YOMEDIA
ADSENSE
Thực trạng sở hữu ruộng đất ở Tiền Hải (Thái Bình) cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX
15
lượt xem 1
download
lượt xem 1
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Bài viết nghiên cứu thực trạng sở hữu ruộng đất về ruộng đất công và ruộng đất tư ở Tiền Hải (Thái Bình) cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
AMBIENT/
Chủ đề:
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Thực trạng sở hữu ruộng đất ở Tiền Hải (Thái Bình) cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX
TinlC TRANG s d llCu RUdlVG DXT d TM^ HAI<br />
(TiiAi Bii\ii) cud'i mft' K Y X I X , BAU THC' K Y XX<br />
<br />
NGUYEN THI MY HANH*<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ndi rflng edng didn ed chidu hfldng suy<br />
C d thd ndi trong ljch sfl c$n dgi Vidt<br />
Nam, vfi'n dd rudng dfi't c6 sy thay<br />
dfi'i rfi't ldn. Dd lfi thyc trgng cfldp dogt<br />
giSm khfing ed nghia lfi edng didn luc nfiy<br />
chi cdn chidm ty Id nho mfl trfin thyc ti: d<br />
rudng dfi't cua thyc dfln Phflp, sfl hlnh thfinh Thfii Binh, d$e bidt lfi d Tidn Hai, rudng<br />
chd dp sd hflu Idn vd rudng dfi't cua dia chu dfi't cfing cdn tdn tgi vdi sd" Iflyng vfl ty 1§<br />
thye dfin Phflp vfi dia chu ban xfl. RiSng khfi ldn.<br />
huyfin Tien Hai (Thfli Binh) - m^t huydn<br />
Didu nfiy dflOe t h l hidn qua sy ki^n nfim<br />
dfl^e thfinh Iflp vflo niia ddu thd ky XDC<br />
1894, khi ngfldi Phflp ddn, hp v&n vo cflng<br />
(1828) tfl cdng cupe kh&i hoang eua nhfi<br />
ngge nhidn vl khfle vdi nhidu lfing xa d Bfie<br />
Nguydn li^u tinh hinh ed dien ra nhfl v^y<br />
Bp luc bdy gid thi d Tidn Hai luc nfly rupng<br />
hay khdng? Vfi ne'u c6 thi dien ra d mflc dd<br />
dfi't chil ydu v3n lfi rupng dfl't ciia Iflng xa<br />
nfio?<br />
edng hflu (1). Hay trong cuon "Kinh tindng<br />
1. Rupng da't cong nghiip Ddng Duang" xufl't ban nfim 1932,<br />
Trong khi nghien cflu tinh hinh sd hflu Yvd Hfingry (Yves Henry) - Tong thanh tra<br />
rudng dfl't d Tidn Hai (Thfli Binh) tfl khi ndng nghidp Ddng Dfldng cho bidt: vflo diiu<br />
thflnh Iflp ddn nfla sau thd ky XIX. eac thd ky XX ad ru^ng cdng d Th&i Binh Ifi<br />
nhfl nghien cflu ddu da di den kS't lu^n khoang 100.000 m&u, trong khi dd di^n tieh<br />
rfing: rudng dfi't cdng nhin chung chiS'm ty eanh tflc khoang 300.000 mSu (2). Tfl d6<br />
1^ cao bdn ru^ng dfl't tfl (tfl't nhiSn cd ngogi suy ra ty 1§ % edng difi'n lfi: khoang 32%<br />
Ig do hofin canh lich sijl tflng Iflng chi phdi tdng so' didn tich ru^ng lua cua tinh. Ndu di<br />
nhfl trfldng b^p Iflng Thanh Giflm - huydn vfio tflng phu, huydn thl ty Id edng didn cdn<br />
Tidn Hai). D^n cuoi thd ky XIX dfiu thd ky cao hfln. Didn hinh Ifi h u y ^ Tidn Hai, vdo<br />
XX. sfl ehuydn biS'n rudng dfi't efing vfl tfl d ddu thiky XX, ty li edng diin Id 59% (trong<br />
cfle lfing xa Thai Binh ndi chung vfi d Tien khi theo P.Gourou, trong cudn "NgUdi ndng<br />
Hai ndi riSng tidp tyc didn ra rfi't phflc tgp ddn chdu thd Bde K^' thi vdo ndm Minh<br />
vfl da dgng. Song theo cac nhfl nghiSn cflu M^nh thd 13, sd rugng edng d ddy chiim<br />
thi ehidu hfldng ehung lfi edng didn suy 75% tdng di^n tich). Cung theo so li$u thdng<br />
giam, sd hflu tfl didn tfing len vfi chidm ty ke dfiu thd ky XX, trong 51 hflong flde cua<br />
1$ ldn. c&c lfing d Tidn Hai dflyc cfle nhfi nghiSn cflu<br />
<br />
<br />
* ThS. Khoa Ijch sfl - Trfldng Dgi hoc Sfl phgm Hfi Ndi<br />
Thye h-^g sd hOii rupng ait...<br />
<br />
tim hieu thi so lfing xa ed rupng d&t edng nfim d midn ven bidn, Ifl mpt vflng dfi't tre,<br />
qufln efi'p lfi (M)CQC) 51 (3) (Xem bang 1, mdi dxiifc khai khiln chfla Iflu. Ban dfiu sau<br />
Z). Nhfl vfly Ifl nhin chung hfiu nhfl lfing nfio khi dfl^ khai kh&i, ban thfin huy^n Tidn<br />
cung ton tgi cdng didn, Trong cdng didn thd Hai dfl dflpe mdnh danh Ifl "Tidn Hai tofln<br />
fiiy, tuy^t dgi bd ph§n Ifl didn, thd' khdng ed thi qufin cfi'p". Hdn thd, thdi gian tfl dd ddn<br />
bao nhieu - chi chiS'm ed khoang 8% (4). thdi didm nfiy cung ehfla du dfii dl tfl didn<br />
Cdng chflu thd hfiu nhfl khdng dfing kd. du sfle l&'n fit hofln tofin edng didn. Song<br />
V&y lfi, 80 vdi mia dfiu thd ky XIX thi sd mpt nguySn nhfin chii ydu phai kl ddn Ifl<br />
Iflqing rupng dfi't cdng cd giam sflt theo do ehfnh sflch rupng dfi't eua thye dfin<br />
khuynh hfldng chung cua efie tinh Bfie K^. Phfip. Kd tfl dfiu thd ky XX, trong Nghi<br />
Song ndu so vdi cfic tinh khfic, d$c bi^t Ifl dinh ngfiy 8-3-1906 dd cflp ddn vi§c quan Iy<br />
xfit trong tfldng quan vdi cfic huydn khfle tfli san cua efie Ifing xa Bfle K^, chi'nh<br />
trong tinh Thfli Binh thi ty Id cfing didn vfl quydn LiSn bang Ddng Dfldng da ra I$nh<br />
so* Iflyng Iflng cd rudng dfl't cdng qufin cfi'p cfl'm k^ mye cfle Iflng xa khdng dflpc baji<br />
eua huydn Tidn Hai Ifl ldn hdn (Xem bang edng didn cong tho (nhfl lufit Ip Gia Long da<br />
3). Hi^n tflpng nfiy cd thd I^ giai b^ng quy dinh tfl nfim 1803), Vd sau, trong eac<br />
nhidu nguySn nhfln khfic nhau. Trfldc hdt, vfln ban "Cai Ifldng hfldng ehinh", thfle dfin<br />
didu dl nh^n th&'y Ifi: d&y Ifi mpt huydn Phfip ed eho phfip thue, linh canh, thflm chi<br />
<br />
Bang 1: Bing tinh hlnh mfing cfing quin dp ocic ling xfl Thil Binh diu thlSky XX<br />
Ten phu huyfn Sd hirong irdc SI ling xa kh6ng SI ling xfl kh&ng c6 SI ling xfl c6<br />
diroc nghifn clhi ghi RDCQC RDCQC RDCQC<br />
Ti«nH^ 51 0 0 51<br />
Thuy Anh 32 4 0 28<br />
Duy&iHi 70 6 3 61<br />
K i ^ Xoang, 58 9 0 49<br />
Tliii Nmh 73 12 3 58<br />
Tiftn Hung 60 3 10 47<br />
DfinRQuan 53 10 3 40<br />
Phv Due 42 6 18 18<br />
HrniRNhan 3 0 I 2<br />
Thi Tri 1 0 0 1<br />
Cing 443 SO 38 3SS<br />
<br />
(Ngudn; S6 lifu lil cuAi "Kinh li" ndng nghidp Hdng Ouang" (Sconomie AgncoU de Ilndochme). l u i l ban 1932 ci<br />
Hangny v i i6 lieu cua SA Dia chfnh. bdo cio ciia COng (H d c U'nh Btc K^ (luu gift lu Tning Um l>ni UO Qa6c gia Hi NOi)<br />
<br />
B a n g 2 : B a n g t j 1( c 6 n | d\in m ^ s6 l i n g t h u p c h u y ^ Ti^n H a l ( T h i l B i n h ) d i u t h £ ky XX<br />
<br />
U n g thu6c h u y ^ T l ^ Hal Tdnf* s£ ni^ng (miu) C6ngdi6n(mAu) Ty l« % c«ng d i ^<br />
NhoLflm 350 90 25,7<br />
Thanh Giim 510 200 39,2<br />
Done Cao 798 125 15,7<br />
<br />
(NguAn: Ding Lao DOng V i « Nam, Ban chip hinh linh TWi Eftnh. H6 wt'Tulifa Itch sU phong trdo cdch mang huyfn Titn Hdi<br />
1925.194S". Hd so sd 21/SD - F6. quydn t6 30-01 Tii lieu lini frit lai phdng tuu dit Unh uy Thii Blub).<br />
Rghian cflu Ljch aii-. aH 4.2011<br />
<br />
Bing 3: Bing phin btf ru^ng ctfng d cic phii, huyfn d Thif Binh<br />
<br />
Ttn phiJ, huy^n l)l(n Ifch canh lie (miu) Dlfn Ifch c6ng dl^n (miu) T^ If % cOng d l ^<br />
Tl^n Hii 31.166 19.841 63,6<br />
Thvy Anh 22.761 12.710 53,8<br />
Kiffn Xifong 30.833 16.967 35,0<br />
Thir Trt 25.833 11.766 43.3<br />
Tliii Ninh 30.555 13,616 44,5<br />
Duyen Hi 25,833 8.814 34.1<br />
Vil Tien 16.944 7.185 26,6<br />
Htfng Nhan 20.000 4,135 20.6<br />
QuJnhCdi 22.761 4.212 18.5<br />
Tien Hung 25.000 3 589 14.3<br />
PhyDi^c 19.444 2.090 10,7<br />
Ddng Quan 25,276 1.956 7.7<br />
<br />
(Ngufln Sdli^u lilcufin Kink ifnOng nghifp 06ng Duong(^conomie Agricolede I'Indochine), l u l i bin 1932dia YvoHingny<br />
vi td lieu cit Sd Dia chfnh, bio cio ciia COng lit cic llnh Bic K^ (luu gift lai Trung Um Jim UQ Qufic gia HI NOI))<br />
<br />
cho ban rupng cong eua Iflng xa d^ chi dflng 2. Ru^ng dlTt tvi<br />
vfio efing vi§c cila Ifing, nhflng chi dfl^ thi^e<br />
M$c dfl thi^c dan Phap vfi tri^u dinh<br />
hi^n trong nhfliig trflcing hifp dfie bi^t vfi<br />
nhfi NguySn ra sflc duy trt ch^ dp cdng di&<br />
phai dfldc afl dong f cua cua chinh quy^n<br />
d dfiy vfi trfin tht^c ti da thu dfl^c mpt sfi*<br />
cfi'p tinh hofic cfi'p xfl (5). Hay trong th6ng<br />
k^t qua nhfit dinh. Song chiing cung khdng<br />
tfl ngfiy 25-3-1915, Thong afl Bfle K^ c6n ra<br />
th^ nflo phu n h ^ dflpc B^f tdn t^i ciia eh^<br />
I?nh cho eae quan chu tinh bfit bu$c cfle<br />
dd tfl diln th^ nghidp d t^t ca cac lfing xfi<br />
Iflng xa thfle hi$n vi$c chia di^n cfing th^<br />
ndi nfiy.<br />
theo dinh k^ 3 nfim m^t lAn (6). Chflng ta<br />
deu bi^t ring: cdng di^n Ifi eh hflu chung TrSn thxfc ti nhfin dan cfie Ifing xa ven<br />
cua lfing xa, Ifi cd sd kinh ti cua tS chflc biln Tiln Hai vfl ndng dfin nghfio Iflu vong<br />
lfing xa vfi moi Iflng xa Ifi m^t ddn vi hflnh tfl khfip efic ndi khfle da quy t\i v l dfiy, hp<br />
chfnh rieng bi^t do bpn efldng hflo dflng hi^p tfic trong lao d$ng t$p thl, quai de I&<br />
diu. 6 dfiy, d^ qu6c Phfip khfing x6a bo biln, dxfng Ifing I$p ^p, biln vflng dfi^t<br />
cong diin mfl l^i duy tri ch^f d$ cdng di^n hoang vu chua m$n thfinh di^n tfch canh<br />
tfle Ifl duy trt hinh thfle tS chflc thon xfi, Ipi tfie phi nhidu. Do v$.y. sau khai hoang moi<br />
di^ng chfnh ngay to chflc thon xfl dfl c6 sSn sufi't dinh diu dflpc chia tU diin thi nghiip<br />
fi'y, thong qua bpn cflcfng hfio ly djeh di bdc ngang nhau. Si^ phfin p h ^ ru^ng d&t dd<br />
Ipt ndng dfin. Sflu, thu^, phu dfli t^p dich, phai chfing phan anh si^ ddng gdp edng sfle<br />
chflng chi vi^c phfln phoi theo ddn vj Ifing lao ddng ngang nhau trong qufi trinh khai<br />
xa vfl bpn efldng hfio I^ djch, I ^ c6 nhi§m khin diy gian k h i cua hp. Hdn thl, trong<br />
vv b^ vfio ddu ndng dan trong Ifing xfi. tinh hinh xfi h^i b nuta d i u t h l ky XIX nfiy,<br />
Chfnh sfieh nfly da dflpc th\fc dfin Phflp fip d l giai quylt yfiu ciu ru$ng dfl't gay gflt,<br />
dung 5 cfle tinh, huy^n Bfie K^, trong d6 bfle thilt ctta ddng dao ndng phieu tfin<br />
Ti^n Hai (Thfli Binh) lfi m$t di^n hinh. bfing phfldng thfle khfin hoang, thi c h i d$<br />
Thye fryig sd hflru niQng diit...<br />
<br />
dd vi^c khai khdn thi khdng dUdc tranh<br />
tfl diln t h l ngiii^p chi efi the xufi't hi$n dfldi<br />
hinh thfle tu hihi nho, theo nguyen tfic binh chdp. Ngudi ndo nhdn mdy sdo, ti^i xd dong<br />
ndo, diu ghi rd ddng tdy td ehl vd ki nh^n d<br />
qufin. Vfi tfi't nhien cflng vdi dd Ifl B\f xufl't<br />
hi$n mpt t i n g Idp ndng dfin mang tfnh chfi't dudi. Kinh xin quan Tri huy^n kiim chdc<br />
