Thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1 part 6

Chia sẻ: Ajsdk Askdakdj | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

63
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1 part 6', tài liệu phổ thông, hóa học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1 part 6

HS : 1s2222p63s23p4. GV : Suy ra cÊu h×nh electron ? GV chiÕu ®Ò bµi tËp 7 lªn mµn h×nh : Bµi 7. Mét sè nguyªn tè cã cÊu h×nh HS : ChuÈn bÞ 3 phót. electron cña nguyªn tö nh− sau : 1s22s22p4 ; 1s22s22p3 ; 1s22s22p63s23p1 ; 1s22s22p63s23p5. a) H·y x¸c ®Þnh sè electron ho¸ trÞ cña tõng nguyªn tö. b) H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña chóng (Chu k×, nhãm) trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. GV gîi ý : Nh×n vµo cÊu h×nh electron HS : cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè cho trong 1s22s22p4 → chu k× 2, nhãm VIA. bµi tËp h·y suy ra : 1s22s22p3 → chu k× 2, nhãm VA – Sè líp electron → sè thø tù chu k×. 1s22s22p63s23p1 → chu k× 3, nhãm IIIA – Electron ngoµi cïng lµ s vµ p → ®Òu 1s22s22p63s23p5→ chu k× 3, nhãm lµ nguyªn tè p → nhãm A. VIIA. – Sè electron líp ngoµi cïng → sè thø tù cña nhãm. GV nhËn xÐt c¸c bµi gi¶i vµ cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 5 (4 phót) dÆn dß – bμi tËp vÒ nhμ
GV cho HS lµm thªm bµi tËp sau : Bµi tËp : BiÕt nguyªn tè Br thuéc chu k× 4 nhãm VIIA. a) Nguyªn tö cña nguyªn tè ®ã cã bao nhiªu electron líp ngoµi cïng ? b) C¸c electron ngoµi cïng ë líp electron thø mÊy ? c) ViÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö Br ? sù biÕn ®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt cña c¸c TiÕt 16 nguyªn tè ho¸ häc – ®Þnh luËt tuÇn hoμn a. môc tiªu 1. Gióp HS hiÓu ®−îc tÝnh kim lo¹i, tÝnh phi kim, ®é ©m ®iÖn vµ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt nµy theo mét chu k× vµ mét nhãm A. 2. Tõ ®ã hiÓu ®−îc tÝnh chÊt cña mét nguyªn tè biÕn ®æi tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n. 3. Cã kh¶ n¨ng vËn dông qui luËt ®Ó gi¶i thÝch cho c¸c chu k× vµ nhãm A cô thÓ. b. chuÈn bÞ cña GV vμ HS GV : M¸y chiÕu, giÊy trong, h×nh 2.1 (SGK), b¶ng 6 (SGK), b¶ng tuÇn hoµn. HS : ChuÈn bÞ bµi theo SGK. c. tiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (5 phót) kiÓm tra bμi cò – ch÷a bμi tËp vÒ nhμ GV gäi 1 HS lªn b¶ng yªu cÇu tr¶ lêi : HS : LÆp ®i lÆp l¹i sau mçi chu k× → XÐt mét chu k× khi ®i tõ tr¸i qua ph¶i biÕn ®æi tuÇn hoµn.
cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö biÕn ®æi nh− thÕ nµo ? GV gäi 1 HS kh¸c lªn ch÷a bµi tËp vÒ nhµ. GV chiÕu ®Ò bµi tËp lªn mµn h×nh Bµi tËp : BiÕt nguyªn tè Br thuéc chu HS : Nguyªn tö Br k× 4 nhãm VIIA. a) Thuéc nhãm VIIA → cã 7e ngoµi a) Nguyªn tö Br cã bao nhiªu electron cïng → ns2np5. líp ngoµi cïng ? b) Chu k× 4 → líp thø 4 lµ líp ngoµi b) C¸c electron ngoµi cïng n»m ë líp cïng → 4s24p5. thø mÊy ? c) [Ar] 3d104s24p5. c) ViÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö Br ? GV nhËn xÐt, cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 (5 phót) i. tÝnh kim lo¹i, tÝnh phi kim GV chiÕu lªn mµn h×nh néi dung tÝnh HS ghi chÐp c¸c kh¸i niÖm : kim lo¹i, tÝnh phi kim. – TÝnh kim lo¹i lµ tÝnh chÊt cña mét nguyªn tè mµ nguyªn tö cña nã dÔ mÊt electron ®Ó trë thµnh ion d−¬ng. Nguyªn tö cµng dÔ mÊt electron th× tÝnh kim lo¹i cña nguyªn tè cµng m¹nh. – TÝnh phi kim lµ tÝnh chÊt cña mét nguyªn tè mµ nguyªn tö cña nã dÔ thu electron ®Ó trë thµnh ion ©m. Nguyªn tö cµng dÔ thu electron th× tÝnh phi kim cña nguyªn tè cµng m¹nh. GV ChiÕu b¶ng tuÇn hoµn lªn mµn h×nh vµ gi¶i thÝch thªm : Ranh giíi t−¬ng ®èi gi÷a nguyªn tè kim
lo¹i, phi kim trong b¶ng tuÇn hoµn ®−îc ph©n c¸ch b»ng ®−êng dÝch d¾c in ®Ëm. PhÝa ph¶i lµ c¸c nguyªn tè phi kim, phÝa tr¸i lµ c¸c nguyªn tè kim lo¹i. Ho¹t ®éng 3 (10 phót) 1. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt trong mét chu k× GV chiÕu b¶ng tuÇn hoµn lªn mµn h×nh vµ cho HS ®äc SGK ®Ó th¶o luËn vÒ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt kim lo¹i, phi kim trong chu k× 3 theo chiÒu t¨ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n. GV : H·y nhËn xÐt vÒ sù biÕn ®æi tÝnh HS : TÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn vµ tÝnh kim lo¹i, tÝnh phi kim cña c¸c nguyªn phi kim t¨ng dÇn. tè trong chu k× 3 theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n ? GV l−u ý cho HS : Quy luËt nµo ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i ®èi víi mäi chu k×. GV chiÕu lªn mµn h×nh phÇn nhËn xÐt HS : Ghi nhËn xÐt vµo vë. vÒ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt trong mét chu k× : Trong mét chu k×, theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, tÝnh kim lo¹i cña c¸c nguyªn tè yÕu dÇn, ®ång thêi tÝnh phi kim m¹nh dÇn. GV chiÕu h×nh 2.1 (SGK) lªn mµn h×nh HS : B¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m dÇn. vµ ®Ò nghÞ HS quan s¸t sù biÕn ®æi b¸n kÝnh nguyªn tö theo chu k×. GV gi¶i thÝch : Trong mét chu k×. Khi HS : Nghe gi¶ng. ®i tõ tr¸i sang ph¶i, ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn nh−ng sè líp electron cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè b»ng nhau → lùc hót cña h¹t nh©n víi electron
líp ngoµi cïng t¨ng lªn → kho¶ng c¸ch gi÷a h¹t nh©n víi electron líp ngoµi cïng gi¶m dÇn → b¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m dÇn. GV giíi thiÖu trªn h×nh 2.1, b¸n kÝnh nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè trong chu k× gi¶m dÇn theo chiÒu t¨ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n, ®−îc hiÓn thÞ t−îng tr−ng kÝch th−íc c¸c qu¶ cÇu gi¶m dÇn. Sù gi¶m b¸n kÝnh nguyªn tö ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i qua c¸c chu k×. GV : Khi b¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m th× HS : B¸n kÝnh nguyªn tö cµng gi¶m → kh¶ n¨ng nh−êng vµ thu electron cña kh¶ n¨ng nh−êng e cña nguyªn tö nguyªn tö t¨ng hay gi¶m ? gi¶m vµ kh¶ n¨ng thu electron cña nguyªn tö t¨ng. GV kÕt luËn : Nh− vËy trong mçi chu HS : Ghi kÕt luËn. k× b¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m dÇn theo chiÒu t¨ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n ®· lµm cho tÝnh kim lo¹i cña c¸c nguyªn tè yÕu dÇn, ®ång thêi tÝnh phi kim m¹nh dÇn. Ho¹t ®éng 4 (10 phót) 2. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt trong mét nhãm A GV chiÕu lªn b¶ng tuÇn hoµn lªn mµn h×nh vµ cho HS ®äc SGK ®Ó th¶o luËn vÒ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt kim lo¹i, phi kim trong nhãm IA vµ nhãm VIIA theo chiÒu t¨ng ®iÖn tÝch h¹t nh©n (tõ trªn xuèng d−íi). GV : H·y nhËn xÐt sù biÕn ®æi tÝnh HS : Trong nhãm IA tÝnh kim lo¹i t¨ng kim lo¹i (nhãm IA) vµ tÝnh phi kim dÇn (xesi lµ nguyªn tè kim lo¹i m¹nh (nhãm VIIA) khi ®i tõ trªn xuèng d−íi ? nhÊt). Trong nhãm VIIA, tÝnh phi kim gi¶m dÇn (Flo lµ nguyªn tè phi kim
m¹nh nhÊt). GV l−u ý cho HS : Quy luËt nµy ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i ®èi víi mçi nhãm A. GV chiÕu lªn mµn h×nh phÇn nhËn xÐt HS : Ghi nhËn xÐt vµo vë. vÒ sù biÕn ®æi tÝnh chÊt trong mét nhãm A : Trong mét nhãm A. theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, tÝnh kim lo¹i cña c¸c nguyªn tè m¹nh dÇn, ®ång thêi tÝnh phi kim yÕu dÇn. GV chiÕu h×nh 2.1 (SGK) lªn mµn h×nh HS : B¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng nhanh vµ ®Ò nghÞ HS quan s¸t sù biÕn ®æi b¸n dÇn. kÝnh nguyªn tö trong nhãm A khi ®i tõ trªn xuèng d−íi ? GV gi¶i thÝch : Trong mét nhãm A, khi HS : Nghe gi¶ng. ®i tõ trªn xuèng d−íi, ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng nh−ng ®ång thêi sè líp electron còng t¨ng v−ît m¹nh h¬n lµm cho b¸n kÝnh nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè t¨ng nhanh. GV giíi thiÖu trªn h×nh 2.1, kÝch th−íc HS : Quan s¸t h×nh vÏ. cña c¸c qu¶ cÇu t¨ng nhanh trong mçi nhãm A, hiÓn thÞ b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng nhanh. Sù t¨ng nhanh b¸n kÝnh nguyªn tö ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i qua mçi nhãm A. GV : Khi b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng th× HS : B¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng → kh¶ kh¶ n¨ng nh−êng vµ thu electron cña n¨ng nh−êng e cµng dÔ vµ thu electron nguyªn tö t¨ng hay gi¶m ? cµng khã. GV kÕt luËn : Trong mét nhãm A, theo HS : Ghi kÕt luËn. chiÒu tõ trªn xuèng d−íi, b¸n kÝnh nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè t¨ng nhanh nªn kh¶ n¨ng nh−êng electron cña c¸c nguyªn tö t¨ng lªn → tÝnh kim lo¹i t¨ng, kh¶ n¨ng nhËn electron cña c¸c nguyªn
