Luận văn Thạc sĩ: Tác động của quy mô đến mức độ chấp nhận rủi ro của ngân hàng thương mại ở Việt Nam trong giai đoạn 2011-2021

Trong bối cảnh phát triển của hệ thống ngân hàng thương mại hiện nay, xu hướng hợp nhất và mở rộng quy mô ngày càng phổ biến nhằm nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, một câu hỏi quan trọng đặt ra là liệu sự gia tăng quy mô này có thực sự giúp giảm thiểu các yếu tố rủi ro trong hoạt động, đặc biệt khi xem xét hiện tượng "quá lớn để sụp đổ" ("too big to fail"), nơi các ngân hàng lớn có thể có động cơ chấp nhận rủi ro cao hơn do được kỳ vọng nhận bảo hộ từ chính phủ. Đề tài này được thực hiện nhằm giải quyết câu hỏi đó.

Nghiên cứu này hướng đến các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý trong lĩnh vực ngân hàng, và các học giả quan tâm đến quản trị rủi ro và quy mô của ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Đối tượng nghiên cứu cụ thể là tác động của quy mô đến mức độ chấp nhận rủi ro của 34 ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2011 đến 2021, dựa trên dữ liệu thứ cấp được thu thập từ Vietstock, Vietdata và các báo cáo tài chính công khai.

Luận văn cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của quy mô đến mức độ chấp nhận rủi ro của các ngân hàng thương mại (NHTM) tại Việt Nam trong giai đoạn 2011-2021. Sử dụng kết hợp các phương pháp định tính và định lượng, nghiên cứu chỉ ra rằng quy mô ngân hàng có tương quan dương với mức độ chấp nhận rủi ro, hàm ý rằng các ngân hàng càng lớn thì càng có xu hướng chấp nhận rủi ro cao hơn. Phân tích chi tiết các yếu tố cấu thành Z-score (thước đo mức độ chấp nhận rủi ro) cho thấy mức độ chấp nhận rủi ro của các NHTM Việt Nam chủ yếu tăng lên thông qua việc gia tăng đòn bẩy tài chính. Ngoài ra, yếu tố tỷ lệ sở hữu của CEO cũng được đưa vào mô hình để giải thích cơ chế quản trị. Các biến công cụ như quy mô tiền gửi không kỳ hạn, số lượng nhân viên và tổng giá trị tài sản cố định cũng góp phần làm rõ hơn tác động của quy mô. Kết quả nghiên cứu khẳng định rằng khi đạt đến một quy mô đủ lớn, các ngân hàng được chính phủ bảo hộ để tránh phá sản, từ đó có xu hướng tăng khẩu vị rủi ro và chấp nhận các phương án kinh doanh có rủi ro thấp hơn để đổi lấy lợi suất sinh lời cao. Đặc biệt, nghiên cứu còn phát hiện rằng sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã khiến các NHTM trở nên thận trọng hơn trong hoạt động, nhằm đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính quốc gia. Luận văn cũng chỉ ra rằng các ngân hàng có vốn góp nhà nước có mức độ chấp nhận rủi ro thấp hơn so với các ngân hàng tư nhân, điều này được lý giải bởi vai trò của ngân hàng nhà nước trong việc thực hiện chính sách tiền tệ và bình ổn thị trường.