Theo dõi chăm sóc rút nội khí quản sau phẫu thuật

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> <br /> THEO DÕI CHĂM SÓC RÚT NỘI KHÍ QUẢN SAU PHẪU THUẬT<br /> Đặng Thị Bích*, Trần Thị Nhung*, Trương Quang Anh Vũ*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá đặc điểm lâm sàng của các bệnh nhân được gây mê nội khí quản và mối liên quan đến<br /> thời gian lưu ống nội khí quản sau mổ. Đánh giá kết quả việc chăm sóc ống nội khí quản theo quy trình vô khuẩn.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu mô tả 115 trường hợp bệnh nhân được gây<br /> mê nội khí quản, phẫu thuật tại Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 7 năm 2016 đến tháng 9 năm 2016. Bệnh nhân<br /> được theo dõi, chăm sóc, điều trị tại Hồi sức ngoại Bệnh viện Thống Nhất.<br /> Kết quả: Tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân nghiên cứu là 53,2 ± 17,8. Trong đó tuổi trung bình của nam<br /> là 55,9 ± 18, tuổi trung bình của nữ là 49,3 ± 17. Thời gian lưu ống nội khí quản sau mổ trung bình là 38,2 ± 10,2<br /> phút. Trong đó, bệnh nhân nam có thời gian lưu NKQ sau mổ lâu hơn nữ, bệnh nhân trên 60 tuổi có thời gian<br /> lưu NKQ sau mổ lâu hơn nhóm bệnh nhân < 60 tuổi. Sau khi được rút NKQ, bệnh nhân ổn định. Chưa ghi nhận<br /> ca bệnh viêm phổi do lưu giữ ống NKQ.<br /> Kết luận: Thời gian lưu ống nội khí quản sau mổ trung bình là 38,2 ± 10,2 phút. Bệnh nhân nam có<br /> thời gian lưu NKQ sau mổ lâu hơn nữ, bệnh nhân trên 60 tuổi có thời gian lưu NKQ sau mổ lâu hơn nhóm<br /> bệnh nhân < 60 tuổi. Sau khi được rút NKQ, bệnh nhân ổn định. Chưa ghi nhận ca bệnh viêm phổi do lưu<br /> giữ ống NKQ.<br /> Từ khóa viêm phổi, ống nội khí quản<br /> ABSTRACT<br /> FOLLOW AND CARE TRACHEAL EXTUBATION POST-OPERATION<br /> Dang Thi Bich, Tran Thi Nhung, Truong Quang Anh Vu<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 6 - 2016: 8 - 11<br /> <br /> Aims: Research characteristic of patients got tracheal intubation anesthesia, the relative to time keeping<br /> tracheal tube and asses’ result of care tracheal tube post-operation.<br /> Material and method: Prospective and descriptive study 115 patients got tracheal intubation anesthesia<br /> treated at ICU of post-operation, Thong Nhat Hospital from July 2016 to September 2016.<br /> Results: Average age is 53.2 ± 17.8, 55.9 ± 18 for male and 49.3 ± 17 for female. Average time keeping<br /> tracheal tube is 38.2 ± 10.2 minutes. Timing in old patients is longer than old patients, in male patient is longer<br /> than female patients. Patients are stable after extubation.<br /> Conclusion: Average time keeping tracheal tube is 38.2 ± 10.2 minutes, timing in old patients is longer than<br /> old patients, in male patient is longer than female patients. Patients are stable after extubation without symptoms<br /> of pneumoniae<br /> Key words: pneumoniae, tracheal intubation.