nfing dan tilu tfl hflu. Vdi nhflng ngflcti Doanh diin sd bdn huy^n tra xet, phi<br />
ndng dan nfly, tuy rudng dfl't edn dflpe phfin chudn eho ldm bdng chdng di ddn mon<br />
chia h^n ehl, song nd da t^o ra dpng Ii^e ldn chdng tdi dupe nhdn khu ddt hoang dd ldm<br />
khuyin khieh ndng dfin tilp ti^e edng euOc tu diin thi nghi4p. Mudn ngdn hy vpng,<br />
khin hoang dang con nhilu triln vpng cl Nay kinh trinh". Cung trong cuon "Diln so<br />
phfa trfldc. b?" d6 cdn ghi ti mi ring: tofln bd s l rudng<br />
khai khin dflpc Ifl 96 mSu chia thflnh 153<br />
Din cull t h l ky XIX, d$c bi§t vflo diu<br />
phin cho 122 sufi't dinh. Moi phin dfli?c 6<br />
t h l ky XX, c h i dp tfl diln t h l nghidp v5n<br />
Bfio 2 khfi'u (mfii khfi'u lfi 36m''); trong a l 95<br />
tilp tue dUffc m5 rdng do kit qua ciia vide<br />
ngfldi (tfle 77% so dinh trong Iflng) dflpe<br />
khai hoang khdng ngifiig diln ra. Song dilu<br />
nh§n 1 phin, 23 ngfldi dflpe nhfln 2 phin, 4<br />
dfing chd ^ lfi phfldng thfle phfin phdi rudng<br />
ngflcti dflpe nh^n 3 phin. Nhfl v^y, ehi mpt<br />
khai hoang gid dfiy khdng cdn Ifl efich chia<br />
a l ft ngfldi thi dflpe flu dai n h ^ 2 hay 3<br />
diu nhfl hdi t h l ky XDC mfi mang tfnh ehfi't<br />
phin, trong khi tuy§t d^i da so (77%) chi<br />
bfi't binh d ^ g r5 r§t. Cudn "Diln hp b?"<br />
dflpc nhfln 1 phin (7).<br />
hi^n Iflu trfl t^i phdng truyen thing xa<br />
Ddng Lfim dfiy 21 trang, cudi sfi' c6 chfl 1^ Hdn thl, eudl t h l ky XIX, trong mdt vfii<br />
ciia sfic mue, d i u tripn cua Ly trflflng, diu tong cl Tien Hai da cd bi^n tfldng ehuyin<br />
tri$n chflng thfle eua quan huy^n vfi d p mpt phin cdng diln thflnh tfl diln dl Iflm<br />
tren cd chip l^i nhfl sau: rupng ghi nhd cdng lao I^p ly,fi'p,trai, giflp.<br />
"Tinh Thdi Binh. phii Kiin XUdng, Trong dd phai ke din trfldng hpp tfl diln<br />
huyin Tien Hdi. tdng Tdn Phong, ldng cua trai Nhufln 6e (tong Tfln Dinh) ed 305<br />
Thanh Gidm. Nhdng diin hd chung tdi mSu rupng dit, tong s l dfln dinh aau khi<br />
kinh trinh vi^e sda ddi addiin bg. Ddn ldng l^p trpi lfi 15 ngfldi. Trfl tho cfl dflpe phfin<br />
chdng tdi nguySn ed mdt khu ddt hoang 96 theo dung quy dinh cua nhfi nfldc (moi aufi't<br />
mdu, phia Ddng gidp vdi de Bgch Long, dinh 1 mSu), phin tfl diln dfldc chia cho 7<br />
phia Tdy gidp vdi sdng NgU Dung, phia hp den khai phfl, I^p trgi diu tien, tfnh<br />
Nam gidp gidi ldng Nho Ldm, phia Bdc theo dinh, m6i suit 5 sfio. Cfle hp: Do, Tfi,<br />
gidp gidi ldng Ddc Ca, thUdng bi nUdc mdn Bfli, Vu, Dfldng, Ngd, Nguyen da nh^n<br />
ehdy qua nin chiia thi khai khdn. Thdng dfl^c phin dfl't nfly. Trong so 7 hp neu tren,<br />
trUdc tidn chung tdi dd ldm dan xin trUng, hp Ngd xuong aau (3 sufl't dinh) dflpe ehia<br />
chd khi thdnh thtie diin se nhdn ldm tU 1,5 m§u, nhflng phai ra d phia ngofii Iflng.<br />
diin tfli nghidp hang rudng loai ba. Mdi Cdn 8 hp din sau khfing dflpc nh|in phin tfl<br />
nay may dUpc y cho ldi xin. Nay vdng linh diln nfly (8).<br />
sUta ddi sd ba, ddn chung tdi xin nhdn khu Sl? phat triln cua tfl diln t h l nghipp<br />
ddt hoang dd, ph&n chia rd rdng, moi phdn dflpc t h l hi§n ro n i t d nhilu ly, Ip, trai,<br />
Id bao nhiiu sdo thUde, mdi mdi nhdn ldm gifip khfle trong huy^n Tiln Hai vflo cudi<br />
tam dang tU diin thi nghiip de truyin cho t h l ky XIX, d i u the ky XX. Vf nhfl: d Ip<br />
con chdu. Td nay vi sau, ngUdi ndo khdng Tfin Xuan, tfi'ng Tfin Boi Iflfi'pmdi Iflp, dflpc<br />
Rghlto ciJru Ljch siir. stf 4.8011<br />
<br />
dflng rifing thfinh ddn vi hfinh ehfnh cfl'p ed l^i t^o ra dilu ki$n cho si? phflt triln<br />
sd chfnh thfle vfio nflm 1901. Cuin dia b? nhanh chdng ciia hinh thfle tfl hflu ldn hdn<br />
euafi'pTfin Xufin dflpe I|p nflm Thfinh Thfii eua dia chu ndi dfiy vflo culi t h l ky XDC,<br />
thfl 18 (1906) cho bilt: luc nfly ting s i d i l n , dfiu t h l ky XX. Difiu nfiy b i t nguin tfl<br />
t h l ndi dfiy Ifi 45 mlu vfl dflpc phfln ehia nhilu nguyin nhfin khfie nhau:<br />
nhfl sau: Tfl diln: 21 mlu (ehilm 46,6%<br />
Chflng ta bilt, trong qufi trinh khai<br />
tfi'ng di§n tfeh rudng dfl't); Cdng diln: 20<br />
hoang, ban t h i n nhflng dia chu phfl hfio cd<br />
mlu (ehilm 44,5% td'ng di$n tfch rudng<br />
t h l lflc dli dfio cung dflng ra ehifiu m |<br />
dfi't); Tfl thl: 4 mfiu (ehilm 8,9% td'ng di|n<br />
nhfin cdng, tiln hflnh khai hoang dfldi hlnh<br />
tieh ru0ng dfi't) (9). Rd rfing, d Tfln Xufln thl<br />
thfle "tl? khin" vfi t^o ra hinh thfle tfl hflu<br />
ty Id tu diln trdi hdn so vdi cdng diln.<br />
Idn eua nhflng diln chu, cd quy m l phi<br />
Cfich fi'p Tfln Xufin khdng xa Ifi tr^i biln khoang chflng vfii chi?c mfiu cd khi din<br />
Thifin Kilu, dflpe thfinh I$p nflm 1828. Dia vfli trfim mfiu m$t nghidp ehu. Qfla trtnh<br />
b^ Thien kilu nidn d^i Thfinh Thfli thfl 12 khai hoang gin mdt t h l ky da t^o ra khdng<br />
(1900) cho bilt s l Iflpng tfl diln nhilu gfi'p ft nhflng diln chii nhfl vfiy.<br />
ddi so vdi Iflpng edng diln. Trong td'ng s l<br />
299 mlu diln, tho thi cdng diln Ifl 74 mfiu Them vfio dd, nan kiem tinh rupng dit<br />
7 sfio (chiim 25 % tong di^n tfeh); tfl diln l^i ed dilu ki^n phflt triln 6 ndi nfiy.<br />
168 mlu 3 sfio (ehiem 53 % tong S); tho 66 Nhflng thflnh qua khin hoang ciia nhan<br />
mlu (ehilm 22%) (10). dfin ludn dflng trflde nguy cd bi chiim do^t<br />
nghiem trpng. Lfi mpt miln ven bien hoang<br />
Tinh hinh cung diln ra tfldng ti;t d thdn vu, t r | t tl? xa hpi d Tiln Hai thfit sfl khdng<br />
Dai Phong, xa Nghia Phong (td'ng Tfln Boi) on djnh. Nhflng "I cfldp", "gi$c co thfldng<br />
theo dia ba thdn D ^ Phong nidn d ^ Thflnh hay ty t | p d dfiy". D6 Ifi ndi t h ^ cflch ndi<br />
Thai thfl 12 (1900) thl td'ng a l d i l n tho Ifl: ciia cfle nhfl chdp B\t phong kiln vdi hfim ^<br />
140 mfiu, trong dd edng dien 60 mSu (ehilm fim ehi nhflng ngfldi ndng dfln nghfio ddi<br />
ty 1$ 42,9% td'ng so diln t h l ) ; tfl diln; 30 thfldng tu t^p bgio dpng d dfiy. Khdng<br />
mfiu (chiim 21,4% td'ng s i d i l n thl); thd': 50 nhflng thl, bpn gi$c biln mfl nhfin dfin<br />
mfiu (ehilm 35,7% ting so diln thd')... quen gpi Ifi gi^c Tfiu 6 tfl ven biln Trung<br />
Qua dfiy cho ta thfl'y: e h l dp tfl hflu, d$c Qudc I^i thfldng trfin vfio cfldp phfi nhfin<br />
bi^t lfi tfl diln t h l nghidp tilp tyc dflpc xfie dfln. Tinh hlnh xfl h | i thilu In djnh nhfl<br />
Iflp, phat triln vfl cd ndi edn fip dao ca cdng v$y khiln cho nhfl nfldc phong kiln<br />
diln. Cd nhilu hinh thfle phfit triln tfl diln NguySn, vtfn da thilu nilm tin ndi dfin<br />
t h l nghidp, tuy nhidn hinh thfle khin chflng Bfle Kf, 1^ ddng dd t^n kinh thfinh<br />
hoang v&n lfi m | t trong nhflng hinh thfle H u l xa xdi, cflng khd b l kilm aofit khong<br />
quan trpng. Vfl hdn t h l ai? phfln phli ru^ng c h i tinh hlnh. M | t khi nhfi nfldc trung<br />
dfi't aau khin hoang ro rfing dfi cd svt fldng efing budng Idng bao nhieu thi cfing<br />
ehuyin bien hofln tofln khfic so vdi trfldc tpo ra dilu ki$n thu^n Ipi cho t h l Iflc cfldi^<br />
day. Tinh chfi't binh ding trong phfin phoi hfio phong kiln dja phfldng liing d o ^ vfi<br />
ru|ng dfi't sau k h i n hoang gid dfly da hi kilm tinh r u | n g d i t biy nhieu. Thfle dfin<br />
nhfldng cho eho tfnh bfl't binh dflng. Phfip mfi tn?c tilp Ifl bpn quan cai tr) d d p<br />
tinh thl tham nhung sflu mpt, dung dfldng<br />
Song ililu dflng ndi Ifi chfnh si? ra ddi vfl tilp tay cho bpn dia ehii efldng hflo d cfic<br />
phfit triln ciia c h i dp tfl hflu nhd ndi trfin<br />
Thyc h-gng adr hthi niQng a£t...<br />
<br />
Ifing xa ndi dfiy. Qua trinh tflp trung rupng thfle tfl diln nfly trflde phfip lufit nhfi nfldc<br />
dfi't theo d6 dflpc diy m^nh. Ifl khdng hpp phfip, nhflng do dflpc quan d<br />
La mpt mien chfiu tho ven biln, Tiln buy^n, tinh bao che dung tung nen dja chu<br />
Hai khdng nhflng dflpc thidn nhidn flu dai vfin cd quyln ehilm hflu vfl ehi phdi nd nhfl<br />
nhflng tflng phim qu^ gifl nhfl nhflng vflng tfl diln cua minh v^y. Vf du: dia chu<br />
dfl't dai mfiu md, nhflng Iflng xfi trfl m^t... Nguyin Tri Phu, Nguyin Tri Ban d lfing<br />
mfl thien nhien cdn dem din eho Tiln Hai D ^ Hflu (ting Tfln Dinh) vflo nhflng nfim<br />
nhflng tai hpa khiing khilp nhfl: bfio biSn, diu t h l ky XX, nhd mua bfin rudng dfi't<br />
thiiy trilu rli vd dd lu lyt... cfldp di ciia hp gian l§n mfi ed trong tay hflng ngfln mfiu<br />
nhijng lfing fl'p, nhflng con dd, nhflng cfinh rudng d huy$n Tiln Hai, Kiln Xfldng, Vu<br />
ddng mfi nhfin dfin d l bilt bao cdng aflc gay Tien. Hay trfldng hpp nhfl d xfi Tilu Hofing<br />
di?ng nen. Thien tai dfl ddi vfi khfie nghiet ed dja chu nfim trong tay mfiy trfim mfiu tfl<br />
bao nhieu thi nan b i n cflng phfl san, nan diln gian. Vfi mpt khi hidn tflpng tfl diln<br />
ddi kim Iflu vong cfing p h i biln biy nhieu. gian eflng nhilu thl bi^n tflpng mua bfln<br />
Vfi dfiy mdt Iln nfla I ^ t^o cd hpi cho giai rupng dfi't efing p h i biln. Vf nhfl: d 1^ Ddng<br />
d p dia chu phong kid'n kiem tinh rupng Cao (tong Tfln An) eo 4 dia ehii ngo^i lai Ifl<br />
dfi't, gdp phin phat triln hdn nfla chd' dp sd Hfl Huyin, Hfin Ban, Hfin Quynh d Kiln<br />
hflu rupng dfl't Idn eiia dia ehu. Xfldng vfi Hofing Vfin L^ d Thi xa dfl mua<br />
tdi 245 mfiu "tfl dien gian" nen khiln moi<br />
Ro rfing vflo euli t h l ky XDC, dfiu t h l ky aufi't dinh d Dong Cao ehi edn 2 sfio 6 thfldc<br />
XX, d Tiln Hai, che dp tfl hflu rudng dfi't rupng cdng mfi thdi (12). 'Rnh hinh tren<br />
dang dien ra sfl phan hda ngfiy eflng sfiu cung dien ra tfldng tfl d nhilu dia phfldng<br />
sfic. Dflc bi^t, trong khoang thdi gian nfiy, khae trong huypn Tiln Hai Ifle bfi'y gid.<br />
yeu to tu ban chu nghia ngfiy cfijig tham Dilu nfiy giflp ta Iy giai tai sao cupe dtfu<br />
nhfip aflu vflo ndng thdn khiln eho afl phan tranh ehong "tfl dien gian" lai trd thfinh<br />
hda dd dien ra ngfiy cfing gfit. Si? thflm mpt npi dung quan trpng trong phong trfio<br />
nhfip ciia ylu to tfl ban chu nghia dd dflpc ndng dfin d Tiln Hai diu t h i k y XX.<br />
bilu hipn ro ndt d th
ADSENSE
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
AANETWORK
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn