Thuyết minh về hoa mai

Chia sẻ: La Cau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST

Báo xấu

330
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nếu đào là hoa tiêu biểu cho Tết trên đất Bắc thì mai tượng trưng cho những ngày Xuân ở miền Nam. Giàu hay nghèo, mọi gia đình đều có một cành mai trong những ngày Tết, nhiều nhà ngoài cội mai già trước sân, bàn thờ ông bà, còn chưng mai trên bàn thờ Phật, phòng khách và ngay cả trên phần mộ tổ tiên ngoài nghĩa trang. Không rõ trên đất Bắc có mấy loại hoa đào, riêng ở miền Nam có thể phân biệt bốn loại mai, từ khi còn học ở bậc trung học tôi...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thuyết minh về hoa mai

Thuyết minh về hoa mai Nếu đào là hoa tiêu biểu cho Tết trên đất Bắc thì mai tượng trưng cho những ngày Xuân ở miền Nam. Giàu hay nghèo, mọi gia đình đều có một cành mai trong những ngày Tết, nhiều nhà ngoài cội mai già trước sân, bàn thờ ông bà, còn chưng mai trên bàn thờ Phật, phòng khách và ngay cả trên phần mộ tổ tiên ngoài nghĩa trang. Không rõ trên đất Bắc có mấy loại hoa đào, riêng ở miền Nam có thể phân biệt bốn loại mai, từ khi còn học ở bậc trung học tôi đã được chỉ cho thấy bốn loại hoa này ở Vạn Mai Niên, thành phố Sa Đéc. 1.Mai vàng hay huỳnh mai : Phổ biến nhất, được trồng hay mọc tự nhiên ở rừng còi hoặc rừng thưa. Tên khoa học Ochna integerrina (Lour) Merr (O. Harmandii Lec.), họ Mai cao tới 6 mét, lá dầy, hoa có cuống dài thường trổ vào thời gian Tết, 5- 10 cánh vàng mỏng dễ rụng, nhiều tiểu nhuỵ, hoa có thể cho tới 10 trái màu đen hột cứng. Vỏ cây có vị đắng, được dùng làm thuốc khai vị. Có người gọi mai vàng là Lạp Mai theo giả thuyết mai có nguồn gốc từ xứ Chân Lạp.
Mai vàng còn có tên là Nam Chi, do thông thường trên một cành mai những hoa ở hướng Nam nở trước. Cũng do điển tích trong các loài điểu thú chỉ có Việt Điểu thích đậu trên cành mai, chim khác không chọn cành mai để đậu : Ngựa Hồ nhớ đất Bắc, nghe hơi gió từ phương Bắc thổi tới thì cất tiếng hí lên ảo não, còn Việt Điểu chỉ đậu cành Nam, câu nầy còn tượng trưng cho lòng ái quốc, cụ Phan Bội Châu dùng làm bút hiệu Phan Sào Nam. 2. Mai Đỏ hay Mai Tứ Quí: Cây nhỏ, thường được trồng làm kiểng do đài đồng trưởng màu đỏ hợp cùng những trái nhỏ nhân cứng màu đen trông đẹp mắt. Tên khoa học Ochna atropurpurea DC.họ Mai. Lá dầy và cứng, bìa có răng, hoa 5 cánh vàng, nhiều tiểu nhuỵ, trổ quanh năm, màu đỏ thường thấy là của lá đài đồng trưởng, không phải là cánh hoa. 3. Mai trắng hay Bạch Mai: Cao tới 25 mét, thân thẳng, vỏ cây có màu hơi đỏ khi bị tróc, thường được trồng. Tên khoa học Ochrocarpus siamensis T. Anders Var. odoratisimus Pierre (?) cùng họ với cây mù u, khác với mai vàng và mai đỏ đẹp do sắc nhưng không hương, hoa bạch mai có 4 cánh trắng nhỏ rất thơm, nhiều tiểu nhuỵ, trái có một hột cứng. 4. Mai Chiếu Thuỷ: Cây nhỏ được trồng làm kiểng do cho lá đẹp và hoa thơm. Tên khoa học Wrightia religiosa (Teisjm & Binn.) Hook., không có họ hàng với ba loài mai kể trên, cùng họ với cây Trước Đào. Lá mỏng hai mặt cùng lợt màu, hoa nhỏ với 5 cánh trắng, cuống hoa dài xụ xuống. Ngoài bốn loại mai vừa kể thường được thấy ở miền Nam và miền Trung, theo sách vở, đất Bắc có một giống mai khác gọi là mai bắc, giống cây đào, cây mận thuộc họ hường, tên khoa học Prunus sp (có người gọi là Cây Mơ hay Hạnh Mai dùng làm ô
