intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tác động của biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long

Chia sẻ: Thao Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

101
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày biến đổi khí hậu với đồng bằng Sông Cửu Long; ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp từ đó đề xuất một số giải pháp hạn chế tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp tại đồng bằng sông Cửu Long.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tác động của biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long

  1. DIA PHUONG ^7l!)'^J TAC DdNG CUA BIEN DO! KHI HAU DOl V0I SAN XUAT N D N G NGHIEP Ql DdNG BANG SONG COU LONG GS.TS Le Quang Tn Vien tn/dng Vign Nghien ciiu bien ddi khi hgu TrUdng Dai hoc Can Tho NhQng nam gin day, cac hien tUdng thdi tiet ci/c doan nhU han han, lu lut, xam nhap man, nirdc bien dang... dang khdng ngiTng gia tang tai nhieu tinh/thanh pho. Doi vdi Dong bang sdng Ciiu Long (DBSCL) • vung san xuat ndng nghiep trong diem cua ca nUdc, hnh ht/dng cua nhQng hien ti/dng thdi tiet cUc doan nay iat cang nghiem trpng... Bi^n Ooi khi hau 8di vffi OBSCl hufing nang nhit. Khi nudc bien ding tic ddng cua bidn ddi khi hiu co the cao 1 m, Udc chUng 5,3% dien tfch lam kim ham cic ke hoach phat triln DBSCL nam d cudi dong chiy tu nhidn, 10,8% din sd, 10,2% GDP, kinh te - xa hdi cOa cic dja phUdng. ci^a sdng Mekong trUdc khi dd ra 10,9% viJng dd thj, 7,2% dien tfch Do dia the nam d vung cudi ha lUu, Biln Ddng va mpt phan nhd ra Vjnh ndng nghidp v i 28,9% vijng dit thip toan bd dong chiy lu tQ thUdng nguon Thii Lan. Diy l i mdt vung dat thap se bj inh hudng. Rui ro d DBSCL, tran vd viing DBSCL qua hai nhanh v i bang phang, cao dp trung binh bao gdm c i han hin v i 10 lyt, se gia sdng Tien, sdng Hau v i phan tran bd phd bidn tQ 1 ddn 2 m so vdi mUc tang vdi cic tran mua cd cUdng dp chiy trdn dat lien vupt bien gidi giQa nudc biln, dUdc boi tu bdi phij sa cCia cao va cic ngiy han keo dii. TU nim Campuchia va Viet Nam lim ngip sdng Mekong. Vung ddng bang cd 2009, Trung tim START vung Ddng nhieu vung dat trung, chij yeu l i vung didn tich gin 4 trieu ha (39.734 km^), Nam A (Dai hoc Chulalongkorn, Thai TQ giic Long Xuyen - Hi Tien, vung trong dd cd tren 2,4 trieu ha dit canh Lan) v i Vien Nghien cUu bidn ddi khi Dong Thap MUdi va viJng trung glOa tic nong nghiep v i gan 700 ngan ha hau (Trudng Dai hpc Cin Thd) da hai nhinh sdng Tien - sdng Hiu. Mua dat nudi trdng thuy san. Vung dat niy phdi hdp chay thC( md hinh khf hiu lu bat dau tQ thing 7, gia ting din til la ndi cU triJ v i sin xuat cija hdn 18 vung PRECIS vdi kjch ban A2 v i B2, thing 8-9, cao diem vio thing 10 vi trieu din va dupc xem la vUa lua Idn dUa vao chudi sd lieu khi hiu giai giim dan vio thing 11-12. Binh quin nhat cDa c i nudc, cung cap 55% sin doan 1980-2000 de phfing doin giai vao miia mUa, lUu IUdng lu cao nhit IUdng gao (trong do ddng gdp 90% doan 2030-2040. Ket qui md hinh la 139.000 mVs, gay ngip tQ 1,2 den IUdng gao xuat khau cua Viet Nam ra cho thay, nhieu khu vuc cua vung 1,9 trieu ha. the gidi), hdn 60% iUdng thuy sin v i DBSCL se bj tic ddng sau: (i) Nhiet hdn 70% IUdng trii cay cho c i nUdc. dp cao nhat trung binh trong mua khd Anh hiAUng cua bi^nfleikhi hiofltos a Theo Uy ban lien chinh phij ve se gia ting tU 33-35"C len 35-37°C; mat hAng nghi0piiiBBSCL bidn ddi khi hiu, qua phin tich v i (ii) LUdng mUa dau vu he thu (15/4- Tic dpng den san xuat va ddi phdng doin cac tic dflng cua nudc 15/5) se giim chUng 10-20%; (iii) Su song phin bd mUa thing se cd khuynh bien ding da cdng nhan 3 vung chau DUdi tic ddng cua bidn ddi khi hudng giim vao dau v i gtiJa vu he thd dupc xdp trong nhdm cue ky nguy hau, 6 DBSCL, Udc tfnh hing trim thu nhung gia tang mdt chut vio cudi cap do bien ddi khf hau la: vung ha miJa mua; (iv) Tdng IUdng mUa nam ngin hecta dat bj ngip, hang tridu lUu sdng Mekong (Viet Nam), sdng tai An Giang, Cin Thd va Sdc Trang ngudl cd the bj mat nha cljfa neu nUdc Ganges - Brahmaputra (Bangladesh) se giim chUng 20%, thdi ky bit dau biln dang cao. Sin IUdng IUdng thUc va sflng Nile (Ai Cap). Nghidn cUu mua mUa se tre hdn khoing 2 tuin cd nguy cd giim siit Idn, de doa tdi cCia Ngin hang the gidi cung cho thay, le. Tong quit cho thiy, dien bidn khf an ninh IUdng thuc cua qudc gia. Didn Viet Nam nam trong nhdm 5 qudc gia hiu hien nay va tUdng lai la nhQng tfch canh tic ndng nghiep sfi dung chju inh hufing Idn nhat do bien ddi yeu td bit ldi cho sin xuat, sinh ke va ngudn nUdc ngpt nhu lua, miu, ciy khi hiu. Tai Viet Nam, 2 vung Ddng ddi sdng cija ngudi din DBSCL. Cic an trai v i nudi trdng thuy sin se bj bang sdng Hdng va DBSCL chju inh thu h^p, ning suit va sin lUdng se 40 KHOAHOC , „ So 8 ndm 20]6 CDNG NGHE Viei iNam
  2. DIA PHUONG suy giim. Ca nudc ngpt du kidn se an toin cua cac tuydn dd sdng d cac ddi khi hiu. suy giim vi didn tfch dat ddng bing tinh phia bac, dd bao va bd bao fi cac va ddng sdng nhiem man gia ting. tinh phia nam. Bidn ddi khf hau cung Anh hudng din c6 d^i, sau benh NgUdc lai, c i nudc min, Id se phat lam thay ddi dieu kien sinh sdng cilia va da dang sinh hgc trien. Dien tich nufli tflm, sd va hii cic loai sinh vit, dan den tinh trang C6 dai da sd thudc nhdm C3, ndn sin khic cd thl se gia tang trong bien mit cija mpt sd loai v i ngUdc lai se phit trien manh trong tUdng lai, tUdng lai. Cic vimg tai nguydn rdng, xuat hien nguy cd gia tang cic loai khi nhipt dd ting them 1°C va COj, dit, nUdc, sinh vat hoang da, khoing "thidn djch". Trong thdi gian 2 nam ting gip ddi, xim nhap co dai cung sin (than bim, cit d i xiy dQng...) trfi i^i day, djch riy nau, vang lim, se tram trpng trong tUdng lai. Nhieu se bj xam lin. Ndng dan, ngu din, lun xoin l i fi DBSCL didn bien ngay nghidn cUu cho thay, gia tang nhidt diem din v i thj din ngheo se l i ddi cing phQc tap, inh hufing ddn khi dp giup cdn trimg rut ngan chu ky tUdng chju nhieu tdn thUdng ning ne nang thim canh, tang vu v i lim giim sinh trufing, gia tang mUe sinh nfi va do thidu ngudn dinh