BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
DỰ ÁN PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG<br />
GIAI ĐOẠN II<br />
<br />
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG<br />
CÁN BỘ QUẢN LÍ VÀ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG<br />
VỀ GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA<br />
DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
(Sử dụng nội bộ)<br />
<br />
HÀ NỘI, 2014<br />
<br />
Cơ quan tổ chức biên soạn và chịu trách nhiệm nội dung:<br />
Trung tâm Giáo dục môi trường và các vấn đề xã hội.<br />
<br />
Tham gia biên soạn:<br />
Bùi Quang Thanh (đồng chủ biên)<br />
Phan Thị Lạc<br />
(đồng chủ biên)<br />
Vũ Thị Ngọc Anh<br />
Bùi Ngọc Diệp<br />
Nguyễn Thị Thanh Mai<br />
Vũ Nho<br />
Nguyễn Thị Minh Phương<br />
<br />
1<br />
<br />
Danh mục các kí tự viết tắt<br />
Bộ GD&ĐT<br />
BSVH<br />
BSVHDTTS<br />
DTTS<br />
DSVH<br />
GD<br />
GDCD<br />
GDNGLL<br />
GV<br />
HS<br />
SGK<br />
THPT<br />
UNESCO<br />
VH<br />
VHDT<br />
VHPVT<br />
<br />
Bộ Giáo dục và đào tạo<br />
Bản sắc văn hóa<br />
Bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số<br />
Dân tộc thiểu số<br />
Di sản văn hóa<br />
Giáo dục<br />
Giáo dục công dân<br />
Giáo dục ngoài giờ lên lớp<br />
Giáo viên<br />
Học sinh<br />
Sách giáo khoa<br />
Trung học phổ thông<br />
Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên hợp quốc<br />
Văn hóa<br />
Văn hóa dân tộc<br />
Văn hóa phi vật thể<br />
<br />
2<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
NỘI DUNG<br />
Lời nói đầu<br />
CHUYÊN ĐỀ 1: VĂN HÓA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở VIỆT NAM VÀ QUAN<br />
ĐIỂM CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VIỆT NAM VÀ TỔ CHỨC QUỐC TẾ VỀ BẢO<br />
TỒN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HOÁ CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
<br />
I. Văn hóa<br />
1. Khái niệm văn hóa<br />
2. Đinh nghĩa văn hóa<br />
3. Những đặc trưng và chức năng cơ bản của văn hoá<br />
II. Bản sắc văn hóa<br />
1. Khái niệm bản sắc văn hóa<br />
2. Những biểu hiện của bản sắc văn hóa dân tộc<br />
III. Vùng văn hóa<br />
1. Khái niệm vùng văn hóa<br />
2. Phân vùng văn hóa ở Việt Nam<br />
3. Vùng văn hóa các dân tộc thiểu số và các bản sắc văn hóa chủ yếu<br />
IV. Quan điểm của Đảng, Nhà nước Việt Nam và tổ chức quốc tế về vấn<br />
đề bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số<br />
1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về vấn đề dân tộc<br />
2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về vấn đề bảo tồn và phát<br />
huy bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số.<br />
3. Quan điểm của Tổ chức Giáo dục – Khoa học và Văn hóa của Liên hợp<br />
quốc (UNESCO) về vấn đề bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các<br />
dân tộc<br />
CHUYÊN ĐỀ 2: NỘI DUNG BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA<br />
CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ VIỆT NAM<br />
<br />
I. Các yếu tố văn hóa cần bảo tồn và phát triển<br />
1. Bảo tồn ngôn ngữ và chữ viết các DTTS<br />
2. Bảo tồn những yếu tố văn hóa vật thể, phi vật thể<br />
II. Tính cấp thiết và nhiệm vụ bảo tồn di sản văn hóa các DTTS<br />
1. Sự cần thiết phải bảo tồn di sản văn hóa các DTTS<br />
2. Nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các DTTS<br />
III. Một số giải pháp bảo tồn<br />
1. Các nhóm giải pháp cơ bản<br />
2. Một số biện pháp cấp bách cần triển khai thực hiện<br />
CHUYÊN ĐỀ 3: GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA<br />
DÂN TỘC THIỂU SỐ CHO HỌC SINH THPT<br />
<br />
I. Tầm quan trọng và mục đích cơ bản của giáo dục bảo tồn và phát huy<br />
BSVH các DTTS trong nhà trường<br />
1. Vị trí, vai trò của giáo dục trong công tác bảo tồn và phát huy BSVH các<br />
DTTS<br />
2. Mục đích cơ bản của giáo dục bảo tồn và phát huy BSVH DTTS trong<br />
nhà trường<br />
<br />
TRANG<br />
5<br />
6<br />
6<br />
<br />
15<br />
<br />
20<br />
<br />
31<br />
<br />
45<br />
<br />
51<br />
51<br />
60<br />
<br />
65<br />
<br />
73<br />
73<br />
<br />
3<br />
<br />
II. Phương hướng, mục tiêu, nội dung, phương pháp và các hình thức giáo<br />
dục bảo tồn và phát huy BSVHDTTS ở trường THPT<br />
1. Định hướng chung<br />
2. Mục tiêu<br />
3. Nội dung cơ bản<br />
4. Các phương pháp dạy học<br />
5. Các hình thức giáo dục<br />
III. Tích hợp giáo dục bảo tồn và phát huy BSVH các DTTS qua các môn<br />
học và các hoạt động ở trường THPT<br />
1. Giáo dục bảo tồn và phát huy BSVHDT qua môn Ngữ văn<br />
2. Giáo dục bảo tồn và phát huy BSVHDT qua môn Lịch sử<br />
3. Giáo dục bảo tồn và phát huy BSVHDT qua môn Địa lí<br />
4. Giáo dục bảo tồn và phát huy BSVHDT qua môn GDCD<br />
5. Giáo dục bảo tồn và phát huy BSVHDT qua hoạt động GD ngoài giờ<br />
lên lớp<br />
IV. Thực hành thiết kế kế hoạch bài học/hoạt động giáo dục bảo tồn và<br />
phát huy BSVH các DTTS cho học sinh THPT<br />
CHUYÊN ĐỀ 4: TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG VỀ BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY BẢN<br />
SẮC VĂN HÓA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
<br />
I. Tổ chức hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo tồn và<br />
phát huy BSVH các DTTS<br />
II. Tổ chức hoạt động tham quan, tìm hiểu, tôn tạo các di sản văn hóa<br />
1. Tham quan di sản văn hóa<br />
2. Tìm hiểu hoạt động bảo tồn, tôn tạo các di sản VH<br />
3. Tổ chức cuộc thi với nội dung về bảo tồn BSVH<br />
III.Thực hành xây dựng kế hoạch tổ chức học sinh tham gia hoạt động bảo<br />
tồn di sản VH ở địa phương<br />
CHUYÊN ĐỀ 5: XÂY DỰNG KẾ HOẠCH THỰC HIỆN GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ<br />
PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ TRONG TRƯỜNG<br />
THPT<br />
<br />
I. Hướng dẫn cách tiến hành tập huấn chuyên đề 5<br />
II. Hướng dẫn xây dựng kế hoạch thực hiện giáo dục bảo tồn và phát huy<br />
BSVH các DTTS trong trường học/môn học<br />
1. Xây dựng kế hoạch thực hiện giáo dục bảo tồn và phát huy BSVHDTTS<br />
của trường<br />
- Mục đích, yêu cầu<br />
- Căn cứ xây dựng kế hoạch<br />
- Các bước xây dựng kế hoạch<br />
2. Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy BSVH các DTTS trong<br />
môn học<br />
1. Mục đích, yêu cầu<br />
2. Căn cứ xây dựng<br />
3. Các bước xây dựng kế hoạch<br />
PHỤ LỤC<br />
<br />
1. Một số định nghĩa về văn hóa<br />
2. Luật Di sản văn hóa<br />
3. Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
<br />
76<br />
<br />
86<br />
<br />
146<br />
<br />
148<br />
148<br />
152<br />
<br />
167<br />
169<br />
169<br />
170<br />
<br />
176<br />
<br />
221<br />
4<br />
<br />