intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Thiếu máu trên bệnh nhân U lympho không Hodgkin mới chẩn đoán

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
7
lượt xem 2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thiếu máu là một biến chứng nghiêm trọng và thường gặp ở những bệnh nhân u lympho mới chẩn đoán. Bài viết Thiếu máu trên bệnh nhân U lympho không Hodgkin mới chẩn đoán khảo sát tỉ lệ và nguyên nhân thiếu máu trên bệnh nhân u lympho không Hodgkin mới chẩn đoán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiếu máu trên bệnh nhân U lympho không Hodgkin mới chẩn đoán

  1. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 THIẾU MÁU TRÊN BỆNH NHÂN U LYMPHO KHÔNG HODGKIN MỚI CHẨN ĐOÁN Tiêu Ngọc Kim Ngân1, Lê Phương Thảo1, Phan Đặng Anh Thư2 TÓM TẮT 45 Hodgkin mới chẩn đoán. Nguyên nhân thiếu máu Đặt vấn đề: Thiếu máu là một biến chứng thường gặp nhất là u lympho xâm nhập tủy nghiêm trọng và thường gặp ở những bệnh nhân xương. u lympho mới chẩn đoán. Thiếu máu gây ảnh Từ khóa: U lympho không Hodgkin, thiếu hưởng đến thể chất và chất lượng cuộc sống của máu. bệnh nhân. Thiếu máu là một trong những yếu tố tiên lượng xấu và gây tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh SUMMARY nhân u lympho. ANEMIA IN NEWLY DIAGNOSED Mục tiêu: Khảo sát tỉ lệ và nguyên nhân NON-HODGKIN LYMPHOMA thiếu máu trên bệnh nhân u lympho không PATIENTS Hodgkin mới chẩn đoán. Introduction: Anemia is a serious and Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô common complication in newly diagnosed tả cắt ngang các trường hợp u lympho không lymphoma patients. Anemia may lead to Hodgkin mới chẩn đoán tại Bệnh viện Truyền symptoms that adversely affect physical status máu Huyết học từ tháng 01/2019 đến tháng and quality of life in lymphoma patients. Anemia 12/2020. may be associated with poorer prognosis and Kết quả: Thiếu máu ghi nhận ở 65,0% bệnh increased mortality. nhân u lympho không Hodgkin mới chẩn đoán, Objective: Analyzing the incidence and đa số thiếu máu ở mức độ nhẹ (Hb 10 – 11,9g/dl) causes of anemia in newly diagnosed non- với 31,7%, thiếu máu mức độ nặng (Hb ≤ Hodgkin lymphoma. 8,0g/dl) ít gặp với 11,7%. Nguyên nhân thiếu Subjects and Methods: Cross-sectional máu phổ biến nhất là do tế bào u xâm nhập tủy descriptive study of newly diagnosed non- xương, với 71,8%. Hodgkin lymphoma from January 2019 to Kết luận: Thiếu máu là một đặc điểm December 2020 at Blood Transfusion and thường gặp ở bệnh nhân u lympho không Hematology Hospital. Results: Anemia prevalence was 65,0% in 1 Bệnh viện Truyền máu - Huyết học newly diagnosed non-Hodgkin lymphoma 2 Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh patients, most patients who were mildly anemic Chịu trách nhiệm chính: Tiêu Ngọc Kim Ngân (Hb 10.0–11.9 g/dL) account for 31,7%; SĐT: 0902.345.003 Meanwhile severe anemia (Hb < 8,0g/dL) is less Email: kimnganbth1994@gmail.com popular making up around 11,7%. Bone marrow Ngày nhận bài: 15/8/2022 involvement was the most common cause of Ngày phản biện khoa học: 15/8/2022 anemia accounting for 71,8%. Ngày duyệt bài: 29/9/2022 379
