật nên thơ nếu như tác giả không đặt vào đó một từ<br /> “kịp” đầy khẩn khoản. Dường như đang đợi chờ, nhưng người lại không chủ<br /> động như chàng kị sĩ trong “Bến My Lăng” của Yến Lan mà trái lại như đang<br /> bị động trước mọi sự. Nhà thơ đã linh cảm trước những sự không hay, và giờ<br /> đây đang cố gắng chạy đua trong từng phút để sống và hội ngộ. Cũng là chạy<br /> đua nhưng ở Xuân Diệu là để tận hưởng tối đa cái sắc xuân thì còn ở Hàn Mặc<br /> Tử thì chỉ mong nhận được tối thiểu, bởi lưỡi hái tử thần đã chầu chực đưa lên<br /> và có thể buông xuống bất cứ lúc nào Dường như tác giả đang ngong trông sự<br /> trở lại của tri kỉ, là trăng dù mọi mùa trăng lên người sẽ càng thêm đau đớn.<br /> Đối với người, cái chết đáng sợ nhưng đáng sợ hơn là sự lãng quên của người<br /> đời. Trong câu hỏi tu từ ấy còn là lời hi vọng tìm được tri kỉ đồng điệu, để thỏa<br /> bệnh thèm người của thi nhân. Song dường như trong những cơn ẩn ức vừa tỉnh<br /> vừa say, nhà thơ vẫn hờ nghi tình đời tình người.<br /> “Ai biết tình ai có đậm đà?”<br /> Mở đầu bài thơ là một câu hỏi, kết thúc bài thơ lại là một câu hỏi càng bị mờ<br /> dần biên độ. Ai hỏi, ai tỏ lời, tình ai, người ai… không ai biết dường như cái<br /> “tôi” đã tự yêu và tự quằn quại đau khổ. Chuyển biến từ tình yêu cảnh vật đến<br /> tình yêu con người, nhà thơ vẫn chìm trong nỗi nhớ nhung đau thương. Nhưng<br /> dẫu vậy, người vẫn yêu, vẫn thương vì như mọi thi sĩ, người đang tìm kẻ đồng<br /> điệu. Chỉ có tấm lòng mới níu giữ được tấm lòng, chỉ có tình yêu mới trả lời<br /> được tình yêu. Đi xuyên suốt ba khổ, mười ba câu thơ là sự hóa hình ảnh của<br /> hồn thơ thi sĩ với sự mãnh liệt của tâm tư, tình cảm, bài thơ đã mở cho ta con<br /> đường đến với tình yêu của Hàn Mặc Tử để trân trọng tài năng và tấm lòng của<br /> thi nhân.<br /> Thật vậy, sau tất cả, Lưu Trọng Lưu đã đánh giá đúng giá trị thơ ca là tiếng nói<br /> dẫn đường vào xứ sở tình yêu của tác giả và là chất bồi đắp sự nảy nở của tâm<br /> hồn bạn đọc. Cả hai yếu tố đó đều hội tụ ở thơ Hàn Mặc Tử, nhất là “Đây thôn<br /> Vĩ Dạ.” “Thơ là sự lên tiếng của thân phận” và trớ trêu thay, bài thơ thật sự ứng<br /> với nỗi đau của thi sĩ. Song càng đau, càng thương, Hàn lại càng yêu, để rồi<br /> “trước không có ai, sau không có ai, Hàn Mặc Tử như ngôi sao chổi băng qua<br /> bầu trời thơ Việt Nam”, để lại cái đuôi vừa rực rỡ, vừa chói lọi, vừa xô đẩy…<br /> Trong phong trào thơ Mới, người đã đi xa nhất đến độ “càng đi xa càng ớn<br /> lạnh” (Hoài Thanh) trong tư thế “đứng vững ở bờ siêu thực và hai tay hái<br /> những chùm tượng trưng”. Ông là tiếng thơ lạ nhất trong thơ Mới và là một<br /> trong các nhà thơ thành công nhất của “một thời đại trong thi ca” (Hoài Thanh.)<br /> Tài năng là yếu tố đầu tiên cho anh gia nhập vào thế giới của nghệ thuật, nhưng<br /> tình yêu từ trái tim rung cảm với đời mới là yếu tố để anh tỏa sáng. Thời gian<br /> sẽ sàng lọc tất cả những tác phẩm xa rời với hiện thực, sống mãi với bạn đọc là<br /> những “trái tim lớn” bất hủ trường tồn.<br />