Tần suất hạ huyết áp tư thế đứng và té ngã ở người cao tuổi trong cộng đồng quận 4 thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> <br /> TẦN SUẤT HẠ HUYẾT ÁP TƯ THẾ ĐỨNG VÀ TÉ NGÃ Ở NGƯỜI CAO<br /> TUỔI TRONG CỘNG ĐỒNG QUẬN 4 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Nguyễn Văn Trí*, Nguyễn Trần Tố Trân*, Tôn Nữ Tường Vi **<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Hạ huyết áp tư thế đứng (HHATTĐ) là yếu tố nguy cơ cao của té ngã, các biến cố tim mạch<br /> nặng, đột quỵ và tử vong ở người cao tuổi (NCT), tình trạng này thường bị bỏ sót khi không có hoặc triệu chứng<br /> không điển hình.Tại Việt Nam chưa có công trình nghiên cứu về mối liên quan giữa HHATTĐ với tình trạng đa<br /> bệnh, đa thuốc và té ngã ở đối tượng NCT.<br /> Mục tiêu: Xác định tần suất hạ huyết áp tư thế đứng, tỷ lệ té ngã và mối liên quan giữa HHATTĐ với đa<br /> bệnh, đa thuốc, té ngã ở người cao tuổi.<br /> Đối tượng- Phương pháp nghiên cứu: Người ≥ 60 tuổi trong cộng đồng Quận 4- thành phố Hồ Chí Minh.<br /> Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang mô tả.<br /> Kết quả: Có 640 người trong nghiên cứu, tuổi trung bình 71,04 ± 8,7. Tần suất HHATTĐ ở người cao tuổi<br /> trong cộng đồng là 15,5%, 40,4% không có triệu chứng. Tần suất HHATTĐ ở nhóm có tiền sử té ngã cao hơn<br /> nhóm không có tiền sử té ngã (OR= 4,28, 95% CI= 2,21-8,27), không có mối liên hệ giữa HHATTĐ với tình<br /> trạng đa bệnh, đa thuốc.<br /> Kết luận: 15,5% dân số NCT có HHATTĐ.Có mối liên quan giữa HHATTĐ và té ngã nhưng không có mối<br /> liên quan giữa HHATTĐ và đa bệnh, đa thuốc.<br /> Từ khóa: HHATTĐ- Hạ huyết áp tư thế đứng<br /> ABSTRACT<br /> THE PREVALENCE OF ORTHOSTATIC HYPOTENSION AND FALL IN THE COMMUNITY -<br /> DWELLING ELDERLY IN DISTRICT 4, HCMC<br /> Nguyen Van Tri, Nguyen Tran To Tran , Ton Nu Tuong Vi<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 21 - No 1 - 2017: 168 - 172<br /> <br /> Background: Orthostatic hypotension (OH) is an independent risk factor of fall, serious cardiovascular<br /> events, stroke and mortality in the elderly. However OH is often overlooked, especially if the elderly don’t report<br /> symptoms or atypical symptoms.<br /> Objectives: To determine the prevalence of orthostatic hypotension, fall and relationship between OH with<br /> multimobidity, polypharmacy and fall in the elderly.<br /> Subjects- Method: community -dwelling elderly ≥ 60 years old in District 4 - Ho Chi Minh City. Methods:<br /> cross- sectional study.<br /> Results: 640 subjects were included with the mean age 71.04 ± 8.7. The prevalence of OH in the community-<br /> dwelling elderly was 15.5%, 40.4% of them was asymptomatic. There was an association between OH and fall<br /> (OR = 3.69; 95% CI 2.21-8.27). There was no relationship between OH and multimobidity or polypharmacy.<br /> Conclusion: The prevalence of OH in the community-duclling elderly was 15.5%. Nearly half of them<br /> lacked symptoms. OH was related to fall but not associated with multimobidity or polypharmacy.<br /> Key words: OH- Orthostatic Hypotension<br /> <br />  BM Lão Khoa, Đại học Y Dược TP. HCM, ** Học viên cao học lão khoa ĐHYD TpHCM<br /> Tác giả liên lạc: BS. Tôn Nữ Tường Vi ĐT: 0978899607 Email: tonutuongvi@gmail.com<br /> 168 Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ chọn. Đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> Hạ huyết áp tư thế đứng là một rối loạn điều Tiêu chuẩn loại trừ<br /> hòa huyết áp thường gặp ở người cao tuổi(1,12) chỉ Người không có khả năng ngồi hoặc đứng<br /> xếp sau tăng huyết áp vô căn. Cùng với việc gia chủ động quá 3 phút.<br /> tăng nhanh chóng dân số người cao tuổi với các Phương pháp nghiên cứu<br /> đặc điểm như thoái hóa do quá trình tích tuổi, đa Nghiên cứu cắt ngang mô tả có phân tích.<br /> bệnh, đa thuốc và việc sử dụng thuốc không phù Cỡ mẫu được tính theo công thức:<br /> hợp hiện nay làm cho tỷ lệ hạ huyết áp tư thế<br /> . n: cỡ mẫu, Z:<br /> đứng ngày càng tăng. Tỷ lệ này rất khác nhau<br /> tham số lấy từ bảng phân phối chuẩn, α: xác<br /> giữa các nghiên cứu, phụ thuộc vào đặc điểm<br /> suất sai lầm loại I, chọn α = 0,05 nên Z = 1,96.<br /> của đối tượng nghiên cứu, cách thiết lập nghiên<br /> d: sai số cho phép, thường lấy d = 0,05 (5%). p:<br /> cứu, và phương pháp tiến hành đo huyết áp. Các<br /> tỷ lệ HHATTĐ ở người cao tuổi trong cộng<br /> nghiên cứu cắt ngang trong cộng đồng ở Mỹ cho<br /> đồng. Theo tác giả Vũ Mai Hương năm 2003 tỉ<br /> thấy tỷ lệ hạ huyết áp tư thế đứng ở người cao<br /> lệ HHATTĐ ở người cao tuổi trong cộng đồng.<br /> tuổi là 5 – 30%, tỷ lệ này tăng theo tuổi(9). Tại Việt<br /> Từ công thức trên ta được cỡ mẫu n = 255<br /> Nam, các nghiên cứu về hạ huyết áp tư thế đứng<br /> người. Do sử dụng phương pháp lấy mẫu cụm<br /> ở người cao tuổi chưa nhiều và đa số được thực<br /> nên để tăng độ tin cậy, chúng tôi sử dụng hiệu<br /> hiện cách đây nhiều năm, cho thấy một tỷ lệ hạ<br /> ứng thiết kế bằng 2. Vì thế cỡ mẫu thực tế cần<br /> huyết áp tư thế đứng trong cộng đồng khá cao là<br /> là: N = 2n = 510 NCT. Do điều kiện cho phép<br /> từ 12,5-23%, nguy cơ tăng lên ở các đối tượng có<br /> chúng tôi khảo sát 640 người.<br /> tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tĩnh mạch chi<br /> dưới, dùng thuốc điều trị tăng huyết áp. Mặc dù Phương pháp<br /> một số nghiên cứu trước đây gợi ý HHATTĐcó Chọn mẫu theo phương pháp xác suất tỷ lệ<br /> liên quan với té ngã (1,14) trong khi một số nghiên với kích cỡ dân số, gọi tắt là PPS (Probability<br /> cứu khác không tìm thấy mối liên quan này(4) Proportionate to Size), số cụm được chọn là 40.<br /> Mục tiêu nghiên cứu Đơn vị cụm là khu phố theo danh sách 51 khu<br /> phố của 15 phường trong Quận 4. Lập danh sách<br /> Xác định tần suất hạ huyết áp tư thế đứng ở<br /> 51 khu phố theo thứ tự đơn vị hành chính, lấy từ<br /> người cao tuổi trong cộng đồng<br /> dữ liệu dân số từng khu phố, theo kết quả điều<br /> Xác định mối liên quan giữa hạ huyết áp tư tra dân số ngày 01/04/2014 của Quận 4. Lên bảng<br /> thế đứng và các vấn đề đa bệnh, đa thuốc ở số liệu cộng dồn dân số. Khoảng cách mẫu: tổng<br /> người cao tuổi. dân số Quận 4 chia cho 40 cụm. K = 166,211/40 =<br /> Xác định tỷ lệ té ngã và mối liên quan giữa 4,155.Chọn ngẫu nhiên số N = 3,188 (nằm trong<br /> hạ huyết áp tư thế đứng với té ngã ở người cao khoảng từ 1 đến khoảng cách mẫu 4,155), bắt<br /> tuổi trong cộng đồng. đầu là cụm số 0.Các cụm kế tiếp sẽ được chọn<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU theo công thức N+ Kx (với x= 1,2,3,4…39). Đơn vị<br /> khảo sát là người từ 60 tuổi trở lên, hiện đang<br /> Đối tượng nghiên cứu sinh sống ở Quận 4. Cách chọn: theo phương<br /> Người cao tuổi (≥60 tuổi) đang sống trong pháp hộ liền hộ, bắt đầu từ một nhà ngẫu nhiên<br /> cộng đồng tại 15 phường, Quận 4, Thành phố trong khu phố được chọn làm cụm, hộ tiếp theo<br /> Hồ Chí Minh. bên (T) hộ trước đó. Mỗi cụm chỉ khảo sát 16<br /> Tiêu chuẩn nhận vào người, khi đủ số thì ngưng. Trường hợp NCT<br /> Người ≥ 60 tuổi đang sống tại khu phố được không có mặt tại nhà vào thời điểm khảo sát thì<br /> trực tiếp bỏ qua, không quay lại. NCT phải<br /> <br /> <br /> Tim Mạch 169<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> thường trú/ tạm trú tại địa phương. Nếu khu Đặc điểm (%)<br /> phố có cỡ dân nhỏ thì chỉ chọn hết NCT trong Đa bệnh Có 59,8<br /> Không 40,2<br /> khu phố rồi ngưng.<br /> Đa thuốc Có 34,1<br /> Thu thập số liệu Không 65,9<br /> <br /> Người thu thập: nhân viên y tế cơ sở được Tình trạng hạ huyết áp tư thế đứng trong<br /> tập huấn kỹ. NCT được chọn được đo huyết áp cộng đồng<br /> hai tư thế nằm và sau đứng 1 phút, 3 phút. Hạ Bảng 3: Tình trạng hạ huyết áp tư thế đứng<br /> huyết áp tư thế khi huyết áp tâm thu giảm ≥ 20 N= 640 n %<br /> mmHg hoặc huyết áp tâm trương giảm ≥ 10 HHATTĐ chung 99 15,5<br /> mmHg. HHATTĐ có triệu chứng khi NCT biểu HHATTĐ 1 phút 75 11,7<br /> hiện các triệu chứng chóng mặt, choáng váng, HHATTĐ 3 phút 66 10,3<br /> HHATTĐ tâm thu 71 11,1<br /> hoa mắt, đau đầu, tối sầm khi thay đổi tư thế từ<br /> HHATTĐ tâm trương 51 8,0<br /> nằm sang đứng. Sau đó phỏng vấn bằng bảng Có triệu chứng 59 59,6<br /> câu hỏi soạn sẵn. Không triệu chứng 40 40,4<br /> Đa bệnh: ≥ 2 bệnh mạn tính. Các bệnh mạn Nhận xét: tần suất hạ huyết áp tư thế đứng<br /> tính được ghi nhận dựa vào các chứng từ khám trong cộng đồng khá cao và đa phần có triệu<br /> chữa bệnh của cơ sở điều trị Trạm Y Tế trở lên. chứng, không gặp triệu chứng ngất, xỉu trong<br /> Có thể ghi nhận từ sổ khám bệnh hoặc toa thuốc. nghiên cứu này.<br /> Đa thuốc: ≥ 5 thuốc. Ghi nhận thuốc đang Mối liên quan giữa HHATTĐ và đa bệnh,<br /> uống hàng ngày dựa vào toa thuốc và vỏ thuốc,<br /> đa thuốc<br /> bao gồm thuốc kê đơn và không kê đơn.<br /> Bảng 3: Mối liên quan giữa HHATTĐ và đa bệnh, đa<br /> Té ngã: có/ không té ngã trong 12 tháng qua.<br /> thuốc:<br /> Xử lý số liệu HHATTĐ OR<br /> P<br /> Phần mềm SPSS 16.0. Phép kiểm ᵡ2 kiểm tra Có n (%) Không n (%) (95% CI)<br /> Có đa bệnh 59 (16) 310 (84) 1,09 (0,71- 0,67<br /> mối liên quan giữa 2 biến định tính. 1,70)<br /> Không đa bệnh 40 (14,8) 231 (85,2)<br /> KẾT QUẢ Có đa thuốc 30(13,8) 188 (86,2) 0,82 (0,51- 0,39<br /> Không đa thuốc 69 (16,4) 353 (83,6) 1,30)<br /> Có 640 người được đưa vào nghiên cứu và<br /> được phân tích với kết quả: Nhận xét: không có mối liên quan giữa<br /> HHATTĐ và đa bệnh, đa thuốc.<br /> Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> Tỷ lệ té ngã ở NCT trong cộng đồng<br /> Bảng 2: Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> Đặc điểm (%)<br /> Bảng 4: Tỷ lệ té ngã ở NCT trong cộng đồng<br /> Tuổi trung bình 71,04 ± 8,7 tuổi N= 640 N %<br /> Giới Nam 28 28 Té ngã 42 6,6<br /> Nữ 72 72 Không té ngã 598 93,4<br /> Nghề nghiệp trước đây Công nhân 27,5 Nhận xét: 6,6% NCT trong cộng đồng Quận<br /> Buôn bán 24,7<br /> 4 ghi nhận có té ngã trong 12 tháng qua<br /> Nội trợ 19,1<br /> Nghề khác 28,8 Mối liên quan giữa HHATTĐ và té ngã<br /> Tình trạng hôn nhân Độcthân/góa 54,7<br /> Tần suất HHATTĐ trong dân số cao tuổi có<br /> Đủ vợ/ chồng 45,3<br /> Hoàn cảnh Sống một mình 3,9<br /> té ngã là 35,7%. HHATTĐ và tiền sử té ngã trong<br /> Sống với người thân 96,1 năm qua có mối liên quan có ý nghĩa thống kê<br /> Trình độ học vấn Dưới cấp 2 54,1 với p < 0,001.<br /> Cấp 2 trở lên 45,9<br /> <br /> <br /> <br /> 170 Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 5: Mối liên quan giữa HHATTĐ và té ngã: 12,5%. Trong đó, tần suất hạ huyết áp tư thế<br /> HHATTĐ<br /> Không đứng ở các phân nhóm: sau 1 phút: 11,7%; sau 3<br /> HHATTĐ OR; 95% CI P phút: 10,3%; HHATTĐ tâm thu: 11,1%;<br /> n(%)<br /> n(%)<br /> HHATTĐ tâm trương: 8,0%. Theo Fedorowski,<br /> Có té ngã 15 (35,7) 27 (64,3)<br /> 4,28 HHATTĐ tâm thu làm tăng khả năng gây đột<br /> Không té 88 (14,7) 510 (85,3) P < 0,001<br /> (2,21-8,27)<br /> ngã quỵ còn HHATTĐ tâm trương tăng nguy cơ<br /> BÀN LUẬN nhồi máu cơ tim có ý nghĩa thống kê(3). Sự khác<br /> biệt về tần suất HHATTĐ giữa các nghiên cứu<br /> Đặc điểm dân số trong nước có thể do đặc điểm mẫu nghiên cứu,<br /> Có 640 người được đưa vào nghiên cứu với phương tiện đo huyết áp, điều kiện kinh tế giữa<br /> tuổi trung bình 71,04 ± 8,7 tuổi, nữ giới chiếm đa nông thôn và thành thị. 59,6% người HHATTĐ<br /> số, phần lớn NCT sống với người thân, phù hợp có triệu chứng chóng mặt, đau đầu hoặc choáng<br /> với đặc điểm văn hóa Châu Á. Nghề nghiệp váng khi thay đổi tư thế, còn lại 40,4% không có<br /> công nhân, buôn bán, nội trợ chiếm đa số, 54% triệu chứng. Điều này cho thấy tầm quan trọng<br /> có trình độ học vấn dưới cấp 2, phù hợp đặc của việc tầm soát HHATTĐ ở người cao tuổi<br /> điểm về dân trí của NCT trong cộng đồng. ngay cả khi họ không có triệu chứng.<br /> Tỷ lệ đa bệnh trong nghiên cứu của chúng Mối liên quan giữa hạ huyết áp tư thế đứng<br /> tôi là 59,8%, cao hơn nghiên cứu ở Bến Tre và đa bệnh, đa thuốc<br /> 44,8%(11), tương đương nghiên cứu tại Ấn Độ có<br /> Trong nghiên cứu này không tìm thấy mối<br /> tỷ lệ đa bệnh là 56,2%(2). Theo thống kê tại Mỹ(1),<br /> liên quan giữa HHATTĐ và đa bệnh. Điều này<br /> tỷ lệ đa bệnh ở NCT từ 65 tuổi trở lên là 66%,<br /> khác với kết luận dựa trên nghiên cứu ở phụ nữ<br /> tương đương nghiên cứu của chúng tôi nếu lấy<br /> Anh độ tuổi từ 60-80 cho thấy đa bệnh là yếu tố<br /> NCT từ 65 tuổi trở lên thì kết quả đa bệnh là<br /> dự đoán HHATTĐ(6). Sự khác biệt này có thể do<br /> 64,6%. Nhìn chung, nghiên cứu này cho kết quả<br /> nghiên cứu ở Anh, các bệnh được khảo sát là<br /> tỷ lệ đa bệnh gần tương đương với các nghiên<br /> những bệnh mạn tính nặng nề như: ung thư,<br /> cứu ở nước phát triển nhưng cao hơn nghiên<br /> bệnh mạch vành, COPD, ĐTĐ trong khi ở<br /> cứu ở cộng đồng nông thôn trong nước(13). Điều<br /> nghiên cứu của chúng tôi có thể đưa vào những<br /> này có thể do NCT sống ở thành thị dễ tiếp cận<br /> bệnh ít liên quan đến HHATTĐ như sa sút trí<br /> với mạng lưới y tế dày đặc cả công lập và tư<br /> tuệ, gout, rối loạn lipid máu. Kết quả phân tích<br /> nhân, ngoài ra chính sách Bảo hiểm Y tế đang có<br /> đơn biến giữa HHATTĐ và đa thuốc cho thấy,<br /> xu hướng mở rộng toàn dân. Tỷ lệ đa thuốc ở<br /> nhóm đa thuốc có tỷ lệ HHATTĐ thấp hơn so<br /> NCT trong cộng đồng Quận 4 Thành phố Hồ<br /> với nhóm không đa thuốc. Tuy nhiên, sự khác<br /> Chí Minh là 34,1%, tỷ lệ này cao hơn nghiên cứu<br /> biệt này không có ý nghĩa thống kê (p >0,05).<br /> tại nông thôn Bến Tre 9,1%. Kết quả nghiên cứu<br /> Cùng sử dụng định nghĩa đa thuốc là dùng trên<br /> cho thấy tình hình sử dụng đa thuốc ở NCT<br /> 5 loại thuốc, tác giả Shen Shanshan cũng có<br /> Quận 4 khá cao. Vấn đề đặt ra là liệu NCT đã<br /> chung nhận định với chúng tôi . Tỷ lệ HHATTĐ<br /> dùng thuốc hợp lý chưa, nhận thức của NCT<br /> ít hơn ở người đa thuốc có thể do các loại thuốc<br /> cũng như các nhà lâm sàng về các nguy cơ khi sử<br /> được NCT sử dụng ít có khả năng gây ra<br /> dụng và kê đơn đa thuốc không hợp lý.<br /> HHATTĐ.<br /> Tình trạng hạ huyết áp tư thế đứng<br /> Tỷ lệ té ngã và mối liên quan với HHATTĐ<br /> Tần suất HHATTĐ trong cộng đồng người<br /> Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ té ngã ở NCT<br /> cao tuổi Quận 4 chiếm 15,5%, thấp hơn nghiên<br /> trong cộng đồng Quận 4 là 6,6%, tương đương<br /> cứu tại Hòa Bình là 21,1%, tương đương với<br /> nghiên cứu ở Quận 8 TPHCM 6,06%(17), nhưng<br /> nghiên cứu tại cộng đồng nông thôn Bến Tre<br /> <br /> <br /> Tim Mạch 171<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 1 * 2017<br /> <br /> thấp hơn nghiên cứu Brazil 2015 là 28,6%(5). Sự 5. James Frith et al (2014), Public and patient research priorities<br /> for orthostatic hypotension. Age and ageing, 43: 865-868.<br /> khác biệt trong tỷ lệ té ngã so với các nghiên cứu 6. Kamaruzzaman S, et al (2010), The association between<br /> trên thế giới(15,16,18) có lẽ do té ngã chưa được quan orthostatic hypotension and medication use in the British<br /> Women’s Heart and Health Study. Age and ageing, 39: 51-56.<br /> tâm trong quản lý và chăm sóc NCT vì những lý<br /> 7. Lambert E, et al (2014), Sympathetic dysfunction in vasovagal<br /> do: NCT không đề cập đến; không có chấn syncope and the postural orthostatic tachycardia syndrome.<br /> thương vào thời điểm té ngã; hay quan niệm cho Frontiers in physiology, 5: 280.<br /> 8. Liu BA, et al (1995), Falls among older people: relationship to<br /> rằng té ngã là một phần tất yếu của lão hóa. medication use and orthostatic hypotension. Journal of the<br /> Kết quả phân tích đơn biến giữa tình trạng American Geriatrics Society, 43: 1141-1145.<br /> 9. Low PA (2008), Prevalence of Orthostatic Hypotension. Clin<br /> HHATTĐ và tiền sử té ngã cho thấy nhóm có Auton Res, 18: 8-13.<br /> tiền sử té ngã có tỷ lệ HHATTĐ cao hơn nhóm 10. Martignoni E, et al (2006), Cardiovascular dysautonomia as a<br /> không có tiền sử té ngã, với p < 0,001. Ở NCT, cause of falls in Parkinson's disease. Parkinsonism & related<br /> disorders, 12: 195-204.<br /> HHATTĐ được xem là một nguyên nhân phổ 11. Nguyễn Thị Lan Thanh (2015), Khảo sát tình trạng hạn chế chức<br /> biến của té ngã và nỗi sợ bị ngã(7). Điều này được năng và mối liên quan với các bệnh lý đi kèm ở người cao tuổi trong<br /> ghi nhận ở một số nghiên cứu(1,10). Tuy nhiên, sự cộng đồng xã Vĩnh Thành huyện Chợ Lách tỉnh Bến Tre. Luận văn<br /> thạc sĩ y học. Đại học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh<br /> kết hợp này có thể không được tìm thấy ở các 12. Pérez-Orcero A, et al (2016), Prevalence of orthostatic<br /> nghiên cứu khác(4,8). hypotension in non-institutionalised elderly aged 80 and over.<br /> A diagnostic study using an oscillometric device. Hipertension<br /> KẾT LUẬN y riesgo vascular, 33: 93-102.<br /> 13. Phạm Thắng (2003), Tìm hiểu tỷ lệ hạ huyết áp tư thế ở người<br /> 15,5% người cao tuổi trong cộng đồng có hạ già sống tại cộng đồng. Tạp chí Nội khoa, 3: 6-11.<br /> huyết áp tư thế đứng. Tuy nhiên, chỉ 59,6% 14. Rutan GH, et al (1992), Orthostatic Hypotension in Older<br /> Adults The Cardiovascular Health Study. Hypertension, 19:<br /> người bị HHATTĐ có triệu chứng lâm sàng. 508-519.<br /> Người có tiền sử té ngã có tần suất HHATTĐ cao 15. Rubenstein LZ (2006), Falls in older people: epidemiology,<br /> hơn nhưng không có mối liên quan giữa risk factors and strategies for prevention. Age and ageing, 35:<br /> 37- 41.<br /> HHATTĐ và đa bệnh, đa thuốc. 16. Sibley KM, et al (2014), Chronic disease and falls in<br /> community-dwelling Canadians over 65 years old: a<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO population-based study exploring associations with number<br /> 1. Benjamin RM (2010), Multiple chronic conditions: a public and pattern of chronic conditions. BMC Geriatr, 14: 22.<br /> health challenge. Public health reports, 125:626. 17. Trần Trọng Đàm (2001), Tình trạng hạn chế hoạt động sinh<br /> 2. Chakrabarty D, et al (2010), Functional disability and hoạt hàng ngày của người cao tuổi quận 8, Tp Hồ Chí Minh<br /> associated chronic conditions among geriatric populations in 2001. Tạp chí Y học TP Hồ Chí Minh, 8: 9-13.<br /> a rural community of India. Ghana medical journal, 44: 150-154. 18. Virtuos JS, et al. (2015), Prevalence of disability and associated<br /> 3. Fedorowski A, et al (2014), Systolic and diastolic component factors in the elderly. Texto & Contexto-Enfermagem, 24: 521-<br /> of orthostatic hypotension and cardiovascular events in 529.<br /> hypertensive patients: the Captopril Prevention Project.<br /> Journal of hypertension, 32: 75-81.<br /> 4. Gangavati A, et al (2011), Hypertension, Orthostaic Ngày nhận bài báo: 18/11/2016<br /> Hypotension and the Risk of Falls in a Community- Dwelling Ngày phản biện nhận xét bài báo: 15/12/2016<br /> Elderly Population: The Maintenance of Balance, Independent<br /> Living, Intellect and Zest in the Elderly of Boston Study. J Am Ngày bài báo được đăng: 01/03/2017<br /> Geriatric Soc, 59: 383-389.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 172 Nội Khoa<br />