dudng, thieu khi sin IUdng lua. Bidn ddi khf hiu cd the mat sd nhanh chdng, Riy niu hai lua ning tii chfnh, thieu didu kien tiep cin tic dflng ddn thdi vu canh tic lua, lim cd the manh lidt hdn v i nhieu ddng thdng tin de cd thl ddi phd kip thdi vdi thay ddi cau true mua vu, quy hoach khing thudc cd cd hdi bpc phit hdn. sQ thay ddl cCia thdi tiet va klii hau. DU vung, ky thuit tudi tieu, siu bdnh, Djch ray thudng xay ra vao miia he, kien se cd su djch chuyen ddng di cU nang suit, sin lupng. nhung trong tUdng lai co thl xiy ra cOa ndng din fi cac vung ven biln bj vao mua mUa khi nhidt dp v i dp am tic dpng ning ne do bien ddi khi hiu Anh hudng den quang hdp vi giim. Nan cio cio, chiu chau cd the va nudc bien ding ldn cic dd thj vung nang suit cay trong cung trfi nen trim trong hdn. Bidn phia bac v i phia tiy (nhu Chau Ddc, NhL?ng thay ddi ve cUdng dp va ddi khf hiu va nudc biln ding se tic Long Xuydn, Cin Thd, VTnh Long, My thdi gian cd nang, thieu nudc, gia dpng len toan bo he sinh thii vdn rat Tho, Tin An...). Dieu nay khidn cic tang IUdng khf CO^ (dy kidn tang tU nhay cam cua vung DBSCL. Van de quy hoach dd thj bj phi vd, trit tU x i 350 ppm ddn 700 ppm) va nhiet dp niy lim thay ddi ein cin thyc pham hdise la mdt thQ thach, mdi trudng dfl (dy kidn gia ting them ^°C) trong trong sinh quyen, lam mat tfnh da thj se bj xau di do su gia ting cd hpc tUdng lai se inh hudng tdi vide tao dang sinh hpc, datva rUng bi suy kiet: ve din sd. Thuc te cho thiy, mua khfl chit khd cua toan ciy va sin pham nhieu vung bao tdn dit ngip nudc nam 2016, man da xam nhip siu den thu hoach. Gia ting nhidt dp va nhu Tram Chim, U Minh ThUdng, 90 km vao cac tinh/thinh ven biln fi cudng dp inh sang lim gia tang Lang Sen, Tri Su, Hi Tien, Vo bdi, DBSCL, vdi didn tich khoing 300.000 quang hdp nhUng ddng thdi cung lam Bii Bdi, Dat Mui, Lung Ngpc Hoing ha. Neu tinh trang han - man tidp tuc gia tang hd hap. Nhdm ciy C3 (lua, se bi de dpa inh hufing, sy ben vQng diln ra nhU nim 2016 thi didn tich dau nanh, cay i n trii, ciy cho eu...) trd nen mong manh hdn, mflt sd sinh cic vimg trdng lua se bj anh hufing dUdc hufing ldi nhieu nhat khi tang vat cd the bj tidu diet, nhUng eijng se rat ldn, Iim giim ning suit v i sin gap dfli ludng CO^ va nhiet dd, nang cd mdt sd cfln trung (nhU mudi) se gia lupng. Nhu viy, vide chpn tao va sQ suit chat khd toan cay cd thl gia tang ting sd IUdng, da dang sinh hpc bj de dung cic loai gidng lua chju man l i 20-30%. Tuy nhidn, nhQng dien bidn dpa, suy giam ve sd IUdng va chit khi ning phii nght tdi trong hien t^ii niy ehi xay ra khi cd diJ nUdc tudi lupng do ngip nude v i klid han, tang v i tUdng lai. trong sudt mua trdng. Nhdm ciy C4 thdm nguy cd diet chung ddi vdi ddng, Ngoai cic yeu td inh hudng nhu (mia, bip...