Tài chính y tế Việt Nam 2011

T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 9/2012<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TµI CHÝNH Y TÕ VIÖT NAM 2011<br /> TS. NguyÔn Kh¸nh Ph­¬ng1<br /> <br /> Më ®Çu KÕt qu¶ chñ yÕu ®¹t ®­îc<br /> Tµi chÝnh y tÕ lµ mét trong s¸u hîp phÇn c¬ Tæng chi cho y tÕ cña ViÖt Nam so víi GDP<br /> b¶n cña hÖ thèng y tÕ, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn cã xu h­íng t¨ng dÇn lªn trong nh÷ng n¨m qua,<br /> 3<br /> viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu c¬ b¶n cña hÖ thèng tõ møc 5,2% n¨m 2000 lªn 6,4% n¨m 2009 . Tû<br /> y tÕ còng nh­ ¶nh h­ëng ®Õn c¸c hîp phÇn lÖ nµy ë nhãm c¸c n­íc cã thu nhËp trung b×nh<br /> 4<br /> kh¸c2. Mét hÖ thèng y tÕ c«ng b»ng, hiÖu qu¶ vµ thÊp lµ 4,3% . Nh­ vËy, tæng møc chi cho y tÕ<br /> ph¸t triÓn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc chÝnh s¸ch tµi cña ViÖt Nam kh¸ cao so víi c¸c n­íc cã møc<br /> chÝnh y tÕ c«ng b»ng, hiÖu qu¶. ViÖc cËp nhËt thu nhËp t­¬ng ®­¬ng vµ thËm chÝ cßn cao h¬n<br /> nh÷ng th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng tµi chÝnh y tÕ lu«n c¶ nhiÒu n­íc trong khu vùc cã møc thu nhËp<br /> nhËn ®­îc nhiÒu sù quan t©m, ®Æc biÖt tõ phÝa cao h¬n nh­ Th¸i Lan (3,7%), Singapore<br /> c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch y tÕ. Trong (3,1%), Malaysia (4,4%)5. Chi y tÕ b×nh qu©n<br /> khu«n khæ bµi b¸o nµy, t¸c gi¶ sÏ cung cÊp ®Çu ng­êi cña ViÖt Nam t¨ng kh¸ nhanh, tõ møc<br /> th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng tµi chÝnh y tÕ ViÖt Nam, 21 USD n¨m 2000 lªn 76 USD n¨m 2009. Trong<br /> nªu nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ nh÷ng vÊn ®Ò khã tæng chi cho y tÕ, nguån tµi chÝnh c«ng (bao<br /> gåm ng©n s¸ch nhµ n­íc, chi tõ quü BHXH vµ<br /> kh¨n cÇn ­u tiªn gi¶i quyÕt.<br /> viÖn trî) chiÕm tû lÖ 43,3% (H×nh 1).<br /> Tû träng tµi chÝnh c«ng trong tæng chi y tÕ<br /> CËp nhËt nh÷ng chÝnh s¸ch chñ yÕu vÒ<br /> t¨ng lªn râ rÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tõ møc<br /> tµi chÝnh y tÕ 27,2% n¨m 2005 lªn 36,6% n¨m 2006 vµ ®¹t<br /> 6<br /> Nh×n chung, tõ n¨m 2010 ®Õn nay kh«ng cã 43,3% n¨m 2009 . ViÖc ®¶m b¶o ng©n s¸ch ®Ó<br /> thay ®æi lín vÒ ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tµi chÝnh thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh cÊp thÎ BHYT cho<br /> y tÕ. Quan ®iÓm chØ ®¹o ®­îc nªu trong NghÞ ng­êi nghÌo, ng­êi d©n téc Ýt ng­êi, trÎ em d­íi<br /> quyÕt §¹i héi §¶ng XI vÉn lµ “T¨ng ®Çu t­ nhµ 6 tuæi vµ c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch, cïng viÖc huy<br /> n­íc ®ång thêi víi ®Èy m¹nh x· héi hãa c¸c ®éng tr¸i phiÕu chÝnh phñ cho viÖc triÓn khai<br /> ho¹t ®éng y tÕ”. C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh y tÕ cô mét lo¹t c¸c ®Ò ¸n ®Çu t­, n©ng cÊp m¹ng l­íi y<br /> thÓ ®­îc ban hµnh ®Òu theo s¸t ®Þnh h­íng nµy.