thoát khỏi ung thư: phần 2 - nxb lao động

CHƯƠNG 3<br /> UNG THƯ LÀ GÌ?<br /> "Những triết lý của một thế hệ trở nên ngớ ngẩn ở thế hệtiếp theo và sự ngu ngốc của ngày hôm<br /> qua lại trở nên sáng suốttrong ngày mai."<br /> WILLIAM OSLER (1902)<br /> <br /> Ung thư thật đơn giản...<br /> Y học chính thống làm chúng ta khiếp sợ với chẩn đoán ung thư bởi vì phương pháp điều trị hành<br /> hạ bệnh nhân. Bill Henderson nói: "Chẳng có ký ức nào mạnh mẽ hơn là chứng kiến thân thể người<br /> vợ quá cố của tôi suy sụp bởi bốn năm ung thư với hóa trị, xạ trị và thuốc giảm đau.<br /> Cuộc vật lộn của cô ấy với ung thư đã khiến tôi nghiên cứu tìmcâu trả lời. Làm thế nào ta có<br /> thể nhẹ nhàng đối mặt với ung thư? Làm thế nào chúng ta có thể phòng ngừa ung thư? Để làm được<br /> điều đó,trước hết chúng ta phải hiểu ung thư."<br /> Vài con số về ung thư<br /> Đầu tiên, chúng tôi cung cấp cho bạn một vài con số. Năm 2004, ung thư là nguyên nhân tử vong<br /> hàng đầu ở Mỹ. Khoảng 24% bệnh nhân tử vong mỗi năm được công bố do ung thư.<br /> Để ý chữ "khoảng". Bill nói: "Như tôi kể ở trên, người vợ quácố của tôi - Marjorie, đã chết<br /> ngày 1 tháng 11 năm 1994 sau cuộc vật lộn bốn năm với ung thư. Trong giấy chứng tử của cô ấy,<br /> bác sĩ ghi "suy tim" là nguyên nhân của cái chết. Hiển nhiên mọi thống kê về tỉ lệ tử vong đều cần<br /> được làm tỉ mỉ. Những người bạn là bác sĩ của tôi nói với tôi rằng luật yêu cầu họ phải đưa vào<br /> nguyên nhân cuối cùng của tử vong, chứ không phải nguyên nhân trước đó theo bấtcứ nghĩa nào."<br /> Hơn một triệu người Mỹ được chẩn đoán ung thư mỗi năm và hơn nửa triệu giấy chứng tử viện dẫn<br /> ung thư là nguyên nhân tử vong.<br /> Có 800.000 người khác nữa bị ung thư phát triển nhỏ không-xâm lấn và nhiều loại ung thư da ôn<br /> hòa, cả hai loại này nói chung không lan truyền và có thể chữa khỏi dễ dàng. Những loại ung thư này<br /> không được tính đến trong thống kê ung thư hàng năm.<br /> Với phụ nữ từ 35 đến 74 tuổi thì ung thư là nguyên nhân hàng đầu của tử vong. Với đàn ông cùng<br /> độ tuổi đó, ung thư đứng thứ hai sau tim mạch là nguyên nhân của tử vong.<br /> Bất chấp tỉ lệ mắc ung thư cao và "cuộc chiến ung thư" của chính quyền liên bang bắt đầu từ năm<br /> 1974 và được tài trợ nhiều trăm tỉ đô-la cho nghiên cứu, hầu như không có tiến bộ nào trong chữa trị<br /> những dạng ung thư phổ biến nhất.<br /> Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có 7,9 triệu ca tử vong năm 2007 (13% trong tổng tử vong)<br /> là do ung thư. Dự kiến con số này vẫn tiếp tục nâng cao đến 12 triệu ca tử vong vào năm 2030. Con<br /> số đó quá lớn và sự chịu đựng là không thể hiểu nổi.<br /> Ở Mỹ, tỉ lệ tử vong do ung thư tăng 8% vào năm 2004 so với năm 1970, ngay trước "cuộc chiến<br /> ung thư" được phát động. Bất chấp số lượng lớn mọi người đã bỏ thuốc lá trong những năm gần đây,<br /> theo Viện Ung thư Quốc gia (National Cancer Institute) thì tỉ lệ mắc một số loại ung thư phổ biến như<br /> ruột, vú, tiền liệt tuyến... vẫn tăng vọt.<br /> <br /> Nói cách khác, ở Mỹ cứ hai người đàn ông thì có một người vàcứ ba người phụ nữ thì có một<br /> người bị ung thư - trừ phi ta hiểu nó tốt hơn và thay đổi lối sống mà tôi sẽ chỉ cho bạn.