Tài liệu tham khảo: Viêm amiđan

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

106
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chỉ một thế hệ trước, phần lớn trẻ em có thể phải nghĩ đến việc cắt amiđan - và sau đó ăn kem để làm giảm đau ở họng. Trên thực tế, phẫu thuật đã từng là cách điều trị chuẩn cho viêm amiđan, một bệnh nhiễm trùng và viêm ở amiđan thường xảy ra ở trẻ tuổi học đường và tiền học đường. Ngày nay, các bác sĩ ít muốn cắt amiđan hơn nhiều. Một phần vì viêm amiđan thường có thể được điều trị hiệu quả tại nhà hoặc bằng các kháng sinh, làm giảm nguy cơ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu tham khảo: Viêm amiđan

Viêm amiđan Chỉ một thế hệ trước, phần lớn trẻ em có thể phải nghĩ đến việc cắt amiđan - và sau đó ăn kem để làm giảm đau ở họng. Trên thực tế, phẫu thuật đã từng là cách điều trị chuẩn cho viêm amiđan, một bệnh nhiễm trùng và viêm ở amiđan thường xảy ra ở trẻ tuổi học đường và tiền học đường. Ngày nay, các bác sĩ ít muốn cắt amiđan hơn nhiều. Một phần vì viêm amiđan thường có thể được điều trị hiệu quả tại nhà hoặc bằng các kháng sinh, làm giảm nguy cơ biến chứng có thể có. Người ta cũng biết rằng amiđan - một hạch lympho đặc biệt ở 2 bên thành họng - là một phần bình thường của hệ miễn dịch của cơ thể. Chúng giúp lọc các vi khuẩn và virus có hại có khả năng gây các nhiễm trùng nguy hiểm hơn. Nếu được điều trị bằng kháng sinh, triệu chứng của viêm amiđan do vi khuẩn sẽ biến mất ngay sau một vài ngày. Phẫu thuật thường chỉ được xét đến khi viêm amiđan ảnh hưởng tới hô hấp của trẻ hoặc nặng đến mức gây
chảy máu ở amiđan, hoặc nếu bệnh xảy ra thường xuyên đến mức bất thường. Dấu hiệu và triệu chứng Viêm amiđan điển hình sẽ làm cho amiđan của trẻ đỏ và sưng rõ. Bạn cũng có thể nhận thấy các đám mủ trắng trên amiđan bị nhiễm trùng. Các dấu hiệu và triệu chứng khác của viêm amiđan bao gồm: Đau họng nặng và khó nuốt  Đau đầu  Sốt và rét run  Sưng đau các hạch ở cằm và cổ  Mệt mỏi và bơ phờ.  Nguyên nhân Amiđan là một đôi tuyến lympho đặc biệt nằm ở 2 bên thành họng, ngay phía sau và trên lưỡi. Chúng là một phần của hệ miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể chống lại các vi sinh vật có khả năng gây nhiễm trùng. Chúng đảm
nhận chức năng này nhờ có chứa các bạch cầu nuốt các vi khuẩn hoặc virus khi chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường mũi và miệng. Khi bạch cầu nuốt vi khuẩn hoặc virus, chúng gây ra nhiễm trùng ở mức độ nhẹ ở tuyến amiđan. Những nhiễm trùng nhẹ này sau đó kích thích hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra kháng thể chống lại những nhiễm trùng như vậy trong tương lai. Nhưng đôi khi tuyến amiđan có thể bị lấn át bởi vi khuẩn hoặc virus, khiến nó sưng lên và bị viêm. Hậu quả là viêm amiđan Một số virus gây bệnh đường hô hấp, bao gồm Epstein-Barr virus (EBV) có thể gây viêm amiđan. Đây cũng là virus gây tăng bạch cầu đơn nhân. Một số ít các vi khuẩn có thể gây viêm amiđan. Thủ phạm thường gặp nhất là vi khuẩn gây ra viêm họng liên cầu. Vi khuẩn này có tên là Streptococcus pyogenes, hay liên cầu beta tan máu nhóm A. Các yếu tố nguy cơ Thông thường viêm amiđan xảy ra ở trẻ em từ 3 đến 6 tuổi. Nguy cơ của con bạn thậm chí còn lớn hơn nếu bé đi học hoặc đi nhà trẻ. Vi khuẩn và virus có xu hướng phát triển ở những nơi mà con người - đặc biệt là trẻ em - có tiếp xúc gần gũi trong nhiều giờ mỗi ngày. Hít khói thuốc lá do người
khác hút làm tăng nguy cơ viêm amiđan của trẻ cũng như các nhiễm trùng đường hô hấp trên khác. Khi nào nên đi khám Mặc dù viêm amiđan thường không nguy hiểm, nhưng nó có thể dẫn tới các biến chứng nếu không được điều trị. Hãy cho trẻ đi khám bác sĩ khi có một hoặc nhiều tiêu chuẩn sau: Có triệu chứng viêm amiđan kéo dài trên 48 giờ, đặc biệt nếu  có kèm theo sốt cao (38oC hoặc hơn). Có tiền sử viêm amiđan  Đau họng nặng lên mặc dù dùng kháng sinh  Có tiếp xúc với người bị viêm họng liên cầu.  Cần đi khám ngay nếu trẻ bị khó thở hoặc khó nuốt, kể cả khó nuốt nước bọt. Cũng nên đi khám ngay nếu trẻ có các dấu hiệu và triệu chứng mới như đau đầu nặng, đau ngực, đau khớp, phát ban hoặc nôn. Sàng lọc và chẩn đoán
Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm amiđan dựa trên khám thực thể và cấy bệnh phẩm họng. Trong khám thực tế, bác sĩ dùng dụng cụ đè lưỡi để nhìn rõ hơn amiđan. Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng đỏ và mủ trên amiđan và trên thành sau họng. Mặc dù những dấu hiệu này biểu hiện nhiễm trùng, nhưng sẽ không cho biết đó là do vi khuẩn hay virus. Trong phần lớn các trường hợp, bác sĩ sẽ nuôi cấy bệnh phẩm họng để xem có sự hiện diện của vi khuẩn không. Trong xét nghiệm đơn giản này, một miếng gạc vô khuẩn được quệt vào thành sau họng để lấy mẫu dịch tiết. Đây là thủ thuật không gây đau, nhưng có thể khiến trẻ nôn oẹ. Sau đó mẫu bệnh phẩm được kiểm tra bằng xét nghiệm liên cầu nhanh xem có sự hiện diện của liên cầu không. Liên cầu có thể gây viêm amiđan. Liên cầu cũng có thể gây viêm họng liên cầu, với các dấu hiệu và triệu chứng tương tự như viêm amiđan. Trong vòng vài giờ, xét nghiệm nhanh có thể cho kết quả dương tính với liên cầu, trong trường hợp đó bạn sẽ được kê đơn kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Nếu kết quả xét nghiệm âm tính, có khả năng bác sĩ sẽ gửi mẫu bệnh phẩm tới phòng thí nghiệm để phân tích kỹ hơn. Có thể một vi khuẩn khác mà xét nghiệm nhanh không đủ nhạy để phát hiện được là nguyên nhân gây ra đau họng và viêm amiđan.
Dựa trên kết quả xét nghiệm chẩn đoán, bác sĩ có thể xác định liệu vi khuẩn hay virus là nguyên nhân gây viêm amiđan. Đây là thông tin chủ chốt vì nhiễm virus không đáp ứng với liệu pháp kháng sinh. Các biến chứng Không được điều trị, viêm amiđan có thể dẫn tới áp xe giữa amiđan và mô mềm xung quanh (áp xe quanh amiđan). Khối áp xe có thể bao trùm phần lớn vùng mô mềm đằng sau vòm miệng của trẻ (vòm miệng mềm). Đôi khi sưng to đến mức vòm họng chạm vào lưỡi, làm tắc đường thở và làm cho việc nuốt cực kì khó khăn. Trong một số trường hợp hiếm gặp khối áp xe thậm chí có thể lan vào máu hoặc xuống cổ hay ngực. Một số chủng liên cầu gây viêm amiđan cũng có thể gây viêm thận hoặc thấp tim, tình trạng viêm ở tim, khớp, hệ thần kinh và da. Đây là một lý do khiến trẻ cần dùng đủ liệu trình thuốc mà bác sĩ kê đơn để điều trị nhiễm khuẩn. Điều trị Trong những năm gần đây, việc điều trị viêm amiđan đã thay đổi cơ bản. Trọng tâm chính không còn là phẫu thuật cắt bỏ amiđan. Đó là vì hiện nay người ta biết rằng amiđan đảm trách chức năng miễn dịch quan trọng
trong cơ thể. Hơn nữa, quan niệm cũ cho rằng phần lớn trẻ em được cắt bỏ amiđan ít bị cảm lạnh và các bệnh đường hô hấp khác thật sự đã lỗi thời. Thực tế hoàn toàn ngược lại. Tuy nhiên phẫu thuật cắt bỏ amiđan vẫn có thể là lựa chọn tốt nhất đối với một số trẻ. Các thuốc Viêm amiđan do nhiễm liên cầu thường được điều trị bằng các kháng sinh như penicilin. Đôi khi, nhất là ở trẻ nhỏ bị khó nuốt, penicilin được dùng đường tiêm. Kháng sinh nhìn chung cần được dùng trong ít nhất trong 10 ngày. Mặc dù trẻ có thể thấy khá hơn trong vòng 1 hoặc 2 ngày, song việc hoàn thành cả liệu trình điều trị kháng sinh là rất quan trọng. Ngừng thuốc sớm tạo giúp tạo ra những chủng vi khuẩn kháng kháng sinh. Ngoài ra, nhiễm trùng có thể tái phát, gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Không may là hiện chưa có cách điều trị virus gây viêm amiđan. Điều này có nghĩa là bạn và con bạn cần tập trung vào các biện pháp làm giảm nhẹ triệu chứng trong khi chờ nhiễm trùng do virus qua đi. Có thể mất từ 7 đến 14 ngày trẻ mới hồi phục hoàn toàn. Phẫu thuật
Đôi khi, bác sĩ có thể khuyên cắt bỏ amiđan của con bạn. Lựa chọn này thường chỉ được đưa ra nếu các đợt viêm amiđan ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung của con bạn hoặc cản trở hô hấp của trẻ. Nhìn chung, trẻ có thể phù hợp với phẫu thuật cắt amiđan nếu có một trong các tiêu chuẩn sau: Có từ 7 đợt viêm amiđan trở lên trong một năm  Có 5 đợt viêm amiđan trở lên mỗi năm trong 2 năm  Có 3 đợt viêm amiđan trở lên mỗi năm trong 3 năm  Viêm amiđan không đáp ứng với điều trị kháng sinh hoặc nặng  đến mức gây chảy máu tuyến amiđan. Phẫu thuật cắt bỏ amiđan thường được tiến hành trên cơ sở bệnh nhân ngoại trú. Điều đó nghĩa là con bạn có thể trở về nhà vào ngày phẫu thuật. Tuy nhiên bình phục hoàn toàn có thể kéo dài tới 2 tuần. Sau phẫu thuật, họng của trẻ có thể khá đau. Cũng có thể trẻ bị đau tai. Chườm đá có thể làm giảm dấu hiệu này. Cũng có thể ăn kem hoặc nước hoa quả, lựa chọn tốt nhất là tuỳ theo quan điểm của bạn và uống nước lạnh. Sử dụng máy làm ẩm trung bình trong phòng cũng có thể hữu ích. Nhưng
nên nhớ lau rửa hàng ngày vì các vi khuẩn và nấm mốc có thể ký sinh trong một số máy làm ẩm. Trong tuần đầu tiên sau phẫu thuật, cố gắng giữ con bạn tránh xa nơi đông người và những người có thể đang ốm. Con bạn có thể dễ bị mắc nhiễm trùng hơn trong thời gian này. Cũng ghi nhớ là cắt bỏ amiđan có thể làm giảm viêm họng nhưng không phòng được hoàn toàn. Phòng tránh Rửa tay đúng cách là cách tốt nhất để đề phòng tất cả các loại bệnh nhiễm trùng. Đó là lý do tại sao bạn cần rửa tay thường xuyên và hướng dẫn trẻ cách rửa tay cho đúng. Trung tâm Phòng chống Bệnh dịch Mỹ khuyên nên thực hiện theo các bước sau: Dùng xà phòng và vòi nước đang chảy  Kì cọ mạnh bàn tay khi rửa  Rửa mu bàn tay, cổ tay, phần kẽ giữa các ngón tay và phía dưới  móng tay.
Thời gian rửa tay bằng thời gian hát xong bài hát Chúc mừng  sinh nhật. Điều này đặc biệt hữu ích với trẻ em vì chúng có thể vội vàng khi rửa tay. Tráng kỹ và để nước chảy cho tới khi bạn rửa tay xong.  Nếu có thể, lau tay bằng khăn dùng 1 lần như khăn giấy.  Tắt vòi nước bằng khăn giấy sạch  Có gắng chọn cơ sở trông trẻ yêu cầu trẻ rửa tay nhiều lần trong  ngày, chứ không chỉ trước khi ăn. Đảm bảo chậu rửa đủ thấp để trẻ với tới được. Ngoài ra, dạy cho trẻ cách che miệng khi ho hoặc hắt hơi. Và  nếu con bạn đang bị viêm họng do liên cầu thì hãy đảm bảo là có ai dùng chung cốc uống và bát đĩa với trẻ. Rửa kỹ các vật dụng này với nước xà phòng ấ m hoặc trong máy rửa bát đĩa. Tự chăm sóc Các gợi ý sau có thể giúp làm giảm các triệu chứng viêm họng do liên cầu:
Nghỉ ngơi: Giấc ngủ giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Trẻ nên  ở tại nhà tới khi không còn dấu hiệu của sốt và cảm thấy khá hơn. Uống nhiều nước ấm, dịu: Canh, súp và trà là những lựa chọn  tốt. Trên thực tế, súp gà có thể giúp chống lại vi khuẩn. Súc họng bằng nước muối ấm: Với trẻ lớn, súc họng nhiều lần  trong ngày có thể giúp giảm đau. Pha một nửa tới 1 thìa cà phê muối ăn với khoảng 240ml nước ấm. Dặn trẻ nhổ ra sau khi súc họng. Bác sĩ cũng có thể cho trẻ dùng acetaminophen (Tylenol, và các loại khác) để giảm đau và sốt. Vì nguy cơ của hội chứng Reye, một hội chứng có khả năng đe doạ tính mạng trẻ, nên không dùng aspirin cho trẻ dưới 12 tuổi. Và bạn cũng nên thận trọng khi dùng quá nhiều acetaminophen. Với liều lớn, thuốc này có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng ở gan. Để an toàn, không bao giờ cho trẻ dùng thuốc nhiều hơn lượng khuyến nghị. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ và dược sĩ nếu bạn có thắc mắc. Kỹ năng đối phó Viêm amiđan có thể khiến trẻ phải nghỉ ở nhà một vài ngày. Trên thực tế, nếu trẻ có xét nghiệm dương tính với viêm họng do liên cầu, trẻ cần dùng kháng sinh ít nhất là 24 giờ trước khi đi học trở lại.
Khi ở nhà với trẻ, hãy chuẩn bị một vài hoạt động nhẹ nhàng cho cả bạn và con bạn. Các hoạt động này có thể là những điều mà bình thường bạn không có thời gian để làm như đọc to một quyển sách yêu thích. Cũng có thể xem lịch phát các chương trình truyền hình của trẻ em và xem trẻ xem những gì. Nếu trẻ ốm và bạn thấy phải đi làm việc trở lại, hãy nhờ sự trợ giúp cỉa bạn đời hoặc của người thân hay bạn bè. Có thể người phụ trách sẽ cho phép bạn làm việc ở nhà. Cũng nên hỏi về chế độ nghỉ con ốm của công đoàn và công ty. Một số trẻ lớn hơn có thể ở nhà một mình. Nếu bạn chọn cách này, hãy thường xuyên kiểm tra trẻ. Cũng đảm bảo là trẻ biết cách liên lạc với bạn nhanh nhất.