Tiểu luận:Lý luận dạy đại học

Chia sẻ: Tulip_12 Tulip_12 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

265
lượt xem 52
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trình bày được một số vấn đề lý luận làm cơ sở cho việc quản lý hoạt động dạy học, giáo dục trên lớp. Từ đó, xác định được nội dung và biện pháp quản lý hoạt động dạy học, giáo dục trên lớp ở trường phổ thông. Có khả năng xử lý các tình huống xảy ra trong quá trình quản lý;

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận:Lý luận dạy đại học

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH TIEÅU LUAÄN MOÂN HOÏC: LYÙ LUAÄN DAÏY HOÏC ÑAÏI HOÏC CHUÛ ÑEÀ: Toùm taét noäi dung caùc chuyeân ñeà Lyù luaän Daïy hoïc Kyõ thuaät vaø xaây döïng KEÁ HOAÏCH HAØNH ÑOÄNG (ACTION PLANNING) cuûa baûn thaân,nhaèm chæ roõ tính öùng duïng cuûa moân hoïc vaøo coâng taùc chuyeân moân. GVHD: TS.VOÕ THÒ XUAÂN HVTH: NGUYEÃN HOÀNG SÔN Tp Hoà Chí Minh thaùng 2/2006 1
LÔØI CAÛM ÔN Maëc duø moân LYÙ LUAÄN DAÏY HOÏC ÑAÏI HOÏC chuùng em chæ ñuôïc hoïc vôùi toång thôøi gian laø 60 tieát, nhöng vôùi khoaûng thôøi gian ít oûi ñoù Coâ TS.Voõ Thò Xuaân ñaõ daønh heát taâm huyeát ñeå truyeàn ñaït cho chuùng em nhöõng kinh nghieäm vaø nhöõng tri thöùc môùi voâ cuøng boå ích.Beân caïnh ñoù,moät vaán ñeà raát coù lôïi cho chuùng em sau naøy trong vieäc phaùt trieån tri thöùc cuûa baûn thaân ñoù laø Coâ ñaõ taän tình höôùng daãn chuùng em caùch tìm toøi ,tra cöùu taøi lieäu vaø truy caäp Internet. Sau khi hoïc xong chöông trình em ñaõ ñöôïc Coâ phaân coâng ñeà taøi ñeå laøm tieåu luaän moân hoïc,em ñaõ raát coá gaéng ñeå coù theå hoaøn thaønh toát nhieäm vuï ñöôïc giao nhöng vôùi thôøi gian vaø kinh nghieäm thöïc teá cuûabaûn thaân coøn giôùi haïn neân khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt.Kính mong Coâ vaø caùc baïn goùp yù ñeå tieåu luaän naøy ñöôïc hoaøn thieän hôn. Cuoái cuøng em xin chuùc Coâ TS.Voõ Thò Xuaân ñöôïc doài daøo söùc khoûe ñeå tieáp tuïc höôùng daãn chuùng hoaøn thaønh khoùa hoïc naøy vaø laïi tieáp tuïc dang roäng voøng tay ñeå ñoùn nhaän nhöõng khoùa hoïc tieáp theo. 2
DAÃN NHAÄP Hoøa nhaäp vôùi söï phaùt trieån veà khoa hoïc hoïc kyõ thuaät treân theá giôùi nhö maùy moùc ngaøy caøng hieän ñaïi vaø coâng ngheä cheá taïo ngaøy caøng tinh vi,Vieät Nam cuõng ñang coù nhöõng söï tieán boä ñaùng keå.Beân caïnh söï phaùt trieån ñoù thì vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm laø phaûi coù ñoäi nguõ coâng nhaân laønh ngheà ñeå coù theå tieáp caän vaø söû duïng ñöôïc nhöõng thieát bò hieän ñaïi ñoù. Ñieàu ñoù ñaõ ñaët ra cho caùc tröôøng daïy ngheà caâu hoûi laø phaûi tìm ñöôïc giaûi phaùp naøo ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu treân,nhö chuùng ta ñaõ bieát,trong ñaøo taïo ngheà ngoaøi vieäc ñaàu tö nhöõng maùy moùc thieát bò hieän ñaïi ñeå phuïc vuï cho giaûng daïy coøn phaûi bieát löïa choïn phöông phaùp giaûng daïy naøo cho hieäu quaû hoaëc ñoâi khi coøn phaûi keát hôïp nhöõng phöông phaùp vôùi nhau thì môùi coù ñöôïc keát quaû toát. Moân hoïc LYÙ LUAÄN DAÏY HOÏC ÑAÏI HOÏC chính laø giaûi phaùp seõ giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù giaûi quyeát ñöôïc veá thöù hai cuûa vaán ñeà ñoù laø höôùng daãn söû duïng nhöõng phöông phaùp giaûng daïy hieäu quaû nhaát . 3
NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 4