}, trong dieu kidn CO^ hidn thuc vat, lam bien mat cic ngudn gen ndu tren ddl vdi cay liJa, nudi trdng nay (350 ppm), fi inh sing manh v i quy hiem. Cic loai thUc vit hang nien thuy san..., khi muc nudc bien ding nhipt dd cao, nhdm nay co quang hdp de dip Ung vdi mfli trudng mdi v i cd cdn lam hd thdng dd biln hidn tai cd v i sQ dung nudc hQu hidu hdn nhdm thdi gian tii cau true di truyen dip Qng nguy cd trin v i vd ngay c i khi klidng C3.6 cUdng dp inh sing cao, hfl hap mfli trudng mdi nhanh hdn thUc vit da cd cic trin bao Idn. Ngoai ra, do myc anh sing trd nen khdng ding ke. Nhu nien ndn thdi gian tao loai mdi ngan nude biln ding cao lim che dp dong viy, ning suit chit khd cfia thuc vit hdn se gop phan vao sU da dang sinh chiy ven bd thay ddi se gay xdi lfi nhdm C4 cao hdn C3 fi cUdng dp anh hpc. Thay doi thu^ tfnh cua cic ddng bd, Ddi vdi hd thdng dd sdng, de bao sing cao. Nhung do nhiet dp tdi hio sdng, nudc biln ding cao va nudc v i bd bao, mUe nudc biln ding cao cija quang hdp S nhdm C4 thip hdn man xim nhip nhieu trong tUdng lai lim eho khi nang tieu thoit nUdc ra nhidt dd tdi hio cua hd hap, nen khi dUdc dy doin l i se inh hudng len bien giam, keo theo mUc nUdc cic gia tang nhidt dd, chat bpt se bi mat ddng, thuc vat cua vting duyen hii. con sdng ding len, ket hdp vdi sU gia nhidu hdn. Do viy, nang suit cic loai Cac loai ciy chju min se phit trien ting ddng chiy lu tQ thupng ngudn se cay trdng cung cd sU thay ddi trudc tdt hdn v i rUng lan ra biln. NgUdc lam eho dinh lu tang them, uy hiep sU nhOng didn bien bat thudng cua bien lai, cic thuc vit cin sdng trong nude KHOAHOC So 8 nam 2016 CldNGNGHfi Malm
  3. DIA PHUONG ngpt mdt thdi gian nhU ciy Tram hay ddng giim nhe va thfeh nghi deu tdn khf hiu eho ngudi din viing DBSCL, nudc Id nhu DUa nUdc, cay Bin se bj tai song song v i bd sung cho nhau. eac cap quin ly va ngudi dan dja suy thoii neu miia khd han keo dai va nhiem man gia tang, chung cd khuynh hudng phit trien vao phia nfli dia, va nhu vay bd sdng vimg gin bien se bj xdi Ifi nhieu hdn trong tUdng lai. Bixu^t mot SO giai phap Tr^ng cay quanh nha; Tfii suf dvng, tai cb^ rac De ddi phd vdi tinh trang dien thai, Qudc thai; bien bat thudng cDa khf hiu, ihdi tiet, Trir nirdv gia dinh, tilt Idem dung ni DBSCL da tim ra nhieu phUdng cich khac nhau dl sdng thfch nghi, die biet < Gia c&, thay iii Id^n true la cac bien phap bio ve miia ming va I CSng trinh thiiy igi... Bi^n pbap cfing trinh tai san; dong thdi cQng khai thic cac ngudn Idi tU bien ddi khf hau mang lai. Quan diem "sdng chung vdi lu" kha quen thudc vdi ngudi dan fi diy tU Mo hinh sdng chung vdi bi^n doi khih$u cCia ngudi dSn vung DBSCL (Tuan, 2010) bao ddi nay. Hdn hai thap ky gin diy, didn bien thdi tiet va thien tai dang cd Mae dil sU bidn ddi nao mang tinh phQdng cin luu y mdt sd van de nhu: xu hudng thay ddi bat thudng fi nhidu toan cau cting mang lai ca rui ro va cd ghi nh|n cac hinh thQc thich nghi theo ndi tren the gidi va Viet Nam. Viing hpi eho cic nhdm ldi fch trong cpn^ tap quin dia phUdng; xic djnh cac DBSCL da dUdc nhieu nha khoa hpc ddng. NhUng, tic dflng cua bidn doi ddi tUdng chiu tdn thUdng, danh gia va cic td chUc qudc te cinh bio la khi hiu dudng nhu mang nhidu bat ldi mQe dp tdn thUdng; tang cudng ning ndi chju nhieu tic dpng tieu cUc cua ehung cho c i xa hpi hdn la thuan ldi. lyc, nhin thQc, y thQc va hanh vi bao hien tUdng bidn ddi khi hau va nUdc Do viy, viec giam nhe va thfch nghi vd moi trudng - sinh thii, giam thieu bien dang. Nflng dan viing DBSCL phai dUdc nghien cQu va de xuit. Ddi cic tic nhin lim khf hau xau hdn; de hien nay vQa chju tac dpng cCia iii vdi cac qudc gia ngheo va tii nguydn xuat v i thfi nghiem cic md hinh thich thUdng ngudn vio miia mua, vQa chju han che, bien phap thfch nghi dUde nghi vdi hoan canh mdi: cic kieu kien tic dflng cua sU xim nhap man vio eiiu trpng hdn la giam nhe mac dii c i true nha, ngoai cinh, cic trang thiet miia khd va cac tic ddng do didn bien hai cd the bd sung eho nhau. Thfch thdi tidt cue doan khac. Qua thue tiln, bj phdng trinh thien tai fi mQc cpng nghl vdi bien ddi khf hau ddi hoi phii ngUdi ndng dan dang chuyen din qua cd mpt qua trinh liu dii. Xay dung ddng; nghien cQu, chpn tao cic gidng cich sdng va sin xuat nflng nghidp ke hoach hanh dflng thfch nghi vdi ciy trdng va vat nudi cd khi ning phil hdp vdi hoan canh mdi dudi dieu bidn ddi khi hau vQa mang tfnh cip chiu dung ngUdng thdi tiet, khi hau kien khf hau ngay mflt thay ddi nhanh bach trudc mat vda mang tfnh chien khac nghiet hdn, dieu chinh lich thdi hdn. Lien quan den van de Qng phd lUdc lau dii nham giQ dUdc sU phat vu va ed ciu ciy trdng - vit nufli phii vdi bidn ddi khf hau va nUdc biln dang tnen ben vQng kinh td - x i hfli cung hdp; xiy dung quy chuin xay dyng fi viing DBSCL, hidn nay cic tinh/ nhu mdi trudng. Bien ddi khf hau v i cd sfi ha tang phu hdp vdi dieu kien thanh phd chi mdi fi mQc phin tfch nUdc bien ding fi DBSCL la van de bidn ddi khf hau v i nude biln ding van de va nang cao nhin thQc ddi vdi nghiem trpng mi cic cd quan hoach trong tUdng lai; Idng ghep cac bien cdng ddng. Thue te, ngudi dan viing dinh chfnh sach, cac ehuyen gia quy phip thieh nghi vdi bien ddi khi hau DBSCL da cd mflt sd phUdng cich hoach, gidi khoa hpc v i ngudi dan vio ke ho^eh phit then kinh td - xa ddi phd rieng, mang tinh ty phat hoac phai nhan thQc dUde. Cic kjeh bin hfli cfia dja phUdng; xay dyng va duy chpn lpc theo tinh thd nham giim va tinh hudng tic dpng can phai dupc tri mang iudi thdng tin, nang cap he thieu tie dpng v i thich nghi vdi bien tidp tue phan tfch de cd cie dQ lieu thdng cinh bio thdi tiet - thien tai; ddi khf hiu. Quan diem "sdng chung thuydt phuc va khoa hpc hdn. Cin ting cudng hdp tic qudc td va qudc vdi bidn ddi khf hau" hidn chUa la mdt cQ vao ket qua phan tieh ve mat dQ gia, thudng xuyen trao ddi, chia si khau hieu ehfnh thUc tU cae cap chinh lieu, tidp den cin cd cic chu trUdng thdng tin trong va ngoai nUfic ^ quydn nhung fi mflt sd ndi da dUdc ung hp vide chia se thdng tin va tim ngUdi din va cac phUdng tien truydn phUdng each giam nhe, thfeh Qng. thdng dai chiing noi den. Sd dd minh Lien quan den viec tim kiem v i xic hpa phfa dUdi cho thay c i hai hanh djnh bien phip thich nghi vdi bidn ddi 42 So 8 nam 2016 K I N G NGHEviet Nam
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2