THAY ĐỔI SẮC TỐ DO THUỐC (DRUG-INDUCED PIGMENTATION) (Kỳ 1)

Chia sẻ: Thuoc Thuoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

117
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các phản ứng phụ ở da do thuốc là lý do thường phải tư vấn bởi thầy thuốc chuyên khoa Da. Các rối loạn da do thuốc có thể phát sinh từ nhiều con đường khác nhau. Thuốc có thể gây các ngoại ban, mề đay, hội chứng tăng nhạy cảm, phát ban mụn mủ, hồng ban đa dạng, ly thượng bì hoại tử nhiễm độc (TEN), hoại tử da, sắc tố bất thường trên da và niêm mạc. Mặc dù các thay đổi sắc tố gây ra do thuốc mức độ nặng có giới hạn, nhưng các thay...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: THAY ĐỔI SẮC TỐ DO THUỐC (DRUG-INDUCED PIGMENTATION) (Kỳ 1)

THAY ĐỔI SẮC TỐ DO THUỐC (DRUG-INDUCED PIGMENTATION) (Kỳ 1) oooOOOooo I-MỞ ĐẦU: 1-Các phản ứng phụ ở da do thuốc là lý do thường phải tư vấn bởi thầy thuốc chuyên khoa Da. Các rối loạn da do thuốc có thể phát sinh từ nhiều con đường khác nhau. Thuốc có thể gây các ngoại ban, mề đay, hội chứng tăng nhạy cảm, phát ban mụn mủ, hồng ban đa dạng, ly thượng bì hoại tử nhiễm độc (TEN), hoại tử da, sắc tố bất thường trên da và niêm mạc. Mặc dù các thay đổi sắc tố gây ra do thuốc mức độ nặng có giới hạn, nhưng các thay đổi này có thể gây nhiều lo lắng cho bệnh nhân. Các bất thường sắc tố do thuốc có thể phân làm 3 nhóm : (1) Tăng sắc tố / Xạm da (melanosis), (2) Giảm sắc tố / Trắng da (leukoderma), (3) Rối loạn sắc tố hoặc sự cố bất thường màu sắc da .
2-Sinh lý bệnh học: Có nhiều cơ chế bệnh học đa dạng xảy ra trong các rối loạn sắc tố do thuốc. So sánh với căn nguyên miễn dịch dưới hình thức các dị ứng thuốc, đa số trường hợp thay đổi sắc tố do thuốc thì không thông qua trung gian miễn dịch. Bệnh sinh (pathogenesis) của rối loạn sắc tố liên quan đến thuốc có thể xếp thành 3 cơ chế: (1) thuốc hoặc dẩn xuất chuyển hóa của thuốc trên bì và thượng bì, (2) tăng cường sản xuất melanin có hoặc không gia tăng số lượng các hắc tố bào hoạt động, (3) các thay đổi sau viêm liên quan đến thuốc trên da. Tương tự, giảm sắc tố hóa học thì thường thông qua các cơ chế bệnh học khác nhau, bao gồm giảm số lượng hắc tố bào trên da, ức chế enzyme sinh melanin (melanogenesis), ức chế vận chuyển hạt melanin (melanosome). 3-Tần suất: *Tại Hoa Kỳ: Tỷ lệ các rối loạn sắc tố do thuốc thay đổi tùy thuộc vào loại thuốc và liều tích lũy (cumulative dose). Một số thuốc, như là amiodarone, có báo cáo cho thấy tỷ lệ gây rối loạn sắc tố màu xanh-xám tăng trên 24% khi liều tích lũy lớn hơn 200mg. *Trên Thế Giới: Bệnh lý sắc tố do thuốc ước lượng vào khoảng 10-20% tất cả các trường hợp rối loạn sắc tố mắc phải trên toàn thế giới.
4-Chủng tộc: Các thay đổi sắc tố do thuốc có thể xảy ra ở mọi người ở bất kỳ chủng tôc nào, nhưng giảm đen da thì thấy có tần suất cao và gây kịch tính nhiều ở các bệnh nhân có màu da sậm. Hơn nửa, người có màu da sậm (darker skin) thường thể hiện rõ sự tăng sắc tố hơn là những người có màu da sáng (fair skin). 5-Giới tính: Không có báo cáo về sự khác nhau trong lưu hành thay đổi sắc tố do thuốc giữa Nam và Nữ. 6-Tuổi: Gặp ở mọi tuổi. 7-Các thay đổi sắc tố do thuốc thường không gây vấn đề liên quan đến gia tăng tỷ lệ tử vong, nhưng có thể gây ảnh hưởng tâm lý và xã hội. II-LÂM SÀNG: 1-Tiền sử:
Điểm qua tiền sử là cần thiết để xác định nguyên nhân rối loạn sắc tố. Thông tin rất quan trọng tập hợp qua lượng giá bệnh nhân bao gồm: mối liên quan thường xuyên của các dược phẩm đã dùng và sự phát triển sắc tố, hiện diện sự tiếp xúc nhiều với ánh nắng, danh sách các thuốc đã dùng, tiền sử cá nhân và tiền sử gia đình có các rối loạn như alkapton niệu. -Bệnh nhân sẽ được hỏi về thời gian khởi phát triệu chứng; sắc tố do thuốc là một bệnh lý mắc phải mà nó diễn tiến âm thầm (insidiously) qua thời gian hay là bệnh nhân đã có tiếp xúc với hóa chất. -Xem xét về các triệu chứng và bệnh tật sẽ tìm ra vai trò yếu tố bên ngoài thay thế các căn nguyên; hơn nữa, bệnh nhân sẽ báo rằng có các thay đổi da khác gần đây do các phát ban dạng lichen hoặc bóng nước thường gây nên rối loạn màu sắc do thuốc. -Thông qua xem xét danh mục thuốc của bệnh nhân rất cần thiết, các thuốc đã dùng bao gồm bất kỳ là thuốc thảo dược (herbal drugs) hoặc thuốc không cần kê đơn. Bất kỳ thuốc nào được dùng từ 6 tháng sẽ đưa đến rối loạn sắc tố. -Mọi tiền sử về các tác dụng phụ của thuốc thường cung cấp bằng chứng về căn nguyên liên quan đến thuốc. Gần đây có sự tiếp xúc với ánh nắng và tia UV là rất quan trọng bởi vì ánh nắng có thể dẫn đến trầm trọng thêm rối loạn sắc tố da do thuốc.
-Cuối cùng, các thay đổi sắc tố của bệnh nhân có thể phai đi (fade) với thời gian sau khi tác nhân gây bệnh đã được loại trừ. Bệnh nhân sẽ hỏi về cách giải quyết các triệu chứng khi ngưng điều trị.