YOMEDIA
TÁC HẠI UNG THƯ PHỔI (LUNG CANCER)
Chia sẻ: Nguyen Uyen
| Ngày:
| Loại File: PDF
| Số trang:8
105
lượt xem
5
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Ung thư phổi rất đáng sợ, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư trên toàn thế giới, cho cả đàn ông lẫn phụ nữ. Căn bệnh gây khoảng 1,2 triệu cái chết mỗi năm. Trong vòng 25 năm qua, số người chết vì ung thư phổi mỗi năm mỗi tăng. Riêng tại Mỹ, trong năm 2007, có 215.000 trường hợp ung thư phổi mới, và 162.000 người mất mạng vì nó. Số trường hợp ung thư phổi ngày càng tăng, nhất là ở phụ nữ, vì dân số ngày càng đông, và chúng...
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: TÁC HẠI UNG THƯ PHỔI (LUNG CANCER)
- UNG THƯ PHỔI (LUNG CANCER)
Ung thư phổi rất đáng sợ, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong
các bệnh ung thư trên toàn thế giới, cho cả đàn ông lẫn phụ nữ. Căn bệnh
gây khoảng 1,2 triệu cái chết mỗi năm. Trong vòng 25 năm qua, số người
chết vì ung thư phổi mỗi năm mỗi tăng.
Riêng tại Mỹ, trong năm 2007, có 215.000 trường hợp ung thư phổi
mới, và 162.000 người mất mạng vì nó. Số trường hợp ung thư phổi ngày
càng tăng, nhất là ở phụ nữ, vì dân số ngày càng đông, và chúng ta cũng
sống lâu hơn trước.
Hút thuốc là yếu tố nguy hại hàng đầu gây ung thư phổi. Người hút
thuốc lá có nguy cơ bị ung thư phổi 10 đến 30 lần nhiều hơn người không
hút. Tuy các yếu tố khác, chẳng hạn như ngửi khói thuốc bay ra từ miệng
người hút thuốc lá (second-hand tobacco smoke), tiếp xúc với các chất
asbestos, radon, arsenic, radiation, polycyclic hydrocarbons, nickel, cũng có
thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi, nhưng cho đến nay, hút thuốc lá vẫn
nguy hiểm nhất, nguyên nhân của 90% các trường hợp ung thư phổi.
- Các thể bệnh
Bướu ung thư phổi cấu tạo bởi các tế bào ung thư bất thường, thường
thuộc một trong bốn thể loại sau:
- Squamous cell carcinoma (20-30% trường hợp ung thư phổi)
- Adenocarcinoma (30-40%)
- Large cell carcinoma (10%)
- Small cell or "oat cell" carcinoma (20%)
Ba thể ung thư đầu có tính nết, lối tiến triển khá giống nhau, và cách
chữa chúng cũng tương tự, nên chúng thường được gọi chung là “non-small
cell lung cancer”; thể ung thư thứ tư khác hơn, lớn nhanh, lan mạnh, cách
chữa cũng khác.
Triệu chứng
Một số ít người bệnh ung thư
phổi (khoảng 10%) không có triệu
chứng, tình cờ chụp phim ngực (chest
X-ray, chúng ta hay quen miệng gọi
“phim phổi”) vì lý do nào khác, thấy
khối ung thư. Còn đa số người bệnh
- có triệu chứng lúc ung thư được tìm ra.
Triệu chứng tùy vào ung thư còn trong phổi và ngực, hay đã lan sang
các cơ quan lân cận, hoặc đã theo máu chuyển di đi xa.
Triệu chứng do sự hiện diện của khối ung thư trong phổi và ngực:
triệu chứng nhiều nhất là ho, ho khan hoặc có đàm. Các triệu chứng hay xảy
ra khác: khó thở, khạc ra đàm có vương máu, đau ngực, khò khè. Các triệu
chứng khác nữa có thể xuất hiện khi khối bưới to lên, lan rộng trong ngực:
thêm khó thở nếu ung thư tạo nước trong màng phổi; suy tim khi nước bao
quanh tim, cản trở công việc của tim; khan tiếng; v.v..