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ được phát minh và đưa và sử dụng trên lâm<br /> sàng với các ưu điểm tác dụng nhanh, thải trừ<br /> Cùng với sự tiến bộ của Y học, các thuốc gây khỏi cơ thể nhanh giúp bệnh nhân tỉnh và hồi<br /> mê tĩnh mạch và thuốc gây mê hơi thế hệ mới phục nhanh chóng(2,3). Bên cạnh đó các thuốc này<br /> <br /> * Khoa PTGMHS - Bệnh viện Thống Nhất<br /> Tác giả liên lạc: CNĐD Đặng Thị Bích ĐT: 0908567005 Email: dtbich1970@gmail.com<br /> 8 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Thống Nhất năm 2016<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> cũng có ít tác dụng phụ hơn trên hệ hô hấp, tuần - Thu thập số liệu bệnh nhân theo mẫu thiết<br /> hoàn, thần kinh, tăng cường sự an toàn cho bệnh kế. Xử lý số liệu bằng phương toán thống kê y<br /> nhân trong và sau phẫu thuật(6). Vì vậy gây mê học, chương trình SPSS 16.0.<br /> toàn thân qua ống nội khí quản, sử dụng các Các biến số nghiên cứu<br /> thuốc gây mê tĩnh mạch và thuốc gây mê hơi<br /> - Các biến số định lượng: tuổi, BMI, mạch,<br /> ngày nay thường được ưu tiên lựa chọn, đặc biệt<br /> huyết áp, độ bảo hòa oxy trước và sau rút NKQ,<br /> trên các ca bệnh nặng, phức tạp, cần phải kiểm<br /> thời gian lưu ống nội khí quản sau mổ (được<br /> soát tốt thông khí và huyết động(7).<br /> tính từ lúc đặt đến lúc rút NKQ).<br /> Thành công của nhiều ca phẫu thuật, đặc biệt<br /> - Các biến số định tính: giới tính, chẩn đoán<br /> là những phẫu thuật lớn phức tạp, phụ thuộc<br /> phẫu thuật, các bệnh lý đi kèm, viêm phổi sau<br /> vào các biện pháp chăm sóc và điều trị tích cực<br /> mổ, đặt lại NKQ sau mổ.<br /> trực tiếp ở giai đoạn ngay sau khi mổ(9). Những<br /> trường hợp mổ lớn phức tạp thường mổ dưới Tiêu chuẩn rút nội khí quản: theo Lê Xuân<br /> gây mê nội khí quản. Sau khi mổ bệnh nhân phải Thục(9)<br /> được theo dõi sát các thông số mạch, huyết áp, - Tri giác tỉnh, gọi biết, thực hiện được y<br /> nhịp thở, thân nhiệt, độ bảo hòa oxy trong máu lệnh.<br /> (SpO2) và tri giác(1). Trong các trường hợp chưa - Mạch, huyết áp ổn định, thở đều và tần số<br /> rút được nội khí quản, bệnh nhân được chăm sóc thở bình thường.<br /> nội khí quản theo quy trình vô khuẩn để đảm<br /> Tiêu chuẩn tập thở rút nội khí quản sau mổ<br /> bảo thông khí và tránh nhiễm trùng viêm phổi.<br /> tim hở: theo Robert M. Bojar(1)<br /> Vì vậy việc theo dõi, chăm sóc, rút ống nội<br /> - Tri giác tỉnh, gọi biết, thực hiện được y<br /> khí quản sau mổ rất quan trọng, đảm bảo thành<br /> lệnh.<br /> công cho ca mổ. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng<br /> và thời gian lưu ống nội khí quản sau mổ giúp - Dẫn lưu màng phổi và/hoặc trung thất <<br /> chúng ta đánh giá tiên lượng bệnh nhân tốt hơn, 50ml/giờ.<br /> đảm bảo thành công cho ca phẫu thuật. - Thân nhiệt > 35,5oC.