tö gi¶m → tÝnh phi kim gi¶m. GV bæ sung : Nguyªn tö Cs cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt nªn dÔ nh−êng electron h¬n c¶, nã lµ kim lo¹i m¹nh nhÊt. Nguyªn tö F cã b¸n kÝnh nguyªn tö nhá nhÊt nªn dÔ nhËn thªm electron h¬n c¶, nã lµ phi kim m¹nh nhÊt. Ho¹t ®éng 5 (10 phót) 3. §é ©m ®iÖn a) Kh¸i niÖm GV chiÕu kh¸i niÖm ®é ©m ®iÖn lªn HS : Ghi kh¸i niÖm vµo vë. mµn h×nh : §é ©m ®iÖn cña mét nguyªn tö ®Æc tr−ng cho kh¶ n¨ng hót electron cña nguyªn tö ®ã khi h×nh thµnh liªn kÕt ho¸ häc. GV : §é ©m ®iÖn cã ¶nh h−ëng g× ®Õn HS : §é ©m ®iÖn cña mét nguyªn tö tÝnh kim lo¹i, tÝnh phi kim cña mét cµng lín th× tÝnh phi kim cña nã cµng nguyªn tè ? m¹nh vµ ng−îc l¹i. b) B¶ng ®é ©m ®iÖn GV chiÕu b¶ng 6 (SGK) lªn mµn h×nh HS : Quan s¸t. vµ giíi thiÖu : Trong ho¸ häc, cã nhiÒu thang ®é ©m ®iÖn kh¸c nhau do c¸c t¸c gi¶ tÝnh to¸n trªn nh÷ng c¬ së kh¸c nhau. Trong SGK lµ b¶ng gi¸ trÞ ®é ©m ®iÖn do nhµ ho¸ häc Pau-linh thiÕt lËp n¨m 1932. V× nguyªn tè flo lµ phi kim m¹nh nhÊt, Pau-linh quy −íc lÊy ®é ©m ®iÖn cña nã lµm chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh ®é ©m ®iÖn t−¬ng ®èi cña c¸c nguyªn tö nguyªn tè kh¸c nhau. GV : H·y nhËn xÐt sù biÕn thiªn gi¸ trÞ HS : NhËn xÐt : ®é ©m ®iÖn theo chu k× vµ nhãm A ? – Trong mét chu k×, khi ®i tõ tr¸i sang ph¶i theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t
nh©n, gi¸ trÞ ®é ©m ®iÖn cña c¸c nguyªn tö nãi chung lµ t¨ng dÇn. – Trong mét nhãm A, khi ®i tõ trªn xuèng d−íi theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, gi¸ trÞ ®é ©m ®iÖn cña c¸c nguyªn tö nãi chung lµ gi¶m dÇn. GV : Quy luËt biÕn ®æi gi¸ trÞ ®é ©m ®iÖn phï hîp víi sù biÕn ®æi tÝnh kim lo¹i, phi kim cña c¸c nguyªn tè trong mét chu k× vµ trong mét nhãm A mµ ta ®· xÐt ë trªn. GV kÕt luËn : TÝnh kim lo¹i, tÝnh phi HS : Ghi kÕt luËn. kim cña c¸c nguyªn tè biÕn ®æi tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n. Ho¹t ®éng 6 (5 phót) cñng cè – bμi tËp vÒ nhμ • H−íng dÉn HS gi¶i bµi tËp 1, 2 (SGK) • Bµi tËp vÒ nhµ : 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11. sù biÕn ®æi tuÇn hoμn tÝnh chÊt c¸c TiÕt 17 nguyªn tè ho¸ häc – ®Þnh luËt tuÇn hoμn (tiÕp) a. môc tiªu 1. Gióp HS hiÓu ®−îc sù biÕn ®æi tuÇn hoµn ho¸ trÞ cao nhÊt víi oxi cña nguyªn tè trong oxit vµ ho¸ trÞ trong hîp chÊt khÝ víi hi®ro. 2. N¾m ®−îc sù biÕn thiªn tÝnh chÊt oxit vµ hi®roxit cña c¸c nguyªn tè nhãm A. Trªn c¬ së ®ã hiÓu ®−îc ®Þnh luËt tuÇn hoµn. 3. RÌn luyÖn kÜ n¨ng suy luËn trong gi¶i bµi tËp. b. chuÈn bÞ cña GV vμ HS
• GV : B¶ng tuÇn hoµn, b¶ng 7, b¶ng 8 (SGK), m¸y chiÕu. • HS : ¤n l¹i tiÕt tr−íc vµ chuÈn bÞ c¸c bµi tËp ®· giao. c. tiÕn tr×nh bμi gi¶ng Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (20 phót) kiÓm tra bμi tËp vÒ nhμ GV : Gäi lÇn l−ît 7 HS tr¶ lêi c¸c bµi tËp HS : ChuÈn bÞ tr¶ lêi c¸c bµi tËp. 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11 (SGK). Yªu cÇu c¸c b¹n cßn l¹i nhËn xÐt vµ GV nhËn xÐt, cho ®iÓm. (Tham kh¶o lêi gi¶i môc D). Ho¹t ®éng 2 (10 phót) ii. ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè GV chiÕu b¶ng 7 (SGK) lªn mµn h×nh cho HS : Quan s¸t. HS quan s¸t. GV : Nh×n vµo b¶ng biÕn ®æi ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè chu k× 3 trong oxit cao nhÊt vµ trong hîp chÊt khÝ víi hi®ro, em ph¸t hiÖn ra quy luËt biÕn ®æi g× theo chiÒu ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn ? HS nhËn xÐt : Trong chu k× 3, ®i tõ tr¸i sang ph¶i, ho¸ trÞ cao nhÊt cña c¸c nguyªn tè trong oxit t¨ng lÇn l−ît tõ 1 ®Õn 7 cßn ho¸ trÞ trong hîp chÊt khÝ víi hi®ro cña c¸c phi kim gi¶m tõ 4 ®Õn 1. GV bæ sung : Sù biÕn ®æi ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè trong c¸c chu k× kh¸c còng diÔn ra t−¬ng tù nh− chu k× 3.