  2. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU Conclusion: Anemia is a common feature in II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU newly diagnosed lymphoma patients. It is more Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca, hồi cứu. frequent in patients with bone marrow Đối tượng nghiên cứu là các trường hợp u involvement by lymphoma. lympho không Hodgkin mới chẩn đoán tại Keywords: Non-Hodgkin lymphoma, Bệnh viện Truyền máu Huyết học trong thời anemia. gian 24 tháng, từ 01/2019 đến 12/2020. Tiêu chuẩn chọn mẫu: > 18 tuổi, u lympho không I. ĐẶT VẤN ĐỀ Hodgkin mới chẩn đoán, có sinh thiết tủy U lympho không Hodgkin chiếm 43% xương, có thực hiện xét nghiệm định lượng bệnh lý huyết học ác tính [1]. Thiếu máu là nồng độ Hemoglobin và các xét nghiệm tầm một trong những biến chứng thường gặp ở soát nguyên nhân thiếu máu (ferritin, sắt bệnh nhân u lympho không Hodgkin. Theo huyết thanh, folate, vitamin B12, Coomb’s). tác giả Moullet, tỉ lệ thiếu máu ghi nhận ở Định nghĩa biến số: Thiếu máu Hb < 12,0 32% trường hợp bệnh nhân u lympho không g/dl. Thiếu máu mức độ nhẹ: Hb 11,9 – 10,0 Hodgkin mới chẩn đoán [2]. Nhiều yếu tố g/dl; mức độ trung bình: Hb 9,9 – 8,0 g/dl; góp phần gây nên tình trạng thiếu máu như mức độ nặng: Hb < 8,0 g/dl. U lympho xâm bất thường hấp thu sắt, nồng độ nhập tủy xương được phân nhóm có xâm Erythropoietin huyết thanh thấp, giảm đáp nhập và không xâm nhập. Chỉ số sắt huyết ứng tủy xương với Erythropoietin, tán huyết thanh, ferritin, vitamin B12 và folate được và u lympho xâm nhập tủy. Tình trạng thiếu phân nhóm thấp, bình thường hoặc cao. Xét máu làm giảm chất lượng cuộc sống, là yếu nghiệm Coomb’s được phân nhóm dương tố tiên lượng kém cũng như gia tăng tỉ lệ tử tính, âm tính hoặc không được thực hiện. Giá vong. Do đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu trị bình thường: Ferritin: 22 – 274 ng/ml; khảo sát tỉ lệ và nguyên nhân thiếu máu trên folate: 3,1 – 20,5 ng/ml; vitamin B12: 187 – những bệnh nhân u lympho không Hodgkin 883 pg/ml. Thiếu máu tán huyết: Coomb’s mới chẩn đoán tại Bệnh viện Truyền máu dương tính. Phân tích và xử lý số liệu bằng Huyết học. phần mềm Excel. III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Trong thời gian 24 tháng, từ 01/2019 đến 12/2020 ghi nhận 120 trường hợp u lympho không Hodgkin mới chẩn đoán. Tuổi và giới tính Tuổi trung bình lúc chẩn đoán u lympho không Hodgkin là 54,7 tuổi. Nhỏ nhất là 18 tuổi, lớn nhất 83 tuổi. 380
  3. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 Hình 1: Phân bố tuổi trong mẫu nghiên cứu Nhận xét: Phần lớn các trường hợp u lympho không Hodgkin ưu thế ở nhóm 40 – 70 tuổi, chiếm 74,1% (89/120). Hình 2: Đặc điểm giới tính trong mẫu nghiên cứu Nhận xét: Bệnh ưu thế ở giới nam hơn so với giới nữ, tỉ lệ nam/ nữ khoảng 1,5 (73/47). Tỉ lệ và mức độ thiếu máu 381
  4. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU Hình 3: Tỉ lệ thiếu máu trong mẫu nghiên cứu Nhận xét: Thiếu máu ghi nhận ở 65,0% trường hợp (78/120). Hình 4: Phân bố thiếu máu trong mẫu nghiên cứu Nhận xét: Đa số thiếu máu ở mức độ nhẹ, 31,7% (38/120). Thiếu máu mức độ nặng tương đối ít gặp, 11,7% (14/120). 382