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. TS.Voõ Thò Xuaân - LS PHAÙT TRIEÅN GIAÙO DUÏC NN VIEÄT NAM (2000) 2. Phan Long,Voõ Thò Xuaân,Leâ Thò Hoaøng,nguyeãn Thò Phöông Hoa – Giaùo trình moân phöông phaùp giaûng daïy 8/2004. 3. TS.Löu xuaân Môùi – LYÙ LUAÄN DAÏY HOÏC ÑAÏI HOÏC (2000)- NXB GD. 4. Hoïc vieân cao hoïc K13 – Caùc baøi baùo caùo thaûo luaän. 5. Caùc trang web: - http://edu.net.vn - http://www.gdtd.com.vn/index.htm - http://www.khoahoc.com.vn/default.asp - http://vnexpress.net.vietnam/xa-hoi/giao-duc/ 5
PHẦN 1 TÓM TẮT NỘI DUNG CÁC CHUYÊN ðỀ 6
Chuyên ñề 1: Giải thích và phân biệt một số khái niệm cơ bản của lý luận dạy học kỹ thuật: Các khái niệm về giáo dục: Giáo dục (education): - Theo nghĩa rộng GD là sự hình thành con người phát triển toàn diện dưới tác ñộng của hệ thống các cơ quan giáo dục. - Theo nghĩa hẹp GD là công tác chuyên biệt của nhà giáo dục nhằm tạo ra cơ sở khoa học của thế giới quan, lý tưởng, ñạo ñức,thái ñộ, thẩm mỹ cho con người. ðào tạo(training): ðT là quá trình cải biến nhân cách theo mục tiêu ðT. Giáo dục phổ thông (general education): GDPT giúp cho học sinh phát triển toàn diện về ñạo ñức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người. Hướng nghiệp (vocational guidance): HN là quá trình giáo dục nhằm giúp ñỡ cho người học tự hiểu biết khả năng và sở thích của bản thân ñể lựa chọn nghề cho phù hợp. Giáo dục kỹ thuật tổng hợp(Comprehensive education) : ðây là quá trình giảng dạy thực hành tại xưởng, không có tính chất chuyênn nghiệp, nhằm cung cấp cho học sinh những kinh nghiệm có liên quan ñến công nghệ và kỹ thuật. Giáo dục nghề nghiệp (vocational and technical education): - Theo UNESCO GDNN là lĩnh vực ñào tạo người lao ñộng một cách toàn diện, có kiến thức rộng và vững chắc, có kỹ năng cơ bản ở diện rộng và có khả năng thích ứng cao ñối với những biến ñổi kỹ thuật và công nghệ. - Theo ILO GDNN chủ yếu hình thành kỹ năng ñáp ứng theo từng vị trí lao ñộng cụ thể theo yêu cầu của người sử dụng lao ñộng. Giáo dục kỹ thuật (technical education): GDKT là giáo dục con người ñể mưu sinh bằng một nghề nghiệp mà sự thành công phụ thuộc phần lớn vào kiến thức kỹ thuật và sự hiểu biết về khoa học và công nghệ ñể ứng dụng vào sản xuất. ðào tạo nghề (vocational training): 7
ðTN là những hoạt ñộng nhằm mục ñích cung cấp kiến thức, kỹ năng và thái ñộ cho người học nhằm ñáp ứng yêu cầu của nghề nghiệp. Giáo dục chính quy (formal education): ðây là phương thức giáo dục ñược diễn ra trong lớp học với sự thực hiện của các giáo viên ñã qua ñào tạo. Giáo dục phi chính quy (informal education): ðây là hoạt ñộng ngoại khoá, diễn ra bên ngoài lớp học và sau giờ học. Giáo dục không chính quy (nonformal education): ðây là phương thức giáo dục giúp mọi người vừa làm vừa học, học liên tục, suốt ñời nhằm hoàn thiện nhân cách, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình ñộ. Chuyên ñề 2: Gi ải th ích v à ph ân bi ệt một số khái niệm cơ bản của lý luận dạy học kỹ thuật: Lý luận dạy học (didactic)là khoa học về trí dục và dạy học. Lý luận dạy học kỹ thuật (technical didatic) là một bộ phận của giáo dục chuyên nghiên cứu các vấn ñề liên quan dạy học và học tập nghề nghiệp. Lý luận dạy học ñại học (university didatic) là lý thuyết chung của trí dục và dạy học ở trường ðH. Lý luận dạy học kỹ thuật (specialized didatic) là sự vận dụng những qui luật và nguyên tắc của LLDH vào quá trình dạy học chuyên ngành. Chuyeân ñeà 3 : Phaân bieät noäi haøm cuûa moät soá khaùi nieäm: Khaùi nieäm noäi haøm: laø taäp hôïp taát caû caùc thuoäc tính baûn chaát chung cuûa ñoái töôïng, ñöôïc phaûn