Ho¹t ®éng 3 (10 phót) iii. oxit vμ hi®roxit cña c¸c nguyªn tè nhãm a GV chiÕu b¶ng 8 (SGK) lªn mµn h×nh cho HS : Quan s¸t. HS quan s¸t. GV : Nh×n vµo b¶ng 8 vÒ sù biÕn ®æi tÝnh HS : TÝnh baz¬ cña c¸c axit vµ axit – bz¬ cña hîp chÊt oxit vµ hi®roxit cña hi®roxit t−¬ng øng yÕu dÇn, ®ång c¸c nguyªn tè nhãm A thuéc chu k× 3, thêi tÝnh axit cña chóng m¹nh dÇn. em cã nhËn xÐt g× ? GV : Na2O lµ mét oxit cã tÝnh baz¬ m¹nh, HS : Na2O + H2O → 2NaOH tan trong n−íc cho dung dÞch baz¬ m¹nh (kiÒm). ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : MgO lµ mét oxit cã tÝnh baz¬ yÕu HS : MgO + 2HCl → MgCl2 + H2O h¬n Na2O do ®ã kh«ng tan trong n−íc mµ chØ tan trong dung dÞch axit t¹o thµnh muèi vµ n−íc. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : T−¬ng tù Mg(OH)2 còng lµ mét HS : baz¬ yÕu kh«ng tan trong n−íc chØ t¸c Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O dông víi axit m¹nh. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : So víi Na2O mµ MgO th× Al2O3 cã tÝnh HS : Al2O3 + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2O baz¬ yÕu h¬n vµ b¾t ®Çu thÓ hiÖn c¶ tÝnh Al2O3 + 2NaOH → 2NaAlO2 + H2O axit, Al2O3 ®−îc coi lµ oxit l−ìng tÝnh, cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trong axit m¹nh vµ baz¬ m¹nh. H·y viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : T−¬ng tù Al(OH)3 lµ mét hi®roxit HS : l−ìng tÝnh, kh«ng tan trong n−íc, nh−ng Al(OH)3 + 3HCl → AlCl3 + 3H2O tan trong axit m¹nh vµ baz¬ m¹nh. Al(OH)3 + NaOH → NaAlO2 + 2H2O
ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : SiO2 kh«ng cßn thÓ hiÖn tÝnh baz¬ HS : mµ b¾t ®Çu thÓ hiÖn tÝnh axit yÕu chØ tan 0 SiO2 + 2NaOH® ⎯⎯ Na2SiO3 + H2O → t ®−îc trong baz¬ m¹nh ®Æc nãng. Hi®roxit t−¬ng øng H2SiO3 lµ mét axit yÕu. GV gîi H2SiO3 + 2NaOH → Na2SiO3 + 2H2O ý cho HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng : SiO2 + 2NaOH ® ⎯⎯ Na 2 SiO3 + H 2 O → o t H2SiO3 + 2NaOH → Na2SiO3 + 2H2O GV : P2O5 lµ mét oxit axit m¹nh h¬n HS : P2O5 + 3H2O → 2H3PO4 SiO2, tan trong n−íc t¹o ra hi®roxit H3PO4 lµ mét axit trung b×nh. GV gîi ý HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : So víi SiO2 vµ P2O5 th× SO3 lµ mét HS : SO3 + H2O → H2SO4 oxit cña axit m¹nh, tan tèt trong n−íc t¹o axit m¹nh H2SO4 t−¬ng øng. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : Oxit cña nguyªn tè cuèi cïng trong HS : Cl2O7 + H2O → 2HClO4 chu k× 3 lµ Cl2O7 cã tÝnh axit m¹nh nhÊt, khi tan trong n−íc thu ®−îc hi®roxit t−¬ng øng HClO4 lµ mét axit rÊt m¹nh. GV gîi ý HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ? GV : Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt nh− thÕ ®−îc lÆp l¹i nh− ë c¸c chu k× sau. GV kÕt luËn : Trong mét chu k×, ®i tõ tr¸i HS : Ghi kÕt luËn. sang ph¶i theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, tÝnh baz¬ cña c¸c oxit vµ
hi®roxit t−¬ng øng yÕu dÇn, ®ång thêi tÝnh axit cña chóng m¹nh dÇn. Ho¹t ®éng 4 (4 phót) iv. ®Þnh luËt tuÇn hoμn GV : Trªn c¬ së kh¶o s¸t sù biÕn ®æi tuÇn HS : Nghe gi¶ng. hoµn cña cÊu h×nh electron nguyªn tö, b¸n kÝnh nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn cña nguyªn tö, tÝnh kim lo¹i vµ tÝnh phi kim cña c¸c nguyªn tè ho¸ häc, thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè ho¸ häc biÕn ®æi theo chiÒu ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng, nh−ng kh«ng liªn tôc mµ tuÇn hoµn sau mçi chu k×. §ã chÝnh lµ néi dung cña ®Þnh luËt tuÇn hoµn. GV chiÕu néi dung ®Þnh luËt lªn mµn HS : Ghi néi dung ®Þnh luËt. h×nh cho HS ghi vµo vë : TÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè vµ ®¬n chÊt còng nh− thµnh phÇn vµ tÝnh chÊt cña c¸c hîp chÊt t¹o nªn tõ c¸c nguyªn tè ®ã biÕn ®æi tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö. Ho¹t ®éng 5 (1 phót) dÆn dß – bμi tËp vÒ nhμ Bµi tËp : 3, 6, 12 (SGK). d. h−íng dÉn gi¶i bμi tËp SGK 1. §¸p ¸n D. 2. §¸p ¸n D.
3. Nh÷ng tÝnh chÊt sau ®©y biÕn ®æi tuÇn hoµn : a) Ho¸ trÞ cao nhÊt ®èi víi oxi. c) Sè electron líp ngoµi cïng. 4. §¸p ¸n A. 5. §¸p ¸n A. 6. §¸p ¸n C. 7. §¸p ¸n C. 8. Mg (Z = 12) : 1s22s22p63s2 hay [Ne] 3s2. §Ó ®¹t cÊu h×nh electron cña khÝ hiÕm gÇn nhÊt (ne), nguyªn tö Mg nh−êng 2electron. Mg thÓ hiÖn tÝnh chÊt kim lo¹i. 9. S (Z = 16) : 1s22s22p63s23p4 hay [Ne]3s23p4. §Ó ®¹t ®−îc cÊu h×nh electron cña khÝ hiÕm gÇn nhÊt (Ar), nguyªn tö S nhËn 2 electron. S thÓ hiÖn tÝnh chÊt phi kim. 10. §é ©m ®iÖn cña mét nguyªn tö ®Æc tr−ng cho kh¶ n¨ng hót electron cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã khi h×nh thµnh liªn kÕt hãa häc. Trong nhãm A, khi ®i tõ trªn xuèng d−íi theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, gi¸ trÞ ®é ©m ®iÖn cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè gi¶m dÇn. 11. Nguyªn tö cña nguyªn tè F cã gi¸ trÞ ®é ©m ®iÖn lín nhÊt v× F cã tÝnh phi kim m¹nh nhÊt. Ng−êi ta quy −íc lÊy ®é ©m ®iÖn cña nã lµ 3,98 (≈ 4) ®Ó x¸c ®Þnh ®é ©m ®iÖn t−¬ng ®èi cña c¸c nguyªn tè kh¸c. 12. Trong 2 d·y chÊt sau : Li2O BeO B2O3 CO2 N2O5
CH4 NH3 H2O HF Ho¸ trÞ cao nhÊt víi oxi t¨ng tõ 1 ®Õn 5. Ho¸ trÞ víi hi®ro gi¶m dÇn tõ 4 ®Õn 1. ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoμn c¸c TiÕt 18 nguyªn tè hãa häc A. Môc tiªu 1. HS hiÓu ®−îc mèi quan hÖ gi÷a vÞ trÝ («) nguyªn tè, cÊu t¹o nguyªn tö vµ tÝnh chÊt cña nguyªn tè, ®¬n chÊt, hîp chÊt cña chóng. 2. BiÕt khai th¸c, vËn dông mèi quan hÖ ®ã trong bµi tËp. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y tÝnh, ®Ìn chiÕu, hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp. • HS : Tæng kÕt vµ vËn dông kiÕn thøc ®Ó t×m hiÓu ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè hãa häc. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (15 phót) i. quan hÖ gi÷a vÞ trÝ vµ cÊu t¹o GV h−íng dÉn HS nghiªn cøu thÝ dô 1 vµ 2 (SGK). ThÝ dô 1 : Nguyªn tè K cã sè thø tù lµ HS : ChuÈn bÞ 2 phót. 19, thuéc chu k× 4, nhãm IA. H·y cho biÕt c¸c th«ng tin vÒ cÊu t¹o nguyªn tö K? HS : Sè thø tù 19 → Z = 19 → 19p vµ GV : Sè thø tù 19 cho biÕt ®iÒu g× ? 19e.