mai). Mai bắc lại có nhiều loại: Giang mai, thường gặp ở bờ sông; Lãnh mai, mọc trên núi; Giả mai, gặp ở đồng bằng và Cung mai, được trồng ở ngự viên hay cung điện của ông hoàng bà chúa. Trung Hoa có nhiều mai bắc, họ hàng với mai miền Bắc Việt Nam. Những nơi có mai bắc được truyền tụng ở Trung Hoa là: Thượng Mai Sơn và Hạ Mai Sơn thuộc huyện An Hòa tỉnh Hồ Nam, Mai Sơn Trang phía đông huyện Lô Giang tỉnh An Huy và Mai Hoa Lãnh thuộc huyện Giang Tô tỉnh Giang Đô. Thế nào là một cành mai đẹp? Thông thường người mua mai chọn những cành cong queo, có nhánh gọi là mai gầy hơn những cành suôn đuột. Tuy nhiên, một cành mai "đẹp" toàn diện phải hội đủ các yếu tố sau đây: có cành Văn lẫn Võ (nhánh ngang, nhánh đứng) tượng trưng cho sự phối hợp cương nhu, cành Quân lẫn cành Thần (ngắn, dài) biểu hiệu cho nghi lễ, cành Phụ lẫn cành Tử (lớn, nhỏ ) của tình cha con, hoa phải lưỡng phái, nghĩa là có nhụy đực lẫn nhuỵ cái nói lên sự cao quí của nghĩa phu thê. Người biết chơi hoa mai mua những nhánh có hoa còn phong nhụy, ước lượng đến mùng một, mùng hai Tết thì hoa nở rộ, tay mơ mua hoa nở, tới Tết hoa rụng hết chỉ còn trơ trọi cành. Mua về đến nhà, cành mai được đốt gốc trước khi cắm vô bình, có người bỏ thuốc Aspirine trong nước để giữ cho hoa nở đều, lâu tàn, lâu rụng. Mai tứ quí, mai trắng, mai chiếu thuỷ nằm ở khu bán cây kiểng, có năm thấy bán, năm không, ba loại này thường trồng trong chậu sành. Mai trắng giá rất cao do hiếm và được uốn cong, cắt tỉa theo hình điểu thú hoặc nuôi dưỡng theo lối bonsai Nhật Bản, mai tứ quí và mai chiếu thuỷ thường là nguyên dạng.
Mai vàng được trồng từng cây một ở miền Tây, nhưng mọc hoang ở rừng thưa, rừng còi ở miền Đông Nam phần và Nam Trung phần: Thủ Đức, Biên Hòa, Long Khánh, La Ngà, Khánh Hòa, Đi,h Quán, Túc Trưng, Phan Thiết... là những nơi có rừng mai. Do thiên nhiên ưu đãi, cách chơi mai của dân miền Đông bảnh hơn người Sài Gòn. Vào trung tuần tháng chạp họ vào rừng, chọn những cành mai tuyệt đẹp, cưa lấy, vác về nhà mà không cần xin phép ai. Đoạn họ lặt hết lá, nhúm lửa thui chỗ vết cắt rồi liệng vô một góc nhà. Hăm ba Tết, sau khi đưa Ông Táo về chầu Ngọc Hoàng, họ lôi những cành mai khô héo, tưởng như đã chết ấy ra, cắm vào bình hoa tráng men màu tím hay màu da cam sản xuất từ lò gốm Biên Hòa, đổ nước vô. Mười năm như một, chỉ vài ngày sau nụ hoa lú ra, lớn dần, rồi hoa nở thật đều vào những ngày ba mươi, mùng một, mùng hai Tết. Tôi có người quen mới cư ngụ ở Bà Rịa khoảng năm năm, ông nầy có một cội mai già thật lớn và mấy chậu mai tuyệt đẹp trước sân nhà, ông cho biết đó là mai rừng bứng về, nếu tự trồng phải mất