<br /> Nếu khối u được phát hiện sớm và cắt đi, thì tỉ lệ nó sẽ không tiếp tục phát triển hoặc xuất hiện<br /> vào khoảng 50%. Một khi ung thư đã di căn (phát tán đến chỗ khác trong cơ thể) thì hóa trị và/hoặc<br /> xạ trị sẽ chỉ chữa khỏi cho khoảng 2%. Chúng tôi không thích những tỉ lệ đó và không chấp nhận<br /> chúng. Còn bạn?<br /> Một cái nhìn thú vị khác vào bằng chứng thống kê về "thành công" của điều trị ung thư chính thống<br /> được một nhóm ba nhà nghiên cứu chuyên nghiệp tại Úc thực hiện. Công bố năm 2004 trong Tạp chí<br /> ung thư (Journal of Oncology), nghiên cứu này đã xem xét các hồ sơ của hơn 200.000 bệnh nhân ung<br /> thư ở Mỹ và Úc từ 1990 đến 2004. Họ nhận thấy mức tăng trung bình của 5-năm sống sót trong số<br /> những người được điều trị bằng hóa trị liệu liều cao là 2,1% ở Mỹ và 2,3% ở Úc.<br /> Hãy đặt mình vào vị trí của chuyên gia ung thư. Với tỉ lệthất bại 98% của hóa trị trong việc kéo<br /> dài sự sống của bệnh nhân, bạn không bi quan sao khi họ sắp được bạn tiên đoán?<br /> <br /> Ung thư đến từ đâu?<br /> Tất cả các ung thư có nguồn gốc từ tế bào bình thường của cơ thể chúng ta. Do vậy, điều trị một<br /> cách nhẹ nhàng rất có ý nghĩa. Hầu hết ung thư phát sinh từ sự tiếp xúc của chúng ta với môi trường<br /> xung quanh. Gần 1/3 ung thư được chẩn đoán ở châu Âu và Mỹ có liên quan đến sử dụng thuốc lá.<br /> Con số đó nghĩa là hơn 150.000 ca tử vong mỗi năm ở Mỹ.<br /> Thức ăn đóng góp cũng khoảng 1/3 ung thư, đặc biệt là ung thư dạ dày và đường ruột.<br /> Người gầy có ít rủi ro hơn về ung thư vú, tiền liệt tuyến và tử cung. Điều này có lẽ vì những ung<br /> thư này liên quan đến mật độ cao của hoóc-môn giới tính, estrogen và testosterone. Những hoóc-môn<br /> này tàng chứa trong chất béo.<br /> Những người uống nhiều rượu rất dễ mắc ung thư miệngvà gan.<br /> Những nguy hiểm nghề nghiệp như môi trường làm việc thường xuyên phải tiếp xúc với asbestos<br /> và formaldehyde là nguyên nhân gây ra 5% ung thư.<br /> Điều ngạc nhiên là chỉ khoảng 3% ung thư là có yếu tố di truyền. Nhóm ung thư xảy ra trong một<br /> gia đình thường có nguyên nhân giống nhau là những lựa chọn lối sống - đặc biệt là chế độ ăn.<br /> Điều quan trọng nhất cần phải biết về nguyên nhân gây ung thư là trong mọi trường hợp nó thường<br /> là nguyên nhân của: 1) một tổn thương tình cảm như mất đứa con một cách bi thảm hoặc áp lực tinh<br /> thần kéo dài như do ly dị; 2) ống tủy răng và/hoặc lỗ hổng răng. Chúng ngăn cản hệ miễn dịch và<br /> cho phép ung thư phát triển (trong một điều kiện thuận lợi); và 3) những thứ chúng ta đưa vào miệng<br /> - chắc chắn là thuốc lá và rượu, và cả thức ăn nữa. Thực phẩm nấu chín không có enzyme và có ít chất<br /> bổ.<br /> Enzyme là chất thiết yếu để tiêu hóa thức ăn. Tuyến tụy phải sản xuất tất cả enzyme để tiêu hóa thức<br /> ăn đã nấu chín. Quá trình [tiêu hóa] không suôn sẻ 100%. Màng tế bào của chúng ta (phương tiện giao<br /> tiếp chính của tế bào) bị "mắc kẹt" với các phân tử không tiêu hóa được từ thức ăn nấu chín. Việc<br /> thiếu các chất dinh dưỡng, enzyme và số lượng khổng lồ các hóa chất trong tất cả đồ ăn siêu thị đóng<br /> gói hoặc đóng hộp là bê bối chính và chịu trách nhiệm cho hàng triệu người tử vong mỗi năm.<br /> Thực phẩm tươi sống các loại có các enzyme mà cơ thể chúng ta cần để tiêu hóa. Có ngạc nhiên<br /> <br /> không khi các bệnh nhân tiểu đường cải thiện được các chỉ số trong một vài tuần sau khi áp dụng chế<br /> độ ăn thực phẩm tươi sống?<br /> Tiểu đường cũng giống như ung thư là kết quả của một đứt vỡ trong liên kết của tế bào. Cải thiện<br /> màng tế bào chữa lành bệnh tiểu đường cũng như ung thư. Một trong những khác biệt lớn nhất giữa chế<br /> độ ăn uống lành mạnh Địa Trung Hải và chế độ ăn uống của Mỹ là chế độ ăn trước chứa nhiều dầu<br /> Omega 3 hơn. Chế độ ăn sau chứa nhiều dầu Omega 6. Các dầu Omega 3 là thiết yếu cho hoạt động<br /> khỏe mạnh của màng tế bào. Giải thích tuyệt vời về tế bào của chúng ta giao tiếp như thế nào, viết cho<br /> người thường, hãy đọc cuốn Sinh học của niềm tin (Biology of Belief) của tiến sĩ Bruce Lipton.<br /> Ung thư chính xác là gì?<br /> Ung thư có nghĩa là sự phát triển của khối u. Hầu hết các loại ung thư (khoảng 90%) liên quan<br /> đến một khối u. Tuy nhiên, không phải mọi khối u đều là ung thư. Ung thư cũng bao gồm một loạt các<br /> (những gì bác sĩ gọi) "bệnh" nhưng không biểu hiện các khối u. Chúng gồm các ung thư hệ thống bạch<br /> cầu gọi là "ung thư hệ bạch huyết", các ung thư máu như "bạch cầu", và các ung thư da như "u hắc sắc<br /> tố".<br /> Như bạn sẽ thấy, chúng tôi không tin ung thư hay bất cứ bệnh suy thoái nào là một "bệnh". Chính<br /> xác hơn, đó là một "phản ứng". Thông thường, đó là phản ứng đối với lựa chọnlối sống của bạn và<br /> những gì xảy ra với bạn trong những năm trước đó. Ngoài hút thuốc, uống rượu và những lựa chọn dại<br /> dột khác, nếu không phải là tổn thương tình cảm hay ống tủy răng thì nguyên nhân trực tiếp hầu như<br /> luôn luôn là chế độ ăn uống. Thường thì cả ba đều liên quan.<br /> Có khoảng 3 đến 4% các loại ung thư bắt nguồn từ gen di truyền. Còn 96 đến 97% gây ra bởi sự<br /> đứt gãy trong giao tiếp của tế bào mà chúng tôi đã nêu ở trên. Nỗ lực giải thích về sự đứt gãy này là<br /> rất khác nhau. Một số cho rằng "vi khuẩn" trong các tế bào tạo ra tế bào ung thư; số khác cho rằng<br /> "gốc tự do" làm hư hại ADN; số khác lại cho rằng một lớp phủ của đạm khó tiêu trên màng tế bào; số<br /> khác nữa cho rằng sự "thụt áp" trong tế bào; số khác nữa thì cho rằng do độ a-xít. Bạn thấy đấy, các<br /> chuyên gia không thống nhất nguyên nhân chính xác về "sự cố tế bào" này.<br /> Một điều chắc chắn là: Nếu cơ thể bạn (nhất là hệ miễn dịch) đủ khỏe mạnh để chống trả tất cả độc<br /> tố đưa vào hoặc khu trú trong cơ thể thì bạn không bị "phản ứng" gọi là ung thư.<br /> Một điểm chung cho tất cả ung thư là sự phá hỏng ADN trong nhân tế bào. ADN được nhân đôi<br /> với mỗi phân chia tế bào. Trung bình người trưởng thành có 75 nghìn tỉ tế bào trong cơ thể. Xin nhắc<br /> lại 75.000.000.000.000 tế bào. 99% tế bào trong cơ thể chúng ta là tế bào "thân". Toàn bộ tế bào của<br /> chúng ta, trừ tế bào não và thần kinh, đều được thay thế hàng nghìn hoặc hàng trăm nghìn lần trong suốt<br /> cuộc đời. Trong vòng bảy năm, quá trình tế bào phân đôi và chết đi thay thế gần như mọi tế bào trong<br /> thân thể chúng ta.