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu - Huyết động ổn định với liều vận mạch tối<br /> thiểu (3 – 5 µg/kg/phút).<br /> - Đánh giá đặc điểm lâm sàng của các bệnh<br /> nhân được gây mê nội khí quản và mối liên - Khí máu động mạch trong giới hạn bình<br /> quan đến thời gian lưu ống nội khí quản sau mổ. thường với FiO2 ≤ 50%, PEEP < 5 cmH2O.<br /> - Đánh giá kết quả việc chăm sóc ống nội khí KẾT QUẢ<br /> quản theo quy trình vô khuẩn.<br /> Đặc điểm chung:<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Bảng 1. Đặc điểm giới tính theo nhóm tuổi<br /> Đối tượng nghiên cứu Nhóm Nhóm NC Nam (n=68) Nữ (n=47) n<br /> p<br /> tuổi (n=115) n (%) n (%) (%)<br /> Gồm 115 bệnh nhân được gây mê nội khí < 60 tuổi 73 (63,5) 37 (51) 36 (49) 0,01<br /> quản, phẫu thuật tại Bệnh viện Thống Nhất từ ≥ 60 tuổi 42 (36,5) 31 (74) 11 (26)<br /> tháng 7 năm 2016 đến tháng 9 năm 2016. Bệnh Tuổi trung<br /> 0,03<br /> 53,217,8 55,918 49,317<br /> nhân được theo dõi, chăm sóc, điều trị tại Hồi bình<br /> <br /> sức ngoại Bệnh viện Thống Nhất. Bảng 2. Bệnh lý phẫu thuật thường gặp<br /> Nhóm nghiên cứu Bệnh lý PT %<br /> Phương pháp nghiên cứu VPM ruột thừa 20,6<br /> - Nghiên cứu tiến cứu, mô tả, theo dõi dọc. Nam (n = 68) K đại tràng 11,8<br /> Hẹp ĐM cảnh 5,9<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Thống Nhất năm 2016 9<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> Nhóm nghiên cứu Bệnh lý PT % Bảng 6. Mạch, huyết áp, SpO2 trước và sau rút NKQ<br /> VPM ruột thừa 29,8 Trước khi rút Trước khi rút<br /> Thoát vị đĩa đệm 8,5 p<br /> Nữ (n= 47) NKQ (n=115) NKQ (n=115)<br /> Bướu giáp 6,4 Mạch 64,8±10,8 86,3±9,9 0,09<br /> VPM ruột thừa 32,9 Huyết áp tâm thu 123,8±19 126,2±22 0,01<br /> < 60 tuổi (n=73) VTM do sỏi 8,2 Huyết áp tâm trương 72,9±10,8 73,8±9,9 0,17<br /> VPM do thủng dạ dày 5,5 SpO2 99,09±1,8 99,16±1,3 0,5<br /> K đại tràng 16,7<br /> BÀN LUẬN<br /> ≥ 60 tuổi (n=42) Hẹp ĐM cảnh 11,9<br /> Tắc ruột do u 7,1 Đặc điểm chung<br /> Bảng 3. Bệnh lý nội khoa đi kèm Tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân<br /> Suy tim THA TMCT Hen TĐ nghiên cứu là 53,2 ± 17,8. Trong đó tuổi trung<br /> < 60 tuổi (n=73) 2,7% 6,9% 1,4% 0 1,7% bình của nam là 55,9 ± 18, tuổi trung bình của<br /> ≥ 60 tuổi (n=42) 4,8% 54,8% 7% 2,4% 5,2%<br /> nữ là 49,3 ± 17.<br /> Thời gian lưu ống nội khí quản Về giới tính, nghiên cứu của chúng tôi có 68<br /> Bảng 4. Thời gian lưu NKQ bệnh nhân nam (59%), 47 bệnh nhân nữ (41%), tỷ<br /> TG lưu NKQ TG lưu NKQ lệ nam/nữ là 1,45. Phân bố giới tính theo nhóm<br /> (phút) sau mổ (phút)<br /> tuổi, chúng tôi nhận thấy ở nhóm dưới 60 tuổi,<br /> Nhóm nghiên cứu (n=115) 188,8±197 38,1±10,2<br /> Nam (n=68) 219,5±28 38,5 ±9,8 bệnh nhân nam (51%) và nữ (49%) tương đương<br /> Nữ (n=47) 144,4±16,8 27,4±11 nhau. Nhưng ở nhóm trên 60 tuổi tỷ lệ bệnh<br /> p 0,02 0,03 nhân nam bắt đầu tăng lên (74%). Khác biệt này<br />