Thiết kế tình huống dạy học kiến thức Hình học lớp 11 thông qua hoạt động trải nghiệm bài học STEM
lượt xem 4
download
Bài viết "Thiết kế tình huống dạy học kiến thức Hình học lớp 11 thông qua hoạt động trải nghiệm bài học STEM" thảo luận một số vấn đề cơ bản liên quan đến giáo dục STEM, các loại hình tổ chức giảng dạy theo định hướng STEM, quy trình giảng dạy trải nghiệm theo định hướng STEM môn Toán, tiềm năng của Hình học 11 trong dạy học theo định hướng STEM và cách tạo dựng tình huống dạy học vận dụng kiến thức Hình học 11 thông qua hoạt động trải nghiệm STEM.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Thiết kế tình huống dạy học kiến thức Hình học lớp 11 thông qua hoạt động trải nghiệm bài học STEM
- Journal of educational equipment: Education management, Volume 1, Issue 296 (September 2023) ISSN 1859 - 0810 Thiết kế tình huống dạy học kiến thức Hình học lớp 11 thông qua hoạt động trải nghiệm bài học STEM Nguyễn Thị Ngọc Yến*, Nguyễn Phú Lộc** *HVCH Lí luận và PPDH Bộ môn Toán khóa 10B1, Trường ĐH Đồng Tháp **GS. TS. Khoa Sư phạm, Trường ĐH Cần Thơ Received: 8/8/2023; Accepted: 17/8/2023; Published: 25/8/2023 Abstract: In this article, we will discuss some fundamental issues concerning STEM education, the various kinds of STEM-oriented teaching organizations, the STEM-oriented experiential teaching process of Math, the potentials of Geometry 11 in STEM-oriented teaching, and how to create teaching situations that apply Geometry 11 knowledge through STEM experiential activities. Keywords: STEM education; Geometry 11; STEM – based experience activities. 1. Mở đầu Có ba hình thức tổ chức giáo dục STEM . Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai nhiều hoạt - Hình thức 1: Dạy học các môn khoa học theo động giáo dục để hướng đến đổi mới Chương trình bài dạy STEM: Bài dạy STEM hay bài học theo chủ giáo dục phổ thông. Theo chỉ thị số 16/CT- TT ngày đề STEM là quá trình dạy học dưới sự tổ chức của 04/05/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc “ GV, HS chủ động thực hiện các hoạt động học tập Tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công trong một không gian, thời gian cụ thể để giải quyết nghiệp lần thứ tư” mà nhiệm vụ của Bộ Giáo dục và các vấn đề thực tiễn trên cơ sở vận dụng kiến thức, kĩ Đào tạo: “Thúc đẩy triển khai giáo dục về khoa học, năng trong các lĩnh vực STEM, góp phần hình thành công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM) trong chương phát triển phẩm chất và năng lực cho HS. trình giáo dục phổ thông; tổ chức thí điểm tại một - Hình thức 2: Tổ chức hoạt động trải nghiệm số trường phổ thông ngay từ năm học 2017-2018”. STEM: Hoạt động trải nghiệm STEM là hoạt động Trong bài viết này, chúng tôi trình bày một số vấn đề giáo dục do nhà giáo dục định hướng, thiết kế và cơ bản về giáo dục STEM, các hình thức của dạy học hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho HS tiếp cận thực theo định hướng giáo dục STEM, trình bày các tiềm tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những năng, thiết kế và tổ chức một tình huống dạy học kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, vận dụng kiến thức Hình học lớp 11 theo định hướng kĩ năng của các môn học thuộc lĩnh vực STEM để giáo dục STEM. Thông qua quá trình giải quyết các thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết tình huống HS giải quyết được các vấn đề thực tiễn, những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà trường, phát huy được các năng lực đặc thù môn Toán và các gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thông qua đó, năng lực bản thân từ đó định hướng nghề nghiệp và chuyển hóa những kinh nghiệm đã trải qua thành tri phát huy khả năng nghiên cứu khoa học. thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần phát 2. Nội dung nghiên cứu huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với 2.1. Giáo dục STEM cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai. 2.1.1. Khái niệm giáo dục STEM - Hình thức 3: Tổ chức hoạt động nghiên cứu STEM là một phương pháp học tập và phát triển khoa học, kĩ thuật: Hoạt động nghiên cứu khoa học tích hợp các lĩnh vực khoa học (Science), công nghệ được thực hiện dưới dạng một dự án nghiên cứu bởi (Technology), kỹ thuật (Engeneering) và toán học một cá nhân hoặc một nhóm hai thành viên dưới sự (Mathematics). Theo Chương trình Giáo dục phổ hướng dẫn của GV hoặc nhà khoa học có chuyên thông 2018, giáo dục STEM là mô hình giáo dục dựa môn phù hợp. trên cách tiếp cận liên môn, giúp HS áp dụng các 2.2. Quy trình dạy học trải nghiệm bài học STEM kiến thức khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học Theo tài liệu hướng dẫn xây dựng kế hoạch bài vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh dạy STEM lớp 11 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2021 cụ thể. cho rằng dạy học trải nghiệm bài học STEM được tổ 2.1.2. Một số hình thức tổ chức giáo dục STEM chức theo quy trình sau: 13 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
- Journal of educational equipment: Education management, Volume 1, Issue 296 (September 2023) ISSN 1859 - 0810 Hoạt động 1: Xác định vấn đề: GV tạo tình huống chuyển giao nhiệm vụ cho HS, thảo luận và trao đổi với HS đảm bảo các em đã hiểu đúng, đủ về hoạt động học tập trải nghiệm. Hoạt động 2: Lựa chọn giải pháp: Trong hoạt động này, HS làm việc nhóm, chủ động thảo luận, đề xuất và lựa chọn giải pháp. Trong quá trình HS làm việc, GV quan sát, đặt câu hỏi, gợi ý đảm bảo chất lượng, tiến độ trong hoạt động thiết kế. Hoạt động 3: Chế tạo và thử nghiệm: Dựa vào bản thiết kế thực hiện trong giai đoạn 2, các nhóm chế tạo và thử nghiệm sản phẩm. Trên cơ sở đó, đánh giá mức độ đạt được của sản phẩm so với yêu cầu đặt Hình 2.1. Một số hộp sữa có thể tích và kích thước ra, tiến hành các cải tiến nếu cần. khác nhau Hoạt động 4: Báo cáo sản phẩm: Các nhóm trình Bước 2: HS thực hiện đo đạc, vận dụng công thức bày và giới thiệu sản phẩm, nhóm khác đặt câu hỏi, tính thể tích hình hộp chữ nhật. Tính chính xác các đánh giá về sản phẩm. GV tổ chức trao đổi, thảo luận hộp sữa, tìm hiểu nguyên nhân thể tích của hộp sữa và đánh giá sao cho phát triển kĩ năng giao tiếp và luôn lớn hơn thể tích thực. hợp tác, tư duy phản biện, khả năng đánh giá đồng Bước 3: GV phát mõi nhóm 1 tấm giấy bìa, yêu đẳng của HS. cầu HS xếp gấp, dán tấm bìa giấy lại tạo thành hộp 2.3. Ví dụ minh họa chứa dạng hình hộp mà chứa được được 180ml sữa. Hoạt động trải nghiệm STEM tính thể tích các Bước 4: HS thảo luận nhóm, dựa vào các số liệu loại hộp sữa của nhiều nhãn hiệu và thiết kế chế tạo đo đạc về chiều cao, chiều dài, chiều rộng, kết quả hộp chứa hình hộp chữ nhật thể tích, hình dạng hộp sữa, HS đưa ra cách tạo hình Giúp HS vận dụng các kiến thức tính thể tích các hộp. hình chóp, hình lăng trụ, hình hộp, hình chóp cụt Hoạt động 3: Chế tạo: HS thực hành thiết kế hộp đều vào thực tiễn cuộc sống. GV tổ chức hoạt động chứa sữa dạng hình hộp chữ nhật theo các bước như trải nghiệm STEM cho HS tính thể tích các đồ dùng sau: thường gặp xung quanh các em như tính thể tích các Bước 1: Tiến hành thao tác để tạo thành 1 tờ giấy loại hộp sữa của nhiều nhãn hiệu và tự thiết kế và chế hình chữ nhật với kích thước chiều rộng bằng chiều tạo hộp đựng sữa. dài. Sau đó, dùng bút và thước để chia hình chữ nhật Tình huống: GV phát cho các nhóm HS mỗi vừa chuẩn