  5. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 Hình 5. Tỉ lệ thiếu máu phân bố theo nhóm tuổi Nhận xét: Thiếu máu cao nhất ở nhóm ≥ 70 tuổi 78,6% (11/14). Tỉ lệ thiếu máu trong nhóm < 40 tuổi thấp nhất với 47,1% (8/17). Nguyên nhân thiếu máu Ghi nhận tình trạng thiếu máu ở 78 trường hợp. Bảng 1: Các nguyên nhân thiếu máu trên mẫu nghiên cứu Nguyên nhân N = 78 (%) Xâm nhập tủy xương 56 (71,8%) Thiếu sắt 4 (5,1%) Thiếu folate/vitamin B12 3 (3,8%) Tán huyết 3 (3,8%) Không xác định 12 (15,1%) Nhận xét: Nguyên nhân thiếu máu phổ biến nhất là u lympho xâm nhập tủy xương, chiếm 71,8% (56/78). Các nguyên nhân như thiếu sắt, thiếu folate/vitamin B12 hoặc tán huyết tương đối ít gặp, chiếm 12,7% (10/78). Một số các trường hợp không xác định rõ nguyên nhân, chiếm 15,1% (12/78). Bảng 2. Thiếu máu và tình trạng xâm nhập tủy xương Thiếu máu p Có Không Có 8 (88,8%) 1 (11,1%) ≤ 40 tuổi Xâm nhập tủy 0,001 Không 0 (0%) 8 (100%) Có 20 (71,4%) 8 (28,6%) 40 – 59 tuổi Xâm nhập tủy 0,009 Không 11 (52,4%) 10 (47,6%) Có 19 (67,9%) 9 (32,1%) 60 – 69 tuổi Xâm nhập tủy 0,655 Không 9 (75,0%) 3 (25,0%) Có 9 (75,0%) 3 (25,0%) ≥ 70 tuổi Xâm nhập tủy 0,439 Không 2 (100%) 0 (0%) Có 56 (72,7%) 21 (27,3%) Chung Xâm nhập tủy 0,603 Không 22 (51,2%) 21 (48,8%) 383
  6. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU Nhận xét: Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê chung giữa 2 nhóm có xâm nhập tủy cao hơn trên nhóm bệnh nhân không xâm nhập tủy (với p = 0,603 > 0,1). Tuy nhiên khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa nhóm xâm nhập tủy xương và nhóm không xâm nhập tủy xương trên nhóm ≤ 40 tuổi và 40 – 59 tuổi (với p lần lượt 0,001 và 0,009) Hình 6. Tỉ lệ xâm nhập tủy xương phân bố theo nhóm tuổi Nhận xét: Tỉ lệ xâm nhập tủy xương cao nhất trên nhóm ≥ 70 tuổi với 85,7% (12/14); thấp nhất trên nhóm ≤ 40 tuổi với 52,1% (9/17). IV. BÀN LUẬN hơn so với các nghiên cứu khác như tác giả 4.1. Tuổi và giới tính Moullet, Birgegård và Conlan, lần lượt 32%, Trong nghiên cứu của chúng tôi, tuổi 49% và 42% [4]. U lympho ở các nước đang trung bình lúc chẩn đoán u lympho không phát triển thường được phát hiện ở giai đoạn Hodgkin là 54,7 tuổi. Độ tuổi phù hợp với trễ hơn so với các nước phương Tây, xâm nghiên cứu ở các nước châu Á như tác giả nhập tủy xương là một trong những đặc điểm Jung nghiên cứu tại Hàn Quốc năm 2019 và giai đoạn muộn. Nghiên cứu của chúng tôi tác giả Meng nghiên cứu tại Trung Quốc ghi nhận tỉ lệ u lympho không Hodgkin xâm năm 2018 lần lượt là 58,6 tuổi và 54,0 tuổi. nhập tủy xương là 64,8%; tỉ lệ này cao hơn Tuy nhiên độ tuổi này thấp hơn so với các so với nghiên cứu của tác giả Lambertenghi- nước châu Âu như tác giả Thandra tại Thụy Deliliers và Kumar lần lượt 40% và 52,3% Sỹ và tác giả Grulich tại Úc với tuổi mắc [5]. Có thể tỉ lệ xâm nhập tủy xương cao góp bệnh trung bình lần lượt là 67,0 tuổi và 70,0 phần làm tăng tỉ lệ thiếu máu ở nghiên cứu tuổi [3]. của chúng tôi so với các nghiên cứu khác. Tỉ lệ giới tính trong nghiên cứu của Trong nghiên cứu của chúng tôi, đa số chúng tôi với các tác giả Grulich và Horesh các trường hợp thiếu máu ở mức độ nhẹ (Hb đều ghi nhận giới nam ưu thế hơn so với giới 10,0 – 11,9 g/dl) với 31,7% (38/120). Đặc nữ [3]. điểm này phù hợp với nghiên cứu của tác giả 4.2. Tỉ lệ và mức độ thiếu máu Birgegård cũng với tỉ lệ 31,7%, [6]. Thiếu Tỉ lệ thiếu máu trong nghiên cứu của máu mức độ nặng có chỉ định truyền chế chúng tôi là 65,0% (78/120). Tỉ lệ này cao phẩm máu (Hb < 8,0 g/dl) ghi nhận trong 384