ít nhất hai chục năm, mà chưa chắc đã dẹp như vậy. Đầu mùa mưa ông vào rừng lựa gốc mai thật đẹp, đào đất 180 độ quanh gốc mai, cắt đứt rễ con lẫn rễ cái, mai sẽ héo vì đứt rễ, nhưng mưa xuống, rễ con ra, mai sống lại, đầu mùa mưa năm thứ hai ông vào rừng đào nốt 180 độ còn lại quanh gốc mai. Sau hai mùa mưa ông bứng cây mai về nhà, cả gốc lẫn ngọn với hoa lá tốt tươi. Nhân nói chuyện mai xin ghi ra đây một câu thơ cổ, những chữ trong câu được dùng làm một bài thất ngôn tứ tuyệt, đọc ngược đọc xuôi đều hay. Câu thơ như sau : " Vị tình lai ký nhất chi mai hữu biệt hoài "
Còn bài thơ là : Vị tình lai ký nhất chi mai Ký nhất chi mai hữu biệt hoài Hoài biệt nhất mai chi nhất ký Mai chi nhất ký vị tình lai Bài thơ đã được dịch như sau : Vì tình gởi lại một cành mai Gởi một cành mai có biệt hoài Hoài biệt cành mai xin gởi lại Vì tình xin lại với cành mai Mai Việt Nam trổ hoa vào đầu xuân, bên Trung Hoa, do điều kiện địa dư thay đổi, có loại mai ra hoa vào tiết tháng năm, theo như một đoạn thơ của Lý Bạch cảm hứng lúc ngồi uống rượu với Sử Lang Trung trên lầu Hoàng Hạc. Hoàng hạc lâu trung xuy ngọc địch Giang thành ngũ nguyệt lạc mai hoa (Tiếng sáo thổi trong lầu Hoàng hạc Tháng năm mai rụng chốn Giang thành) Tặng mai, đề thơ là một thú tiêu khiển tao nhã. Ngày đầu xuân, Lục Khải từ Giang Nam gởi một cành mai tặng bạn là Phạm Ngạc ở Trường An có kèm theo bài thơ :
Chiết mai phùng dịch sứ Ký dữ lủng đầu nhân Giang Nam vô sở hữu Liêu tặng nhất chi xuân (Bẻ mai gặp trạm sứ Gởi cho người bạn thân Giang Nam không vật lạ Kính tặng một cành xuân) Xin kể thêm ra đây những vần "thơ mai" được ưa chuộng hồi xưa. Sương phủ cành mai năm giục hết Ngày xuân con én lại đưa thoi (Tản Đà- Năm hết hữu cảm) ...Đất nước miền Nam Nước lành đất tốt Nắng thơm mưa ngọt Vàng son thay đổi hai mùa Mùa vàng Tết mùa dân tộc Mùa son mùa Tết học trò * Mùa vàng hoa mai hoa cúc Mùa son hoa phượng hoa vông
Hoa cúc hoa mai vàng rỡ Hoa vông hoa phượng đỏ hồng... (Đông Hồ - Vàng son hoa nở hai mùa) ...Mái tranh nhè nhẹ vương tơ khói Nắng đọng cô liêu vẳng tiếng gà Muôn cánh mai vàng muôn cánh bướm Tưng bừng yến tiệc náo làng hoa Mái đầu giữ lại hồn xuân rụng Giọt lệ rơi theo nhịp ngón ngà... (Đông Hồ - Thanh Minh) ...Nụ hồng rải lối liễu tơ phai Vườn cũ rêu lan, cỏ mọc dài Bên gốc mai già, Xuân vắng vẻ Âu sầu thiếu nữ khóc hoa mai (J. Leiba - Mai rụng) ...Đâu rồi dãy phố hoàng mai ấy! Trời ba bữa nắng bốn đêm mưa Đâu dáng thùy dương, thành quách cũ
Đâu tà áo lụa đế đô xưa Sóng xô một buổi tan khuê các Khói dậy vài phen nát liễu bồ (Thùy Khanh - Tết Cố Đô Thời Vàng Son) Đời nhà Hồ, Lê Cảnh Tuân đi sứ sang Trung Hoa vào dịp Tết, nhớ quê hương, ông đã làm một bài thơ có đoạn: ...Quy kỳ, hà nhật thị, Lão tận cố hương mai Tạm dịch: Ngày nào về quê cũ Mai già cỗi hết rồi Tương tợ Lê cảnh Tuân, thi nhân Việt Nam hải ngoại cũng nhớ quê hương, cũng làm thơ "mai" để tỏ bày sự nhung nhớ. Tuy nhiên trong hai loại hoa Xuân phổ thông nhất, đào được dùng làm chất liệu trong thơ văn tương đối nhiều hơn mai, có lẽ do người Việt hải ngoại cư ngụ trên những phần đất ôn đới nhiều hoa đào. Nét chung của những bài "thơ mai" ở hải ngoại là bâng khuâng nhớ nước, mênh mang nhớ nhà : ...Chiều âm thầm sương muối Mây phong kín lối về Bước xuân chiều vời vợi
Lữ thứ sầu lê thê... * Bao mùa mai nở trắng Trắng lối mòn tâm tư Xuân không về phố lạ Cũng chẳng về ngõ xưa!... (Tuệ Nga - Tìm Xuân ...Sáng mùa xuân chim hót Bâng khuâng mây nhớ nhà Sáng mùa xuân chim hót Trắng vườn đóa mai hoa... (Tuệ Nga - Sáng Mùa Xuân) Ngày Tết, nhiều người thân ở xứ người nhưng hồn gởi về cố hương, nơi có cha, có mẹ, có cành mai nở vàng ...Mẹ ngồi bên bếp lửa Tóc bạc, bánh chưng xanh Cha ngồi bên hương án Mai nở vàng trên cành... (Trần Mộng Tú - Xuân)
Người hồi tưởng ngày xuân thời niên thiếu với đầy đủ sắc màu, màu áo mới, sắc mai vàng, câu đối đỏ... ...Em thơ áo mới đi trong ngõ Lũ trẻ đùa vui đốt pháo xuân Hạnh phúc trên từng câu đối đỏ Cành mai vàng nụ nở đầy sân... (Thụy Khanh - Mùa Xuân Sẽ Đẹp) Trong ký ức, hình ảnh sinh động của những ngày gần Tết ở quê nhà như cảnh lặt lá mai, không thể nhạt nhòa: ...Tháng chạp nếp thơm vừa kết gié Khắp cây ** sữa trái căng tròn Em về lặt lá cành mai cỗi Là lúc rau cần điểm lộc non... (Hồ Trường An -Quê Hương) Cành mai trụi lá trong cánh thơ xuân từ quê hương gây thật nhiều cảm xúc: ...Trên cánh thiệp...một cành mai trụi lá Cắm bơ vơ trong một chiếc độc bình Anh đang tưới mồ hồi trên đất lạ Mà xót em một **** sống điêu linh... (Lưu Văn Giỏi - Thiệp Xuân Đến Muộn)
Và cảnh xuân có mai, thật thanh bình trên quê hương ngày cũ: ...Mùa xuân nào đó trong mây biếc Gió lùa qua cửa, thoảng hương cau Vườn ai thấp thoáng mai vàng nở Bát ngát trời xanh chẳng đổi màu... (Tạ Tỵ - Xuân Hành) Tuyết trắng, mai vàng, hai hình ảnh, hai đoạn đường đời tương phản của một người thơ: ...Tuyết phủ mênh mông trắng mái ngoài Thấy mình ngơ ngác giữa xuân khai! Hỏi đâu một khoảng đời xuân cũ Nắng ấm theo vàng những cánh mai... (Vân Nương - Xuân Khai) Có người thơ nhân cách hoa mai, ví những đóa hoa mai nở rộ ngày xuân như thiếu nữ cười cợt trong sương: ...Mùa mới chan hòa hương thoảng bay Hằng Nga hiu quạnh khóc trong mây Bướm ghen cánh mỏng hoen màu phấn Nức nụ hoa đời đất trổ mai * Nàng xuân cởi áo đua nhan sắc
Xoãi bước vân du khắp đó đây Tao nhân cạn chén tranh khoa bút Nàng mai cười rộ tắm sương dầy... (Mặc Huy - Mai Nở) Trong ký ức của thi nhân, có câu chuyện hái hoa tặng nàng, nhưng nàng đã không giữ cành hoa đó và đã cất bước sang ngang: Vói tay ngắt đóa mai vàng Phân vân chẳng biết tặng nàng nên không! Nhớ xưa tặng đóa hoa hồng Tơ vương chúm nụ chút lòng tình si ......... Em xưa không giữ cánh hồng Người xưa nay đã theo chồng sang ngang Quê xa giờ đã Xuân sang Nhẹ tay ngắt cánh hoa vàng gởi em ......... Xuân này sót một gốc mai Vàng hoa cánh rũ, như ai không tình Gửi em cả lá lẫn cành Thay hoa hồng cũ để dành làm duyên Một mai quê hết ưu phiền Vàng mai nở rộ đất thiêng em về...