bị thành các ô có hình dạng giống mẫu, nhóm 1 hộp sữa giấy có dạng hình hộp chữ nhật và mỗi hình chữ nhật bé có kích thước 1×6 cm và cắt một bìa giấy. Trên nhãn hộp sữa có ghi thể tích lượng rời chúng (hình 2.2). sữa có trong hộp, các em hãy tính thể tích hộp sữa và cho biết lượng sữa chiếm tỉ lệ bao nhiêu phần trăm thể tích hộp, từ bìa giấy hãy thiết kế và chế tạo hộp đựng sữa có thể chứa được 180ml sữa. Hoạt động 1: Xác định vấn đề: HS xác định được vấn đề: tính thể tích các loại hộp sữa và thiết kế hộp đựng sữa có thể chứa được 180ml nước sữa. GV thông báo cụ thể các yêu cầu cần thỏa mãn: Tính chính xác thể tích các loại hộp sữa, giải thích Hình 2.2. Thiết kế cách xếp và cắt tạo hộp sữa rõ tại sao thể tích của hộp đựng sữa khác với thể tích - Bước 2: Tiến hành gấp các đường thằng theo nét sữa ghi trên nhãn. Thiết kế được hộp chưa có thể vẽ lúc trước. Tiếp theo, HS dán keo tại vị trí hai mặt đựng được 180ml sữa? trên mép giấy hình chữ nhật có kích thước 1x13cm Hoạt động 2: Lựa chọn giải pháp để tạo ra một ống hình vuông. HS thao tác gấp các Bước 1: GV chia lớp thành 8 nhóm mỗi nhóm 4-5 nếp vẽ và dán 4 ô vuông còn lại với nhau để tạo HS, phát mỗi nhóm một hộp sữa có dạng hình hộp đáy hộp. Cuối cùng, gấp hai cạnh đối diện nằm trên khác nhau, có thể tích khác nhau (hình 2.1). 14 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
- Journal of educational equipment: Education management, Volume 1, Issue 296 (September 2023) ISSN 1859 - 0810 miệng hộp vào trong và cố định chúng bằng ghim Tổng điểm 10 kẹp là hoàn thành hộp sữa (hình 2.3). Nhận xét góp ý cho nhóm: …………………………………………………. Phiếu đánh giá số 2. Bảng tiêu chí đánh giá của GV đối với các nhóm Tiêu chí đánh giá HĐ nhóm….. TB Khá Tốt Hoạt động sôi nổi, tích cực Tất cả các thành viên đều tham gia thảo luận Hình 2.3. Các bước cắt, gấp và dán hộp sữa Nộp bài đúng thời gian - Bước 3: HS tiến hành trang trí hộp sinh động, Kết quả Sản phẩm thỏa điều kiện Quy trình thực hiện hợp lý đẹp mắt hơn. 3. Kết luận Hoạt động 4: Báo cáo sản phẩm: GV gọi đại diện Dạy học môn Toán theo định hướng giáo dục các nhóm lên trình bày sản phầm, quy trình thiết kế STEM là hết sức cần thiết vì đây là hình thức dạy học hộp chứa hình hộp chữ nhật. hiện đại theo hướng tích cực. Giáo dục STEM thực Sản phẩm mong đợi (hình 2.4): hiện đầy đủ mục tiêu giáo dục đã nêu trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, mặt khác nhằm phát triển các năng lực cốt lỗi cho HS, phát triển các năng lực đặc thù của môn học thuộc về STEM và định hướng nghề nghiệp cho HS. Việc thiết kế các tình huống dạy học trải nghiệm vận dụng kiến thức Hình Hình 2.4. Sản phẩm hộp sữa giấy học lớp 11 theo định hướng giáo dục STEM rất thiết Các nhóm còn lại ghi chép thông tin, đánh giá thực và hiệu quả vì các nội dung kiến thức Hình học nhóm bạn theo các tiêu chí GV. lớp 11 có nhiều tiềm năng thiết kế tình huống có tính GV nhận xét chung, ghi phiếu đánh giá, chấm thực tiễn và giải quyết theo định hướng STEM. Vì điểm sản phẩm của từng nhóm. vậy, GV tăng cường dạy học môn Toán theo định Phiếu đánh giá số 1. Bảng tiêu chí đánh giá bản hướng giáo dục STEM vừa đáp ứng mục tiêu giáo thiết kế sản phẩm dục, vừa giúp HS phát huy các năng lực và góp phần tạo nguồn nhân lực mới đáp ứng nhu cầu hiện đại Mức đánh giá hóa. Tiêu chí Điểm 2 Tài liệu tham khảo tối đa 1 3 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư số (2/3 số (1/3 số điểm (đạt điểm tối điểm tối 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 về chương tối đa) đa) đa) Trình bày 3 Trình bày Trình bày Trình bày trình giáo dục phổ thông môn Toán, Hà Nội. bảng vẽ bảng vẽ chưa bảng vẽ bảng vẽ 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019), Tập