  7. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 nghiên cứu của chúng tôi là 11,7% (14/120). dự hậu xấu và tăng tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân Tỉ lệ này chỉ ghi nhận ở 2,8% ở nghiên cứu u lympho. Thời gian sống ngắn hơn ở các của tác giả Birgegård và 3,4% ở nghiên cứu trường hợp kèm theo thiếu máu trên cả 2 của tác giả Yasmeen [6, 7]. Tỉ lệ này của nhóm xâm nhập và không xâm nhập tủy chúng tôi khá cao có lẽ do đa phần bệnh xương. nhân được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, bệnh 4.3. Nguyên nhân thiếu máu lan tràn, xâm nhập và ức chế tế bào tạo máu Trong nghiên cứu của chúng tôi, nguyên bình thường trong tủy xương làm nặng thêm nhân thiếu máu phổ biến nhất là u lympho tình trạng thiếu máu. xâm nhập tủy xương, chiếm 71,8% (56/78). Nghiên cứu của chúng tôi thu thập được Các nguyên nhân như thiếu sắt, thiếu 14 trường hợp u lympho không Hodgkin ở folate/vitamin B12 hoặc tán huyết tương đối nhóm bệnh nhân ≥ 70 tuổi, tỉ lệ thiếu máu ít gặp, chiếm 12,7% (10/78). Một số các chiếm tỉ lệ 78,6% (11/14) – cao nhất trong 4 trường hợp không xác định rõ nguyên nhân, nhóm tuổi. Đặc điểm này phù hợp với nghiên chiếm 15,1% (12/78). Theo tác giả Yasmeen, cứu của tác giả Birgegård với 72,7% [6]. Tuy thiếu máu do u lympho xâm nhập tủy xương nhiên thiếu máu ghi nhận ở 75,9% (9/12) chiếm 27,2%, thiếu máu thiếu sắt, thiếu trường hợp xâm nhập tủy xương và trên folate và Vitamin B12 chiếm tỉ lệ lần lượt là 100% (2/2) trường hợp không xâm nhập tủy 7,6%; 1,6% và 0,5%; ngoài ra cũng ghi nhận xương. Không có sự khác biệt có ý nghĩa 29,8% trường hợp không rõ nguyên nhân [7]. thống kê giữa nhóm xâm nhập tủy xương và Cơ chế bệnh sinh của thiếu máu trong u nhóm không xâm nhập tủy xương (p = lympho chưa được hiểu rõ. Do các nguyên 0,439). Do cỡ mẫu thấp nên số liệu có thể nhân gây giảm sinh dòng hồng cầu trong tủy chưa mang tính đại diện cho dân số chung. xương, giảm thời gian sống của hồng cầu, và Nhóm ≤ 40 tuổi có tỉ lệ thiếu máu thấp giảm sản xuất Erythropoietin. Tế bào u nhất trong nghiên cứu của chúng tôi với lympho gia tăng sản xuất các cytokine gây 47,1% (8/17). Thiếu máu ở nhóm ≤ 40 tuổi phản ứng viêm như Interleukin-1 và Tumour cũng ghi nhận ở 53,5% ở nghiên cứu của tác necrosis factor được cho rằng có vai trò trong giả Birgegård [6]. Thiếu máu ghi nhận ở việc ức chế tế bào đầu dòng dòng hồng cầu 88,8% (8/9) trường hợp xâm nhập tủy xương trong tủy xương. Một số nghiên cứu lâm và không ghi nhận trên các trường hợp sàng cũng cho thấy nồng độ Tumour necrosis không xâm nhập tủy xương. Khác biệt có ý factor cao hơn ở những bệnh nhân u lympho nghĩa thống kê giữa 2 nhóm (p = 0,001). có kèm thiếu máu [2]. Thiếu máu thiếu sắt ở Tỉ lệ thiếu máu trên nhóm bệnh nhân có bệnh nhân u lympho có thể do tình trạng dinh xâm nhập tủy là 72,7% (56/77) cao hơn dưỡng kém, chảy máu kéo dài do tình trạng nhóm bệnh nhân không xâm nhập tủy là rối loạn đông máu kèm theo hoặc kém hấp 51,2% (22/43). Không có sự khác biệt có ý thu sắt do tăng nồng độ hepcidin. Nồng độ nghĩa thống kê giữa nhóm xâm nhập tủy hepcidin tăng cao sẽ giữ sắt trong các đại xương và nhóm không xâm nhập tủy xương thực bào và các tế bào ruột, cũng như ngăn (p = 0.603). Đặc điểm này tương đồng với chặn việc giải phóng sắt từ hệ thống lưới nội nghiên cứu của tác giả Conlan [4]. Thiếu mô và gan dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. máu là yếu tố tiên lượng độc lập với ý nghĩa Bệnh nhân nhẹ cân (chỉ số khối cơ thể BMI ≤ 385
