Tiểu luận KTCT: Chủ nghĩa Mác – Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam

Chia sẻ: Thanh Cong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

447
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'tiểu luận ktct: chủ nghĩa mác – lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận KTCT: Chủ nghĩa Mác – Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam

Tiểu luận Đề tài “Chủ nghĩa Mác – Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam”.
LỜI NÓI ĐẦU Phát triển kinh tế là vấn đề quan trọng nhất từ trước tới nay của xã hội loai người. Kể từ khi con người xuất hiện , xã hội loài người đã trải qua và hình thành xã hội : cuộc sống nguyên thuỷ , chiếm hữu nô lệ , phong kiến , tư bản chủ nghĩa và đỉnh cao đang huớng tới x ã hội chủ nghĩa . Tương ứng với mỗi tình thái xã hội trong một hình thái kinh tế mang nét đặc trưng riêng . Tư bản chủ nghĩa cũng vậy , đây là một giai đoạn mà của cải vật chất của xã hội được sản xuất ra nhiều hơn tất cả các giai đoạn trước cộng lại . Một giai đoạn chứng kiến bao sự biến đổi cả về mặt chất lẫn về mặt lượng của xã hội loài người : kinh tế , khoa học kĩ thuật , chính trị , văn hoá ... Tuy nhiên trong giai đoạn này cũng là một giai đoạn phát triển còn nhiều thiếu sót như phân biệt giàu nghèo , khủng hoảng king tế , chiến tranh bất công bằng trong x ã hội ... Từ những khuyết tật đó , con người muốn hướng tới một xã hội ở đó con người có quyền bình đẳng , không còn đói nghèo và áp bức bóc lột , vật chất sản xuất ra có thể đáp ứng mọi nhu cầu của con ng ười... đó chính là chế độ xã hội chủ nghĩa. Nhưng liệu xã hội tiến lên cộng sản chủ nghĩa bằng con đ ường nào và trong bao lâu , đây là một bài toán nan giải đã đang và sẽ đặt ra với tất cả nhân loại. Để tiến lên xã hội chủ nghĩa thì cần phải trải qua hai giai đoạn : đó là giai đoạn chủ nghĩa xã hội và giai đoạn chủ nghĩa cộng sản. Hiện nay nước ta đang ở trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội ; một thời kì mang tính chất quá độ , cái mới thì chưa thành cái cũ thì chư hoàn toàn dứt bỏ , thời kí này có sự giao nhập của nhiều tư tưởng . Dưới ngọn cờ của Đảng là kim chỉ nam la Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh chúng ta cúng khong thể đốt cháy giai đoạn hay phủ nhận hoàn toàn những thành tựu mà chủ nghĩa tư bản đạt được , nhất là c3 chủ nghĩa tư bản nhà nước . Theo Lênin thì trong giai đoạn quá độ lên xã hội chủ nghĩa , chúng ta không thể vuứt bỏ hoàn toàn chủ nghĩa tư bản nhà nước mà phải thấy được những điểm mạnh của nó dể phát huy. Sau sự sụp đổ của Liên xô và các nước Đông Âu , hệ thống các nước theo chủ nghĩa xã hội bị ảnh hưởng rất lớn . Tuy nhiên Đảng và nhân đân Việt Nam vẫn kiên định đi theo con đường đã chọn và bảo vệ thành quả Cách mạng . Để tiến lên Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam phải trải qua rất nhiều khó 1
khăn do xuất phát điểm rất thấp , nền kinh tế lạc hậu , khoa học kĩ thuật thấp , trình độ quản lí còn yếu kém ...Vì vậy muốn phát triển xã hội chúng ta phải áp dụng mô hình kinh tế nhà nước tư bản vào sản xuất và quản lý . Đây là một vấn đề cần giải quyết làm sao cho phù hợp với nền kinh tế nước ta , tình hình phát triển kinh tế khu vực và thé giới trong sự chuyển hoá mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu , chúng ta phải đuổi kịp đ ược guồng quay của to àn cầu hoákinh tế . Cũng vì thế nên đề án kinh tế chính trị : ((Chủ nghĩa Mác - Lênin về xã hội chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam )) là một đề án rất cấp bách không chỉ đặt ra cho các nhà kinh tế và quản lý mà còn là một vấn đề đặt ra cho chúng ta , những cử nhân kinh tế tương lai một kết luận nhận thức và thực tế của nền kinh tế nước ta hiện nay đó là phát triển nền kinh tế TT theo định hường Xã hội chủ nghĩa . 2
PHẦN NỘI DUNG A. Lý luận của V.I.Lê Nin về c CNTB nhà nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH I- Chính sách kinh tế mới và sự cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa Tư bản Nhà nước . 1. Chính sách kinh tế mới và sự cần thiết phải sử dụng Chủ nghĩa Tư bản Nhà nước . Sau khi giành được chính quyền từ tay phong kiến lại bước vào cuộc chiến nhằm lật đổ chế độ thành quả cách mạng vừa đạt đ ược . Một nước nga vừa bước ra khỏi cuộc nội chiến với nền kinh tế lâm vào tình trang khủng hoảng trầm trọng : Thiếu lương thực , thiếu năng lượng , sản xuất đình đốn , nông dân nghèo đói , khối liên minh công nông có nguy cơ tan vỡ ... thì chỉ sau một thời gian ngắn hầu hết các ngành đều đã đạt và vượt mức trước chiến tranh , nền kinh tế được phục hồi dần , nhân dân hăng hái thi đua lao động sản xuất . Nước Nga như được thổi một luồng sinh lực mới kể từ khi chính sách kinh tế mới ra đời . Thực tiễn đó đã bác bỏ những kể thù của Nhà nước Xô viết và những bọn hoài nghi khách coi chính sách kinh tế mới như là một chính sách quay về chủ nghĩa tư bản . Khi kế thừa những lý luận của Mác- Anghen , Lê Nin đã nói đến một thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đặc điểm nổi bật của thời kỳ này là những nhân tố của xã hội mới và những tàn tích của xã hội cũ tồn tại đan xen lẫn nhau , đấu tranh với nhau trên mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội , tư tưởng , tập quán trong xã hội ... trong giai đoạn này, chưa có một lực lượng nào thắng thé tuyệt đối , có nghĩa là việc tiếp tục áp dụng phương thức sản xuất và phân phối cộng sản chủ nghĩa là một sai lầm đáng tiếc và ngay giai đoạn thấp của Chủ nghĩa cộng sản chúng ta cũng không thể đạt tới được . Sự thiên tài của Lê Nin được thểhiện ở việc người đã nhận ra sự ấu trĩ ấy và đã phát triển ngay lý luận của Mác khi cách mạng X ã hội Chủ nghĩa mới giành được thắng lợi chỉ trong một thời gian rất ngắn . Lênin nhấn mạnh việc cần phải xác định xem m ình đang ở giai đoạn nào của quá trình phát triển. Những xí nghiệp nhỏ trước đây bị Quốc hữu hoá nay cho tư nhân thuê hay mua lại đẻ kinh doanh tự do , chủ yếu là xí nghiệp sản xuất hàng tiêu 3