<br /> Một cách nhìn khác là mỗi ngày có khoảng 300 tỉ tế bào được thay thế trong cơ thể chúng ta. Tại<br /> sao điều này lại quan trọng? Bởi vì "lỗi" không tránh khỏi phát sinh trong quá trình này là một trong<br /> những "nguyên nhân" nêu trên. Nếu những "lỗi" của ADN trong tế bào chỉ chiếm 0,003% (ba phần<br /> nghìn phần trăm) thời gian thì chúng ta đã sản sinh mười triệu tế bào ung thư mỗi ngày. Con số đó<br /> chắc là còn dè dặt. Một tỉ tế bào ung thư có kích cỡ bằng cục tẩy ở đầu bút chì.<br /> Những vấn đề của sự phân đôi<br /> Khi một tế bào phân đôi thì ADN trong tế bào đó được sao chép và chuyển sang tế bào mới. Thế<br /> nhưng ADN trong bất kỳ một tế bào nào có thể đã bị hư hỏng. Những chỉ dẫn trên gen có thể bị phá vỡ<br /> <br /> hoặc thay đổi - đột biến.<br /> Nếu đột biến này xảy ra nhầm vị trí - tại gen hoạt tính chẳng hạn - nó có thể phá vỡ chức năng của<br /> tế bào, nếu điều đó xảy ra nó sẽ làm mất đi khả năng tồn tại với "hô hấp" bình thường. Đúng thế, mỗi<br /> tế bào hít vào ô-xy để tạo ra năng lượng.<br /> Cơ thể đẹp đẽ của bạn có một hệ điều hòa kỳ diệu. Ví dụ khi bạn bị đứt tay, các tế bào sẽ tiến hành<br /> làm công việc sửa chữa tổn hại. Khi lượng tế bào tụ tập đến vết thương để chữa đã đủ thì tế bào<br /> ngừng phân đôi. Đã bao giờ bạn tự hỏi sao lại thế chưa? Đó là do có một "gen tự sát" trong ADN<br /> nói lên "đủ rồi".<br /> Không những tổng lượng tế bào bị kiểm soát, mà những gen "hiệu chỉnh" trong ADN còn tìm kiếm<br /> những bất thường trong tế bào. Khi chúng tìm thấy một bất thường, chúng sẽ hoặc là chỉnh lại hoặc là<br /> tiêu diệt tế bào đó. Chúng làm việc 24/7. Ngạc nhiên chưa?<br /> Hệ miễn dịch của bạn (khoảng 20 nghìn tỉ trong 75 nghìn tỉ tế bào) cũng tiêu diệt những tế bào hư<br /> hỏng lên đến hàng triệu mỗi ngày. Đó là hàng phòng thủ thứ hai của bạn chống lại những tế bào bất<br /> thường.<br /> Các tế bào ung thư trông khác thường đối với hệ miễn dịch của bạn bởi vì chúng đã mất khả năng<br /> sử dụng ô-xy. Thay vào đó, chúng sử dụng quá trình lên men của fructose và glucose cho năng lượng<br /> của chúng. Trong thực tế, chúng có khoảng 17 lần các thụ thể cho glucose trên màng của chúng như<br /> một tế bào bình thường.<br /> Vậy thì các tế bào ung thư (phân đôi ngoài kiểm soát) xuất hiện hàng ngày trong cơ thể bạn. Nếu<br /> các tế bào có chức năng "cảnh sát" bị thất bại, thì hệ miễn dịch phải nhận biết tế bào "ương ngạnh"<br /> này và tiêu diệt nó. Hệ miễn dịch không gì khác là những tế bào chuyên dụng. 130 loại tế bào khác<br /> nhau của hệ miễn dịch sống trong cùng "môi trường" như những tế bào khác trong cơ thể bạn. Điều gì<br /> sẽ xảy ra nếu chúng bị yếu đi bởi cũng quá trình đó mà gây ra phân đôi "bất thường" của tế bào? Khi<br /> đó thì sao?<br /> Tế bào đã mất khả năng "tự sát" của nó. Gen "hiệu chỉnh" đã bỏ qua lỗi. Hệ miễn dịch của bạn<br /> quá yếu để làm hàng phòng thủ thứ hai như thông thường. Kết quả là: bị ung thư.<br /> Các tế bào ung thư thường di chuyển đến bộ phận yếu nhấtvà nhiều a-xít nhất trong cơ thể bạn và<br /> một khối u được nuôi dưỡng. U ung thư phát triển do các tế bào "con cái" kế thừa cùng nhóm gen bất<br /> thường đó.<br /> Một số u ung thư phát triển rất chậm và không được chẩn đoán sau 5-15 năm. Số khác phát triển<br /> nhanh hơn và được ghi nhận chỉ trong một vài tháng hoặc vài ba năm. Và tất nhiên một số ung thư<br /> (bạch cầu, hệ bạch huyết và u melanin) không hề phát triển thành khối u. Có khoảng 90% ung thư liên<br /> quan đến khối u.<br /> Khối u ung thư<br /> Hãy quan sát một khối u ung thư điển hình, giả sử trong đường ruột. Một khối u (triệu chứng ung<br /> thư) là lượng (thường là tỉ) tế bào ung thư được mô bao quanh. Các tế bào ung thư không phải là tổ<br /> chức cơ quan. Khối u ung thư chính là "phản ứng cấp cứu" của cơ thể chúng ta đối với những tế bào<br /> không bình thường bị mất kiểm soát. Cơ thể chúng ta cố gắng "ngăn cách chúng" với các tế bào còn lại<br /> để hạn chế hư hại bằng cách gói chúng trong mô.<br /> Tất nhiên là các tế bào ung thư vẫn tiếp tục phân đôi ngoài sự kiểm soát và khối u phát triển. Vào<br /> thời điểm nào đó, tác động của khối u được bạn hay bác sĩ của bạn "ghi nhận", thường là sau vài tháng<br /> <br /> hoặc vài năm. Bạn cảm thấy có một cục u hay bạn thấy chảy máu bất thường hoặc đau, ví dụ thế. Điển<br /> hình khi đó bác sĩ ung thư của bạn sẽ tiến hành một vài "thủ pháp" thăm khám. Thông thường, là chiếu<br /> chụp hoặc xét nghiệm máu, và tiếp theo thường là "sinh thiết". Về lý thuyết, sinh thiết là chọc một lỗ<br /> vào mô khối u và lấy ra mẫu tế bào bên trong khối u để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Luôn có<br /> nhiều cách ít can thiệp hơn [ít xâm lấn] để chẩn đoán ung thư.<br /> Bạn nghĩ việc này có ích chăng? Vâng, phải rồi. Nó chẳng íchgì. Phá vỡ nguyên trạng của mô<br /> quanh khối u thường dẫn đến sự phát tán của các tế bào ung thư. Không có "thủ pháp" này chúng có thể<br /> đã "nằm yên" bên trong lớp mô khối u.<br /> Lấy khối u ra bằng phẫu thuật luôn luôn có hiệu ứng tươngtự. Nhà phẫu thuật nói "Ta đã lấy hết",<br /> trong khi thực tế ông/bà ấy lấy đi phần lớn tế bào ung thư, nhưng một số đã thoát khỏi "thủ pháp" này.<br /> Vậy thì có luôn luôn thông minh hơn không khi chối từ lấy sinh thiết và phẫu thuật? Vài tranh cãi trong<br /> y tế thích hợp với "luôn luôn": Sinh thiết, được. Phẫu thuật, đôi lúc. Có số ít trường hợp thủ pháp<br /> dùng phẫu thuật hoặc "dao gama" để "lấy" khối u ra là cần thiết - như một số u não và u ruột chẳng<br /> hạn.<br /> Bạn có muốn biết chúng tôi sẽ làm gì không? Đơn giản là tránh mọi "thủ pháp" có thể làm phát tán<br /> (di căn) các tế bào ung thư, trừ phi cuộc sống của bạn đang bị đe dọa. Chúng tôi biết rằng một khối u<br /> hiếm khi giết được chúng tôi, cho dù nó ác hiểm (ác tính) hay không. Với một chế độ (xem Chương 5)<br /> đưa hầu hết các ung thư vào sự kiểm soát trong vài tuần, bạn hiếm khi cần "những thủ pháp" can<br /> thiệp đó.<br /> Xin lưu ý rằng quan điểm lạc quan về thời gian phục hồi này chỉ áp dụng cho các bệnh nhân ung<br /> thư không trải qua hóa trị hoặc xạ trị. Những phương pháp này làm tổn hại rất lớn đến khả năng phục<br /> hồi của cơ thể. Khi đó việc phục hồi mất hàng tháng chứ không phải hàng tuần.<br /> <br /> Gốc tự do là gì?<br /> Gốc tự do, một trong những nguyên nhân phổ biến nhất sinh ra ADN ung thư, nằm trong sự kiểm<br /> soát của bạn. Gốc tự do là gì? Hàng ngày chúng ta sản xuất ra hoặc đưa vào hàng triệu gốc tự do.<br /> Chúng là những hợp chất có một điện tử không ghép cặp trong nguyên tử của chúng.<br /> <br />