Tiếp cận lý luận và thực tiễn ở một số quốc gia - Phân phối bình đẳng các nguồn lực kinh tế: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn sách "Phân phối bình đẳng các nguồn lực kinh tế - Tiếp cận lý luận và thực tiễn ở một số quốc gia" cung cấp cho người đọc các nội dung: Phân phối các nguồn lực kinh tế ở Việt Nam giai đoạn 1986-2013, các điều kiện và giải pháp bảo đảm phân phối bình đẳng nguồn lực kinh tế đến năm 2020.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiếp cận lý luận và thực tiễn ở một số quốc gia - Phân phối bình đẳng các nguồn lực kinh tế: Phần 2

C h itö n g 3 PH Â N PH Ó I CÁC N G U Ô N L l/C K INH TE Ô V IÊ T NAM G LAI D O A N 1986-2013 I. PHÂN PHÓI CÁC NGUÔN L l/C KINH TÉ Ô VIÊT NAM 1. Khái quát các nguón ltfc kinh t é h iên hüfu thôfi gian qua a) Nguôn liic lao dông Tính dén thàng 11-2013, dân sô" Viêt Nam là 90 triêu ngUdi, trong do dân sô" khu vUc thành thi chiém khoâng 32,36% tóng dân sô". - Xét theo dô tuoi, lüc lUdng lao dông tù 15 tuoi trd lên tinh dén 1-1*2014 là khoàng 53,65 triêu ngUdi. Trong dô, lao dông nam chiém 51,5%; lao dông nü chiém 48,5%. - Xét theo khu vüc, lao dông tù 15 tuoi trd lên dang làm viêc trong các ngành kinh té nàm 2013 là 52,40 triêu ngiidi. Lao dông tù 15 tuoi trd lên dang làm viêc trong khu vüc nông, lâm nghiêp và thüy sân chiém 46,9%; khu vUc công nghiêp và xây dUng chiém 21,1%; khu vue dich vu chiê’m 32,0%. Ty lê lao dông phi chinh thûc trong tong sô 96
lao dong 15 tuöi trd len dang läm viec näm 2013 üöc tinh 34,2%, trong do khu vüc thänh thi la 47,4%; khu vüc nöng thön la 28,6% (näm 2012 cäc ty le tüdng üng lä: 33,7%; 46,8% vä 28%). - Ty le th at nghiep cüa lao dong trong do tuoi näm 2013 üöc tinh lä 2,2%, trong do khu vüc thänh thi la 3,58%; khu vüc nöng thön la 1,58% (so lieu cüa näm 2012 tiidng üng lä: 1,96%; 3,21%; 1,39%). Ty le thieü viec läm cüa lao dong trong do tuoi näm 2013 üöc tinh 2,77%, trong do khu vüc thänh thi lä 1,48%; khu vüc nöng thön lä 3,35% (so lieu cüa näm 2012 tüdng üng lä: 2,74%; 1,56%; 3,27%). Ty le th ät nghiep cüa thanh nien trong dö tuoi 15-24 näm 2013 üöc tinh 6,36%, trong dö khu vüc thänh thi lä 11,11%; khu vüc nöng thön lä 4,87%. Ty le thät nghiep cüa lao döng tü 25 tuöi trö len näm 2013 khoäng 1,21%, trong dö khu vüc thänh thi lä 2,29%; khu vüc nöng thön lä 0,72%. Nhin chung, ty le th ä t nghiep cö xu hüöng täng len do sän xuät v ln gäp khö khän läm änh hüdng den viec läm cüa ngüdi lao döng. - Xet ve chät lüdng, trinh dö chuyen mön ky th u ät cüa lüc lüdng lao döng cüa Viet Nam cö sü tien bö dang ke trong thäp ky gän däy. Tinh töi ngäy 1-4-2010, ty le lao döng trong dö tuoi lao döng cö bäng hay chüng chi chuyen mön ky th u ä t täng len, dat 14,6%, trong dö khu vüc th än h thi dat 30,6% vä khu vüc nöng thön lä 8,5%. So sinh vien dai hoc va ca o d ä n g b in h q u ä n treu m o t v a n dfln tä n g tü 110 ngüdi näm 2000 len 249 ngüdi väo näm 2010. Cäc trüdng vä cd sei nghe näm 2010 tuyen sinh 1.748 lücft hoc sinh ngh£', cao hdn 2,2 län so vöi näm 2000, trong dö 360,4 nghin lüdt 97
hoc sinh cao dàng và trung cap nghê, 1.387,6 hoc sinh sd cap nghê' và hoc sinh hoc nghê' thUdng xuyên1. b) Nguôn lite von Tong von dàu tu phát triên toàn xâ hôi trong thâp kÿ qua thé hiên xu huông tàng cao (Bang 3.1). Giá tri tuyêt dôi von dâu tu phát trien xâ hôi giai doan 2006 - 2011 tàng rä t lôn, tù 389.000 tÿ dông lên tôi 905.000 tÿ dông. Theo so lieu câp nhât cüa Tong eue Thông kê, tong von dâu tu phát triên toàn xâ hôi lên tôi 989.300 tÿ dông, trong dô von ngân sách nhà nUôc là 374.000 tÿ dông. Diêm noi bât là von dân cU và tu nhân thê hiên xu huông tàng liên tue vôi toc dô lôn, tù 133.900 tÿ dông vào näm 2006 lên tôi 350.000 tÿ dong vào nâm 2011. Von dâu tu truc tiêp nUôc ngoài (FDI) thê hiên su bien dông lên - xuong thiéu on dinh trong thâp kÿ gân dây. B àng 3.1: Cd eau von dâu tu phát trien xâ hôi 2006-2011 (Dctn vi: Tÿ dông) Danh mue 2006 2008 2010 2011 Téng von dâu tu phát trien toàn xà hôi 389.900 567.300 830.300 905.000 Trong dô: -V6n ngân sách nhà nuûc 86.400 98.130 177.000 152.000 - V6n trài phiéu chinh phù - - 66.000 45.000 - Tin dung dâu tu 34 900 45 000 52 000 67.000 1. Xem Tong eue Thong kê: Tinh hinh kinh te - xâ hôi V iêt Nam miiôi nàm 2001-2010, Nxb. Thong kê, Hà Nôi, 2011, tr.93, 97-98. 98
- Von doanh nghiep nha nude 61.600 85.000 70.800 80.000 - Von dau tu true tiep nude ngoai 65.600 96.000 156.000 128.000 - Von dan cir 133 900 195.000 299.500 350.000 - Von huy dong khac 16.500 48.170 9.000 11.000 Von dau ti/phat tri§n xa hoi so vcri GDP 41% 42% 41,9% 40% Nguon: Tong hdp tii bao cao cua Tong cuc Thong ke va Bo Tai chinh, 2006-2011. Trong giai doan dang phan tich, von d&u tu p h at trien xa hoi trong tong GDP co xu hudng giam tii 41% vao nam 2006 xuong 40% vao nam 2011. So lieu cap nhat nam 2012 chi la 28,5%. Trong cd cau nguon von d lu tu thi von d&u tu cua khu vvfc kinh te nha nu6c co xu hucfng giam ve ty trong va ty trong nguon von cua khu vUc kinh te ngoai nha nUdc tang len (Bang 3.2). Nguon von cua khu vUc kinh te nha nu6c bao gom nguon von tii ngan sach nha nUdc, nguon von tin dung nha nUdc, nguon von tu co cua cac doanh nghiep nha nU6c (trong do bao gom ca nguon von ODA dua vao ngan sach nha nildc, dua vao nguon von tin dung cho vay lai) chiem ty trong kha cao trong tong so nguon von d&u tu phat trien toan xa hoi: Tii tren 50% giai doan 2001 - 2003 (nam 2001 la 59,8%; 2002 la 57,3% va nam 2003 la 52,9%) da giam dSn con 47,1% nam 2005; 37,2% nam 2007 va chi con 28,6% nam 2008. Trong khi do, von dfiu tu cua khu vUc kinh te ngoai nha nUdc da tang dan, nam 2001 chiem 22,6%; dat dinh diem 40% vao nam 2008, va tu t xuong 36,1% nam 2010. 99
B ang 3.2: Tÿ trçn g von dâu tu’ phân th eo thành phân kin h té Nàm Tong so Kinh te Kinh té ngoài Khu vifc cô von dâu h/ nhà ni/dc nhà niftjc nt/dc ngoài 2001 100,0 59,8 22,6 17,6 2002 100,0 57,3 25,3 17,4 2003 100,0 52,9 31,1 16,0 2004 100,0 48,1 37,7 14,2 2005 100,0 47,1 38,0 14,9 2006 100,0 45,7 38,1 16,2 2007 100,0 37,2 38,5 24,3 2008 100,0 28,6 40,0 31,4 2009 100,0 40,6 33,9 25,5 2010 100,0 38,1 36,1 25,8 Nguon: N iên giârn thong kê n am 2 0 0 9 (R iêng sci lieu nàm 2010 cüa Tong eue Thong kê). Nhin chung, sU gia tâng tÿ lê nguon von dâu tu cüa khu vUc ngoài nhà nuôc và khu vUc cô vôVi dâu tu nuôc ngoài là su dich chuyén mang tinh tich eue. Câc chü thé kinh té ngoài nhà nUóc tham gia tich eue vào câc hoat dông sân xuât kinh doanh, dàc biêt phât trien két câu ha tàng, tao ra nhiêu hàng hôa và dich vu cho xâ hôi. Khu vUc cô von dâu tu nuôc ngoài bo sung nguon lue dâu tu vói hàm lU0ng khoa hoc công nghç dâng ké cho nên kinh té quoc dân. Nhà nUóc dà rut dàn nguon lue cüa minh ra khôi mot sô" lînh vUc sân xuât kinh doanh dé thuc hiên câc chUc nàng dieu tiét nhà nUóc và quân tri nén kinh té. 100
Nguón vcín dáu til cüa khu vuc kinh té nhá nUóc chü yéu dóng vai tro chát xúc tác tao thuán ldi thúc dáy dáu tu trong nén kinh té quóc dán, diía ra các cd ché thu h ú t các nguón dáu tu ngoái nhá nUóc váo các lính vuc, các vüng kém háp dán, dói hói so ludng vón ldn. c) Nguón liCc khoa hoc vá cóng nghé Trong nhiéu tháp ky qua, Viét Nam dá dáo tao dude tren 1,8 triéu ngUdi có trinh do dai hoc vá cao dáng, tren 30 nghin ngiídi có trinh dó tren dai hoc (tren 14 nghin tién sí vá 16 nghin thac si) vá khoáng hdn 2 triéu cóng nhán ky th u át; trong dó, có khoáng 34 nghin ngUdi dang lám viéc trUc tiép trong lính vuc khoa hoc vá cóng nghé thuóc khu vUc nhá niíóc1. Dáy lá nguón nhán lUc quan trong cho hoat dóng khoa hoc vá cóng nghé, phuc vu sü nghiép cóng nghiép hóa, hién dai hóa vá phát trien nén kinh té thi trudng, hói nháp quóc té. Thdi gian qua, Viét Nam dá xáy düng diídc mót mang luói các tó chúc khoa hoc vá cóng nghé vói trén 1.100 tó chúc nghién cúu vá phát trien thuóc moi thánh phán kinh té, trong dó có gán 500 tó chúc ngoái nhá niíóc; 270 triídng dai hoc cóng láp, dán láp vá tu thuc trong cá nUóc. Cd sd ha táng ky th u á t cüa các vién, tru n g tám nghién cúu, các phóng thí nghiem, các tru n g tám thóng tin khoa hoc vá cóng nghé, th u vién, c ü n g d u d e t á n g ctftJng vá n a n g cáíp. 1. Bó Khoa hoc vá Cóng nghé: “Thuc trang khoa hoc vá cóng nghé Viét Nam ”, www.most.gov.vn (cáp nhát ngáy 15-6-2014). 101
Dâu tu cho khoa hoc công nghê d Viêt Nam con râ't han che. Viêt Nam cô 90 tnêu dân vào cuöi näm 2013 nhiíng so tien dâu tu cho khoa hoc công nghê chi là 1 tÿ USD. Trong khi dó, Trung Quôc dâu tu cho khoa hoc công nghê 178 tÿ USD, so ngUdi tham gia nghiên cûu khoa hoc là 1,2 triêu; Hàn Quoic, mot quoc gia 48 triêu dân nhung dâu tu khoa hoc là 53 tÿ USD moi näm, sô' tien ho dâu tu con lôn hdn câ so dân1. Trinh dô kÿ th u â t và công nghê cua Viêt Nam con khoâng cách khá xa so vói các nUóc trong khu vUc và trên th é giói. Nàng lue công nghê quôc gia chUa du khà nàng dàp Ung nhu câu cho sU phàt trién. Dieu này gây tâc dòng tièu cUc tói nàng lue canh tra n h quôc gia khi hôi nhàp quóc té ngày càng sàu, róng trong ta t câ các llnh vue. Vào näm 2013, Viêt Nam bi tu t hang 10 bâc so vói näm 2012, cu the là xép thU 75/144 quóc già2. Các tiêu chi quan trong cüa Viêt Nam dUdc xép hang tháp so vói nhiêu nUóc, 1. “Khoa hoc Viêt Nam dúng trüóc cd hôi chiïa tùng cô”, http://vnexpress.net. câp nhât ngày 10-3-2013. 2. Báo cào nàng lue canh tranh toàn câu (GCR) 2012-2013 cùa D iln dàn Kinh te the giói (WEF) tien hành khâo sát vói 144 nën kinh te dua trên bô 12 tiêu chi, dUöc chia thành ba nhôm gom: các yeu tô' cô bân, các yeu to thúc dây hiêu quà nën kinh tê' và các yê'u to thúc dâ’y s\.l doi mrli n’ia nên kinh t.ê’ Cár tiêu chi quan trong cy thé gom cô: Thé che/tô chûc, ha tàng, kinh te vî mô, y te và giào duc co bân, giào duc và dào tao dai hoc, thi truóng hàng hôa, lao dông, tài chính, mûc dô hà'p thu công nghê, quy mô thi truòng, dô tinh xâo kinh doanh và doi mói sáng tao. 102
chäng han, häp thu khoa hoc công nghê xép hang 98/144, giâo duc và dào tao dai hoc xép hang 96/144. Bang 3.3 minh hoa cu thé vi tri cüa Viêt Nam trong so câc nUôc khu vue düdc khâo sât trong Bâo câo nâng lüc canh tranh toàn câu. Chi có hai quôc già Dông Nam Ä duçlc xép hang thua Viêt Nam vê nâng lue canh tranh (chi so GCI) là Campuchia, dûng a vi tri thû 85 và Timor Lexte 0 vi tri 136. Lào và M ianm a chUa có tên trong bâng xép hang này. B àn g 3.3: N âng l i f e canh tranh cüa V iêt Nam và câc ntfdc trong khu viic Thii hang Thtf hang Quôc gia GCI 2012 -2013 GCI 2011 -2012 Xingapo 2 2 Malaixia 25 21 Bainây 28 28 Thai Lan 38 39 Indônèxia 50 46 Philippin 65 75 V Nam iêt 75 65 Campuchia 84 97 Timor Lexte 136 131 Nguôn: The Global Competitiveness Report 2012-2013, World Economic Forum. Theo dânh giâ cüa Bô Kê hoach và Dàu tiï, hàu hét câc doanh nghiêp cüa Viêt Nam dang sü dung công nghç lac hâu so vói mûc trung binh cüa th é giói tù hai dén ba 103
the hê, công nghê hiên cô vê cd ban thiêü dông bô, cháp và do dUdc du nhâp tù nhieu nguôn khâc nhau. ThUc tê cho thây, các doanh nghiêp Viêt Nam chua thUc su coi trong doi môi công nghê và chuyén giao công nghê. Tÿ trçmg dâu tu cho dói môi công nghê cüa các doanh nghiêp mói chî dat khoâng 0,2 - 0,3% doanh thu, thâ'p hdn nhieu so vói múc 5% cüa Án Dô và 10% d Hàn Quôc. Bàng 3.4: Dâu tù cho hoat dông khoa hoc - công nghê cüa V iêt Nam tù nguôn ngân sách nhà m iôc giai doan 1996 - 2005 Dctn vi: Tÿ dông Nàm So vài tong So veri GDP Dâu ti/cho khoa hoc và công nghê chi ngân (%) sách nhà Tong so Xây difng Si/ nghiêp khoa hoc nifcrc ca bàn (%) 1996 611 81 530 0,78 0,2 1997 740 114 626 0,79 0,19 1998 922 128 794 1,14 0,26 1999 934,07 211,5 722,57 1,13 0,23 2000 1.885 535 1.350 2,0 0,42 2001 2.322 722 1.600 2,0 0,48 2002 2.814 1.004 1.810 2,13 0,52 2003 3.156 1.114 2.042 2,1 2004 3.727 1.431 2.296 2,0 2005 4.270 1.750 2.520 2,0 N g u ô n : B ô K lio u h o c v ù C ô n g n g h ê , 2 0 0 G . Theo Bang 3.4, nguôn dâu tu cho hoat dông khoa hoc v à công nghê cüa Viêt Nam t ù nguon ngân sách tU dng doi 104
khiem ton, cu the la 2% tong chi ngan sach quoc gia tai thdi diem 2004-2005. Trong ngan sach trung tfdng, c^ip bo chiem khoang 35 - 40% kinh phi cho hoat dong khoa hoc va cong nghe. Phan chi cho nhiem vu khoa hoc va cong nghe cap nha ntf6c (trong do co cac chtfdng trinh khoa hoc va cong nghe, khoa hoc xa hoi va nhan van) chiem 29-32% ngan sach trung tfdng. Trong nhtfng nam g&n day, Nha ntfdc chu trtfdng tap trung d&u tu chieu sau cho cac cd quan nghien cUu khoa hoc tit nguon d^u tii phat trien va tii kinh phi sU nghiep khoa hoc. Trong tam dau tu tijf von xay dung cd ban bao gom hai trung tam quoc gia (23%); nong nghiep, thuy san (23%); giao due va dao tao (14%); cong nghiep va xay diing (13%); cac phong thi nghiem trong diem (15%). Ve cac phong thi nghiem trong diem, tii nam 2001 den nam 2003, Bo Khoa hoc va Cong nghe da tuyen chon 14 phong thi nghiem trong diem. Tong dau tu cho 14 phong la gan 880 ty dong. Ke tuf nam 1996, hang nam Nha ntfdc da danh mot khoan tien tii ngan sach de tao dieu kien cho cac sinh vien dai hoc, cac chuyen gia sang nghien ctfu, dao tao tai cac ntfdc, de bo sung nhan ltfc khoa hoc va cong nghe co chat ltfdng cua dat ntf6c. d) Nguon liCc tai nguyen thien nhien ■ Tai nguyen dat: Dat dai la tai nguyen vo ciing quy gia, la tu lieu san xuat (nguon ltfc phat trien dac biet), la thanh phan quan trong hang dau cua moi trtfdng song, la dia ban phan bo" cac khu dan ctf, xay dtfng cac cd sd kinh te, 105
vän hoa, xä hoi, an nmh vä quöc phong. Bang 3.5 cho thäy rang nguon lüc dät dai cüa Viet Nam khöng lön, dien tich tu nhien 33.095.351 ha, nhUng dän so döng len tdi 90 trieu ngUdi (thäng 11-2013). Do väy, ty le dien tich dät dai tu nhien tren däu ngUdi thäp so vdi nhieu quöc gia trong khu vüc. - Dät sän xuät nöng nghiep: 26.197.449 ha (chiem 79,16% dien tich tu nhien), binh quän däu ngUdi lä 1.179 m2 /ngUdi. Dät phi nöng nghiep chiem 3.671.388 ha (11,09% dien tich tu nhien), trong do dät d: 680.439 ha (dät d nöng thön: 549.580 ha, dät d tai dö thi: 130.859 ha, dät chuyen düng: 1.795.638 ha. Dä't chüa stf dung lä 3.226.514 nghin ha, chiem 9,75% dien tich tü nhien. Bang 3.5: Hien trang s ü du ng dat d en näm 2010 TT Chitieu Dien tich (ha) Co cäu (%) Tong dien tich cac loai dät 33.095.351 100 1 Dät nöng nghiep 26.197.449 79,16 1 D sän xuät nöng nghiep ät 10.118.085 30,57 1.1 Dät tröng cäy häng näm 6.437.338 19,45 1.1.1 Dät trong lüa 4.127.781 12,47 1.1.1.1 Dät chuyen trong lüa nuöc 3.302.470 9,98 1.1.1.2 Dät trong lüa nuöc cön lai 703.104 2,12 1.1.1.3 Dät trong lüa ni/ong 122.207 0,37 1.1.2 Dät trong cäy häng näm cön lai 2.309.557 6,98 1.2 Dät tröng cäy läu näm 3.680.747 11,12 2 D lämnghiep ät 15.346.126 46,37 2.1 Dät rimg sän xuät 7.452.637 22,52 106
2.2 Dât ri/ng phông h > ç 5.752.876 17,38 2.3 Dât rCm dàc dung g 2.140.613 6,47 3 Dât nuôi trông th sàn ùy 690.221 2,09 4 Dât làmmuôi 17.562 0.05 5 Dât nông nghiêp khàc 25.455 0,08 II Dât phi nông nghiêp 3.671.388 11,09 1 Dâtô 680439 2,06 1.1 Dât d tai nông thôn 549.580 1,66 1.2 Dât à tai dô thi 130.859 0,04 2 Dât chuyên dùng 1.795.638 5,43 3 Dât tongiào tinngisong 14.630 0,04 4 Dât nghia trang, nghla dia 100.994 0,31 5 Dât sông suôi và m nuerc chuyên dùng àt 1.075.751 3,25 6 Dat phi nông nghiêp khàc 3.936 0,01 III Oat chi/a sir dung 3.226.513 9,75 1 Dâtbângchua sùdung 238.355 0,72 2 Dât dôi nui chua sù dung 2 687 762 8,12 3 N dà không cô cây rung ui 300.396 0,91 N guon: Tong eue Quân lÿ dat dai (nàm 2011). - Tài nguyên niidc: Viêt Nam là niiôc düçfc xép vào hàng câc quôc gia cô nguon nüôc dôi dào, tiê'm nàng nüôc bë m ât lôn và phân bô khâ dëu d câc vùng, cô 653 nghin ha sông ngôi bao gôm câc hê thông sông chinh: sông Hong, sông Thâi Binh. sông Mâ, sông Câ, sông Dông Nai, sông Cüu Long (sông Mê Kong), 394 nghin hécta ho, 56 nghin hécta ao, 85 nghin hécta dam lày và 1 triêu hécta dât ngâp m ât cô thé dâp üng nhu câu phât triën nông nghiêp, công 107
nghiêp, giao thông vân tai và sinh hoat cüa cii dân trüôc mât cüng nhü lâu dài. Nüôc ngâm cüa Viêt Nam tuy không lôn, nhiing cüng cô thé dâp ûng nhu càu nüôc công nghiêp và tiêu dùng cüa dân cuf. Dông bàng sông Hong cô nhiê'u nüôc ngâm nhâ't vôi trü lüdng 700.000 mJ/ngày. Ngoài ra, nüôc ngâm côn cô ô Dqng Thâp Müdi vôi trü lüdng 60.000 m3 /ngày. Do nguon nüôc bê' m ât dôi dào và cô nhiëu thâc ghê'nh nên Viêt Nam là mot trong sô câc quôc gia cô nguôn thüy nâng lôn. - Tài nguyên ritng: Théo so lieu công bô" hiên trang rùng toàn quôc nâm 2010 cüa Tong eue Lâm nghiêp, toàn quôic cô 13.388.075 ha rùng trong dô rùng tü nhiên là 10.304.816 ha và rùng trong 3.083.259 ha. Dô che phü rùng là 39,5%*. Mien nui nüôc ta hiên côn giü phân lôn diên tich rùng cüa câ nüôc, chûa düng tôi 70% tong so loài dông thüc vât và trên 90% sô loài dông thüc vât quÿ hiëm cüa câ nüôc; là ndi cung cap hàu hét nguôn nüôc, gô cüi, dông thüc vât hoang dâ, cây thuôc và nhiê'u tài nguyên khoâng sân cho nê'n kinh te. Rùng Viêt Nam thuôc loai da dang sinh hoc. Rùng tü nhiên cô khoâng 800 loai cây gô khai thâc, 60 loai tre nûa, 1.500 loai cây düdc lieu và nhiê'u loai chim thü quÿ. Rùng thuôc loai tài nguyên cô khâ nâng tâi tao düdc. Thüc tê" cho thây, rùng âm nhiêt dôi düdc xem là hê sinh th â i cô n ô n g suat cao, cô kliu n â n g s â n xuâL nguyên liêu lôn, 1. Tong eue Lâm nghiêp, http://tongcuclamnghiep.gov.vn 108.
nhiing cüng dê thoâi hóa nêu không dUçJc quân lÿ tôt. Vói diên tich rùng hiên cô neu difdc quân lÿ, chàm soc và bâo vê tôt công vói hàng chuc nghin ha dâ't trông và dôi troc duçJc phü xanh, trong tifdng lai tài nguyên rùng së trd thành mot ldi the nhâ't dinh cho phât triën kinh tê* - xâ hôi d V iêt Nam. - Tài nguyên bien: Viêt Nam có duòng bd bien 3.260 km không ké câc dâo1 cô hàng nghin dâo lón nhô, cô nhieu , vùng vinh thuân ldi cho giao thông trên biên, cô khâ nàng xây dung câc câng biên ldn. câc công trinh ven bien phuc vu câc yêu câu phât triën kinh te. Bien nUôc ta cô tài nguyên sinh vât rät phong phü và da dang vê giông loài: khoâng 2.000 loài câ (trong dó cô hdn 100 loài câ có già tri kinh tê’ cao), 70 loài tôm, 650 loai rong biên. Theo sô" lieu diéu tra, dên nay Uôc tinh trên 1 triêu knr lành hai, vói trü lüdng có thê khai thâc hàng triêu tän câ, tôm, müc câc loai. Tuy nhiên, müc dô phât triên ngU nghiêp cua Viêt Nam con khâ thäp, nàng suât và sân liiçJng dëu thâp, binh quân dàu ngüdi môi dat 13 kg hâi sân hàng nàm. Hiên nay, nguôn tài nguyên này dang có nguy cd de doa do toc dô dânh bât quâ mûc d vùng cüa sông, ven bien, kÿ thuât dânh bât lac hàu... làm hüy diêt tài nguyên, câc hoat dông công nghiêp, dich vu vùng ven bien và ngay câ hoat dông nuôi trông thüy sân chiia thuc su coi trong vâ’n dë xü lÿ ô nhiêm môi trUdng, mât nüôc... 1. http:llvi.wikipedia.org. 109
- Tai nguyen khoang san: Viet Nam la nude co nguon tai nguyen khoang san phong phu, da dang. Do la nhxing nguon lUc hviu ich cho p hat trien nen kinh te dudng dai. Qua 65 nam nghien ciiu dieu tra cd ban va tim kiem khoang san cua cac nha dia chat Viet Nam cung vdi cac ket qua nghien ciiu cua cac nha dia chat Phap tii trUdc Cach mang Thang Tam den nay, Viet Nam hien co hang nghin diem mo va tu khoang cua hdn 60 loai khoang san khac nhau tCr cac khoang san nang liidng, kim loai den khoang chat cong nghiep va vat lieu xay dung1. - Th.it n h a t, n h o m k h o a n g s a n n a n g litOng gom co dau khi, than khoang, urani va dia nhiet. + Tiem nang va tri3 liidng dau khi co kha nang thu hoi cua cac be tram tich De tam cua Viet Nam khoang 4,300 ty tan d&u quy doi, trong do trQ lUdng phat hien la 1,208 ty tan va trfl ludng dSu khi co kha nang thudng mai la 814,7 trieu tan dau quy doi. Vdi san liidng khai thac dau khi hSng nam, hien nay Viet Nam diing hang thut ba d Dong Nam A sau Indonexia va M alaixia. + Viet Nam la nude cd tiem nang ve than khoang cac loai. Than bien chat thap Qignitabitum) d phan luc dia trong be than song Hong tinh den chieu sau 1.700m cd tai nguyen trut liidng dat 36,960 ty tin . Neu tinh den do sau 3.500m thi du bao tong tai nguyen than dat den 210 ty t&'n. Than bien chat, t.rung binb (hit.nm) (ia ftifrir phat hien d 1. Vien khoa hoc dia chat va khoang san (vigmr): “Tai nguyen khoang san Viet Nam”, http://vigmr.vn (truy c&p ngay 15-6-2014). 110
Thai Nguyên, vùng sông Dà và vùng Nghê Tïnh vôi trü ludng không lôn, chî dat tong tài nguyên gân 80 triêu tan. Than bien chat cao (anthracit) phân bô' chu yëu d câc bë than Quâng Nmh, Thâi Nguyên, Sông Dà, Nông Sdn vôi tong tài nguyên dat trên 18 tÿ tan. Be than Quâng Ninh là lôn nhâ't vôi trü ludng dat trên 3 tÿ tan. + Ô Viêt Nam dâ phât hiên nhiëu tu khoâng urani d Dông Bâc Bô, Trung Trung Bô và Tây Nguyên. Tong tài nguyên urani d Viêt Nam dUdc dû bâo trên 218.000 tan U30 8 cô thé là nguon nguyên lieu khoâng cho câc nhà mây diên h at nhân trong tudng lai. + Viêt Nam cô nhiéu nguôn nUôc nông, d phân dat lien cô 264 nguôn cô nhiêt dô 30°C trd lên. Câc nguon nüôc nông chu yëu diidc phân bô d Tây Bàc, Nam Trung Bô và Tây Nguyên. Ngoài ra, nhd khoan thàm dô, khai thâc dâu khi chüng ta cüng phât hiên dUdc nhiëu nguon nUôc nông d duôi sâu thuôc bë Sông Hong và bë Cüu Long. - T h û hai, n h ô m k h o â n g sâ n k im loai, gom cô nhiëu loai nhii sàt, mangan, crôm, titan, dông, chi, këm, cobalt, nickel, nhôm, thiêc, vonfram, bismut, molybden, lithi, dat hiëm, vàng, bac, platin, tantal-niobi, v.v.. Trong sôkhoâng sân kim loai kë trên cô câc loai tài nguyên trü lüdng lôn tâm cd th ë giôi nhu bauxit (quâng nhôm), dat hiëm, titan, wolfram, crôm, v.v.. + Rriuxit rr> hai loai chu yêu là diaspor và gibsit.. Dixispnr cô nguon gôc trâm tich phân bô à Hà Giang, Cao Bâng, Lang Sdn, Hâi Dudng và Nghê An vôi tài nguyên trü lUdng không lôn chî dat gân 200 triêu tan. Gibsit cô nguôn 111
góc phong hóa tù dà bazan, phàn bò chu yèu ò Tày Nguyén vói trù liidng dat gàn 2,1 ty tàn (Sò Dia chàt My nàm 2010 dà còng bò' sàch hàng hóa khoàng sàn thè giói và xép bauxit Viét Nam dùng hàng thù ba th è giói sau Guinea 7,4 ty tàn và A ustralia 6,2 ty tàn). Hièn bauxit dang dUóc khai thàc thù nghièm de sàn xuàt alumina ò Tàn Rai, Làm Dóng và Nhàn Cd, Dàk Nóng. + Dàt hiém d Viét Nam tàp trung chu yèu d Tày Bàc Bò vói tóng tài nguyèn trù lUdng dat gan 10 triéu tà'n dùng thù ba thè giói sau Trung Quoic (36 trièu tàn) và My (13 trièu tàn). Quàng dàt hiém d Viét Nam chiia dudc khai thàc sù dung. + Quàng titan (Ilmenit) ò Vièt Nam có ba loai: quàng góc trong dà xàn nhàp mafie, quàng trong vò phong hóa và quàng sa khoàng ven bién. Quàng titan góc trong dà xàm nhàp mafie ó Cày Chàm, Phu LUdng (Thài Nguyén) có trù lUdng 4,83 trièu tàn ilmenit và tài nguyèn dat 15 trièu tàn dang diidc khai thàc. Quàng ilmenit trong vò phong hóa và sa khoàng d càc huyèn Phu LUdng và Dai Tù (Thài Nguyèn) vói tài nguyèn du bào dat 2,5 trièu tàn. Quàng titan sa khoàng ven bien phàn bó rài ràc tù Móng Cài dén Vung Tàu. Dàc bièt ó mòt so dièn tich ven bién tinh Ninh Thuan, Bình Thuàn và Bà Ria - Vung Tàu có tièm nàng lón, tài nguyèn du bào dat hàng tràm trièu tàn. Ngoài khoàng vàt ilmenit. con có càc khoàng vàt có già tri kinh tè’ - ky thuàt là zircon và monazit. Mót so mò ilmenit d Hà Tình, Bình Dinh, Bình Thuàn, v.v. dà dudc khai thàc và xuàt khau. 112
+ Quàng Wolfram tâp trung chu yéu d tu khoâng Dâ Lien, Dai Tù (Thâi Nguyên). Công ty Tiberon M inerais dà tiên hành thàm dô xâc dinh tài nguyên và trü liidng dat 110,2 triêu tân quàng chüa 227.500 tan W 03, 8,5 triêu tân C aF2, 191.800 tan Cu, 20,8 tan Au và 107.000 tan Bi. Dây là vùng quàng râ't dâng dUdc quan tâm chu y vi cô tài nguyên du bâo dâng ké. + Quàng crôm sa khoâng cô giâ tri km h te - kÿ th u â t diidc tim thây d Cô’ Dinh, Nông Công (Thanh Hôa) vôi trü liidng 22 triêu tan dang diïdc khai thâc. Di kèm crôm côn cô trü liidng dâng kê cüa Nickel và Cobal... cân dUdc nghiên cûu sü dung. - T h û ba, n h ô m k h o â n g c h a t công n g h iêp , gom cô nhiëu loai khoâng chat công nghiêp nhu apatit, phosphorit, baryt, fluorit, pyrit, serpentin, than bùn, sét gôm sû, magnesit, dolomit, felspat, kaolin, pyrophylit, quartzit, cât thüy tinh, disthen, silimanit, sét dêo chiu lüa, diatomit, graphit, talc, atbest, muscovit, vermiculit, bentonit, thach anh tinh thé. Câc khoâng chat công nghiêp d Viêt Nam dâ dUdc dânh giâ và nhiéu mô dâ düdc khai thâc phuc vu cho câc ngành nông, công nghiêp. Câc mô lôn dâng chu y là apatit, baryt và graphit. Apatit cô trü liidng dâ dUdc thàm dô dat 900 triêu tân. Baryt phân bô' chu yéu d mien Bâc Viêt Nam, thiirtne di kèm vôi nuâng Pb-Zn và dat hiém Ton g tài nguyên dü bâo dat 25 triêu tân. G raphit cô d Lào Cai, Yên Bâi và Quâng Ngâi vôi tong tài nguyên và trü liidng dat gân 20 triêu tân. 113
- Th.it tu, n h ó m v á t liéu x á y dUng, góm có nhiéu mó vát liéu xáy diing: sét gach ngói, sét xi máng, puzzolan, cát sói, dá vói, dá hoa tráng, dá dp lát, dá ong. Các mó vát liéu xáy diing dá vá dang dude khai thác phuc vu cho cóng cuóc xáy dilng vá phát trien kinh té cüa dát niíóc. Ngoái các loai khoáng san ké tren, tü nám 1987, Viét Nam dá phát hién nhdm dá quy ruby, saphia, peridot,... nhung trü lüdng khóng lón. Riéng ruby ó Yén Bái vá Nghé An có chát lifdng cao dtfdc th é gidi dánh giá d a t chá't liídng quóc té, tüdng diidng vói ruby noi tiéng cüa M ianma. Qua nhiéu dánh giá sáu, tái nguyén khoáng san cüa Viét Nam có nhiéu loai nhung trü liídng háu h ét các loai khoáng san khóng nhiéu. Mót so loai khoáng san nhü bauxit, dát hiém, ilm enit có tái nguyén trü lüdng tám cd thé giói thi thé" giói cüng có nhiéu vá khóng có nhu cáu tiéu th u lón. Duói góc dó kinh te, cán phái nghién cúu nghiém túc tiídng quan cung - cáu tren thi triídng khoáng sán ngoái nudc, nhu cáu trong mide dé xáy düng ké hoach khai thác phü hdp nhám phát huy hiéu quá vá duy tri náng lüc canh tranh trén thi tnídng. Khoáng sán lá loai tái nguyén khóng tái tao, so lüdng giói han, nén cán khai thác vá sü dung bén vüng cho các thé he sau, báo dám p hát trien kinh té - xá hói, an ninh quóc gia. - Tái nguyén du lich: Viét Nam có nhiéu danh lam th án g cánh thién nhién, trong dó có nhiéu th án g cánh 114
noi tiéng th é giôi nhu Vinh Ha Long (mot trong bây kÿ quan thiên nhiên môi cûa th é giôi), Sapa, Dà Lat, Hué, Nha Trang. Dây là nguon tài nguyên ra t quan trong dé p h ât tn ê n ngành du lich d nüôc ta. Dong thdi, vi tri dia lÿ cûa Viêt Nam cüng ra t thuân ldi cho quan hê giao lüu vé kinh té vôi câc nüôc trên thé giôi câ bàng düdng bô, dvidng không và dudng bien. 2. Thtic tran g vé phân phoi ngu ôn ltfc k in h té tron g n en kin h té th i triièfng a) Th.Uc trang phân phoi nguôn liic lao dông Phàn này xem xét phân phoi nguon lüc theo ngành, khu vue và vùng kinh té. Triidc het. khâo sât sü phân bo lüc liïdng lao dông theo ngành kinh té. Bâng 3.6 phân ânh eu thé cd eau lao dông phân theo ngành kinh té quôe dân, giai doan 2000-2010. Lao dông trong nông nghiêp, nông thôn dâ cô xu huông giâm dé chuyén sang làm ngành nghé công nghiêp, tiéu th ü công nghiêp và dich vu tinh trung binh khoâng 6 ,8 %, binh quân môi nàm giâm khoâng 0 ,6 %. Cu thé, lao dông trong lînh vue nông nghiêp dâ giâm tù 71,2% nàm 1995 xuông côn 50,9% nàm 2010; lao dông trong lînh vüc công nghiêp và xây düng dâ tàng tù 11,4% nàm 1995 lên 22,2% nàm 2010; lao dông trong lînh vüc dich vu tàng tù 17,4% lên 26,9 % nàm 2010 . 115