dùng . Cho phép mở rộng trao đổi hàng hoá giữa thành thị và nông thôn , giữa công nghiệp và nông nghiệp cho thương nhân được tự do hoạt động ( chủ yếu là bán lẻ ) để góp phần khôi phục kinh tế thay thế chính sách trưng thu lương thực bằng chính sách thuế lương thực . Theo chính sách này người nông dân phải nộp thuế lương thực với một mức cố định trong nhiều năm . Mức thuế này căn cứ vào điều kiện tự nhiên của đất đai canh tác . Nói cách khác thuế nông nghiệp chính là địa tô mà người nông dân canh tác trên ruộng đất thuộc sỏ hữu toàn dân phải trả cho nhà nước . Số lượng lương thực còn lại người nông dân được tự do trao đổi , mua bán trên thị trường . Tổ chức thị trường , thương nghiệp , thiết lập quan hệ hàng hóa - tiền tệ giữa nhà nước và nông dân , giữa thành thị và nông thôn , giữa công nghiệp và nông nghiệp . Sử dụng sức mạnh kinh tế nhiều thành phần , các hình thức kinh tế quá đọ như khuyến khích phát triển sản xuất nhỏ của nông dân , thợ thủ công , khuyến khích kinh tế tư bản tư nhân , sử dụng chủ nghĩa Tư bản Nhà nước, củng cố lại các doanh nghiệp nhà nước , chuyển sang chế độ hạch toán kinh tế. Đồng thời, V.I.Lênin chủ trương phát triển mạnh mẽ quan hệ hợp tác kinh tế với các nước tư bản phương tây để tranh thủ kỹ thuật , vốn và khuyến khích kinh tế phát triển . Danh từ nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xôviết có nghĩa là chính quyền Xôviết quyết tâm thực hiện bước chuyển lên chủ nghĩa xã hội, chứ hoàn toàn không có nghĩa là đã thừa nhận chế độ kinh tế hiện nay là chế độ xã hội chủ nghĩa (( điều này có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng , nhất là sau thất bại nặng nề của chính sách cộng sản thời chiến hồi m ùa xuân năm 1921 . Nó chỉ là một chính sách tạm thời trong thời chiến còn khi đất nước đã giành lại thắng lợi thì chẳng người dân nào còn muốn thực hiện nó nữa . Còn lúc này Nga là một nước trung nông chú không phải là một nước tư bản phát triênt như Đức hay Anh , Pháp để m à có thể chuyển lên ngay chủ nghĩa xã hội . Muốn duy trì đượ chủ ngihã xã hội thì phải có những cơ sở kinh tế , xã hội nhất định . Sai lầm ở đây là những người cộng sản tưởng rằng chỉ cần thiết lập chế độ sản xuất quốc doanh và chế đọ nhà nước phân phối là đã bắt đầu một chế độ kihn tế mới khác với chế độ trước . Như vậy đến thời kỳ hoà bình xây dựng chủ nghĩa xã hội thì chính sách kinh tế công sản thời chiến không còn thích hợp là một điều tất yếu và cần phải được thay thế bằng một chính sách khác phù hợp hơn với quy luật của sự phát triển 4
Theo Lênin , nền kinh tế xã hội chủ nghĩa vẫn cần phải đ ược tổ chức theo kiểu sản xuất hàng hoá và vận động theo các quy luật kinh tế ho àng hoá , kinh tế thị trượng . Giai cấp vô sản lãnh đạo cần thiết phải biết sử dụng tốt các quan hệ hàng - tiền , các phạm trù kinh tế của sản xuất hàng hoá để thực hiện được mục đích của mình . chính sách kinh tế mới ( NEP ) ra đời . Vậy thực chất của chính sách này là như thê nào và nó có ưu điểm gì hơn so với chính sáchsách cộng sản thời chiến. Có thể khái quát toàn bộ nội dung của chính sách kinh tế mới thành chính sách phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất , đặc biệt đối với một nước tiểu nông quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đây được coi là nhiệm vụ cơ bản và bức thiết nhất , phù hợp với cương lĩnh mà Đảng đã đề ra . Chúng ta biết rằng bất cứ một lí luận nào đưa ra đều phải dựa trên những cơ sở thực tế khách quan . N ước Nga lúc bấy giờ là một nước trung nông , nông dân chiếm đại đa số nhưng sau chiến tranh nó lại rơi vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng , nạn đầu cơ tích trữ lúa mì gia tăng khiến cho chính phủ không thể kiểm soát được tình hình . Các hoạt động sản xuất đều bị đình trệ , toàn bbộ nền đại công nghiệp bị phá huỷ to àn bbộ sau chiến tranh , công nhân thiếu việc làm , thiếu lương thực , đời sống hết sức khó khăn . Kể cả đối với một nước giàu nhất và phát triển nhất thì sau cuộc chiến tranh đế quốc tàn phá cũng chỉ có thể khôi phục đ ược nền đại sản xuất công nghiệp sau nhiều năm . Vậy với một nước tiểu nông , giải pháp tối ưu để khôi phục nền kinh tế phải chăng là cải thiện đời sống của người nông dân và nâng cao lực lượng sản xuất của họ , đồng thời trong một chừng mực nào đó có thể khôi phục nền tiểu công nghiệp để giúp đỡ ngay một phần nào đó cho nền king tế nông dân ? Lênin khẳng định (( phải bắt đầu đầu tư nông dân , người nào không hiểu điều đó , người nào có ý đưa vấn đề nông đân lên hàng đầu như thế là một sự từ bỏ hoặc tương tự như sự từ bỏ chuyên chính vô sản , thì chẳng qua là vì người đó không chịu suy nghĩ kĩ càng vấn đề đó và bị loèi nói chống rỗng chi phối )) . Tuy giai cấp vô sản nắm chính quyền nhưng một sự liên kết chặt chẽ giữa giai cấp nông dân trong một nước tiểu nông sẽ là điều kiện cần để thực hiện được chủ nghĩa xã hội . Giai cấp tư sản với tư cách là giai cấp lãnh đạo cần thiết phải biết hướng chính sách vào việc giải quyết trước tiên những vấn đề cấp thiết nhất , mấu chốt nhất . Mà (( vấn đề cấp thiết nhất hiện nay là dùng các biện pháp có thể khôi phục ngay lực lượng sản xuất cuả kinh 5