aùnh trong moät ñoái töôïng. Phaân bieät noäi haøm caùc khaùi nieäm: Giaùo duïc phoå thoâng, GD ñaïi hoïc, GD sau ñaïi hoïc. Giaùo duïc phoå thoâng Giaùo duïc ñaïi hoïc Giaùo duïc sau ñaïi hoïc Giuùp hoïc sinh phaùt trieån Nhaèm ñaøo taïo caùn boä Ñaøo taïo caùn boä naém toaøn dieän veà ñaïo ñöùc, trí khoa hoïc kyõ thuaät coù vöõng lí thuyeát, coù trình tueä, theå chaát, thaåm myõ vaø trình ñoä vaø khaû naêng ñoä cao veà thöïc haønh, coù caùc kyõ naêng cô baûn nhaèm hoaït ñoäng ngheà nghieäp khaû naêng ñoùng goùp vaøo 8
hình thaønh nhaân caùch trong moät lónh vöïc söï phaùt trieån khoa hoïc hoaøn chænh chuyeân ngaønh. coâng ngheä, kinh teá xaõ hoäi. Ñaûm baûo tính phoå thoâng, Coù tính hieän ñaïi vaø phaùt Phaùt huy naêng löïc saùng cô baûn, toaøn dieän, mang trieån, baûo ñaûm cô caáu taïo, phaùt hieän vaø giaûi tính heä thoáng. hôïp lí giöõa kieán thöùc quyeát caùc vaán ñeà thuoäc chuyeân ngaønh vaø caùc chuyeân ngaønh ñaøo taïo. moân khoa hoïc tö töôûng. Phaân bieät noäi haøm caùc khaùi nieäm: Giaùo duïc ngheà nghieäp, Giaùo duïc kyõ thuaät ngheà nghieäp, Giaùo duïc kyõ thuaät toång hôïp. Giaùo duïc ngheà nghieäp Giaùo duïc kyõ thuaät Giaùo duïc kyõ thuaät toång ngheà nghieäp hôïp Ñaøo taïo ngöôøi lao ñoäng Giaùo duïc con ngöôøi moät Giaûng daïy thöïc haønh taïi toaøn dieän coù kieán thöùc heä ngheà nghieäp kyõ thuaät ñeå xöôûng, khoâng mang tính thoáng vöõng chaéc, coù kyõ hoï kieám soáng baèng ngheà chaát chuyeân nghieäp. naêng cô baûn dieän roäng. nghieäp ñoù. Trang bò nhöõng kieán thöùc Trang bò nhöõng kieán thöùc Cung caáp nhöõng kinh vaên hoaù cô baûn, phaåm kyõ thuaät vaø söï hieåu bieát nghieäm lieân quan ñeán chaát vaø naêng löïc ngheà veà nguyeân lyù, khoa hoïc coâng nghieäp vaø kyõ thuaät nghieäp. vaø thöïc teá öùng duïng saûn thoâng qua thöïc teá. xuaát. Chuyeân ñeà 4 : Caùc nguyeân taéc daïy hoïc ñaïi hoïc: Quùa trình daïy hoïc ñaïi hoïc (QTDHÑH) laø moät quaù trình nhaän thöùc coù tính chaát nghieân cöùu, saùng taïo. Vì vaäy ñeå toå chöùc, ñieàu khieån toát QTDHÑH, ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc phaûi tuaân theo nhöõng qui luaät vaø nguyeân taéc nhaát ñònh. 9
Khaùi nieäm nguyeân taéc daïy hoïc: caùc nguyeân taéc daïy hoïc laø caùc luaän ñieåm cô baûn coù tính qui luaät cuûa lí luaän daïy hoïc ñaïi hoïc, coù taùc duïng chæ ñaïo toaøn boä tieán trình daïy vaø hoïc nhaèm thöïc hieän toát muïc ñích, nhieäm vuï daïy hoïc ôû ñaïi hoïc. Heä thoáng caùc nguyeân taéc daïy hoïc: 1) Nguyeân taéc ñaûm baûo tính thoáng nhaát giöõa tính khoa hoïc, tính giaùo duïc vaø tính ngheà nghieäp trong QTDHÑH. 2) Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa lí luaän vaø thöïc tieãn ngheà nghieäp. 3) Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa caùi cuï theå vaø caùi tröøu töôïng QTDHÑH. 4) Nguyeân taéc ñaûm baûo tính vöõng chaéc cuûa tri thöùc vaø tính meàm deûo cuûa tö duy trong QTDHÑH. 5) Nguyeân taéc ñaûm baûo tính thoáng nhaát giöõa tính vöøa söùc chung vaø tính vöøa söùc rieâng. 6) Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa vai troø töï giaùc, tích cöïc, ñoäc laäp cuûa ngöôøi hoïc vôùi vai troø chuû ñaïo cuûa ngöôøi daïy. 7) Nguyeân taéc ñaûm baûo söï thoáng nhaát giöõa caù nhaân vaø taäp theå trong quaù trình daïy hoïc kyõ thuaät. Chuyeân ñeà 5 : Giaûi thích vaø minh hoaï 3 nhieäm vuï daïy hoïc ñaïi hoïc: Ñeå thöïc hieän toát coâng taùc giaûng daïy ñaïi hoïc, caàn phaûi xaùc ñònh roõ nhieäm vuï daïy hoïc ñaïi hoïc. Theo tieán só Löu Xuaân Môùi: “Ñeå xaùc ñònh nhieäm vuï daïy hoïc ñaïi hoïc caàn döïa treân caùc cô sôû chuû yeáu: muïc ñích vaø muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng ñaïi hoïc, söï tieán boä cuûa khoa hoïc coâng ngheä, ñaëc ñieåm cuûa quaù trình daïy hoïc ñaïi hoïc, ñaëc ñieåm cuûa sinh vieân, ñaëc ñieåm cuûa thôøi ñaïi vaø thöïc tieãn cuûa ñaát nöôùc”. Nhoùm thöïc hieän chuyeân ñeà ñaõ giôùi thieäu 3 nhieäm vuï chính: Nhieäm vuï 1: Daïy ngheà (giaùo döôõng)/ learning to do: daïy cho hoïc sinh heä thoáng nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng, kyõ xaûo (3K) veà moät lónh vöïc khoa hoïc, kyõ thuaät nhaát ñònh. 10
Nhieäm vuï 2: Daïy chöõ (phaùt trieån)/ learning to know: daïy phöông phaùp nhaân thöùc ñeå tìm ra tri thöùc. Nhieäm vuï 3: Daïy ngöôøi (giaùo duïc)/learning to be and to live together: boài döôõng cho sinh vieân yù töôûng, nieàm tin, hình thaønh nhaân sinh quan vaø theá giôùi quan khoa hoïc bao goàm tö töôûng, tình caûm, thaùi ñoä (3T). Chuyeân ñeà 6 : Hình thöùc toå chöùc daïy hoïc ôû ñaïi hoïc: Hình thöùc toå chöùc daïy hoïc ôû ñaïi hoïc laø söï bieåu hieän beân ngoaøi cuûa hoaït ñoäng dạy học, ñöôïc phoái hôïp chaëc cheõ giöõa giaûng vieân vaø sinh vieân, ñöôïc thöïc hieän trong moät traät töï xaùc ñònh vaø trong moät cheá ñoä nhaát ñònh. Moät soá hình thöùc toå chöùc daïy hoïc chuû yeáu ôû ñaïi hoïc: 1)Dieãn giaûng: Laø hình thöùc giaûng vieân trình baøi tröïc tieáp moät taøi lieäu hoïc taäp theo moät heä thoáng, moät trình töï loâgic nhaát ñònh cho ñoâng ñaûo sinh vieân 2)Töï hoïc: Töï hoïc laø moät hình thöùc hoaït ñoäng nhaän thöùc cuûa caù nhaân nhaèm naém vöõng tri thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä, do chính sinh vieân tieán haønh ôû treân lôùp hoaëc ôû ngoaøi lôùp 3)Luyeän taäp: Luyeän taäp ôû ñaïi hoïc laø moät trong nhöõng hình thöùc toå chöùc daïy hoïc cô baûn, vôùi muïc ñích cuûng coá, ñaøo saâu, môû roäng tri thöùc, reøn luyeän cho sinh vieân nhöõng kyû naêng kyû xaûo, vaän duïng tri thöùc ñaõ hoïc döôùi caùc hình thöùc : laøm baøi taäp 4)Xeâmina: Laø moät trong nhöõng hình thöùc toå chöùc daïy hoïc cô baûn, trong ñoù döôùi söï toå chöùc ñieàu khieån cuûa giaûng vieân, sinh vieân trình baøy, thaûo luaän, tranh luaän veà nhöõng vaán ñeà khoa hoïc nhaát ñònh. 5)Giuùp ñôõ rieâng: Giaûng vieân trao ñoåi, giuùp ñôõ caù nhaân hoaëc nhoùm nhoû sinh vieân nhaèm giaûi ñaùp nhöõng vaán ñeà maø sinh vieân chaäm tieán khoâng theo kòp trong quaù trình lónh hoäi tri thöùc hoaëc giuùp ñôõ nhöõng sinh vieân khaù gioûi phaùt huy naêng löïc, sôû tröôøng cuûa mình. 6)Thöïc haønh : giuùp sinh vieân reøn luyeän kyõ naêng, kyõ xaûo trong thöïc tieãn vaø cuoäc soáng taïi caùc cô sôû saûn xuaát, nhaø maùy 11
7)Nghieân cöùu khoa hoïc : laø hoaït ñoäng phaùt hieän, tìm hieåu caùc hieän töôïng vaø quy luaät cuûa töï nhieân, xaõ hoäi vaø tö duy, saùng taïo caùc giaûi phaùp nhaèm öùng duïng vaøo thöïc tieãn. Chuyeân ñeà 7 : Phöông phaùp daïy hoïc ñaïi hoïc: Phöông phaùp daïy hoïc ñaïi hoïc laø toång hôïp caùc caùch thöùc hoaït ñoäng töông taùc ñöôïc ñieàu chænh cuûa giaûng vieân, trong ñoù hoaït ñoäng daïy laø chuû ñaïo, hoaït ñoäng hoïc laø töï giaùc. Heä thoáng caùc phöông phaùp daïy hoïc ñaïi hoïc: Caên cöù vaøo muïc ñích lí luaän daïy hoïc: coù 5 phöông phaùp: phöông phaùp daïy hoïc khi nghieân cöùu taøi lieäu môùi, khi cuûng coá kieán thöùc, khi luîeân taäp, khi oân taäp, khi kieåm tra ñaùnh giaù. Caên cöù vaøo hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø: thuyeát trình, ñaøm thoaïi, trình baøy thí nghieäm, quan saùt, luyeän taäp, thí nghieäm… Caên cöù vaøo con ñöôøng nhaän thöùc cuûa hoïc sinh: thoâng baùo – taùi hieän, laøm maãu – baét chöùôc, giaûi thích – tìm kieám boä phaän, neâu vaán ñeà – nghieân cöùu. Caên cöù vaøo phöông tieän daïy hoïc: phöông phaùp duøng lôøi noùi, chöõ vieát, nhoùm phöông phaùp tröïc quan. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, vôùi muïc tieâu ñaøo taïo con ngöôøi coù khaû naêng, ñuû baûn lónh giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà do thöïc tieãn ñaët ra daãn theo noäi dung trong chöông trình ñaøo taïo, phöông phaùp ñaøo taïo phaûi thay ñoåi.Coù 2 xu theá ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc laø 1)Aùp duïng phöông phaùp daïy hoïc “ ñaët vaø giaûi quyeát vaán ñeà”. 2)Aùp duïng coâng ngheä daïy hoïc vaøo vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc ñaïi hoïc. Chuyeân ñeà 8 : Giaûi thích minh hoaï phöông phaùp daïy hoïc thaûo luaän hình choùp: 12
Trong quaù trình daïy hoïc, khi vaán ñeà caàn söï phoái hôïp giaûi quyeát cuûa nhieàu ngöôøi ñeå ñöa ñeán keát luaän chaéc chaén thì giaùo vieân neân toå chöùc daïy hoïc theo phöông phaùp thaûo luaän. Phöông phaùp thaûo luaän hình choùp laø moät daïng thaûo luaän maø taát caû caùc böôùc thaûo luaän gioáng nhö caùch thaûo luaän thoâng thöôøng. Neùt ñaëc tröng cuûa phöông phaùp naøy laø thoâng qua nhieàu giai ñoaïn thaûo luaän, taäp hôïp ñöôïc nhöõng thoâng tin mang tính chaét loïc. Chuyeân ñeà 9 : Vai troø cuûa phaân tích ngheà: Phaân tích ngheà laø chia taùch coâng vieäc chuyeân laøm cuûa moät coâng nhaân ñang laøm vieäc trong ngheà ñeå tìm ra nhöõng coâng vieäc, phaàn coâng vieäc vaø nhöõng ñoäng taùc keøm theo. Phaân tích ngheà coù vai troø raát quan troïng : - Laø neàn taûng khoa hoïc cho vieäc xaây döïng vaø noäi dung vaø chöông trình ñaøo taïo. - Laø cô sôû ñeå soaïn taøi lieäu giaùo khoa ôû daïng phieáu giaûng daïy vì qua phaân tích ngheà ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc toång soá ñoäng taùc cuûa moät ngheà vaø thöù töï hoaù chuùng ñeå ñöa vaøo giaûng daïy thoâng qua hình thöùc phieáu ñoäng taùc hoaëc phieáu coâng taùc. - Laø cô sôû ñeå trình baøy moät baøi daïy ngheà. - Laø côû sôû löïa choïn ñoäng taùc thöïc haønh vaø ñònh thôøi löôïng. - Giuùp caùc cô quan ñaøo taïo caäp nhaät hoaù chöông trình ñaøo taïo. Chuyeân ñeà 10 : Phöông phaùp xaùc ñònh muïc tieâu daïy hoïc vaø caùch thöïc hieän thaønh coâng: Muïc tieâu daïy hoïc laø nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä maø sinh vieân phaûi ñaït ñöôïc sau moät quaù trình hoïc taäp. Cô sôû ñeå xaùc ñònh muïc tieâu baøi giaûng: Muïc tieâu ñaøo taïo cuûa nhaø tröôøng. 13
Tieâu chuaån tuyeån sinh ñaàu vaøo. Thôøi gian ñaõ ñöôïc aán ñònh cho baøi giaûng. Ñaëc ñieåm yeâu caàu cuûa thöïc tieãn saûn xuaát. Ñeå quaù trình daïy hoïc ñöôïc thaønh coâng thì muïc tieâu daïy hoïc phaûi ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. Vì muïc tieâu, noäi dung daïy hoïc vaø nhöõng döï kieán veà phöông phaùp, phöông tieän, cô sôû vaät chaát laø caùc yeáu toá quan heä bieän chöùng, nghóa laø neáu muïc tieâu ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng thì noäi dung vaø caùc vaán ñeà veà phöông phaùp laø roõ raøng. Chuyeân ñeà 12 : Trình baøy caùc coâng vieäc cuûa giaùo vieân trong giai ñoaïn thieát keá daïy hoïc thöïc haønh: Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu daïy hoïc ñaïi hoïc, quaù trình daïy hoïc phaûi traûi qua 3 giai ñoaïn : Giai ñoaïn chuaån bò (thieát keá) Giai ñoaïn thöïc hieän (thi coâng) Giai ñoaïn kieåm tra (keát quaû) Ñoái vôùi moät baøi thöïc haønh, trong giai ñoaïn thieát keá ngöôøi giaùo vieân phaûi laøm caùc coâng vieäc sau: Xaây döïng muïc tieâu daïy hoïc . Xaây döïng noäi dung daïy hoïc : laäp phieáu ñoäng taùc, phieáu coâng taùc. Xaây döïng keá hoaïch daïy hoïc. Chuyeân ñeà 16 : 7 tieâu chuaån naêng löïc hieän ñaïi cuûa con ngöôøi: Trong xu theá toaøn caàu hoaù vaø hoäi nhaäp quoác teá, ñeå ñaùnh giaù moät con ngöôøi coù naêng löïc ñaùp öùng yeâu caàu thôøi ñaïi hay khoâng, theá giôùi ñöa ra 7 tieâu chuaån naêng löïc hieän ñaïi cuûa moät ngöôøi hieän ñaïi nhö sau: Caùc kyõ naêng thoâng tin : khaû naêng thu thaäp, phaân tích, toå chöùc thoâng tin . Caùc kyõ naêng giao tieáp: khaû naêng giao tieáp coù hieäu quaû vôùi nhöõng ngöôøi khaùc thoâng qua lôøi noùi, chöõ vieát vaø caùc phöông tieän bieåu thò khoâng baèng lôøi. 14
Caùc kyõ naêng laëp keá hoaïch, toå chöùc vaø töï quaûn lyù: khaû naêng hoaøn thaønh nhieäm vuï vôùi möùc ñoä ñoäc laäp nhaát ñònh, vieäc kieåm tra, theo doõi söï thöïc hieän cuûa chính mình, baùo caùo vaø ghi cheùp veà caùc quaù trình vaø keát quaû ñaït ñöôïc. Caùc kyõ naêng hôïp taùc: khaû naêng hôïp taùc, phoái hôïp coù hieäu quaû vôùi caùc caù nhaân rieâng reõ vaø trong noäi boä nhoùm. Caùc kyõ naêng söû duïng toaùn hoïc: khaû naêng löïa chon aùp duïng vieäc söû duïng caùc tö töôûng, phöông phaùp vaø kyõ thuaät toaùn hoïc ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï, coâng vieäc. Caùc kyõ naêng giaûi quyeát vaán ñeà: khaû naêng giaûi quyeát moät vaán ñeà nhö moät quaù trình bao goàm caû vieäc xaùc ñònh ñöôïc baûn chaát caùc vaán ñeà vaø ñöa ra chieán löôïc phuø hôïp ñeå giaûi quyeát vaán ñeà ñoù. Caùc kyõ naêng söû duïng coâng ngheä: khaû naêng söû duïng caùc quaù trình, heä thoáng coâng ngheä, trang thieát bò, nguyeân vaät lieäu vaø khaû naêng di chuyeån kieán thöùc vaø kinh nghieäm vaøo caùc tình huoáng môùi. Chuyeân ñeà 17 : AÙp duïng CBE/T ñeå soaïn moät giaùo aùn lyù thuyeát: CBET – Competency Based Education and Training laø ñaøo taïo döïa treân naêng löïc thöïc hieän. Naêng löïc thöïc hieän laø caùc kyõ naêng, kieán thöùc vaø thaùi ñoä ñoøi hoûi ñoái vôùi moät ngöôøi ñeå thöïc hieän hoaït ñoäng coù keát quaû ôû moät coâng vieäc hay moät ngheà (Döï aùn GDKT&DN). Ñaëc ñieåm cô baûn nhaát cuûa ñaøo taïo theo naêng löïc thöïc hieän laø noù ñònh höôùng vaø chuù troïng vaøo keát quaû, ñaàu ra cuûa quaù trình ñaøo taïo, ñieàu ñoù coù nghóa laø töøng ngöôøi hoïc coù theå laøm ñöôïc caùi gì trong moät tình huoáng lao ñoäng nhaát ñònh theo tieâu chuaån ñeà ra. Phaàn giaùo aùn coù theå tham khaûo roõ hôn trong phaàn trình baøy cuûa nhoùm. Chuyeân ñeà 19 : Phân tích ưu và nhược ñiểm của PPDH lấy giáo viên làm trung tâm: Ưu ñiểm: - GV chủ ñộng ñược thời gian và nội dung bài giảng. - GV truyền ñạt ñược những nội dung lý thuyết tương ñối khó mà học sinh khó có thể tự hiểu ñược. 15
- GV tác ñộng mạnh mẽ ñến tư tưởng, tình cảm, sự chú ý của học sinh thông qua cách trình bày của GV. - PP này không ñòi hỏi nhiều phương tiện thiết bị, giúp giáo viên và học sinh tiết kiệm ñược thời gian. Khuyết ñiểm: - Học sinh thụ ñộng tiếp thu, học sinh không cần tư duy nhiều. - Hạn chế tính chủ ñộng khi tiếp nhận tri thức mới, hạn chế tính sáng tạo. - GV không thể biết ñược ñầy ñủ sự nhận thức lĩnh hội của học sinh. - Sự trình bày ñơn ñiệu của GV làm học sinh mất hứng thú. - Lãng phí nhiều thời gian vào việc ñọc-chép bài. Chuyeân ñeà 20 : Phân tích hiệu quả dạy thực hành ở 1 trường cụ thể, rút ra bài học kinh nghiệm chung trong dạy thực hành: Phân tích hiệu quả dạy thực hành nghề cơ khí chế tạo ở trường Cð SPKT Vĩnh Long Tăng cường củng cố nội quy kỷ luật xưởng ñể rèn luyện cho học sinh tác phong công nghiệp. Giảm bớt thời gian thực hành các nghề qua ban ñể nâng cao tay nghề cho nghề chính khóa. Trang bị ñủ các loại máy thực hành và mô phỏng. ðào tạo theo kiểu Môñun. Bồi dưỡng cập nhật kiến thức thường xuyên cho các giáo viên. Cần có thêm thời gian cho thực tập xí nghiệp. Chuyeân ñeà 21 : Vai trò của kiểm tra ñánh giá trong dạy học và chất lượng nguồn nhân lực: Trong dạy học: • KTðG là cơ sở ñể xác ñịnh kết quả dạy và học. • KTðG ñộng viên người học, cho thấy ñược thành quả học tập của họ. • KT ðG giúp GV xác ñịnh ñược trình ñộ của học sinh nhằm ñiều chỉnh công tác sư phạm cho phù hợp. ðối với chất lượng nguồn nhân lực : 16
• KT ðG là cơ sở ñể người tuyển dụng chọn người lao ñộng. • KT ðG là thước ño chất lượng tay nghề do một cơ sở dạy nghề ñào tạo ra. • KT ðG giúp người lao ñộng biết ñược mình ñang ở trình ñộ nào từ ñó lựa chọn công việc cho phù hợp. Chuyeân ñeà 22 : Giới thiệu các phương pháp KTðG , ñặc biệt ñánh giá dựa trên tiêu chí CBE/T: Một số phương pháp KT ðG thông dụng: • Kiểm tra vấn ñáp. • Kiểm tra viết. • Kiểm tra thực hành. • Kiểm tra trắc nghiệm. Kiểm tra ñánh giá dựa theo tiêu chí CBE/T: Thường dùng bảng phân loại mục tiêu giáo dục của Harrow như sau: Mức ñộ ðịnh nghĩa Bắt chước Sao chép rập khuôn máy móc Làm ñược Thực hiện công việc ñược như hướng dẫn nhưng còn nhiều thao ñộng tác thừa Làm chính xác Thực hiện công việc một cách chuẩn xác, hầu như không có thao, ñộng tác thừa Làm linh hoạt Thực hiện công việc trong các hoàn cảnh khác nhau Làm thuần thục Thực hiện công việc với ñộ chính xác và tốc ñộ cao Chuyeân ñeà 23 : PPKT trắc nghiệm: ðịnh nghĩa: KTTN là phương pháp KT mà trong ñó gồm rất nhiều câu hỏi, mỗi câu hỏi nêu lên một vấn ñề cùng với những thông tin cần thiết sao cho thí sinh chỉ phải trả lời vắn tắt ñối với từng câu. Phân loại: • TN kiểu câu ghép ñôi. • TN ñiền khuyết. • TN ñúng sai. 17
• TN nhiều lựa chọn. Ưu ñiểm: • ðơn giản, trả lời nhanh. • Chống gian lận trong khi thi. • ðánh giá chính xác năng lực của thí sinh. • Tính ñiểm dễ dàng. • Kiểm tra bao quát chương trình chống tình trạng học tủ. • Rút ngắn thời gian kiểm tra. Nhược ñiểm: • Khó soạn ñề. • Không kiểm tra tính sáng tạo của học sinh. • Cần hướng dẫn kỹ cho học sinh cách làm bài. Chuyeân ñeà 24 : Phương pháp xây dựng tiêu chí ñánh giá trong GDNN: PP xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề gồm 5 bước: B1: hoàn chỉnh sơ ñồ phân tích nghề. B2: hoàn chỉnh các phiếu phân tích công việc. B3: xây dựng danh mục các công việc theo các cấp ñộ. B4: soạn thảo tiêu chuẩn kỹ năng nghề. B5:trình duyệt bộ tiêu chuẩn tại Hội ñồng quốc gia thẩm ñịnh chương trình học liệu dạy nghề. Chuyeân ñeà 25 : MultiMedia trong DHðH : Multimedia là sự kết hợp nhiều phương tiện lại với nhau một cách trọn vẹn và mang tính hệ thống trong một quá trình truyền thông. Thuật ngữ này dịch gọn là ña phương tiện. Khi nói ñến ña phương tiện người ta thường nghĩ ngay ñến ứng dụng máy tính ñể làm một công việc gì ñó-ví dụ dạy học. Thực ra hiểu theo nghĩa rộng dạy học bằng ña phương tiện có nghĩa là phối hợp nhiều phương tiện khác nhau ñể phục vụ công việc dạy học, trong ñó máy vi tính chỉ là một thành phần. Ngày nay việc ứng dụng máy tính vào giảng dạy ñã trở nên rộng rãi, nên ña phương tiện ñược hiểu là kết hợp âm thanh, hình ảnh ñể mô phỏng hay trình diễn một 18
kịch bản nào ñấy nhằm thực hiện mục tiêu dạy học dựa vào sự trợ giúp của máy vi tính. Tuy nhiên máy tính-như ñã nói-chỉ là một thành phần tích cực trong hệ thống ña phương tiện. ðiều quan trọng là chúng ta phải thiết kế bài giảng sao cho phù hợp. Chúng ta phải thiết kế kịch bản bài giảng cho máy tính sao cho phù hợp với từng loại bài giảng, bên cạnh ñó kết hợp với nhiều phương tiện khác nữa thì lúc ñó hiệu quả của ña phương tiện mới là cao nhất. Chuyeân ñeà 26 : E-Learning: ðịnh nghĩa: Elearning (tạm dịch: học ñiện tử) là một thuật ngữ dùng ñể mô tả việc học tập ñào tạo dựa trên công nghệ thông tin và truyền thông. Các dạng elearning thông dụng: • Học qua ñài phát thanh ñài truyền hình-còn gọi là học từ xa. • Học qua mạng Internet- còn gọi là học trực tuyến(online). • Học qua ñĩa CD-học offline. Lợi ích của elearning: • Tiết kiệm ñược thời gian, người học chủ ñộng trong việc học. • Tiết kiệm ñược chi phí, do chỉ ngồi tại nhà. • Chương trình, giáo trình ñược cập nhật liên tục. Những hạn chế: • Người học không lĩnh hội ñược kiến thức một cách ñầy ñủ. • Elearning chỉ áp dụng ñược cho một số ngành . • Elearning ñòi hỏi một công nghệ quản lí hoàn toàn mới. • Ở một số nước có cơ sở hạ tầng thông tin còn kém, việc ứng dụng elearning còn nhiều hạn chế. Chuyeân ñeà 27 : Kỹ thuật xây dựng web dạy học: ðịnh nghĩa: Trang web là trang văn bản nhằm truyền ñạt thông tin thông qua mạng. Việc ứng dụng web trong dạy học là việc truyền thụ kiến thức ñến người học thông qua văn bản trên máy tính dưới dạng trang web và ñược truyền ñến người học thông qua mạng. ðây là một dạng của E-learning. 19
Phân loại: Web tĩnh: là trang web chỉ cung cấp thông tin một chiều, người học lấy thông tin giống như ñọc sách. Web ñộng: là trang web có sự tương tác giữa người học và máy tính (trang web), hay trên trang web có sự giao lưu giữa người học với nhau hoặc giữa người dạy với người học. Web dạy học chủ yếu là web ñộng. Ưu và nhược ñiểm của web dạy học: Ưu ñiểm: • Với sự phát triển của cơ sở hạ tầng mạng, web ñã cung cấp cho người học một phương tiện học tập tiện lợi nhanh chóng và hiệu quả. • Với sự tích hợp ña phương tiện lên web, người học dễ dàng tiếp thu kiến thức hơn. • Tiết kiệm ñược chi phí, thời gian và công sức. • Có thể kiểm tra ñánh giá ngay sau khi học . Nhược ñiểm: • Việc thiết kế một trang web dạy học ñòi hỏi khả năng về tin học khá cao như việc thiết kế web, lập trình web, thuê máy chủ và mua tên miền v.v... Nên việc thiết kế một trang web dạy học là sự kết hợp của một ñội ngũ gồm giáo viên và lập trình viên. • Với chất lượng ñường truyền hiện tại (ở Việt Nam) thì việc truyền tải dữ liệu dạng âm thanh, hình ảnh còn hạn chế. • Người học và người dạy phải có kiến thức nhất ñịnh về Internet Chuyeân ñeà 29 : PPDH chuyên ngành: Cơ sở lý luận dạy học kỹ thuật – nghề nghiệp: Lý luận dạy học kỹ thuật – nghề nghiệp luôn có tính hai mặt. ðó là hai nhiệm vụ cơ bản của nó luôn song song và ñi kèm với nhau, hai nhiệm vụ ñó là: - Xác ñịnh thực trạng việc dạy học kỹ thuật – nghề nghiệp ñang diễn ra như thế nào. - ðịnh hướng cho hoạt ñộng dạy học kỹ thuật – nghề nghiệp. a) Xác ñịnh thực trạng việc dạy học kỹ thuật – nghề nghiệp: Các nhà nghiên cứu thường dùng các phương pháp như: quan sát, so sánh, phân tích, kiểm 20