(Song Thi - Mai Vàng) Nhựt Bản có thơ hài cú, ngắn gọn nhưng thường súc tích. Bài thơ dưới đây của một người thơ Việt Nam ở hải ngoại, gồm mười hai tiểu đoạn, mỗi đoạn đều có mai, gợi hình, gợi tình, gợi cảm trong những thời gian, không gian rất đặc thù. Đầu xuân ngâm hài-cú Bắt được trong mười bảy vần thơ Mười bảy đóa hoa mai * Xuân về trên phương Bắc Sao hết nhớ đào lại nhớ mai Kìa! Kìa! Hoa tuyết bay! * Trời giá kinh sợ én Vườn tuyết riêng mai hé nụ cười Xuân lấp ló đâu đây * Bất chấp trời lạnh giá Sương búa, tuyết cưa, gió lắc lư Điềm nhiên mai nở hoa * Có mai nên cốt cách
Có tuyết thêm sáng lạn tinh thần Xuân đủ mười phần xuân * Ngắm mai lại nhớ cúc Ngồi dưới khóm trúc mộng bên lan Đường lên đồi quanh quanh * Dương liễu phơi sắc thắm Mai khoe rực rỡ vẻ xuân tươi Yêu hai, đau một đời * Trong mai in sắc tuyết Trong tuyết rơi phấp phới mai bay Yêu một mà tình hai * Ta cùng người tống biệt Chẳng cần đàn tiễn với rượu đưa Nhớ mùa mai nở hoa * Mai rơi trên tuyết trắng Tuyết hóa bùn đen dưới chân người Rơi đâu cũng là rơi *
Dù ta múa gậy trúc Nội lực, võ công mức thượng thừa Thua quyền em mai hoa * Gốc mai già vừa hẹn Cúc chưa tàn rụng tình đã xa Chưa hết một kỳ hoa (Hoàng Xuân Thảo - Thập Nhị Mai Hoa) Hình ảnh cô gái xuân hong những sợi tóc thơm mùi bồ kết bên cội mai vàng nở hoa thật êm đềm, thanh thoát: ...Đầu mùa xuân đất trời vui với nắng Nụ mai vàng e ấp nở trong sân Em xõa tóc bay cho nắng thật gần Hong khô nghìn sợi thơm mùi bồ kết Rộn rã làm sao những ngày gần Tết... (Viễn Du - Nắng Xuân phai) Ngày xuân trên quê hương ngày cũ, trong khung cảnh gia đình êm ấm, cành mai là hình ảnh quen thuộc không thể thiếu, ngày nay ở hải ngoại, có xuân nhưng thiếu tất cả: ...Tìm đâu cho được cành mai ấy Chồng bánh chưng xanh, pháo đỏ hiên
Đâu cảnh khói hương bay nghi ngút Cả nhà xum họp lễ gia tiên... (Phạm Kim Thư - Tết Tha Hương) ...Còn ai đợi Tết, mong Xuân Lấy ai chúc tụng, ân cần chúc ai Tìm đâu giò thủy, cành mai Đi đâu hái lộc cầu tài đầu năm... (Bách Nam - Tâm Sự Trong Ngày Xuân) ...Hoa cúc cười khoe áo ý vàng Mai gầy duyên dáng tuổi xuân sang Mượt nhung thược dược da xinh quá Gió thở hương thơm những dặm đàng... (Lê Ngọc Hồ - Chợ Hoa Ngày Trước) ...em mặc áo vàng về ngang đường nhỏ sớm mai lộng gió đồi tà tung tăng ....... anh ngỡ hoa vàng