tế nông dân )) . Chính sách thuế lương thực và tự do trao đổi ra đời chính là sự biểu hiện quan điểm đó của Lênin . Đối với những người tiểu nông thì chế độ xã hội chủ nghĩa hay chế độ tư bản không quan trọng , điều m à họ quan tâm là họ sẽ được lợi như thế nào . Việc tự do trao đổi hàng hoá và lương thực thừa đẫ tạo ra một động lực thúc đẩy tinh thần hăng say lao động của người nông dân . Đối với nước Nga lúc bấy giờ , nông nghiệp phát triển tất sẽ kéo theo các ngành khác phát triển . Chính điều đó đã củng cố thêm mối liên minh công nông và vô sản được sự ủng hộ của những nông dân nghèo khổ . Tuy nhiên nói đến tự do trao đổi là tự do buôn bán , mà tự do buôn bán theo quan điểm của Lênin thời đó - tức là lùi lại chủ nghĩa tư bản. Lênin chỉ rõ , tự do buôn bán là khôi phục chủ nghĩa tư bản trên một mức độ lớn , là tự do của chủ nghĩa tư bản . Điều đó có phải là một thất bại nặng nề của giai cấp vô sản hay không hay chỉ là một bước lùi mang tính chiến lược mà chính quyền Xô Viết thi hành nhằm đạt được cái mà mình muốn . Cần thấy ngay rằng với chính sách tự do trao đổi , từng lớp sản xuất nhỏ đã phát triển nhanh chóng và chủ nghĩa tư bản là cần cho đông đảo quần chúng nông dân và cho tư b ản tư nhân là người phải buôn bán để thoã mãn nhu cầu nông dân . Để vừa khuyến khích sản xuất phát triển m à vẫn giữ được bản chất chuyên chính của mình , giai cấp vô sản chỉ có thể thừa nhận cho chủ nghĩa tư được phát triển ở một chừng mực nào đó . Tư bản tư nhân cần phải được phát triển theo sự điều tiết của Nhà nước , và điều đó tất dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản Nhà nước . Một nguyên nhân nữa dẫn đến sự ra đời của chủ nghĩa tư bản nhà nước là ở ngay tình trạng sản xuất của nước Nga lúc bấy giờ . Mác và Anghen dự báo rằng : Cách mạng vô sản và do đó chủ nghĩa xã hội và Chủ nghĩa cộng sản sẽ nổ ra và thắng lợi cùng một lúc , hoặc trong phần lớn các nước tư bản tiên tiến ở tây âu . Thế nhưng nước Nga là một nước tư bản trung bình - theo cách đánh giá của Lênin - đang muốn tiến lên con đường chủ nghĩa xã hội . Nó không phải là nước Anh xã hội chủ nghĩa hay nước Đức xã hội chủ nghĩa . Vì vậy nếu chỉ muốn không thôi mà không có nền tảng kinh tế vững chắc thì con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội đột phá vào tương lai là một điều không tưởng . Lênin nói rõ thêm không có kĩ thuật tư bản chủ nghĩa đựoc xây dựng trên những trên những phát minh mới nhất của khoa học hiện đại thì không thể nói đến chủ nghĩa xã hội được . Nhiệm vụ của chính quyền vô sản Nga là hết sức nặng nề . Làm sao để nước Nga vốn lạc hậu về khoa học kĩ thuật , 6
trình độ dân chí thấp lên một nước có trình độ khoa học kĩ thuật phát triển , khoa học kĩ thuật tiến tiến khi mà đại đa số nhân dân là nông dân nghèo chỉ có biết sản xuất nông nghiệp . Mối quan hệ giữa công nghiệp và nông nghiệp , nông dân với công nhân không chỉ mang tính chất một chiều m à người nông dân cũng cần những sản phẩm , hàng hoá của công nghiệp và thủ công nghiệp, điều đó sẽ kích thích cả công nghiệp và nông nghiệp phát triển . Thế nhưng sau chiến tranh nước Nga còn lại gì ? Chỉ như " một người bị đánh gần chết ... và may mà nó vẫn có thể chống nạng mà đi được " . Không có bất kỳ sự ủng hộ của cách mạng x ã hội chủ nghĩa ở một nước hay một số nước nào, nuớc Nga phải dựa vào nỗ lực của mình là chính nhưng điều đó vẫn chua đủ . Dân tộc Nga cần phải dựa v ào thời đại để tồn tại , để xây dựng lý tưởng của mình . Trong khi chủ nghĩa tư bảnvẫn mạnh thì tại sao ta không dựa vào nó để sống ? Lênin nói rõ điều đó chúng ta không thể tự mình làm được nếu không có sự giúp đỡ của tư bản nước ngơài . Người nào không chìm đắm trong ảo tưởng mà nhìn vào thực tế , thì phải hiểu rõ điều đó . Theo Lênin cần phải du nhập chủ nghĩa tư bản từ bên ngoài bằng những hợp đồng buôn bán với các nước tư bản lón bằng chính sách tônhượng . Tóm lại bằng những hình thức khác nhau của chủ nghĩa tư bản nhà nước , chủ nghĩa tư bản nhà nước sẽ làm một bước tiến so với tình hình hiện nay trong nước cộng hoà Xô Viết của chúng ta . Nếu chẳng hạn trong nửa năm nữa chúng ta thiết lập đ ược chủ nghĩa tư bản nhà nước thì đó sẽ là thắng lợi to lớn và sẽ đảm bảo chắc chắn rằng qua một năm sau chủ nghĩa xã hội sẽ được củng cố hoần toàn và trở nên vững chắc . Tại sao một nước xã hội chủ nghĩa lại có thể tồn tại một hình thứccủa chủ nghĩa tư bản nhưng đó lại là nhận xét của V.I.Lênin , người đã sáng lập ra Đảng cộng sản Xô Viết đưa dân Nga đi theo con đường chủ nghĩa tư bản . Bằng những chính sách tiến bộ và những thành quả đạt được sau một thời gian ngắn thực hiện chính sách kinh tế mới ( NEP ) m à nội dung chủ yếu của chính sách này là việc thực hiện chủ nghĩa tư bản nhà nước. Lênin đã chứng minh được rằng nhận định trên là hoàn toàn đúng đắn với một nước Nga có chính quyền mới non trẻ và một nền kinh tế đi lên từ lạc hậu . 2/ Thành tựu của chính sách kinh tế ( NEP ) . Chính sách kinh tế mới đã tạo điều kiện phát triển lực lượng sản xuất ở cả thành thị lẫn nông thôn , vì nó đắp ứng được nhu cầu của qui luật kinh tế của nền sản xuất xã hội chủ nghĩa còn mang tính chất hàng hoá và có nhiều thành 7
phần . Nhờ đó , trong một thời gian ngắn , Nhà nước Xô Viết đã khôi phục được nền kinh tế quốc dân bị chiến tranh tàn phá , ã tiến được một bứoc dài trong việc củng cố khối liên minh công nông ; một Nhà nước công nông nhiều dân tộc đầu tiên trên thế giới đã được thành lập , đó là liên bang cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô Viết . Chính sách kinh tế mới còn có ý nghĩa quốc tế của nó . Đối với các nước tiên tiến lên chủ nghĩa xã hội đều cần thiết vận dụng tinh thần cơ bản của chính sách đó bchẳng hạn như vấn đề quan hệ hàng hoá - tiền tệ , nguyên tắc liên minh công nông , sử dụng nền kinh tế nhiều thành phần . Chính sách kinh tế mới được quán triệt trong các ngành kinh tế và lấy việc khôi phục nông nghiệp làm nhiệm vụ hàng đầu , là vấn đề cấp bách trước mắt . Đến cuối xuân năm 1922 , Liên Xô đã vượt qua được nạn đói và đếnnăm 1925 , nông nghiệp Liên Xô đã vượt mức trước chién tranh . Tổng sản lượng công nghiệp năm 1925 so với năm 1913 mới đặt 75.5%. tuy nhiên ngành iện và cơ khí chế tạo vượt mức trước chiến tranh , nhiều xí nghiệp công nghiệp nhẹ và công nghiệp thực phẩm đã đặt và vượt mứ trước chiến tranh . Trong việc thực hiện chính sách kinh tế mới , Lênin coi thương nghiệp là mắt xíchtrong chuỗi dây xích các sự biến lịch sử m à Nhà nước phải đem toàn lực ra mà nắm lấy nó . Do đó thương nghiệp đã được tăng cường mạnh mẽ . II-Chủ nghĩa tư bản nhà nước 1.Khaựi nieọm: Chuỷ Nghúa Tử Baỷn laứ moọt hỡnh thaựi kinh teỏ xaừ hoọi lụựn cuỷa xaừ hoọi loaứi ngửụứi vụựi caực giai ủoaùn phaựt trieồn khaực nhau.Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực laứ moọt trong nhửừng giai ủoaùn lũch sửỷ quan troùng cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn .Khoõng moọt ai coự theồ phuỷ nhaọn thaứnh quaỷ cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ự ủaừ ủa ùt ủửụùc ,ủoự laứ moọt bửựục ngoaởt cuỷa lũch sửỷ. C.Mac ủaừ coự nhaọn xeựt xaực ủaựng raống trong voứng chửa ủaày moọt theỏ kyỷ thoỏng trũ cuỷa mỡnh Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủaừ taùo ra moọt mửực saỷn xuaỏt khoồng loà baống taỏt caực theỏ heọ loaứi ngửụứi trửụực ủoự ủaừ taùo ra .Tửứ luực xuaỏt hieọn loaứi ngửụứi ,hoù ủaừ soỏnng laõu daứi trong neàn saỷn xuaỏt nhoỷ laùc haọu,phaõn taựn ,naờng xuaỏt voõ cuứng thaỏp keựm, khoõng baỷo ủaỷm taựi saỷn suaỏt giaỷn ủụn.Tửứ ủaàu theỏ kyỷ XVI ủeỏn nay,laàn ủaàu tieõn trong lũch sửỷ ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủaừ chuyeồn neàn saỷn xuaỏt nhoỷ leõn neàn saỷn xuaỏt lụựn vụựi ủaởc trửng veà chaỏt so vụựi saỷn xuaỏt nhoỷ.Sửù thaộng lụùi naứy dieón ra ủaàu 8
tieõn ụỷ nửụực Anh roài laàn lửụùt sang caực nửụực Phaựp ,ẹửực,…vaứ caực nửụực khaực . Cuứng vụựi ủaứ phaựt trieồn cuỷa lửùc lửụùng saỷn xuaỏt ,quaự trỡnh xaừ hoọi hoaự saỷn xuaỏt cuừng ủaùt ủửụùcnhửụừng bửụực tieỏn lụựn , vụựi trỡnh ủoọ cao . Hieọp taực ủụn giaỷn , co õng trửụứng thuỷ coõng neàn ủaùi coõng nghieọp cụ khớ laứ nhửừng giai ủoaùn phaựt trieồn xaừ hoọi hoaự saỷn xuaỏt Tử Baỷn Chuỷ Nghúa . Maàm moỏng ủaàu tieõn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn chớnh laứ sửù tớch luyừ tử baỷn nguyeõn thuyỷ, vụựi sửù buoõn baựn noõ leọ ,trao ủoồi buoõn baựn caực loaùi haứng hoaự vụựi nửụực ngoaứi do neàn saỷn xuaỏt thuỷ coõng phaựt trieồn vaứ do boực loọt thuoọc ủũa caực nửụực ủaừ tớch luyừ ủửụùc moọt khoỏi lửụùng khoồng loà tử baỷn cho neàn saỷn xuaỏt tử baỷn sau naứy .Tieỏp tuùc phaựt trieồn kinh teỏ vụựi sửù trụù giuựp ủaộc lửùc cuỷa khoa hoùc kú thuaọt caực nửụực Tử baỷn tieỏp tuùc phaựt trieồn vửụùt baọc veà kinh teỏ , sửù caùnh tranh cuỷa caực nửụực veà thi trửụứng tieõu thuù haứng hoaự ,thuoọc ủũa…ủaừ daón ủeỏn caực cuoọc chieỏn tranh lụựn maứ ủieồn hỡnh laứ hai cuoọc chieỏn tranh theỏ giụựi thửự nhaỏt vaứ thửự hai voõ cuứng aực lieọt vaứ thaỷm khoỏc. Hỡnh thửực xaừ hoọi hoaự cao hụn khi Chuỷ Nghúa Tử Baỷn chuyeồn leõn giai ủoaùn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn va ủổnh cao laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực . Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quye àn Nhaứ Nửụực laứ hỡnh thửực thoỏng trũ cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn dửùa treõn cụ sụỷ tớch tuù vaứ taọp trung tử baỷn ra ủụứi tửứ sau chieỏn tranh theỏ giụựi thửự nhaỏt ,noự xuaỏt hieọn ủaàu tieõn ụỷ ẹửực .Do caùnh tranh quaự khoỏc lieọt neõn caực nhaứ saỷn xuaỏt tử baỷn coự xu hửụựng lieõn keỏt vụựi nhau hay quy luaọt caự lụựn nhuoỏt caự beự hỡmh thaứnh neõn caực taọp ủoaứn ủoọc quyeàn quoỏc gia ủeỏn caực taọp ủoaứn xuyeõn quoỏc gia cac- ten, xanh-di-ca,congglomera .Trong giai ủoaùn naứy vai troứ cuỷa nhaứ nửụực con chửa thửùc sửù quan troùng laộm nhửng sau naứy thỡ noự caứng theồ hieọn vai troứ cuỷa mỡnh nhử trong giai ủoaùn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủoọc quyeàn Nhaứ Nửụõc coọng saỷn theồ noựi tử baỷn daó taùo ra phaàn moọt neàn taỷng kinh teỏ vửừng chaộc vụựi cụ sụỷ khoa hoùc kú thuaọt tieõn tieỏn,neàn saỷn xuaỏt cụ khớ ,tửù ủoọng hoaự taùo ra moọt khoỏi lửụùng vaọt chaỏt khoồng loà. Leõnin ủaừ tửứng so saựnh nửụực nga vụựi nửụực ẹửực luực baỏy giụứ vaứ cho raống neỏu nửụực Nga coự ủaày ủuỷ vaọt chaỏt kyừ thuaọt nhử 9
nửụực ẹửực thỡ coự theồ chuyeồn tieỏp leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi maứ khoõng phaỷi traỷi qua baỏt kỡ moọt giai ủoaùn trung gian naứo. Ngửụứi nhaọn ủũnh raống “Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủo ùc quyeàn Nhaứ nửụực laứ sửù chuaồn bũ vaọt chaỏt ủaày ủuỷ nhaỏt cho Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,laứ phoứng chụứ ủi vaứo Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi maứ giửừa naỏc thang ủoự vụựi naỏc thang Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi khoõng coứn moọt naỏc thang naứo nửừa caỷ” .Nhử vaọy xaừ hoọi coọng saỷn chổ coự theồ xuaỏt hieọn moọt caựch tửù nhieõn khi nhửừng tieàn ủeà vaọt chaỏt vaứ tieàn ủeà xaừ hoọi ủửụùc chuaồn bũ ủaày ủuỷnhaỏt , moọt “phoứng chụứ” lyự tửụỷng cho Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ủaừ saỹn saứng. Nhửng thaộng lụùi cuỷa Caựch Maùng Thaựng 10 Nga khoõng xuaỏt phaựt tửứ tieàn ủeứ noựi treõn.Laứ moọt nửụực tử baỷn phaựt trieồn trung bỡnh vaứ coứn nhieàu maởt haùn che ỏ, nửụực Ngak coự cụ sụỷ vaọt chaỏt kú thuaọt , khoõng coự lửùc lửụùng saỷn xuaỏt phaứt trieồn nhaốm taùo tieàn ủeà vaọt chaỏt cho Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ra ủụứi .Chớnh vỡ vaọy noự khoõng theồ quaự ủoọ trửùc tieỏp leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi maứ phaỷi laỏy moõ hỡnh giaựn tieỏp ủi leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi .ngửụứi noựi trong boỏi caỷnh ủoự ,phaỷi bieỏt baộc chieỏc caàu nhoỷ xuyeõn qua Chuỷ Nghúa Tử Baỷn leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,ủoự laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ ỉ nửụực _moọt sửù trụỷ laùi con ủửụứng phaựt trieồn hụùp quy luaọt kinh teỏ. Khi LEÂ_NIN ủaừ ủửa quan nieọm veà Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực ,ủaừ coự raựt nhieàu ngửụứi hoang mang giao ủoọng .ngay caỷ baỷn thaõn LEÂ_NIN cuừng baỏt ngụứ veà “thửự Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ nửụực” khoõng ai dửù kieỏn naứy .Moùi ngửụứi cho raống” Chuỷ Nghúa Tử BaỷnNhaứ nửụực laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn “,vaứ ta coự theồ caàn hieồu nhử theỏ thoõi .LEÂ-nin ủaừ thuyeỏt phuùc moùi ngửụứi raống ủoự laứ caựch hieồu kinh vieọn ,sai laàm vi rụi vaứo caựi beọnh trớ thửực vaứ chuỷ nghúa tửù do .baõy giụứ muoỏn xaõy dửùng thaứnh coõng Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi thỡ chuựng ta phaỷi thaỳng thaộn thửứa nhaọn raống “toaứn boọ quan ủieồm cuỷa chuựng ta veà Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ủaừ thay ủoồi veà cụ baỷn”.Theo LEÂN_NiN,Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi Nhaứ nửụực laứ saỷn phaồm cuỷa sửù can thieọp tớch cửùc cuỷa nhaứ nửụực vaứ hoaùt ủoọng cuỷa caực xớ nghieọp tử baỷn .Neỏu laứ nhaứ nửụực tử saỷn thỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ nửụực phucv vuù lụùi ớch giai caỏp tử saỷn,neỏu laứ nhaứ nửụực Xaừ hoọi chuỷ nghúa thỡ phuùc vuù cho lụùi ớch giai caỏp coõng nhaõn vaứ nhaõn daõn lao ủoọng. Trong thụứi kỡ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ nửụực mang tớnh chaỏt ủaởc bieọt ủoự laứ tớnh chaỏt chớnh trũ nhaứ nửụực thay ủoồi ,nhaứ nửụực Xaừ hoọi chuỷ nghúa –Nhaứ nửụực cuỷa 10
daõn do daõn ,vỡ daõn .Nhaứ nửụực naứy coự trong tay moọt thửùc lửùc kinh teỏ dửùa treõn hỡnh thửực sụỷ hửừu xaừ hoọi maứ nhaứ nửụực laứ ủaùi bieồu naộm giửừ nhửừng vũ trớ then choỏt troùng yeỏu cuỷa neàn kinh teỏ ,giửừ vai troứ chuỷ ủaùo cuỷa caực thaứnh phaàn kinh teỏ khaực . Sửù phaựt trieồn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực trong thụứi kỡ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi khoõng coự muùc ủớch tửù thaõn ,maứ laứ phửụng tieọn ,con ủửụứng ủeồ taờng saỷn xuaỏt ,laứ bieọn phaựp bieỏn caực xớ nghieọp Tử baỷn chuỷ nghúa thaứnh Xaừ hoọi chuỷ nghúa .LEÂ-NIN noựi “thửụứng chuựng ta vaón coứn laọp laùi caựi lyự luaọn cho raống Chuỷ Nghúa Tử Baỷn laứ xaỏu, Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi laứ toỏt “Cuừng nhử quan ủieồm trửụực ủaõy cho raống “maởt traờng Trung Hoa troứn hụn maởt traờng Hoa Kè “.Nhửng caựi lớ luaọn aỏy laứ sai vỡ noự khoõng ủeỏm xổa ủeỏn toaứn boọ keỏt caỏu kinh teỏ xaừ hoọi hieọn coự ,maứ chổ nhỡn thaỏy coự hai keỏt caỏu trong soỏ ủoự thoõi .Chuỷ Nghúa Tử Baỷn la xaỏu so vụựi Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi nhửng laứ toỏt so vụựi neàn tieồu saỷn xuaỏt .Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực veà kinh teỏ cao hụn raỏt nhieàu so vụựi neàn kinh teỏ luực ủoự cuỷa nửục Nga vỡ vaọy nửụực Nga phaỷi bieỏt lụùi duùng noự laứm maột xớch trung gian giửừa neàn tieồu saỷn xuaỏt vaứ Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,laứm phửụng tieọn ,la ứm con ủửụứng ,phửụng phaựp,phửụng thửực ủeồ ỷ taờng lửùc lửụùng saỷn xuaỏt leõn .Vaứ ủieàu ủoự seừ ủửa nửụực Nga ủeỏn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi baống con ủửụứng chaộc chaộn nhaỏt. Vụựi ủieàu kieọn ủaởc bieọt ủoự ,vụựi sửù kieồm keõ, kieồm soaựt vaứ sửù thoón hụùp cuỷa voỏn cuỷa nhaứ nửụực vaứo caực doanh nghieọp coõng nghieọp,noõng nghieọp vaứ dũch vuù seừ hửụựng sửù hoaùt ủoọng cuỷa caực doanh nghieọp theo tay laựi cuỷa nhaứ nửụực xaừ hoọi chuỷ nghúa .Bụỷi vaọy Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực theo caựch noựi cuỷ a Leõ-nin “laứ caựi khoõng ủaựng sụù “laứ saỷn phaồm taỏt yeỏu “laứ moọt “bửụực tieỏn trong sửù phaựt trieồn cuỷa lũch sửỷ ủoỏi vụựi caực nửụực quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi tử moọt neàn kinh teỏ laùc haọu Coự theồ noựi noọi dung cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực qua caực maởt sau : -Sửù kieồm keõ ,kieồm soaựt ủoỏi vụựi caực thaứnh phaàn kinh teỏ . _Caực hỡnh thửực kinh teỏ quaự ủoõù dửùa treõn caực hỡnh thửực sụỷ hửừu hoón hụùp veà voỏn giửừa nhaứ nửụực XóHCN vụựi nenà kinh teỏ tử baỷn tử nhaõn trong vaứ ngoaứi nửụực. -Vieọc hoùc taọp ,sửỷ duùng coự choùn loùc nhửừng thaứng tửùu khoa hoùc coõng ngheọ vaứ chuyeồn giao khoa hoùc kyừ thuaọt,coõng ngheọ ,khoa hoùc kinh teỏ vaứ quaỷn lyự kinh teỏ ụỷ caực nửụực tử baỷn tieõn tieỏn. 11
-Vieọc coi troùng lụùi ớch kinh teỏ ,hieọu quaỷ kinh teỏ tho õng qua vieọc nhaứ nửụực vaọn duùng cụ cheỏ thũ trửụứng vụựi tử caựch laứ ủoọng lửùc kinh teỏ cuỷa sửù phaựt trieồnneà kinh teỏ quoỏc daõn. Tửứ caực khớa caùnh treõn coự theồ quan nieọm sửù hỡnh thaứnh vaứ phaựt trieồn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn.Nhaứ nửụực trong thụứi kyứ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ,veà noọi dung gaộn lieàn vụựi 3 mửực ủoọ: -ễÛ mửực cao nhaỏt vaứ toaứn dieọùn nhaỏt , Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ủửụùc quan nieọm nhử laứ moọt hỡnh thửực kinh teỏ-xaừ hoọi quaự ủoọ -ễÛ mửực heùp vaứ thaỏp hụn ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ủửụùc quan nieọm laứ moọt chớnh saựch,moọt coõng cuù maứ nhaứ nửụực Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa duứng ủeồ ủieàu tieỏt vaứ quaỷn lyự hoaùt ủoọng cuỷa caực thaứnh phaàn kinh teỏ ,nhaỏt laứ kinh teỏ tử baỷn tử nhaõn trong thụứi kyứ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi . -Dửụựi goực nhỡn kinhteỏ,Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ủửụùc quan nieọm laứ caực hỡnh thửực kinh teỏ trung gian quaự ủoọ.Caực hỡnh thửực naứy dửùa treõn hỡnh thửực sụỷ hửừu hoón hụùp giửừa kinh teỏ nhaứ nửụực vaứ kinh teỏ tử baỷn tử nhaõn trong vaứ ngoaứi nửụực. 2.ẹieàu kieọn thửùc hieọn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực vaứ vieọc sửỷ duùng coự hieọu quaỷ hỡnh thửực naứy. Baỷnỷ thaõn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn khoõng theồ tửù noự phaựt trieồn trong loứng cheỏ ủoọ Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa duứ raống sử ù phaựt trieồn cuỷa noự coự laứ khaựch quan ,taỏt yeỏu ủi chaờng nửừa.Vỡ vaọy muoỏn duy trỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực thỡ chớnh quyeàn voõ saỷn phaỷi taùo ra caực ủieàu kieọn ủeồ thửự Chuỷ Nghúa Tử Baỷn naứycoự theồ toàn taùi vaứ phaựt trieồn.Vieọc sửỷ duùng sao cho coự hieọu quaỷ hỡnh thửực kinh teỏ Tử baỷn Nhaứ Nửụựccuừng laứ moọt vaỏn ủeà caàn ủửụùc quan taõm . Theo lyự luaọn cuỷa V.I.Leõnin veà Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực Û thỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực laứ saỷn phaồm cuỷa sử ù can thieọp tớch cửùc cuỷa nhaứ nửụực vaứo hoaùt ủoọng trong caực xớ nghieọp tử baỷn.Vaọy muoỏn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ra ủụứi thỡ ủieàu trửụực tieõn laứ phaỷi coự quan heọ saỷn xuaỏt Tử Baỷn Chuỷ Nghúa , tửực laứ caàn phaỷi coự giai caỏp tử saỷn vaứ giai caỏp voõ saỷn.ễÛ nửụực Nga luực baỏy giụứ giai caỏp tử saỷn haàu nhử khoõng coứn toàn taùi , caực xớ nghieọp tử baỷnkeồ caỷ vửứa vaứ nhoỷ ủeàu bũ quoỏc hửừu hoaự,neàn ủaùi coõng nghieọp Tử Baỷn Chuỷ Nghúa bũ taứn phaự naởng ne à, caự coõng xửoỷng vaứ nhaứ maựy bũ ngửứng hoaùt ủoọng .Giai caỏp voõ saỷn voỏn laứ giai caỏp saỷn xuaỏt ra cuỷa caỷi vaọt chaỏt trong caực xớ nghieọp cuỷa ne àn ủaùi coõng nghieọp Tử Baỷn Chuỷ Nghúa neõn hoù, nhửừng ngửụứi coõng 12
nhaõn “ủaừ bũ maỏt tớnh giai caỏp,nghúa laứ bũ daồy ra ngoaứi con ủửụứn toàn taùi giai caỏp cuỷa mỡnh , vaứ khoõng coứn toàn taùi vụựi tử caựch laứ giai caỏp voõ saỷn nửừa..ẹoõi khi veà hỡnh thửực noự ủửùoc coi laứ giai caỏp voõ saỷn, nhửng noự khoõng coự goỏc reó kinh teỏ.Vỡ vaọy moọt yeõu caàu ủaởt ra laứ muoỏn khoõi phuùc quan heọ saỷn xuaỏt Tử Baỷn Chuỷ Nghúa thỡ phaỷi phuùc hoài giai caỏp tử saỷn trong nửụựcvaứ keõu goùi ủaàu tử cuỷa tử saỷn nửụực ngoaứi.Nhụứ ủoự giai caỏp coõng nhaõn mụựi coự ủieứu kieọn tieỏp tuùc phaựt trieồn, “ ủửụùc laứm vieọc trong caực coõng xửụỷng cụ khớ lụựn chửự khoõng laứm caựi vieọc ủaàu cụ, chửự khoõng phaỷi cheỏ taùo caựi baọt lửỷa ủeồ baựn… .Quan heọ saỷn xuaỏt Tử Baỷn Chuỷ Nghúa xeựt veà maởt sụỷ hửừu thỡ noự toàn taùi dửụựi nhieàu hỡnh thửực sụỷ hửừu khaực nhau: Sụỷ hửừu tử nhaõn Tử Baỷn Chuỷ Nghúa , Sụỷ hửừu taọp theồ Tử Baỷn Chuỷ Nghúa , Sụỷ hửừu nhaứ nửụực ,Sụỷ hửừu hụ ùp taực , Sụỷ hửừu khoõng mang tớnh chaỏt Tử baỷn Nhaứ nửụực .Tửụng ửựng vụựi caực loaùi hỡnh thửực khaực nhau laứ sửù ủa daùng veà caực thaứnh phaàn kinh teỏ. ẹaõy cuừng laứ moọt phaàn noọi dung cuỷa chớnh saựch kinh teỏ mụựi maứ Leõnin ủaừ ủeà ra.Vaứ noự cuừng phuứ hụùp vụựi neàn kinh teỏ thụứi kyứ quaự ủoọ.Quan heọ sụỷ hửừu Tử Baỷn Chuỷ Nghúa vụựi hỡnh thửực phoồ bieỏn nhaỏt laứ sụỷ hửừu coồ phaàn ủửùoc C.Maực coi laứ bửụực quaự ủoọ ủeồ “bieỏn taỏt caỷ nhửừng chửực naờng cuỷa quaự trỡnh taựi saỷn xuaỏt hieọn coứn gaộn vụựi quyeàn sụỷ hửừu tử baỷn giaỷn ủụn than chửực naờng cuỷa ngửụứi saỷn xuaỏt ủaừ lieõn hieọp laùi vụựi nhau ,tửực laứ thanh chửực naờng cuỷa xaừ hoọi.,vaứ do ủoự xớ nghieọp cuỷa noự cuừng bieồu hieọn ra laứ nhửừng xớ nghieọp xaừ hoọi. ẹieàu kieọn thửự hai ủeồ phaựt trieồn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực coự sửù can thieọp cuỷa nhaứ nửụực vaứo neàn kinh teỏ .ẹieàu naứy coự yự nghúa raỏt quan troùng vỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực trong thụứi kyứ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi phaỷn aựnh moỏi quan heọ giửừa giai caỏp coõng nhaõn vaứ nhaứ nửụực cuỷa hoù vụựi nhaứ nửụực tử baỷn .Kinh teỏ tử baỷn nhaứ nửụực laứ moọt kieồu toồ chửực kinh teỏ do nhaứ nửụực cuỷa hoù vụựi caực nhaứ tử baỷn.Kinh teỏ tử baỷn nhaứ nửụực laứ moọt kieồu toồ chửực kinh teỏ do nhaứ nửụực cuỷa giai caỏp coõng nhaõn chuỷ ủoọng taùo ra ủeồ khai thaực ,thu huựt caực nguoàn lửùc ủũnh hửụựng caực thaứnh phaàn kinh teỏ khaực phaựt trieồn theo con ủửụứng Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa .Khi aựp duùng Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực vaứo neàn kinh teỏ Nga thỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn seừ coự ủieàu kieọn phaựt trieồn trong loứng moọt nửụực ủi theo ủũnh hửụựng Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa .vaứ nhử vaọy thỡ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn hay giai caỏp voõ saỷn seừ chieỏn thaộng? Lieọu raống nhaứ nửụực voõ saỷn coự khoỏng cheỏ ủửụùc caực nhaứ tử saỷn maứ phaựt trieồn theo nhửừng ủũnh hửụựng ,keỏ hoaùch maứ mỡnh ủaởt ra hay khoõng hay laùi bi laọt ủoồ vaứ bũ cheỏ nhaùo.ễÛ ủaõy vai troứ 13
cuỷa nhaứ nửụực laứ raỏt to lụựn .ẹeồ ủũnh hửụựng sử ù phaựt trieồn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn theo cheỏ ủoọ Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa thỡ nhaứ nửụực voõ saỷn khoõng chổ ủụn thuaàn ủoựng vai troứ ngửụứi quaỷn lyự,ủieàu haứnh kinh teỏ quoỏc daõn maứ coứn phaỷi coự thửùc lửùc kinh teỏ laứm cụ sụỷ .Do ủoự nhaứ nửụực caàn trửùc tieỏp ủaàu tử vaứo nhửừng lúnh vửùc , nhửừng ngaứnh troùng yeỏu , nhửừng vũ trớ “phaựo ủaứi” ,”huyeỏt maùch” cuỷa neàn kinh teỏ quoỏc daõn nhử: keỏt caỏu haù taàng kinh teỏ xaừ hoọi , heọ thoỏng taứi chớnh ngaõn haứng, quoỏc phoứng an ninh… Nhaứ nửựục voõ saỷn taực ủoọng ủeỏn quaự trỡnh tuaàn hoaứn TB thoõng qua caực chớnh saựch veà thueỏ 14
Tử lieọu saỷn xuaỏt …….Sa ỷn xuaỏt T–H …..H’_T’ Sửực lao ủoọng Moói giai ủoaùn cuỷa quaự trỡnh tuaàn hoaứn nhaứ nửụực laùi coự nhửừng chớnh saựch taực ủoọng nhau nhử : ụỷ gai ủoa ùn baựn (H’ – T’) chớnh quyeàn Xoõ Vieỏt coự theồ yeõu caàu nhaứ tử baỷn baựn theõm tửứ 50% ủeỏn 100% soỏ lửụùng saỷn phaồm tieõu duứng cho caực coõng nhaõn ụỷ xớ nghieọp toõcuừng vụựi moọt giaự baựn, laứm nhử vaọy laứ ủeồ caỷi thieọn ủụứi soỏng coõng nhaõn khaực . Tửứ nhửừng phaõn tớch teõn ta thaỏy raống vieọc aựp duùng thaứnh coõng Chuỷ Nghúa Tử Baỷn nhaứ nửụực ủoứi hoỷi phaỷi coự nhửừng caỷi bieỏn saõu saộc trong caựch nhỡn vaứ trong caựch laứm cuỷa giai caỏp voõ saỷn ủoỏi vụựi Chuỷ Nghúa Tử Baỷn .ẹa õy laứ moõùt vaỏn ủeà mụựi meỷ caàn ủửụùc tieỏp tuùc nghieõn cửựu tửứ kinh nghieọm thửùc tieón. 