Triệu chứng do ung thư chuyển di: khi bệnh tiến triển, ung thư lan
sang những bộ phận lân cận hoặc theo máu đến cơ quan ở xa, người bệnh có
thêm nhiều triệu chứng, như đau xương (ung thư đến xương); yếu nhược,
vàng da vàng mắt, xuống cân (ung thư đến gan); nhức đầu, buồn nôn và ói
mửa, giật kinh phong, trí óc lẫn lộn, tính tình thay đổi (ung thư đến óc).
Khoảng 10-20% người bệnh ung thư phổi có thêm hội chứng gọi là
“paraneoplastic syndrome”: ung thư tiết ra một số chất, vào máu, gây triệu
chứng, như đau sưng khớp; ngón tay dày lên, rộng ra giống hình cái chày
(digital clubbing); triệu chứng thần kinh bất thường; vú to ra, chảy chất dịch
giống sữa; chất calcium tăng cao trong máu; v.v.. Đây có thể xem là những
- triệu chứng, dấu chứng gián tiếp của ung thư phổi. Loại ung thư thứ tư
(small cell lung cancer) hay gây những triệu chứng gián tiếp này.
Định bệnh
Với những triệu chứng đáng ngờ kể trên, khiến chúng ta nghĩ đến ung
thư phổi, bước đầu là chụp một phim ngực. Nếu phim ngực cho thấy quả có
khối bướu, chúng ta cần làm nhiều thứ nữa để xác định giai đoạn tiến triển
của ung thư; điều này rất quan trọng trong việc quyết định sẽ chữa trị bằng
phương cách này.
Bác sĩ cần hỏi kỹ, thăm khám tỉ mỉ lại người bệnh, và làm những thử
máu cần thiết. Các phim chụp đặc biệt như CT (computed tomography) scan
(ngực, bụng, đầu), PET scan, MRI (magnetic resonance imaging) scan, bone
scan thường cũng cần đến.
Rồi cũng cần biết rõ khối bướu thuộc ung thư loại nào, tức cần cắt
một chút xíu thịt từ khối bướu đem xem dưới kính hiển vi. Điều này có thể
thực hiện bằng 3 cách, tùy vị trí của khối bướu:
- Bác sĩ chuyên khoa phổi, qua ống soi phổi, xem và cắt lấy thịt trực
tiếp từ khối bướu cùng những vùng khả nghi.
- - Bác sĩ chuyên khoa quang tuyến (radiologist), dùng CT scan để biết
chắc khối bướu nằm ở đâu, đâm kim qua thành ngực vào đến khối bướu cắt
chút thịt.
- Bác sĩ giải phẫu ngực (thoracic surgeon) đưa một ống soi vào vách
ngăn hai lồng ngực, rồi qua ống soi, cắt thịt từ khối bướu.
Chữa trị
Sự chữa trị ba loại ung thư đầu (gọi chung là “non-small cell lung
cancer”) giống nhau. Khi mới ở giai đoạn I (nhỏ, chưa xâm nhập các hạch
bạch huyết chung quanh) và II (đã đến các hạch bạch huyết ở quanh), ung
thư mới còn quanh quẩn trong ngực, ta có thể dùng giải phẫu để chữa, cắt
hẳn khối ung thư. Nhưng khi ung thư đã nặng, sang giai đoạn III (đến hạch
bạch huyết trong vách ngăn lồng ngực, ra đến ngoài thành ngực) và giai
đoạn IV (chuyển di đi xa), giải phẫu thường không giúp nhiều, chỉ chữa
bằng phương pháp dùng phóng xạ (radiation) hoặc bằng các chất thuốc hóa
học (chemotherapy).
Loại ung thư thứ tư small cell lung cancer độc hơn, phát triển nhanh
hơn, ít khi chữa bằng giải phẫu, thường chữa bằng tia phóng xạ và các chất
hóa học.
- Phòng ngừa và truy tìm
Chúng ta đã biết, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư
phổi, thủ phạm của 90% các trường hợp. Ngay cả người phải ngửi khói
thuốc lá do người khác hút cũng dễ bị ung thư. Do thế, đến nay, bỏ hút
thuốc, tránh xa nơi có khói thuốc lá, vẫn là cách hữu hiệu nhất để ngừa ung
thư phổi. Nhiều vị hút thuốc lâu năm lý luận, có bỏ cũng đã trễ rồi, không
giúp gì đâu, thôi đành chờ kiếp sau tu tỉnh từ đầu, nhưng các khảo cứu đều
cho thấy, người bỏ thuốc lá có nguy cơ bị ung thư phổi ít hơn nhiều so với
người tiếp tục hút. Theo kết quả của vài khảo cứu, bỏ thuốc hơn 15 năm,
triển vọng ung thư phổi giảm 80-90% so với người còn hút.
Về truy tìm (screening), việc truy tìm ung thư phổi định kỳ ở những
người hút thuốc lá không có triệu chứng hiện vẫn còn là vấn đề nhức đầu,
nhiều bàn cãi. Liệu việc này có đáng đồng tiền bát gạo không, khám phá
được ung thư phổi sớm có làm giảm tử vong, thay đổi dự hậu (prognosis),
giống trường hợp truy tìm ung thư cổ tử cung bằng phương pháp Pap’s
smear, truy tìm ung thư vú bằng phim vú mammogram, truy tìm ung thư
ruột già bằng phương pháp soi ruột già colonoscopy?
Rất nhiều khảo cứu đã được thực hiện để tìm cách trả lời câu hỏi này,
nhưng cho đến nay, các kết quả đều không cho thấy việc truy t ìm ung thư
phổi định kỳ ở những người hút thuốc lá làm thay đổi tỉ lệ tử vong. Vì thế,
- khuynh hướng hiện tại là, trừ trong các trung tâm nghiên cứu, còn chúng ta
không chụp phim truy tìm định kỳ ở những người hút thuốc lá không có
triệu chứng, khuyên họ bỏ thuốc lá là phương cách hay hơn nhiều. (Với
những người không hút thuốc chúng ta, nguy cơ ung thư rất ít, việc truy tìm
lại càng không cần.)
Một số bác sĩ vẫn cho bệnh nhân hút thuốc của mình chụp phim ngực
(từ nay, cho đúng, chúng ta đừng gọi “phim phổi” nữa) hàng năm. Việc này
có thể đưa đến nhiều tốn kém và nguy hiểm (thấy gì hơi lạ, phải làm thêm
phim Cat scan, MRI, nhờ bác sĩ chuyên khoa phổi soi, nhờ bác sĩ giải phẫu
mổ phổi ra xem, mà rất nhiều khi chẳng có gì cả), và một phim ngực bình
thường không chắc đã cho chúng ta niềm an tâm, vì một ung thư nhỏ còn
dấu mình trong một ống phổi, phim ngực không thể cho thấy đ ược; lại nữa,
có loại ung thư mọc nhanh, vài tháng đã xuất hiện rồi, phim ngực mới chụp
gần đây dù bình thường có ăn nhằm gì. Vả, việc này biết đâu có thể ngầm
khuyến khích người bệnh tiếp tục hút thuốc lá, “Bác sĩ thấy chưa, số tôi
không bị ung thư phổi là không bị, phim ngực tôi năm nào bác sĩ cũng cho
chụp, có gì đâu, bác sĩ đừng nói đến chuyện bắt tôi bỏ thuốc nữa”.
Ung thư phổi nguy hiểm lắm bạn ạ. Tốt nhất bạn bỏ thuốc lá. Chẳng
có lý tí nào khi bạn hàng năm cứ đòi chụp phim ngực hoài, sợ ung thư phổi,
song thuốc lá vẫn hút thả dàn, bác sĩ khuyên, bạn chỉ cười trừ, “Vợ còn bỏ
- được, thuốc thì không”. Thôi không thương vợ, thì thương, làm gương cho
con vậy, bỏ thuốc lá đi thôi bạn ơi. Kẻo có ngày thấy con cầm điếu thuốc lá
phì phèo, nói cháu, nó nói lại, “Bố thì sao?”.
Bác sĩ Nguyễn Văn Đức, Chuyên Khoa Nội Thương
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.98:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