bên đường xuân nở... (Nguyên Nghĩa - Bên Đường Xuân) Thi nhân ví von tình trúc mai và tình yêu đôi lứa : ...Xuân xưa cô nhỏ thương anh Trong phong giấy đỏ đựng tình trúc mai Xuân nay cô nhỏ thương ai Mà sao tóc rối bay ngoài song thưa... (Trịnh Y Thư - Xuân Khúc) Ngày gửi: 11/12/2008 - 09:38 Báo cáo vi phạm Trích dẫn toiyeuvi... Hằng năm cứ vào dịp cuối năm, khi mùa Xuân nơi cuối ngõ và tân niên sắp trở về là mùa hoa mai lại rộ nở. Mỗi lần khi Xuân về ba tôi dẫn tôi ra chợ hosa Saigon, những năm xưa dó chợ hoa ngày Tết chạy dài trên đường Nguyễn Huệ từ khúc đường Lê Lợi thẳng về gần bờ sông Saigon. ... ... Chợ hoa thì gồm đủ loại hoa từ các nơi mang về, hoa mai xem như đóng vai trò chính vào dịp Tết trong mỗi gia đình, rồi cuối cùng ba và tôi mang về ít nhất một nhành mai mà ông cẩn thận chọn. Kỷ niệm và nguồn gốc hoa mai:
Ở xứ Mỹ đã lâu mà cái may cho tôi được định cư ngay tại quận Cam có phố Saigon Nhỏ nên mỗi dịp Tết đến, hương Xuân vẫn đong đầy quang phố, ví dụ ta đi từ khu vực chợ ABC đi đọc trên đường Bolsa hướng về góc Brookhurst xong quẹo trái về khu vục chợ Đồng Hương, tâm hồn của người lữ khách từ phương xa sẽ ấm lòng khi chính tay minh lựa chọn một cành mai chiếu thủy hay một chậu mai tứ quí vừa ý. Tôi nhớ ba tôi chỉ chọn nhành mai có nhiều búp thì minh mới chưng lâu trong cả tuần lễ Tết nhất để đón lộc may. Nếu muốn nụ mai sơm nở, chúng ta chỉ cần hơ lửa gốc mai, thế là hôm sau hoa mai nở rộ, lý do ba giải thích khi hơ lửa nóng, nhựa trong thân cây sẽ tăng độ chuyển dịch về ngọn để các búp mai buộc nở hoạ Những lộc lá non trên cành hoa mai cũng đươc người thưởng ngoạn mai như ba tôi chú ý nhiều. Màu xanh lục của lá non có màu lam như ngọc từ trong những búp hình móng gà tỏa rạ Những chùm lá non này đã đượm màu cho những chùm hoa vàng thêm ý nghĩa hơn trong vẻ đẹp. Tôi nhớ có thấy hoa mai 6 cánh tại VN. Loại thông thường là 4 hay 5 cánh không quí bằng, dĩ nhiên trị giá bán không thể so sánh với mai 6 cánh được. Giữa loài hoa mai mà con người cũng định giá bằng những tiêu chuẩn khác nhau khi ta có dịp bàn thảo về các nhà trồng mai hay thưởng ngoạn hoa mai. Ba tôi có người bạn đồng sự rất say sưa với cây kiểng, mỗi khi ông bàn về cây kiểng với ba tôi tôi nghe như ông mang cả triết lý hay quan niệm dịch lý của phương Đông là đưa mai từ vũ trụ quan vào nhân sinh quan của truyền thống tạp tục của dân tộc. Tôi nhớ có lần tôi hỏi ba tôi vì sao tôi mang tên của loài hoa ngày Tết thì ba tôi giải thích ông rất thích hoa mai, những loại mai quí, và rồi tôi hân hạnh với cái tên "Ngọc Mai" mà ba tôi đã đặt cho tôi. Khi tôi viết bài này tôi nhớ lại những ân tình vô giá mà ông đã dành cho tôi.
Trở về chuyện Tết nhất đầu năm, chúng ta hãy nhớ lại kỷ niệm xưa nào đó ngó lên bàn thờ gia tiên có lư hương đồng bóng loáng, có mâm ngũ quả, có bánh chưng hay bánh tét, có mâm mứt, có trà mạn sen, có cặp dưa và có nhành mai ngày Tết và hỡi bạn còn nhớ hương thơm của mai khi tỏa hoa cho lộc may đầu năm ? Thật vậy, hoa mai rất thơm. Đặc biệt khi tiết trời đầu năm càng lạnh, khiến cho mai càng tỏa hương thơm ngát. Chính cái khứu giác đó làm cho ta trân quí mai hơn. Tôi tra cứu sách thực vật học về nguồn gốc của hoa mai và được biết như sau: Tên Việt: mai vàng Tên Hoa: hoàng mai Tên Anh: Vietnamese mickey-mouse plant Tên khoa học: Ochna integerrima Họ: Ochnaceae Mai có các loại như mai tứ quý (Ochnaceae serrulata, quế diệp hoàng mai (Ochnaceae kirkii Oliv. Heima), mai chiếu thủy (Wrightia religiosa). Mai và đào chính ra cùng dòng họ, nhưng về sau các nhà thực vật học nghiệm thấy đào (peach) hay mơ (apricot), mận (plum hay prune) và anh đào (cherry) là loại ra quả, nên tách riêng dòng họ mai ra. Mai có nhiều màu như: hoàng mai, hồng mai, và bạch mai. Ở VN người ta gọi hồng mai là hoa đào hay mơ, nở hoa dịp đầu xuân. Miền bắc có nhiều đào và mợ Tại miền nam, chỉ có vùng cao nguyên lâm viên Dà Lạt thích hợp cvho đào và mợ Cây đào hay mơ như đã nói chỉ trồng được ở miền Bắc, là loại hoa đặc biệt của tết Nguyên đán. Nhiều người chuộng chơi hoa đào tết vì hoa đào có màu đỏ sẽ mang lại sự may mắn trong năm. Đào được phân loại có 4 giống: Giống "đào bích" có màu hồng thẫm, sai hoa là một loại đào dùng để cắm chơi trong các ngày tết. "Đào phai"
hoa màu hồng nhạt cũng sai hoa và thường được trồng để lấy quả. "Đào bạch" ít hoa hơn, tương đối khó trồng. Các loại đào này đều có hoa kép. Giống "đào thất thốn", cây thấp nhỏ, hoa nhỏ và nhiều màu, màu đỏ thẫm thường được trồng vào chậu uốn thành các dạng thế. Về loại mai vàng tại miền nam có nhiều. Nếu như hoa đào, chi mai là đặc sản của miền bắc vào ngày tết, thì hoa mai vàng lại là đặc sản của miền nam. Mai vàng thuộc họ hoàng mai, là một loại cây rừng. Cây mai vàng cũng rụng lá vào mùa Đông, thân, cành mềm mại hơn cành đào. Hoa mai vàng mọc thành chùm và có cuống dài treo lơ lửng bên cành, ở nách vệt cuống lá và hơi thưa. Hoa màu vàng, có mùi thơm, e ấp và kín đáo. Mai vàng còn có giống sau khi cho hoa còn kết quả màu đỏ nhạt bóng như ngọc, là mai tứ quí và nhị độ mai. Mai trồng để lấy hoa vào dịp tết Nguyên đán được trồng từ hạt hay triết cành. Có thể trồng mai vàng ngoài vườn, vào bồn hay vào chậu đều được. Mai ưa ánh sáng và đất ẩm. Người miền Nam thường chơi hoa mai vàng vào những ngày tết. Còn giống hoa nước gọi là mai chiếu thủy, cây lá nhỏ, hoa nhỏ mọc chùm trắng và thơm, thường trồng vào núi đá non bộ, ra hoa mùa xuân, cây và cành được uốn tỉa lại thành cây thế. * Hoa mai trong văn chương VN: Ngày Xuân là dịp người thi sĩ nâng bút, người họa sĩ vung cọ dể thi họa. Tôi truy lục được một số thơ văn tiêu biểu cho bài viết biên khảo này như sau: 1) Với Quách Tấn: Thi sĩ Quách Tấn vốn yêu hoa mai và ông đã viết về loài hoa này như sau: