zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Thay đổi trong quan điểm chỉ đạo của đảng về tổ chức xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

20
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày sự thay đổi trong quan điểm chỉ đạo của đảng về tổ chức xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự. Để nắm chi tiết hơn nội dung nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo bài viết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thay đổi trong quan điểm chỉ đạo của đảng về tổ chức xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự

NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT THAY ĐỔI TRONG QUAN ĐIỂM CHỈ ĐẠO CỦA ĐẢNG VỀ TỔ CHỨC XÉT XỬ GIÁM ĐỐC THẨM, TÁI THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ Phạm Văn An* K ết luận số 79-KL/TW ngày hiệu lực pháp luật của Tòa án Quân sự trung 28/7/2010 của Bộ Chính trị về ương, Tòa Hình sự TAND tối cao và các Tòa Đề án đổi mới tổ chức và hoạt Phúc thẩm TAND tối cao. động của Tòa án, Viện kiểm Nghị quyết 49 có nêu “tổ chức hệ thống Tòa sát và Cơ quan điều tra (Kết luận 79) theo án theo thẩm quyền xét xử, không phụ thuộc Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của vào đơn vị hành chính, gồm: Tòa án sơ thẩm Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp khu vực được tổ chức ở một hoặc một số đơn đến năm 2020 (Nghị quyết 49) tiếp tục thể vị hành chính cấp huyện; Tòa án phúc thẩm có hiện các quan điểm nhất quán của Đảng về nhiệm vụ chủ yếu là xét xử phúc thẩm và sơ cải cách tư pháp. Tuy nhiên, từ Nghị quyết 49 thẩm một số vụ án; Tòa thượng thẩm được tổ đến Kết luận 79 của Bộ Chính trị đã có những chức theo khu vực, có nhiệm vụ xét xử phúc điều chỉnh, những thay đổi quan trọng liên thẩm; TAND tối cao có nhiệm vụ tổng kết kinh quan đến công tác giải quyết và kiểm sát việc nghiệm xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất giải quyết vụ án hình sự ở giai đoạn giám đốc pháp luật, phát triển án lệ và xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm, đòi hỏi các ngành Kiểm sát thẩm, tái thẩm”. và Toà án cần có sự quán triệt và nghiên cứu Theo Nghị quyết 49, hệ thống Tòa án các thực hiện cho đúng đắn. cấp bao gồm (1) Tòa án sơ thẩm khu vực, (2) Theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân Tòa án phúc thẩm, (3) Tòa thượng thẩm, (4) (TAND) và Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành TAND tối cao. Nhiệm vụ của TAND tối cao thì Tòa Hình sự TAND tối cao có nhiệm vụ là xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm, ngoài ra có giám đốc thẩm, tái thẩm những bản án, quyết nhiệm vụ nữa là tổng kết kinh nghiệm xét xử, định có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, phát Hội đồng thẩm phán TAND tối cao giám đốc triển án lệ. thẩm, tái thẩm những bản án, quyết định có Theo tinh thần nêu trên của Nghị quyết 49 (*) Vụ Thực hành quyền công tố và Kiểm sát xét xử hình sự, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. 8 Số 16(201) NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP 2011 I I 15
NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT thì nhiệm vụ xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm thuộc trung ương (không gọi là Tòa án phúc các vụ án hình sự hiện nay của Tòa án cấp tỉnh thẩm); (3) TAND cấp cao (không gọi là Tòa sẽ không còn nữa. Trong khi đó, nhiệm vụ xét án thượng thẩm); (4) TAND tối cao. Theo Kết xử giám đốc thẩm, tái thẩm của TAND tối cao luận 79, nhiệm vụ xét xử giám đốc thẩm, tái vẫn được giữ nguyên. Điều đó có nghĩa là tất thẩm vụ án hình sự không chỉ giao cho TAND cả các trường hợp đề nghị kháng nghị giám tối cao như Nghị quyết 49 nữa mà giao cho đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định hai cấp Tòa án, đó là TAND cấp cao và TAND của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, từ cấp tối cao. Trong đó, TAND cấp cao “giám đốc sơ thẩm khu vực, cấp phúc thẩm, cấp thượng thẩm, tái thẩm các bản án, quyết định của Tòa thẩm sẽ dồn hết về Viện Kiểm sát nhân dân án cấp dưới đã có hiệu lực pháp luật nhưng lại (KSND) tối cao và TAND tối cao. kháng nghị”, TAND tối cao “xét xử giám đốc Ngay trong điều kiện hiện tại thì Viện KSND thẩm, tái thẩm, tổng kết kinh nghiệm xét xử, tối cao và TAND tối cao đã ở trong tình trạng hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, được quá tải khi giải quyết các trường hợp đề nghị tổ chức tinh gọn, với số lượng thẩm phán từ 13 kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình đến 17 người”. sự phải thụ lý, giải quyết. Qua theo dõi hàng Như vậy, TAND tối cao sẽ chủ yếu giám năm, Viện KSND tối cao thụ lý khoảng 1000 đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định trường hợp đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, có hiệu lực pháp luật của TAND cấp cao và tái thẩm vụ án hình sự. Số án giải quyết được tương đương trở lên; TAND cấp cao có nhiệm chỉ khoảng 500 đến 600 vụ, tức đạt khoảng vụ giám đốc thẩm, tái thẩm đối với các bản án, 50 đến 60%. Như vậy, số vụ án đề nghị kháng quyết định có hiệu lực pháp luật của TAND sơ nghị giám đốc thẩm, tái thẩm tồn lại hàng năm thẩm khu vực và TAND cấp tỉnh. khoảng 40 đến 50%. Tính trong phạm vi nhiều Kết luận 79 cũng khẳng định “Tổ chức hệ năm, thì số án tồn qua các năm càng ngày càng thống Viện KSND gồm bốn cấp, phù hợp với lớn, năm này tồn sang năm sau, năm sau lại tồn hệ thống tổ chức của TAND”, cụ thể là: (1) qua năm sau nữa. Nếu theo Nghị quyết 49, hai Viện KSND khu vực, (2) Viện KSND tỉnh, cơ quan này lại phải thụ lý, giải quyết thêm các thành phố trực thuộc trung ương; (3) Viện trường hợp đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, KSND cấp cao; (4) Viện KSND tối cao. tái thẩm các bản án, quyết định của Tòa án cấp Nhiệm vụ của Viện KSND có một sự tương sơ thẩm khu vực (tức cấp huyện hiện nay), thì thích nhất định với nhiệm vụ của Tòa án, khối chắc chắn tình trạng quá tải sẽ trở nên trầm lượng nhiệm vụ của Viện kiểm sát các cấp tăng trọng hơn, nếu không có một giải pháp cơ bản lên hay giảm đi đều tỷ lệ thuận với nhiệm vụ nào để chủ động xử lý tình hình. của Tòa án. Số lượng việc thụ lý, giải quyết Chính vì vậy, đã có một sự thay đổi quan các trường hợp đề nghị kháng nghị giám đốc trọng trong quan điểm chỉ đạo của Trung ương thẩm, tái thẩm các vụ án hình sự ở TAND tối Đảng về vấn đề này. Sự thay đổi đó đến từ Kết cao và Viện KSND tối cao trong những năm luận 79, Kết luận này vẫn khẳng định việc đổi qua tương đương nhau, khoảng 1.000 trường mới tổ chức, hoạt động của Tòa án, Viện kiểm hợp mỗi năm. sát, Cơ quan điều tra cơ bản theo Nghị quyết Giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hình sự 49 với bốn cấp Tòa án, song đã có một số điều - một nhiệm vụ nặng nề của TAND tối cao - sẽ chỉnh và một trong những điều chỉnh đáng chú được san sẻ phần lớn cho TAND cấp cao. Tình ý có liên quan đến công tác xét xử giám đốc trạng quá tải của việc thụ lý, giải quyết các thẩm, tái thẩm các vụ án hình sự. Bốn cấp Tòa trường hợp đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, án theo Kết luận 79 là: (1) TAND sơ thẩm khu tái thẩm các vụ án hình sự ở Viện KSND tối cao vực (không gọi là Tòa án sơ thẩm khu vực như và TAND tối cao vì thế sẽ được giải tỏa. Hai cơ Nghị quyết 49); (2) TAND tỉnh, thành phố trực quan này sẽ khắc phục được tình trạng sa lầy 16 INGHIÊN CỨU LẬP PHÁPI Số 16(201) 8 2011
NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT vào những công việc sự vụ cụ thể, có điều kiện Viện KSND cấp cao cũng sẽ phải thụ lý, giải nhiều hơn để thực hiện tốt các nhiệm vụ ở tầm quyết các vụ án dân sự... theo thủ tục giám đốc vĩ mô, theo chức năng nhiệm vụ của mình như thẩm, tái thẩm. Theo đó, khối lượng nhiệm vụ nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm công tác, của Viện kiểm sát nói chung và của Viện KSND hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, xây cấp cao sẽ lại tăng lên rất nhiều. dựng chương trình, kế hoạch công tác, quản lý Như vậy, phần lớn các trường hợp đề nghị chỉ đạo điều hành trong toàn ngành, vạch ra và giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự hiện do tổ chức thực hiện những vấn đề chiến lược của Viện KSND tối cao và TAND tối cao thụ lý, ngành, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai giải quyết cộng với toàn bộ các trường hợp đề đoạn mới. nghị giám đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự Tuy nhiên, trong khi thực hiện sự phân cấp do TAND sơ thẩm khu vực xét xử dồn về cho việc giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hình TAND cấp cao thụ lý, giải quyết. Qua theo dõi, sự, cần phải tiếp tục nghiên cứu, tính toán về hiện nay mỗi năm, TAND tối cao phải xét xử những phát sinh có thể xảy đến đối với TAND khoảng 70 vụ án hình sự theo thủ tục giám đốc cấp cao, Viện KSND cấp cao khi tiếp nhận thẩm, tái thẩm, trong khi đó TAND cấp tỉnh nhiệm vụ này. Theo Kết luận 79, TAND cấp phải xét xử khoảng từ 160 đến 180 vụ (năm tỉnh “không thực hiện nhiệm vụ giám đốc thẩm, 2010 thụ lý 169 vụ - 317 bị cáo). Theo Kết tái thẩm” nữa, trong khi đó cũng theo Kết luận luận 79, toàn bộ số lượng án này sẽ được giao 79, TAND cấp cao “giám đốc thẩm, tái thẩm cho TAND cấp cao giải quyết, và với số lượng các bản án, quyết định của Toà án cấp dưới đã lớn các trường hợp đề nghị kháng nghị giám có hiệu lực pháp luật”. Như vậy, TAND cấp đốc thẩm, tái thẩm vụ án hình sự như thế này cao phải thụ lý, giải quyết theo thủ tục giám sẽ đòi hỏi một lực lượng lớn cán bộ tham gia đốc thẩm, tái thẩm hai loại án sau: giải quyết. Trong khi đó, số vụ án phải xét xử - Số bản án, quyết định có hiệu lực pháp theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm chỉ chiếm luật của TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung phần rất nhỏ trong tổng số các trường hợp đề ương. Loại án này hiện tại do Viện KSND tối nghị giám đốc thẩm, tái thẩm mà Viện kiểm cao, TAND tối cao thụ lý, giải quyết. sát và Toà án phải thụ lý, xem xét giải quyết. - Số bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật Vì vậy, theo chúng tôi, vấn đề này cần được của TAND sơ thẩm khu vực. Loại án này hiện tiếp tục xem xét, tính toán để có sự tổ chức, tại do Viện KSND, TAND cấp tỉnh thụ lý, giải bố trí lực lượng tham gia giải quyết cho phù quyết theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm. hợp, tránh việc khắc phục tình trạng quá tải TAND cấp cao, theo Kết luận 79 còn có ở TAND tối cao lại chuyển tình trạng đó về nhiệm vụ quan trọng là xét xử phúc thẩm các TAND cấp cao. bản án, quyết định sơ thẩm của TAND cấp tỉnh Giải pháp phân cấp án giám đốc thẩm, tái có kháng cáo, kháng nghị và Viện KSND cấp thẩm ở TAND tối cao về TAND cấp cao mặc cao phải thực hiện nhiệm vụ kiểm sát việc thụ dù rất quan trọng và sẽ phát huy tác dụng lý, giải quyết số án này. tích cực trong tình hình hiện nay, nhưng theo Riêng về ngành KSND, hiện có quan điểm chúng tôi, đó cũng chưa phải là giải pháp căn Viện KSND các cấp phải kiểm sát việc thụ lý, bản và tối ưu nhất đối với một nền tư pháp. giải quyết, tham gia xét xử tại phiên toà đối với Bởi vì, thực chất đó cũng chỉ là các giải pháp tất cả các vụ án dân sự, hành chính, kinh tế, lao mang tính kỹ thuật, là việc điều chỉnh, cơ cấu động, kinh doanh thương mại và những việc lại, phân công lại cho Toà án và Viện kiểm sát khác theo quy định của pháp luật. Hiện Bộ luật các cấp tham gia giải quyết số án giám đốc Tố tụng dân sự đang được xây dựng theo hướng thẩm, tái thẩm, cụ thể là sự chuyển dịch, giảm này. Cùng với việc thụ lý, giải quyết các vụ án tải số án ở cấp cao nhất để chuyển về cấp thấp hình sự theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm thì hơn, còn tổng số án giám đốc thẩm, tái thẩm 8 Số 16(201) NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP 2011 I I 17
NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT phát sinh là vẫn chưa thay đổi. trong khi các thủ tục đặc biệt ấy, dường như Giải pháp nào để giảm một cách căn bản đã trở thành thủ tục thông thường. tổng số các trường hợp đề nghị giám đốc Rõ ràng, chúng ta phải giới hạn việc giải thẩm, tái thẩm các vụ án hình sự trong phạm quyết các vụ án hình sự trong một khuôn khổ vi toàn quốc? Đây là vấn đề chiến lược lâu nào đó. Tuy nhiên, một sự giới hạn như vậy dài của cả nền tư pháp. Luật pháp của chúng phải dựa trên cơ sở việc giải quyết vụ án phải ta yêu cầu phải tôn trọng quyền khiếu nại, tố đúng đắn, phải đủ độ tin cậy. Việc khởi tố, cáo của công dân, thụ lý, giải quyết thỏa đáng điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm, phúc thẩm tất cả các đề nghị của họ liên quan đến các phải đảm bảo chất lượng; đúng người, đúng vụ án, dù đó là các vụ án đã có bản án, quyết tội, đúng pháp luật; phải khắc phục được một định giải quyết của Tòa án có hiệu lực pháp cách cơ bản các vi phạm, thiếu sót trong giải luật. Song ở góc nhìn khác, thì tố tụng hình quyết vụ án, không làm oan người vô tội, sự không thể là một quá trình kéo dài vô tận. Cần phải giải quyết thỏa đáng mọi yêu cầu, không bỏ lọt tội phạm. Việc xem xét lại vụ mọi ý kiến của người dân liên quan đến vụ án ở cấp giám đốc thẩm, tái thẩm chỉ là và án, song là giải quyết trong một giới hạn nào phải là hãn hữu, là rất ít, đúng như tính chất đó cả về thời gian và về cấp độ của tố tụng. của nó, là một thủ tục đặc biệt. Khi đó, chẳng Tố tụng của chúng ta đã đưa ra nguyên tắc những không còn tình trạng quá tải án giám xét xử hai cấp, vẫn chưa đủ, chúng ta lại phải đốc thẩm, tái thẩm ở cơ quan tư pháp cấp cao đưa ra một thủ tục đặc biệt là thủ tục giám nhất mà ở các cấp khác cũng không phải quá đốc thẩm, tái thẩm, nhưng lại vẫn là chưa đủ, bận tâm về vấn đề này. KIỂM SOÁT QUYỀN LỰC NHÀ cấp, phân quyền giữa quyền lực nhà nước ở trung ương và ở địa phương một cách phù hợp, NƯỚC TRONG XÂY DỰNG NHÀ mới thực hiện được việc kiểm soát quyền lực bên trong bộ máy nhà nước. Theo kinh nghiệm NƯỚC PHÁP QUYỀN... tổ chức quyền lực nhà nước ở các nhà nước đương đại, kiểm soát quyền lực nhà nước là yếu tố thể hiện tính pháp quyền và dân chủ của (Tiếp theo trang 9) một bộ máy nhà nước, là nhân tố góp phần làm nên sự giàu có của một quốc gia. Với vai trò - Kiểm soát quyền lực bên trong tổ chức to lớn như vậy, việc kiểm soát quyền lực nhà quyền lực nhà nước (giữa các thành tố cấu nước bên trong tổ chức quyền lực nhà nước là thành quyền lực nhà nước: giữa lập pháp, hành một nội dung quan trọng không thể thiếu trong pháp và tư pháp và giữa quyền lực nhà nước ở xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở nước trung ương và địa phương). Đây là mối quan ta. Tiếp tục phân công, phân nhiệm một cách hệ kiểm soát quyền lực trong tổ chức và hoạt rạch ròi, hợp lý, khoa học nhiệm vụ và quyền động của bộ máy nhà nước. Chỉ trên cơ sở phân hạn của mỗi quyền, tăng cường kiểm soát lẫn công một cách đúng đắn, hợp lý, minh bạch, rõ nhau trong thực thi quyền lực nhà nước giữa ràng giữa ba quyền lập pháp, hành pháp và tư các quyền và phối hợp chặt chẽ giữa ba quyền pháp để cho các quyền này có điều kiện thực trên cơ sở nhiệm vụ quyền hạn được giao, là hiện đầy đủ và đúng đắn ý nguyện của nhân một công việc phải được tiến hành thường dân đã được ghi nhận thành các quy định của xuyên trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Hiến pháp và các đạo luật; đồng thời, phân bộ máy nhà nước. 18 INGHIÊN CỨU LẬP PHÁPI Số 16(201) 8 2011

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.