HS : Chu k× 4 → cã 4 líp electron. GV : Chu k× 4 cho biÕt th«ng tin g× ? HS : Nhãm IA → cã 1 electron líp GV : Nhãm IA cho biÕt th«ng tin g× ? ngoµi cïng. GV : ViÕt cÊu h×nh electron cña HS : 1s22s22p63s23p64s1. nguyªn tö K ? GV cho HS lµm tiÕp mét ¸p dông sau : ¸p dông : Nguyªn tè X thuéc chu k× 3, HS : ChuÈn bÞ 2 phót. a) 1s22s22p63s23p4. nhãm VI A. a) ViÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö X ? b) Cho biÕt ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña X b) §iÖn tÝch h¹t nh©n cña X b»ng 16+. b»ng bao nhiªu ? ThÝ dô 2 : Cho cÊu h×nh electron cña HS : ChuÈn bÞ 2 phót. nguyªn tè X lµ : 1s22s22p63s23p4. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn ? GV : H·y so s¸nh d¹ng bµi tËp ë thÝ dô HS : Hai lo¹i bµi tËp ng−îc nhau. 2 vµ thÝ dô 1 ? GV : Tæng sè e lµ 16 cho biÕt th«ng tin HS : Tæng sè e lµ 16 → sè thø tù cña g× ? nguyªn tè lµ 16. GV : X lµ nguyªn tè p cho biÕt th«ng HS : Nguyªn tè p → thuéc nhãm A. tin g× ? GV : 6 e líp ngoµi cïng cho biÕt th«ng HS : 6 e ngoµi cïng → nhãm VI A. tin g× ? HS : 3 líp electron → chu k× 3. GV : 3 líp electron cho biÕt ®iÒu g× ? GV cho HS lµm tiÕp mét ¸p dông sau :
¸p dông : Nguyªn tè X cã sè hiÖu HS : ChuÈn bÞ 2 phót. nguyªn tö lµ 20. H·y : a) ZX = 20 ta cã : 1s22s22p63s23p64s2. a) ViÕt cÊu h×nh electron nguyªn tö cña nguyªn tè X ? b) Sè thø tù : 20. b) X¸c ®Þnh vÞ trÝ nguyªn tè X trong Chu k× 4. b¶ng tuÇn hoµn ? Nhãm : II A. GV tæng kÕt mèi quan hÖ gi÷a vÞ trÝ vµ HS : Hoµn thµnh s¬ ®å. cÊu t¹o theo s¬ ®å c©m sau vµ yªu cÇu HS ®iÒn th«ng tin vµo c¸c « vÞ trÝ vµ cÊu t¹o : VÞ trÝ VÞ trÝ CÊu t¹o CÊu t¹o nguyªn tè nguyªn tè nguyªn tö nguyªn tö – – Sè thø tù – Sè p, sè e – – nguyªn tè – Sè líp e – – – Sè thø tù chu – Sè e líp – k× ngoµi cïng – Sè thø tù – CÊu h×nh e. nhãm A Ho¹t ®éng 2 (10 phót) ii. quan hÖ gi÷a vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt
GV ®Æt vÊn ®Ò : BiÕt vÞ trÝ cña mét HS : Th¶o luËn theo nhãm. nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn cã thÓ ⇒ Tõ vÞ trÝ cña nguyªn tè trong b¶ng suy ra ®−îc nh÷ng tÝnh chÊt hãa häc tuÇn hoµn cã thÓ suy ra : c¬ b¶n cña nã ®−îc kh«ng ? – Nguyªn tè cã tÝnh kim lo¹i hay phi GV chia nhãm HS, yªu cÇu th¶o luËn kim. tõng nhãm, sau ®ã nhËn xÐt ®−a ra kÕt – Hãa trÞ cao nhÊt cña nguyªn tè víi luËn. oxi. – C«ng thøc oxit cao nhÊt vµ hi®roxit t−¬ng øng. – C«ng thøc hîp chÊt khÝ víi hi®ro (nÕu cã). – Oxit vµ hi®roxit cã tÝnh axit hay baz¬. GV yªu cÇu HS vËn dông : ThÝ dô : BiÕt nguyªn tè S ë « thø 16 HS : ChuÈn bÞ 2 phót. trong b¶ng tuÇn hoµn. Tõ ®ã suy ra – S ë nhãm VI A, chu k× 3, lµ phi kim. ®−îc nh÷ng tÝnh chÊt g× cña nã ? – Hãa trÞ cao nhÊt víi oxi lµ 6, c«ng thøc oxit cao nhÊt lµ SO3. – Hãa trÞ víi hi®ro lµ 2, c«ng thøc hîp chÊt khÝ víi hi®ro lµ H2S. – SO3 lµ oxit axit vµ H2SO4 lµ axit m¹nh. Ho¹t ®éng 3 (15 phót) iii. so s¸nh tÝnh chÊt hãa häc cña mét nguyªn tè víi c¸c nguyªn tè l©n cËn
GV ®Æt vÊn ®Ò : Dùa vµo quy luËt biÕn HS : Th¶o luËn theo nhãm ®æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè trong 1. Trong chu k×, theo chiÒu Z t¨ng : b¶ng tuÇn hoµn, ta cã thÓ so s¸nh tÝnh – TÝnh kim lo¹i yÕu dÇn, tÝnh phi kim chÊt hãa häc cña mét nguyªn tè víi m¹nh dÇn. c¸c nguyªn tè l©n cËn (l¸ng giÒng) – Oxit vµ hi®roxit cã tÝnh baz¬ yÕu ®−îc kh«ng ? dÇn, tÝnh axit m¹nh dÇn. 2. Trong nhãm A, theo chiÒu Z t¨ng : GV chia nhãm HS, yªu cÇu th¶o luËn. – TÝnh kim lo¹i t¨ng dÇn. – TÝnh phi kim gi¶m dÇn. – Oxit vµ hi®roxit cã tÝnh baz¬ m¹nh dÇn, tÝnh axit gi¶m dÇn. GV kÕt luËn : Quy luËt biÕn ®æi tÝnh HS : Ghi kÕt luËn. axit – baz¬ cña oxit vµ hi®roxit t−¬ng øng víi quy luËt biÕn ®æi tÝnh phi kim – kim lo¹i cña nguyªn tè. GV chiÕu thÝ dô (SGK) lªn mµn h×nh ®Ó cho HS ph©n tÝch. ThÝ dô : So s¸nh tÝnh chÊt hãa häc HS : Th¶o luËn theo nhãm. cña P (Z = 15) víi Si (Z = 14) vµ – C¸c nguyªn tè Si, P, S thuéc cïng S (Z = 16), víi N (Z = 7) vµ mét chu k× cã Z t¨ng dÇn theo d·y : Si, As (Z = 33) ? P, S → P cã tÝnh phi kim yÕu h¬n S nh−ng m¹nh h¬n Si. – Trong nhãm VI A, theo chiÒu Z t¨ng : N, P, As → tÝnh phi kim gi¶m dÇn → P cã tÝnh phi kim yÕu h¬n N vµ m¹nh h¬n As. – VËy P cã tÝnh phi kim yÕu h¬n N vµ S → TÝnh axit H3PO4 yÕu h¬n HNO3 vµ H2SO4. GV cho HS th¶o luËn ¸p dông sau :