huấn cán đúng, số đúng, số liệu đúng, số đúng, rõ bộ quản lý, giáo viên về xây dựng chủ đề giáo dục liệu chính không chính liệu chính ràng, số liệu xác xác xác chính xác STEM trong giáo dục trung học, Hà Nội. không bôi 3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2020), Công văn xóa 3089 về việc Triển khai thực hiện giáo dục STEM Sản phẩm 3 Sản phẩm Sản phẩm Sản phẩm trong giáo dục trung học, Hà Nội. đúng yêu không đúng đúng yêu đúng yêu cầu về yêu cầu về cầu về hình cầu về hình 4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2021), Tài liệu hướng hình dạng, hình dạng, dạng, chưa dạng và kích dẫn xây dựng kế hoạch bài dạy STEM lớp 11, Hà Nội kích thước kích thước đúng kích thước thước 5. Chính phủ (2017), Chỉ thị số 16/CT-TTg của Trình bày 2 Trình bày Trình bày Trình bày Thủ tướng Chính phủ về việc “Tăng cường năng lực đầy đủ các không đầy đủ đầy đủ các đầy đủ các tiếp cận cuộc Cánh mạng công nghiệp lần thứ tư”, bước thiết các bước thiết bước thiết bước thiết kế kế kế kế, thiết kế Hà Nội. sáng tạo 6. Lê Xuân Quang (2017), Dạy học môn công Trình bày 2 Trình bày Trình bày Trình bày rõ nghệ phổ thông theo định hướng giáo dục STEM. rõ ràng, không rõ rõ ràng, ràng, logic, Luận Án Tiến Sĩ Khoa học Giáo dục, Trường ĐH Sư logic, sinh ràng, logic, logic, chưa sinh động động sinh động sinh động phạm Hà Nội. 15 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Vận dụng các quan điểm hiện đại của lý luận dạy học trong việc thiết kế phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá
11 p | 1362 | 490
-
Sử dụng phương pháp tình huống trong dạy học hóa học ở trường trung học phổ thông
12 p | 180 | 36
-
Phát triển năng lực giao tiếp toán học cho học sinh: Thực trạng và thiết kế một số tình huống dạy học ở lớp 8
5 p | 245 | 14
-
Vận dụng phương pháp dạy học theo dự án vào thiết kế chủ đề dạy học tích hợp cho hoạt động ngoại khóa môn mỹ thuật ở bậc trung học cơ sở
10 p | 142 | 5
-
Thiết kế tình huống dạy học khái niệm “Hai vectơ bằng nhau” (Hình học 10) theo hướng phát triển năng lực tư duy
5 p | 27 | 5
-
Thiết kế chương trình dạy học môn Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp - lớp 10
16 p | 27 | 4
-
Thiết kế tình huống dạy học khái niệm “Hàm số mũ” (Giải tích 12) nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học cho học sinh
5 p | 10 | 4
-
Tích hợp giáo dục tài chính trong dạy học chủ đề “Số thập phân” (Toán 6)
5 p | 16 | 4
-
Thiết kế tình huống dạy học hình chữ nhật, hình vuông nhằm phát triển năng lực cho học sinh lớp 3
8 p | 27 | 4
-
Xây dựng quy trình hướng dẫn sinh viên thiết kế các tình huống dạy học môn toán ở tiểu học theo hướng tăng cường hoạt động tìm tòi, phát hiện kiến thức cho học sinh
7 p | 38 | 4
-
Vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán và các lợi ích của máy tính cầm tay
8 p | 105 | 4
-
Thiết kế hoạt động dạy học chủ đề Giới hạn theo hướng phát triển tư duy bậc cao cho học sinh trung học phổ thông
6 p | 32 | 3
-
Thiết kế tình huống xuất phát trong dạy Học hóa học theo phương pháp bàn tay nặn bột nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh trung học cơ sở
13 p | 23 | 3
-
Câu chuyện đời thực như là tình huống trong giáo dục khởi nghiệp ở trường đại học - Tổng quan tài liệu và gợi ý về thiết kế tình huống dạy học
15 p | 11 | 3
-
Thiết kế tình huống dạy học vận dụng định lý cosin và định lý sin giải bài tập phát triển năng lực mô hình hóa toán học cho học sinh
3 p | 12 | 2
-
Thiết kế tình huống có bối cảnh thực trong dạy học bài “Hàm số và đồ thị” (Toán 10)
5 p | 11 | 2
-
Thiết kế tình huống học tập trong dạy học môn Toán cho học sinh lớp 5
14 p | 6 | 1
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn