Tìm hiểu mối tương quan giữa hàm lượng HBsAg với tải lượng virut ở các thể lâm sàng nhiễm viêm gan virut B mạn tính

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

88
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định qHBsAg và mối tương quan giữa qHBsAg với tải lượng virut ở từng thể lâm sàng nhiễm viêm gan virut B (VGVB) mạn. Bài viết nghiên cứu tiến cứu trên 163 bệnh nhân (BN) nhiễm VGVB mạn tính, trong đó 30 BN nhiễm VGVB giai đoạn dung nạp miễn dịch, 69 BN VGVB mạn (37 BN eAg (+) và 32 eAg (-), 14 BN xơ gan, 50 BN mang VGVB không hoạt động, phù hợp tiêu chuẩn lựa chọn BN của Hiệp hội Gan Mật Mỹ (2009).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tìm hiểu mối tương quan giữa hàm lượng HBsAg với tải lượng virut ở các thể lâm sàng nhiễm viêm gan virut B mạn tính

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 TÌM HIỂU MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA HÀM LƯỢNG HBsAg VỚI TẢI LƯỢNG VIRUT Ở CÁC THỂ LÂM SÀNG NHIỄM VIÊM GAN VIRUT B MẠN TÍNH Hoàng Ti n Tuyên*; Nguy n S Th u*; Nguy n H u Quy n* TÓM TẮT Mục tiêu: xác định qHBsAg và mối tương quan giữa qHBsAg với tải lượng virut ở từng thể lâm sàng nhiễm viêm gan virut B (VGVB) mạn. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu trên 163 bệnh nhân (BN) nhiễm VGVB mạn tính, trong đó 30 BN nhiễm VGVB giai đoạn dung nạp miễn dịch, 69 BN VGVB mạn (37 BN eAg (+) và 32 eAg (-), 14 BN xơ gan, 50 BN mang VGVB không hoạt động, phù hợp tiêu chuẩn lựa chọn BN của Hiệp hội Gan Mật Mỹ (2009). Toàn bộ BN được định lượng HBsAg theo kỹ thuật hóa miễn dịch phát quang (ELICA), tải lượng virut theo kỹ thuật realtime PCR. Xác định qHBsAg trung bình, qHBV-ADN trung bình và mối tương quan giữa qHBsAg với qHBV-ADN ở từng nhóm bệnh bằng phần mềm SPSS phiên bản 16.0. Kết quả: qHBsAg ở nhóm BN dung nạp miễn dịch là 4,6 ± 4,2 log10 IU/ml, ở nhóm BN VGVB mạn: 4,3 ± 4,5 log10 IU/ml (eAg (+): 4,5 ± 4,6 log10 IU/ml; eAg (-): 3,5 ± 3,5 log10 IU/ml), ở nhóm BN xơ gan: 3,2 ± 3,3 log10 IU/ml, ở nhóm BN mang mầm bệnh không hoạt động: 3,1 ± 3,1 log10IU/ml. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05) giữa các nhóm, ngoại trừ nhóm BN xơ gan và nhóm BN mang mầm bệnh không hoạt động. Mối tương quan thuận chặt chẽ giữa qHBsAg và qHBV-ADN có ở BN dung nạp miễn dịch: r = 0,687, p < 0,05 và ở nhóm BN viêm gan mạn, eAg (+): r = 0,577, p < 0,05. Mối tương quan yếu giữa qHBsAg và qHBV-ADN ở nhóm BN VGVB mạn, eAg (-) với r = 0,322, p > 0,05, ở nhóm BN xơ gan với r = 0,245, p > 0,05, ở nhóm BN mang mầm bệnh không hoạt động với r = 0,16, p > 0,05. Kết luận: qHBsAg cao nhất ở BN dung nạp miễn dịch, tiếp đến BN viêm gan B mạn, nhóm xơ gan và thấp nhất ở nhóm BN mang mầm bệnh không hoạt động. Có mối tương quan thuận, chặt chẽ ở nhóm BN có eAg (+), yếu ở BN có eAg (-). qHBs có thể không thay thế được qHBV-ADN trong chẩn đoán phân biệt thể bệnh ở BN nhiễm VGVB mạn, eAg (-). * Từ khóa: Viêm gan virut B mạn tính; Hàm lượng HBsAg; Tải lượng virut; Mối tương quan. Study on Correlation of Quantitative HBsAg with Viral Load in Different Disease Phases of Chronic Hepatitis B Virus Infection Summary Objectives: To determine the quantitative HBsAg levels and the correlation between qHBsAg and qHBV-DNA in different disease phases of chronic hepatitis B infection. Subjects and methods: 163 patients with chronic B hepatitis infection, included 30 patients with inimmune tolerant phase, 69 patients with chronic hepatitis B (37 patients with eAg (+) and 32 patients with eAg (-)), 14 patients with cirrhosis, 50 patients in inactive chronic hepatitis B phase. All patients met criteria of American Association for the Study of the Liver Diseases (AASLD) (2009). * Bệnh viện Quân y 103 Ng i ph n h i (Corresponding): Nguy n S Th u (nguensythau0211@gmail.com) Ngày nh n bài: 28/12/2016; Ngày ph n bi n đánh giá bài báo: 15/02/2017 Ngày bài báo đ c đăng: 28/02/2017 127 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 They were measured quantitative HBsAg by ELICA, HBV-DNA levels by realtime PCR and detected the correlations between qHBsAg and qHBV-DNA in each group. Numetrical data analysed using SPSS version 16.0 sofware package. Results: Mean qHBsAg levels were 4.6 ± 4.2 log10 IU/mL in immune tolerant patients, 4.3 ± 4.5 log10 IU/mL in patients with chronic hepatitis B (eAg (+): 4.5 ± 4.6 log10 IU/mL; eAg (-): 3.5 ± 3.5 log10 IU/mL), 3.2 ± 3.3 log10 IU/mL in cirrhosis patients, 3.1 ± 3.1 log10 IU/mL in patients with inactive chronic hepatitis B. qHBsAg levels were widely distributed among the different phases of chronic hepatitis B infection with a difference of statistical significance. The correlation was strong between qHBsAg and qHBV-DNA levels in immune tolerant patients (r = 0.687, p < 0.05), in patients with chronic hepatitis B (eAg (+): r = 0.577, p < 0.05). The correlation was weak between qHBsAg and qHBV-DNA levels in patients with chronic hepatitis B (eAg (-): r = 0.322, p > 0.05), in cirrhosis patients (r = 0.245, p > 0.05), in inactive chronic hepatitis B patients (r = 0.16, p > 0.05). Conclusions: The qHBsAg level was the highest in immune tolerant patients, followed in chronic hepatitis B patients, cirhosis patients and the lowest in inactive chronic hepatitis B patients. There was strong corelation between qHBsAg and qHBV-DNA levels in patients with eAg positive and weak correlation between patients with eAg negative. qHBsAg might not replace qHBV-DNA in diagnosing different disease phase of chronic hepatitis B infection with eAg negative. * Key words: Chronic hepatitis B virus; Quantitative HBsAg; Viral load; Correlation. ĐẶT VẤN ĐỀ Nhiễm VGVB mạn tính có nhiều thể lâm sàng khác nhau: người mang mầm bệnh ở giai đoạn dung nạp miễn dịch; VGVB mạn; xơ gan; người mang mầm bệnh không hoạt động. Cho đến nay, tất cả hướng dẫn của Hội Gan Mật Quốc tế đều khuyến cáo chẩn đoán thể bệnh nhiễm VGVB mạn cơ bản dựa vào tải lượng virut, HBeAg, ALT và một số trường hợp dựa vào tổn thương mô học [6]. Gần đây, trên thế giới có một số công trình nghiên cứu công bố vai trò của qHBsAg trong chẩn đoán các thể lâm sàng nhiễm VGVB mạn [1]. Hiện nay, qHBsAg đã thực hiện được bằng kỹ thuật hóa miễn dịch phát quang (ELICA) tại Bệnh viện MEDLATEC. Để làm sáng tỏ vai trò trên của qHBsAg, chúng tôi nghiên cứu đề tài nhằm: Xác định qHBsAg và mối tương quan giữa qHBsAg với tải lượng virut ở từng thể lâm sàng nhiễm VGVB mạn. 128 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu. 163 BN nhiễm VGVB mạn đến khám, điều trị tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC từ tháng 6 - 2014 đến 8 - 2015, trong đó: - 30 BN nhiễm VGVB giai đoạn dung nạp miễn dịch. - 69 BN VGVB mạn, gồm: 37 BN eAg (+) và 32 BN eAg (-). - 14 BN xơ gan do VGVB. - 50 BN mang VGVB không hoạt động. * Tiêu chuẩn lựa chọn: theo tiêu chuẩn của Hiệp hội Gan Mật Mỹ (2009) [3]: - BN nhiễm VGVB giai đoạn dung nạp miễn dịch: + HBsAg (+) > 6 tháng hoặc HBsAg (+) và anti-HBc IgG (+). T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 + HBeAg (+). 7 + qHBV-ADN > 10 copies/ml. + ALT ≤ 40 U/L. + Tuổi ≤ 20. - BN VGVB mạn [3]: + HBsAg (+) > 6 tháng hoặc HBsAg (+) và anti-HBc IgG (+). + qHBV-ADN ≥ 105 copies/ml ở nhóm eAg (+) và ≥ 104 copies/ml ở nhóm eAg (-). + ALT ≥ 2 ULN. + Tiền sử: cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản. + HBsAg (+) > 6 tháng hoặc HBsAg (+) và anti-HBc IgG (+). * Tiêu chuẩn loại trừ: - BN nhiễm kết hợp HCV, HDV, HIV. - BN có tổn thương gan do rượu, thuốc, hóa chất, bệnh gan tự miễn... - BN mắc các bệnh kết hợp như đái tháo đường, viêm đường mật... - BN mang VGVB không hoạt động [3]: - BN đã, đang điều trị các thuốc kháng VGVB trước khi được làm xét nghiệm. + HBsAg (+) > 6 tháng hoặc HBsAg (+) và anti-HBc IgG (+). - BN không đồng ý tham gia nghiên cứu. + HBeAg (-) và anti-HBe (+). + qHBV-ADN < 104 copies/ml. + ALT ≤ 40 U/L. - BN xơ gan do VGVB: lựa chọn theo tiêu chuẩn của Bacon B.R (Harrison's, 2008). + Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa. . Cổ trướng tự do, dịch thấm. . Lách to do ứ máu. . Giãn các vòng nối cửa - chủ. + Hội chứng suy chức năng gan: chán ăn, ăn không tiêu, đầy bụng, đại tiện phân táo, lỏng thất thường, phù, xuất huyết, vàng da; hội chứng tăng, giảm đường máu; sao mạch, bàn tay son. Xét nghiệm: protein máu giảm, albumin giảm, tỷ lệ A/G < 1, tỷ lệ prothrombin giảm, enzym AST, ALT tăng trong đợt tiến triển... Siêu âm: đường kính tĩnh mạch cửa ≥ 20 mm; áp lực tĩnh mạch cửa > 7 mmHg; fibroscan: F4... + Gan to, chắc hoặc gan teo. 2. Phương pháp nghiên cứu. Tiến cứu, mô tả cắt ngang với cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu thuận tiện. - Tất cả BN nghiên cứu được làm xét nghiệm: + qHBsAg: định lượng bằng kỹ thuật vi hạt hóa phát quang (ELICA) trên hệ thống máy sinh hóa miễn dịch tự động Architect Ci16200 (Hãng Abbott, Mỹ). Ngưỡng phát hiện > 0,05 IU/ml huyết thanh. + qHBV-ADN: tải lượng virut được làm bằng kỹ thuật realtime PCR trên hệ thống máy Cobas Taqman versant 48 (Hãng Roche) với ngưỡng phát hiện ≥ 116 copies/ml huyết thanh. Các kỹ thuật trên được thực hiện tại Bệnh viện MEDLATEC (ISO 15189 - 2012). * Đạo đức nghiên cứu: BN được giải thích rõ mọi khía cạnh của nghiên cứu, tự nguyện tham gia và có sự đồng ý của Bệnh viện MEDLATEC. * Xử lý số liệu: bằng phần mềm thống kê SPSS 16.0. 129 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Một số đặc điểm nhóm BN nghiên cứu. Bảng 1: Tuổi, giới, ALT, qHBV-ADN, qHBsAg ở các nhóm bệnh. Dung nạp miễn dịch (n = 30) (a) VGVB mạn (n = 69) (b) Xơ gan (n = 14) (c) BN mang mầm bệnh không hoạt động (n = 50) (d) 18 ± 1,5 38,5 ± 14,6 49,7 ± 21,5 42,3 ± 13,5 21/9 57/12 9/5 27/23 ALT (U/L) 21,9 ± 7,0 141,2 ± 167,4 58,0 ± 32,1 23,4 ± 7,5 qHBsAg (log10 IU/ml) 4,6 ± 4,2 4,3± 4,5 3,2 ± 3,3 3,1 ± 3,1 Nhóm bệnh Thông số Tuổi (năm) Giới (nam/nữ) pa - b, a - c, a - d < 0,05; pb - c, b - d < 0,05; pc - d > 0,05 qHBV-ADN (log10 copies/ml) 8,9 ± 8,7 8,5 ± 8,7 6,8 ± 7,0 3,3 ± 3,4 pa - c, a - d < 0,05; pb - c, b - d < 0,05; pc - d < 0,05; pa - b > 0,05 6 HBV-ADN (x10 cps/ml) 2. Mối tương quan giữa nồng độ HBsAg với tải lượng virut ở từng thể lâm sàng nhiễm VGVB mạn. qHBsAg (IU/ml) 6 HBV-ADN (x10 cps/ml) Hình 1: Phương trình tương quan giữa qHBsAg với qHBV-ADN ở nhóm dung nạp miễn dịch. qHBsAg (IU/ml) Hình 2: Phương trình tương quan giữa qHBsAg với qHBV-ADN ở nhóm VGVB mạn eAg (+). 130 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 3-2017 6 HBV-ADN (x10 cps/ml) - qHBsAg (IU/ml) Hình 3: Phương trình tương quan giữa qHBsAg với qHBV-ADN ở nhóm VGVB mạn, eAg (-). qHBsAg (IU/ml) - HBV-ADN (cps/ml) qHBsAg (IU/ml) Hình 4: Phương trình tương quan giữa qHBsAg với qHBV-ADN ở nhóm xơ gan. HBV-ADN (cps/ml) Hình 5: Phương trình tương quan giữa qHBsAg với qHBV-ADN ở nhóm BN mang mầm bệnh không hoạt động. 131