<br /> Mét sè chÝnh s¸ch tµi chÝnh y tÕ quan träng vÉn<br /> ®ang trong giai ®o¹n dù th¶o, lÊy ý kiÕn ®ãng 1<br /> gãp nh­ NghÞ ®Þnh §æi míi c¬ chÕ ho¹t ®éng, c¬ Khoa Kinh tÕ Y tÕ, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch y tÕ<br /> 2<br /> WHO (2000), The World Health Report 2000: Health System<br /> chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp c«ng Improving Performance, pp.21-25<br /> lËp, Dù th¶o Th«ng t­ söa ®æi Th«ng t­ 14 vÒ 3<br /> Bé Y tÕ, Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi, Tµi kho¶n y tÕ quèc gia thùc hiÖn<br /> ®iÒu chØnh gi¸ mét sè dÞch vô y tÕ, Dù th¶o ë ViÖt Nam thêi kú 1998-2008, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, Hµ Néi,<br /> Th«ng t­ h­íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 69 2010<br /> 4<br /> trong lÜnh vùc y tÕ... Thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ WHO, WHO statistic 2010<br /> 5<br /> WHO, WHO statistic 2010<br /> toµn d©n ®­îc ®­a thµnh môc tiªu chiÕn l­îc 6<br /> Vô Tµi chÝnh KÕ ho¹ch - Tµi kho¶n y tÕ quèc gia 2008 - 2009<br /> trong giai ®o¹n 2011-2020. (ch­a c«ng bè chÝnh thøc)<br /> <br /> <br /> 3<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> tÕ ®Þa ph­¬ng ®· ®Èy nguån chi tõ NSNN cho y tÕ ng­êi nghÌo vµ trÎ em d­íi 6 tuæi) chiÕm tíi<br /> 7<br /> t¨ng lªn râ rÖt. Trong giai ®o¹n 2008 -2010, tû lÖ 42,7% .<br /> b×nh qu©n t¨ng chi cho y tÕ lµ 25,8%, cao h¬n tû Nguån vèn hç trî quèc tÕ cho y tÕ t¨ng lªn vµ<br /> lÖ t¨ng chi NSNN lµ 16,7%. Nh­ vËy lµ ®· ®¹t gi÷ mét tû träng nhÊt ®Þnh trong ng©n s¸ch ®Çu<br /> ®­îc chØ tiªu "T¨ng chi NSNN cho y tÕ víi tèc t­. N¨m 2010, tæng sè vèn ODA cÊp xÊp xØ<br /> ®é chi cao h¬n tèc ®é chi trung b×nh cña ng©n<br /> 3.500 tû ®ång, chiÕm 8% so víi NSNN cho y tÕ.<br /> s¸ch nhµ n­íc" theo NghÞ quyÕt 18/2008/QH12<br /> T×nh h×nh gi¶i ng©n nguån vèn viÖn trî ®· ®­îc<br /> cña Quèc héi. So víi tæng chi NSNN, tû lÖ chi tõ<br /> c¶i thiÖn víi tû lÖ gi¶i ng©n b×nh qu©n chung<br /> NSNN cho y tÕ ®· t¨ng tõ møc 3,9% n¨m 2000<br /> n¨m 2010 ®¹t 72%8. Cã thÓ thÊy mÆc dï c¸c<br /> lªn 8,2% n¨m 2009. Còng cÇn l­u ý møc t¨ng<br /> nguån viÖn trî cho ViÖt Nam nãi chung cã xu<br /> cao cña NSNN cho y tÕ trong vµi n¨m gÇn ®©y<br /> h­íng gi¶m tõ khi ViÖt Nam gia nhËp nhãm c¸c<br /> mét phÇn lµ do nguån tr¸i phiÕu chÝnh phñ t¨ng,<br /> n­íc thu nhËp trung b×nh thÊp, song viÖn trî<br /> do vËy ch­a thÓ coi ®©y lµ møc æn ®Þnh cho<br /> ODA vµ NGO cho ngµnh y tÕ vÉn ®­îc quan<br /> nh÷ng n¨m tíi. Theo b¸o c¸o s¬ kÕt 6 th¸ng ®Çu<br /> t©m, duy tr× ë møc cao. Bªn c¹nh ®ã, trong tiÕn<br /> n¨m 2011 cña Vô KÕ ho¹ch - Tµi chÝnh, ­íc tÝnh<br /> tr×nh héi nhËp s©u h¬n vµo céng ®ång quèc tÕ,<br /> thùc hiÖn dù to¸n chi NSNN toµn ngµnh (®· bao<br /> ViÖt Nam ®· cã nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cam kÕt<br /> gåm c¶ chi mua thÎ BHYT TE