  8. KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU 18,5) thường liên quan đến tình trạng thiếu TÀI LIỆU THAM KHẢO dinh dưỡng có thể biểu hiện như thiếu máu 1. Park, H.J., et al., Statistics of hematologic dinh dưỡng do thiếu sắt, B12, B6, đồng, kẽm malignancies in Korea: incidence, prevalence và các chất khác đóng vai trò trong quá trình and survival rates from 1999 to 2008. The tạo máu. Nhóm thiếu cân có xu hướng thiếu Korean journal of hematology, 2012. 47(1): máu cao hơn nhóm bình thường, thừa cân, p. 28-38. béo phì [8]. Bệnh lý hemoglobin cũng góp 2. Moullet, I., et al., Frequency and phần làm tăng tỉ lệ thiếu máu trên mẫu khảo significance of anemia in non-Hodgkin’s sát, beta Thalassemia khá phổ biến ở Việt lymphoma patients. Annals of oncology, Nam. Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Hoàng 1998. 9(10): p. 1109-1115. Nam cho thấy tần suất beta Thalassemia một 3. Grulich, A.E. and C.M. Vajdic, The số dân tộc tại Việt Nam khá cao như: Kinh epidemiology of non-Hodgkin lymphoma. (beta thalassemia 1,49%, HbE 1,24%), Pathology, 2005. 37(6): p. 409-419. Mường (beta thalassemia 10,7%, HbE 4. Conlan, M.G., et al., Clinical significance of 11,7%), Tày (beta thalassemia 11%, HbE hematologic parameters in non‐Hodgkin's 1%). Trong giới hạn nghiên cứu này chúng lymphoma at diagnosis. Cancer, 1991. 67(5): tôi còn giới hạn các xét nghiệm nên chưa xác p. 1389-1395. định được nguyên nhân thiếu máu trên một 5. Kumar, S., et al., Bone marrow biopsy in số bệnh nhân. non-Hodgkin lymphoma: a morphological study. Indian Journal of pathology and V. KẾT LUẬN microbiology, 2009. 52(3): p. 332. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho 6. Birgegård, G., P. Gascón, and H. Ludwig, thấy tình trạng thiếu máu là một biến chứng Evaluation of anaemia in patients with thường gặp ở bệnh nhân u lympho không multiple myeloma and lymphoma: findings Hodgkin; đa số các trường hợp thiếu máu of the European CANCER ANAEMIA mức độ nhẹ. Nhóm bệnh nhân ≥ 70 tuổi có tỉ SURVEY. European journal of haematology, lệ thiếu máu cao nhất. U lympho xâm nhập 2006. 77(5): p. 378-386. tủy xương là nguyên nhân gây thiếu máu 7. Yasmeen, T., et al., Frequency and causes of hàng đầu. anemia in Lymphoma patients. Pakistan journal of medical sciences, 2019. 35(1): p. VI. KIẾN NGHỊ 61. Thiếu máu không chỉ ảnh hưởng đến khả 8. Hardianti, M.S., et al., Anemia in năng sống sót và yếu tố tiên lượng xấu mà nó Lymphoma Patients in Indonesia: The còn gây ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của Prevalence and Predictive Factors. Asian bệnh nhân. Do đó thiếu máu phải được chẩn Pacific Journal of Cancer Biology, 2021. đoán, xác định nguyên nhân và điều trị thích 6(4): p. 235-241. hợp ở tất cả các bệnh nhân u lympho mới chẩn đoán. 386
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
7=>1