3.Taực duùng cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực . Qua nhửừng phaõn tớch treõn chuựng ta thaỏy raống vieọc phaựt trieồn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực trong thỡ kyứ quaự ủoọ leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi laứ moọt taỏt yeỏu khaựch quan . ẹaõy laứ thửự Chuỷ Nghúa Tử Baỷn “coự lụùi vaứ caàn thieỏt” ,laứ”ủieàu ủaựng mong ủụùi” cho chuựng ta. Theo Leõ Nin ,caàn phaỷi nhaọn thửực roừ : Thửùc haứnh Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực seừ coự lụùi cho ai ? Nửụực ẹửực luực baỏy giụứ “laứ ủổnh cao veà kyừ thuaọt ủaùi Tử Baỷn Chuỷ Nghúa hieõùn ủaùi vaứ veà toồ chửực coự keỏ hoaùch , phuùc tuứng chuỷ nghúa ủeỏ quoỏc gioỏng_keỷ_tử saỷn”.Neỏu nhử thay theỏ chớnh quyeàn quaõn phieọt ẹửực baống chớnh quyeàn Xoõ Vieỏt thỡ nửụực ẹửực coự taỏt caỷ caực ủieàu kieọn ủeồ xaõy dửùng thaứnh coõng Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi . Vụựi thửùc traùng nửụực Nga hieọn nay thỡ ủieàu quan troùng trửụực tieõn laứ phaỷi phaựt trieồn lửùc lửụùng saỷn xuaỏt ,taờng leõn ngay hoaởc trong moọt thụứi gian ngaộn baống sửù “du nhaọp” Chuỷ Nghúa Tử Baỷn tửứ beõn ngoaứi vaứo.Vaứ taực duùng ủaàu tieõn cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực laứ lụùi duùng sửù phaựt trieồn cuỷa khoa hoùc kú thuaọt cuỷa caực nửụực tử baỷn phaựt trieồn ủeồ xaõy dửùng neàn ủaùi saỷn xuaỏt coõng nghieọp.Qua ủoự giai caỏp coõng nhaõn coự theồ hoùc taọp ủửụùc caựch quaỷn lyự vaứ toồ chửực moọt neàn saỷn xuaỏt lụựn , daàn khoõi phuùc laùi tớnh giai caỏp ủaừ bũ maỏt cuỷa mỡnh. “Chửứng naứo giai caỏp coõng nhaõn hoùc ủửụùc caựch saộp ủaởt toồ chửực saỷn xuaỏt vụựi quy moõ lụựn” , chửứng naứo lửùc lửụùng saỷn xuaỏt xaừ hoọi ủửụùc xaõy dửùng treõn nhửừng phaựt minh mụựi nhaỏt cuỷa khoa 15
hoùc hieọn ủaùithỡ khi ủoự mụựi coự theồ noựi ủeỏn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi ủửụùc. Nửụực Nga tieồu noõng bũ bao truứm bụỷi naùn ủaàu cụ vaứ tỡnh traùng quan lieõu chuỷ ngiaừ mang tớnh heọ thoỏng , xaừ hoọi rụi vaứo khuỷng hoaỷng , tớn nhieọm cuỷa noõng daõn ủoựi vụựi chớnh quyeàn Xoõ Vieỏt bũ giaỷm suựt nghieõm troùng .Chổ coự Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực mụựi “cửựu nguy”ủửụùc cho neàn chuyeõn chớnh voõ saỷn.Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực seừ laứ sửù lieõn hụùp neàn saỷn xuaỏt nhoỷ laùi thaứnh neàn ủaùi saỷn xuaỏt , moọt ủaởc trửng cuỷa xaừ hoọi coọng saỷn . Moọt nửụực tieồu noõng vụựi ủaùi ủa soỏ nhửừng ngửụứi saỷn xuaỏt haứng hoaự nhoỷ thỡ “tớnh tửù phaựt tieồu tử saỷn chieỏm ửu theỏ vaứ khoõng theồ khoõng chieỏm ửu theỏ” .Chớnh nhửừng ngửụứi tieồu tử saỷn naứy ủang ngaỏm ngaàm phaự hoaùi sửù ủoọc quyeàn cuỷa Nhaứ nửụực XOÂ Vieỏtbaống vieọc ủaàu cụ tớch trửừ, choỏng laùi caực bieọn phaựp kinh teỏ cuỷa chớnh quyeàn.Nhửng khi Leõnin ủửa ra thaứnh phaàn kinh teỏ tử baỷn nhaứ nửụực thỡ moọi ngửụứi ủeàu cho raờng chớnh Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực mụựi laứ keỷ thuứ cuỷa giai caỏp voõ saỷn .Vaọy thửùc chaỏt vaỏn ủeà ụỷ ủaõy laứ gỡ?Chuựng ta ủeàu bieỏt raống cụ sụỷ kinh teỏ cuỷa naùn ủaàu cụlaứ taàng lụựp nhửừng keỷtieồu tử hửừu voõ cuứng roọng raừi ụỷ nửụực Nga,coự ủaùi dieọn cuỷa mỡnh trong moói ngửụứi tieồu tử saỷn, oỷơ ủaõy khoõng phaỷi laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ủaỏu tanh vụựic1 maứ laứ giai caỏp tieồu tử saỷn coọng vụựi Chuỷ Nghúa Tử Baỷn tử nhaõn ủaỏu tranh choỏng laùi caỷ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực vaứ Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi .Nhử vaọy trong thụứi kyứ quaự ủoọ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực seừ laứ moọt nhaõn toỏ quan troùng giuụự giai caỏp coõng nhaõn sụựm hoaứn thaứnh lyự tửụỷng cuỷa mỡnh . Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực do nhaứ nửụực vo õ saỷn kieồm soaựt vaứ ủieứu tieỏt coự theồ ủaồy nhanh sửù phaựt trieồn ngay tửực khaộc neàn noõng nghieọp .Nhụứ vieọc taờng nhanh lửùc lửụùng saỷn xuaỏt trong noõng nghiieọp maứ oồn ủũnh dửụùc xaừ hoọi ,thoaựt khoỷi khuỷng hoaỷng vaứ phaàn naứo khaộc phuùc ủửụùc naùn ủaàu coỷ nhoỷ traứn lan… Chớnh vụựi yự nghúa vai troứ cuỷa vieọc thử ùc hieọn Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực nhử vaọy maứ Leõnin noựi raống ủoự laứ ủieàu caàn thieỏt ủaựng moõng ủụùi trong dieàu kieọn cuỷa chớnh quyeàn Xoõ Vieỏt luực baỏy giụứ . 16
4.Caực hỡnh thửực cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ủửụùc Leõnin ủửa ra : * Hỡnh thửực toõ nhửụùng :laứ sửù giao keứo ,sửù lieõn keỏt lieõn minh giửừa chớnh quyeàn nhaứ nửụực Xoõ Vieỏt ,nghúalaứ nhaứ nửụực voõ saỷn vụựi Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực choỏng la ùi theỏ lửùc phaựt trieồn tử hửừu ,ngửụứi nhaọn toõ nhửụùng laứ nhaứ tử baỷn .Nhửng trong hỡnh thửực naứy caỷ nhaứ tử baỷn laón chớnh quyeàn Xoõ Vieỏt ủeàu nhaọn ủửụùcnhửừng quyeàn lụùi nhaỏt ủũnh. Ngửụứi nhaọn toõ nhửụùng phaỷi coự traựch nhieọm caỷi thieọn ủụứi soỏng coõng nhaõn trong caực xớ nghieọp toõ nhửụùng sao cho ủaùt tụựi mửực soỏng trung bỡnh cuỷa nửụực ngoaứi. Ngoaứi ra ngửụứi nhaọn toõ nhửụùng phaỷi baựn theõm cho chớnh quyeõn Xoõ Vieỏt (neỏu coự yeõu caàu )tửứ 50%ủeỏn 100%soỏ lửụùng saỷn phaồm tieõu duứng cho caực coõng nhaõn caực xớ nghieọp khaực cuừng vụựi giaự nhử treõn ủeồ caỷi thieọn ủụứi soỏng coõng nhaõn khaực . ẹieàu kieọn traỷ lửụng cho coõng nhaõn seừ quy ủinh rieõng trong tửứng hụùp ủoàng ủaỷm baỷo mửực soỏng cho coõng nhaõn .Coõng ủoaứn coự quyeàn ủoứi cuỷa Nga cuừng nhử luaọt leọ cuỷa Nga ủoỏi vụựi baỷn hụ ùp ủoàng ủoự.Phaỷi toõn troùng caực ủaùo luaọt cuỷ Nga nhử ủieàu kieọn lao ủoọng , veà kỡ haùn phaựt lửụng…Khoõng cho caực chuyeõn gia ửu tuự laứm vieọc trong caực xớ nghieọp to õ nhửụùng ,hụp ddooứng phaỷi ủửụùc giaựm saựt . *Caực hụùp taực xaừ :laứ moọt hỡnh thửực cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực theo quan nieọm ban ủaàu cuỷa Leõnin nhửng sau naứy oõng cho raống trong thửùc teỏ toàn taùi hai hỡnh thửực hụùp taực xa ừ tử baỷn chuỷ nghúa vaứ Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa trong loứng cheỏ ủoọ Xo õVieỏt ủửụùc coi laứ moọt hỡnh thửực cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ẹaởc trửng caực xớ nghieọp cuỷa hỡnh thửực naứy laứsửù keỏt hụùp giửaừ tử baỷn tử nhaõn xaõy dửùng treõn ủaỏt ủai thuoọc veà xaừ hoọi vụựi nhửừng xớ nghieọp kieồu xaừ hoọi chuỷ nghúa chớnh coỏng .Chuỷ Nghúa Tử Baỷn hụùp taực xaừ gioỏng Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ụỷ choó noự taùo ủieàu kieùn cho sụùkieồm keõ kieồm soaựt theo doừi nhửừng quan heọ ủaừ ghi trong hụùp ủoàng giửừa nhaứ nửụực vụựi tử baỷn vaứ taùo ủieàu kieọn cho haứng trieọu ngửụứi vaứ toaứn boọ daõnchuựng chuaồn bũ cho bửụực quaự ủoọ trong tửụng lai.tửứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi . Cheỏ hụùp taực dửùa treõn cụ sụỷ neàn saỷn xuaỏt tieồu coõng nghieọp ,treõn neàn saỷn xuaỏt thuỷ coõng maứ moọt boọ phaọn mang tớnh gia trửụỷng.phaỷi cho caự hụùp taực xaừ hửụỷng ụu ủaừi veà taứi chớnh ngaõn haứng .Theo Leõnin ủaõy laứ moọt hoaùt ủoọng vaờn minh laứ cheỏ doọ xaừ hoọi Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa . 17
*Hỡnh thụực ủaùi uyỷ thaực :Hỡnh thụực naứy laứ nhaứ nửụực loõi cuoỏn nhaứ tử baỷn vụựi tử caựch moọt nhf buoõn ,traỷ cho hoù soỏ tieàn hoa hoàng ủeồ hoù baựn saỷn phaồm cuỷa nhaứ nửụực vaứ mua saỷn phaồm cuỷa nhaứ saỷn xuaỏt nhoỷ. *Cho nhaứ tử baỷn trong nửụực thueõ caực xớ nghieọp vuứng moỷ ,rửứng ,ủaỏt :Hỡnh thửực naứy gioỏng nhử hỡnh thửực toõ nhửụùng Nhửng ủoỏi vụựi toõ ngửụứi]ụng khoõng phaỷi laứ tử baỷn ngửụứi[cs ngoaứi maứ laứ tử baỷn trong nửụực .Hỡnh thửực nay ủửụùc coi laứ hỡnh thửực rieõng bieọt ủeồ phaõn bieọt noự vụựi hỡnh thửực tửụng tửù nhửng ủoỏi tửụùng thueõ chổ laứ tử baỷn trong nửụực. *Cho coõng nhaõn thueõ nhửng haàm moỷ nhoỷ :Qua thửùc tieón Leõnin ruựt ra moọt hỡnh thửực nửừa cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực laứ: cho coõng nhaõn thueõ nhửừng haàm moỷ .noõng daõn naứy hoaùt ủoõng theo kieồu noọp toõ cho nhaứ nửụực ẹaõy cuừng laứ kieồu cho thueõ nhửng ủoỏi tửụùng cho thueõ theo caựch noựi cuỷa leõnin laứ nhửng tieồu tử baỷn . *Coõng ty hụùp doanh:Hoaùt ủoọng cuỷa caực coõng ty naứy laứ trong lúnh vửùc thửụng nghieọp ,ủửụùc thaứnh laọp theo theồ thửực tieàn voỏn moọt phaàn laứ cuỷa tử baỷn tử nhaõn ,ngoaứi ra cuỷa tử baỷn nửụực ngoaứi va moọt phaàn laứchớnh quyeàn Xoõ Vieỏt . 5-YÙ nghúa cuỷa Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực trong thụứi kyứ quaự ủoù leõn Chuỷ Nghúa Xaừ Hoọi noựi chung vaứ cuỷa nhaứ nửụực Xoõ Vieỏt luực baỏy giụứ noựi rieõng : Kinh teỏ Tử baỷn Nhaứ nửụực coự vai troứ quan troùng trong vieọc ủoọng vieõn tieàm naờng to lụựn veà voỏn ,coõng ngheọ ,khaỷ naờng toồ chụực quaỷn lyự…cuỷa caực nhsaứ tử baỷn vỡ lụùi ớch cuỷa rieõng hoù cuừng nhụ cuỷa coõng cuoọc xaõy dửùng ủaỏt nửụực bụỷi theo A.Smith:”Lụi ớch caứ nhaõn seừ laứ loaùi daàu nhụứn toỏt nhaỏt ủeồ laứm chaùy caực baựnh xe cuỷa toaứn neàn kinh teỏ “. Rieõng chớnh saựch Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ,qua caực taứi lieọu vaứ sửù ủaựnh giaự cho ủeỏn naờm1924.nhỡn chungủaừ mang la ùi cho nửục Nga Xoõ Vieỏt nhửừng taựcduùng tớch cửùc nhaỏt ủũnh goựp phaàn laứm soỏng ddoongj neàn kinh teỏ ủaừ suy suùp tửứ sau chieỏn tranh . Nhụứ toõ nhửụùng vụựi nửụực ngoaứi , nhieàu ngaứnh coõng nghieọp quan troùng (nhaỏt laứ khai thaực daàu ) ủaừ phaựt trieồn ,nhieàu kinh nghieọm tieỏn tieỏn vụựi kú thuaọt , thieỏt bũ hieọn ủaùi cuỷa neàn saỷn xuaỏt lụựn tử baỷn chuỷ nghúa ủửụùc ủụa vaứo quy trỡnh saỷn xuaỏt ,mang laùi hieọu quỷa cao .Toõ nhửụùng cuứng caực coõng ty hụùp doanh ủaừ goựp phaàn phaựt trieồn saỷn xuaỏt haứng hoaự ,taờng theõm dụù trụừ ngoaùi teọ cho ủaỏt nửụực , mụỷ roọng caực quan heọ lieõn doanh ,lieõn keỏt kinh teỏ trong caực lúnh vụùc ủaàu tụ saỷn xuaỏt ,chuyeồn giao coõng ngheọ tieõn tieỏn vaứ phaựt 18
trieồn ngoaùi thửụng vụựi caực nửụực tử baỷn phửụng Taõy .Thoõng qua caực hoaùt ủoọng cuỷa cacs coõng ty hụùp doanh ,nhửừng ngửụứi coọng saỷn Nga coự theồ thửùc sửù hoùc caựch buoõn baựn ,ủieàu maứ Leõnin tử baỷn thửứụng noựi laứ nhieọm vuù raỏt quan troùng .Hoaùt ủoọng cuỷa caực xớ nghieọp cho thueõ ủaừ goựp phaàn giuựp nhaứ nửụực Xoõ Vieỏt duy trỡ hoaùt ủoọng ụỷ caực cụ sụỷ kinh teỏ ,taờng theõm saỷn phaồm cho xaừ hoọi ,vieọc laứm cho ngửụứi lao ủoọng .Hỡnh thụực ủaùi lyự thửụng nghieọpvaứ caực hụùp taực xaừ tử baỷn chuỷ nghúa tong caực lúnh vụùc saỷn xuaỏt ,tớn duùng vaứ tieõu thuù ủaừ goựp phaàn phaựt trieồn heọ thoỏng thửụng nghieọp Xaừ Hoọi Chuỷ Nghúa ,ủaồy nhanh quaự trỡnh troa ủoồi ,lửu tho õng haứng hoaự tieàn teọ ,laứm soỏng ủoùng neàn saỷn xuaỏt nhoỷ ,qua ủoự caỷi bieỏn nhgeà tieồu noõng ,noỏi lieàn quan heọ trao ủoồi coõng- noõng nghieọp ,thaứnh thũ -noõng thoõn giửừa trong nửụực vaứ quoỏc teỏ… Thửùc hieõn chớnh saựch mụựi (NEP) maứ moọt phaàn ủaởc trửng laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ,chớnh quyeàn XoõVieỏt ủaừ giửừ nhửừng vũ trớ vửừng chaộc trong noõng nghieọp vaứ coõng nghieọp vaứ coự khaỷ naờng tieỏn leõn ủửụùc .Noõng daõn vửứa loứng ,coõng nghieọp vaứ noõng nghieọp ủang hoài sinh vaứ phaựt trieồn .ẹoự laứ moọt thaộng lụùi cuỷa chớnh quyeàn Xoõ Vieỏt noựi rieõng vaứ cuỷa neàn kinh teỏ trong thụứi kyứ qua ủoọ noựi chung.Tuy nhieõn so vửựi sửù moõng muoỏn ,muùc tieõu ban ủaàu ủaởt cuỷa Leõnin thỡ keỏt quaỷ thửùc haứnh cheỏ ủoọ naứy vaón coứn raỏt thaỏp .Nguyeõn nhaõn quan troùng nhaỏt laứ Chuỷ Nghúa Tử Baỷn ủeỏ quoỏc vaón ủang tỡm caựch boựp cheỏt chớnh quye àn XoõVieỏt ,vỡ theỏ sửù hụùp taực ,ủaàu tử cuỷa Tử baỷn nửụực ngoaứi vaứo Lieõn Xoõk ủaùt ủửụùc nhử sửù moõng muoỏn. B-Vaõn duùng ụỷ Vieọt Nam. I-Tớnh taỏt yeỏu khaựch quan phaỷi sửỷ duùng Chuỷ Nghúa Tử Baỷn Nhaứ Nửụực ụỷ Vieọt Nam 1.Tỡnh traùng moọt neàn kinh teỏ tửứ xuaỏt phat ủieồm thaàp: -Trửụực khi Phaựp thuoọc nửụực Vieọt Nam coự moọt neàn saỷn xuaỏt noõng nghieọp phong kieỏn laùc haọu .Vụựi sụù saõm lửụùc cuỷa thửùc daõn Phaựpvaứ nay laứ ủeỏ quoỏc Myừ ,Phaựt xớt nhaọt vaứ hai cuoọc khaựng chieỏn trửụứng kyứ ủaừ laứm cho neàn kinh teỏ nửụực ta ra vaứo tỡnh traùng kieọt queọ ,chuựng vụ veựt taứi nguyeõn ,baàn cuứng hoaự ủụứi soỏng con ngửụứi ủeồ deó cai trũ ,beõn caùnh ủoự laứ neàn noõng nghieọp vụựi cụ sụỷ haù taàng thaỏp keựm,trỡnh ủoù kyừ thuaọt coõng ngheọ laùc haọu.. Bửụực ra khoỷi cuoọc chieõn tranh ủeồ vửùc daọy moọt neàn kinh teỏ ủaừ voỏn saỹn khoự laùi coự moọt bửụực phaựt trieồn sai laàm cuỷa nửụực ta laứ duy trỡ quaự laõu cheỏ ủoọ taọp trung bao caỏp trỡ hoaừn sửù phaựt trieồn cuỷa neàn kinh teỏ ,laứm cho neàn kinh teỏ khoõng theồ phaựt 19